Katalog

E konomik bunalim haşta tekstil olmak üzere demir Kriz hem işçiyi hem üreticiyi vurdu çclik, dcri vc otomotiv sektörlcrini derindcn sarstı. Zora düşen sanayici hükumetten destek bekler ve istcdiklcrinin birçoğunıı alırkcn cnbüyük darbc orta direğe vc çalışana vunıldu. TürkIş, DİSK vc I laklş tarafından yapılan hesaplamalar, yılın son aylarıııda ekonoınik kriz ncdcniylc iştcn çıkarılan işçi sayisının 104 bin 116'ya ulaştiğim ortaya koydıı. FATMAKOŞAR M 19 9 8 D E E K O N O MI Sekıörlcr firetlm kapıulteteriıır düguniüklcrı 199H yılını "krlür karşı ahıtabUrtek önlemleri" konuşarak gcçırdi. Yılın başlannda "ürettiklerinl latamamaklan** yakinan scktörlcr, dahu MHirdki aylanta tç vc ılt* pıyasada yaşanan ılaralmanın cia ctkili oldugu finans sikınhsıyla karşt karşıya kaldı. Scktörlenie yaşanan sikınlı ihrucat rakamlannu yunsıdı. Türkîyc'ııirı ihracatmın gerilcmcsindc. sö/ komiMU sektorlcrrie yaşanan sıkınnlar kadar, bavııl ticarctinin de kımilerince beklenen, kimilerine göre ise "siirpriz" olan tohazln MMOW etkili uldu. 1998 yılı ivirak rusmi istatisliklcr larafından da yan varıya clüştüftıl kabul edilcn *gfrti kurtancı" havul tıcarcti, Rusya'nın pora biriminin dcgcrini düşürmesîyle büyük darbc uldı. Ürclimde kupusite kullaııım orunı 1998 yılının %on uylarmda yü/ılc 7U'len yu/ıic 50fye du^tu. \ lcnüz açıklanmayan aralık ayı nıkamınin da yu/dc 40*a düşcccgi lahnıin cdilîyur. Talebin a/ahnaMvla ürelim kupusiicsini düşürmck /ortııul.1 knlatı rvel acktörlcnlckı bu durum, %smııyi sektMinde urerimın yaklaşık 4 yıldan sonra ilk kc/ T99S yıhiHİa cksiyc gt\"nwsiııc dc yul nçu. Sanayi ürclimi bu vılm Ji^ıısttK nyında yt\Yn yılın aynı dcîmtmınc görc yü/dc 0.1 oranıtuLı a/aldı. Ürerım «ktArfindn yıl içinde yaşudtgt sıkıntı vulıyuilan da /txa suktu. TürkU. DİSK vc HakI4 larafmdan yapılan hcNaplamalur, yılın son aylarmda ckonomık kri/ ncdcnîyk îçttn çıkanlan tşçi sayısımn \M bin I I6'ya ula>iıgıııı muiya kaydu. Üç i scnüikasıım ula^uıı rakarnlura TurfclşV bagh 52 bin W), haftlı l7bın.M)»,I>ISKk 871, scndikası? da 16 bin K36 iH"i i çıkanldı. Ekanomhk ya^anan kriz üoMtfc lelutil Nefclörünfi vurdu. başlarken kcmtışıılan vc birkaç ay u vv M içinde eikisi lykf hisscdilen mall ııkiDtı dalgasının** altindu kalırkcn, yılın sonuna dugıu gcvmi^le scktörün övîîng kayııagı ulaıı öııdc gelen ürclim merke/icri lplikle hogulan olarak anılmaya bıı^landı. 1998 yıhna. bir öııccki yılın ortalunnda bankalan:» yayımlanan "Ickstildeki rhkll Hrmalann yer aldıgı kıra M " gircn scktor icmsîlcilcri, yılı M f'inans kcsimiyle kavgalı geçlrdft". Tekslil ve konf'eksiyon scktörünfln aylaaa ba^ıııı agrıiaıı ve TürkiycUe ilk kc/ h;ı/ırbn;m "krcdî ilî^knînc girilmcHİndr aakıncalı firmalann yrr aldıftı llsfr^nin piyasnda grâlice dola^ınası, yılksck olmasi ncıieniyle (Inaas kesimini cc/bcdcıı dcvlclîn Tai/lerinc daha da yönclinmcsinc yol açiı ve sbkror b:ınkalanları krcıii alamu/ ılunıma gcldı. liu gclişmeter dı^ında scktörun kri/c git meMfide ctkili ulan ba^ka ncdcnlcr dc vurdı; • (jüııırvth^ıı Asyu cla ba$layan anlından KIISVH VC Lalin Amcrikn'yı cikısi attın.ı sılan kürcscl krizın tüm dünyada bâyümc hı/ını yavaşlatniası üümrük Birligi geıcgi ycrinc isciinuck /«ı utulu oklupumıu yiikümlüluklcf MHHKH (îüncydıiftıı Asya ülkcltTiınlcn Türfciyc'yc gclcn ucuz hammaddcnın kısıilanmış olıı?u. Samıvi vaftnmlannda 2. <ınır lcknoloji kullanılıyor olması 1964 ydındu saııayicîyi kkıuıloji yalınnnnı lc^vîk clrnck «unacıyla uygulaınaya aldıgı \v |iıri$ımciye bclirli oranlarda ve bclırlı sürcler içinde vcrgi mııafıyctı H w anlamına pelcn yahnm indiriml nin 'li yılların A » l pttlitikalan M ">eni makîne kı^ulunun kaldınlmasıyla asıt amacı dı^ında kullanılmaya başlanması. (iidcrck Enflasyonla mücadelede arpa boyu yol Hnflasyon, 199K yılında da gazetcierin iiçüncfı «cayfalanmta yer alan cinayet, intihar habcrlcrinin yalnızca "aşk luıpsamla*9 ulmakian çıkmasına yol açtı... Dar Kelîrlının kara ya/gısı, kronik haMalıgımız enfiasyon. daha önce oldugu gibi gcçcn yıl içindc dc sanayicisîyle, ücrctlisîylc loplumda lıcıııcn hcmcn hcr kcsimin gfkâyci konusu olmayı sördfırdu. manl&rınca yapılan hcıncn hcnıcn hcr sorun sıralamasinda en haşlardaki ycrini korumayı sürdürcn cnflasyon, yıl sonuna dugru kürcHCI kriz mınucuiKİa orlaya çıkan iç vc dış piyasalardaki durgunlugun ctkisiyk düşmc cğilîmtnc girdiyse dc, yıl gcnelindc dar ve »abiı yelirliııin bcliııi dcıgrulunasııuı i/in VITMİCIİİ. üeçen yıK ekonomi uz TetetHve konftftslyoıt. scklcSrü tukstil vc konfeksıyon yıla TQıkiyc*nin lokoınotir Alışvcriştcn digcrine aytıı ürflnün nasıl pahalandıgını şuşırarak i/lcycn halk igin içtc ve dı^tu yaşanan pek çok gclî«mc vc dcgi^kcnlik îçindc fiyaf lakibi nvlaştı. 1998 yıhna "KİT ürflnlerine 61$ mm yapınıuııa kan r r y l a gircn ANASOLD h&küıncti, Uluslararası lfeara lbnıfnıın |IMI;) islcgi dogruİTiısunda bu kîiraruıılan çark etıi. Ifükümet "cnflatyono dffifOrme tartışmalannın en ak%kndi0 sıradaw bile dar vc sahii gclirlinin butçcKİndc dcJik açan fiyat dü* zcnlcmelerı yapmaktan kaçınmadı. 199K yılının ilk 6 ayında. gtzetdcrdc yer alan haberlerdc **nymt artışının kaçıınlmaz oldugu, yok»a yflklfi onuıda zam yapümak /omnda kalınabîl(ce0w yAnündeki açıklanmlar. arkası gelıncyeıı /amların habea'isi olUu. Böylclikle, başlarda ö/cl scklörc dc Mzam yapmama çagnsında buhınaa91 hukfimetîn ekonomi kurmaylurının "•amiml" olmadıgı ortaya çıktı. ANASOLD'ntn ikıidara peldigî Mayın 1997% yu/dc 78 civannda olan yıllık enta tosyon, yapılan fiyat ayarlamatan ionucuıula 1998 yıhna yüzdc 90vları dcvircrck girdt. Ocak^ııbai aytarında ortalama yfi/dc 95'c çıkan yıllık cnf1a%yon rakamı, bu tarihtcn soıııa yaklaşık 23 ay boyunca vuidc «O'lcrdc ve ya/ aylannda da yüzdc 70 civannda seyrctti. Endasyonu yü/dc 70'lcrdcn ncredcyaıc yü/tlc lOOMcrc çıkaraıı hükümei, aldıgı scviycyc indirıncyi u b«|ardı". Ya/ iivljfiuı kun kavbcde rck gcçiren cnflasyon canuvarı, kış haaamalanyla hflkümctin ekonomi kunnaylannı "şafiı tacalt* nranda yükscldi. Eylfll ayında "bekknenfn flzerînde" arian yıllık cnnasyon 12 aylık ortalamaya gflre tükcfici fiyatlannda yü/de 80.4 gerçckle^tı. Inllasyon,gerıdc bıraktıgımız scm 2 ayda isc "küfTWI krlı ve Tttrk üretlm »ektüründc aüuntıtar MHHIpiyasanın daralmasıyla yara aldıys» da yukselıncyc ara vcrmcdi. Kasıın ayında, 12 aylık odalamaya gflre yıllık cnflasyon tOkerici (1* yatlannda 87.3, toptan ya fiyatlannda ydâdc 75 olarak gcrçcklc^Li. Sanayicınin aylardır gözya;>ı dAkmenine nedcn olan wplyasadakl daralmaNmn Turkiye'de yıllordır bcslencn cnflasyon canavannı /ayıflatması. hatta yitade 506U civarına kadar dü^urmcsı bcklenirkcıı 9S yılı "hekfcnea tarihi ajıı yaşanıadı". \ Sayfiı20 98'in İ'Jeri