Katalog

thsan özgen festivale Anatolia 92'yle katıltyor Türk müziğlnde yorumlar Sanar sratik dcğildir. Her şcyin çağdaş yorumunu vcrcceksiniz. Icracının gelişmcsini yorumunda da görnıck mümkün olmalı. Müzik değişebilir, değigmelidir. ayın Ihsan özgcn, s5ze gelenekscl Türk musikisiylc 20 yılını duldurtnaıkia ıılan Uluftlararası İsıanhtıl Festivali jırasindaki ilişkiyle baflayalım. Bu ilişki sîzcr nc idi, fu anda ncdir, nc olmalıdır? Tüfk Müziij açiNindan bu iltfkiyemikil bakabiliriı? FcstnraTin adıyla haşlayalım. Fcsttvalin adı U I I H lanunaı tstanbııl Fcsıivalî. Baflangitfa sadcce Bau ııuhciği ve onun çevmındeki sanatJan inhisar eden bîr cıkinlik ularak dttşümilnıüşril santnm. Yani bir Türk, ya da hcrhangi bir "Doftu" miı/igi. unatL ctkınliği Fuııival kapbaıııımı kabul edilmıyordu. IfK, lran mîizifti, I lint müziği, Arap müziği fesrivol kap* aamındn teUkkı edilmîyordu. O «muın da ııdımn l>clki Uluslaranuu nlmaması gvrckirdi. Urada bir yıiniişlık, bir yanlrç nnlam.ı oki gcrck. Fakai zaman bu başlığı doğruladı galiba. Zamanla IsMnbul Fctlivali bıifbgına daha uygun bir içerik kazanmayabaf Ladı zanncdcriın. * Zaman fcstivalin tlk yünctieÜcrini haklı çıkarmadı/.annedıyonım. Aynra, BsHidakibuıüriestivallcrde bi/dcki gibi bir hığnazlık nlmadı hiçhir zaman. Bîzdgkî cavır bir lür "kraldan fazla kraleıiriTıı her* haldc Batı her zaman Dofcu sanatlıirina. k.ıpıl.innı açmışiı, sahnekrrini nvmqjiı. Biz Hatının bu kapıkrından tsıanhııl FcsinMİî'nc ginııeden ipk öncc girııuşıık Şîmdt ı&e Istanbul Fcstivali ncrçekleri kabul etmiş, unkra yakla$mif bulunuyur. Bunu kabul cdiyorunı. Kluik Türk Müziği bu Festivale dahil cılmaktâit J bîr şey ka*/aıııyor mu, bit>ey kaybedtynr mu. Bu fcıüvakr kaiılnuuiınTürk mîkigi vvvıderineiâcc navıl birctkttioldıı? Rj^lidığtınız nokraya donclim. Fcstivalin adı Uludararası Isuınbul Festmdi. Vr Tiîrk mü/i^i müzisvcnlcrint: de >tmdi knpüaraçıldı. Anu lıangi mü/âsycnieıve' I Ianıtı kı ucjlara/ Burada müaeigi dcşıir mckıcn ziyadc niüzUycnleri elejıinnek grrek. Bu müzısyenlrrin hencv daha iyî scs'îlme&i gerekîrdî. Bu noktada fesrivalin tkonomik, parasal kaygdarı daha aftır basmıştır zdnnediyonım. Türk müaejjii mînbycıılcrini festîvalc ııkarmak masrafsu oidujtu içitı müuycn seçimleri Kendliklc luüîıcyi gözardı cımî|CUMHURİYET FEaTİVAL 1111 S tir. FeMİvale ^ağrılacuk fürk ınOzifti müzisycn ve gnıplarının her ^cyıltıı cvvel bir «cviyesi, bir caasibesî olmalı. Belki debu müaeigîhîç tanımayan dinleyictyc de biffcyler verrbilmeli. O zamun l>clki Jo bir seçim mekanizma» olufturmak gcrckiyur. Sîzce ne riir bir ımrkanîzına olabflir bu» ne lür kuıa&lar uyguluııabilîr? • Birini fcsıivak VMft^ıyıınunuz. Bunun yapıığı müzik nr 7 Çekrbildiği, müxij(ini dinlınciıildîfti dinleyici n c Sıinradan dînleyirinîn yorumu nc? Buııla rın bir kere göacden geçirilmcsi grrck. Ondan sonra düniıp bu uın»Kı uluslararası srvîyrdr nc yapabüîr? •oniMjnu iKinıudı. Ucnuren büyük ol^üı o. Yani iutcc "bu foıivHİ Istanbul'da yapılmıtvaydı \n ı sanalçı, bu loplııluk acaba fcülivak1 vuğnbitir miydî?" sorusunu tormak gctck. Ayııcn üykr. Aynca di|andan çağrdan grup I.ır îçin dc lalcp ıdk kıslas dmanuli diye dii$ü nüyomm. Diğer yandan şunu da söylemeli: Türklersanadan açısınd:ıu dı^arıya daha yeni ! yenî açılmaya baylıyıtr '^^ lar l.l/.un Hiîrc kapalı yaaamışlar. Bir Tanburi Ccnıil Bcy hiv yurt dışı na çıkanıadı i*rneA"n Münir Nurtııiıı Sulçuk kcsea. Çıkanlar da çnk a/, çikahilmif. Yani müzijtimuin vun dtfeinda tanınma çannı a/ <ılmıış. Kültür pulitikıilaıının da bunda rulü var. Difarıdn tanınma ftnuitı ulmamı^ bir satuıt^ının du iVsrivale dahil olmak için bira/ oııce koydugum kttiasa Liyabîlmeugüç. Yani festival dı^anda ulsaydı kiınlcT ^agrılıı dı sorusuna rtvap vcrmck knlay dejUI* Şinuli ba/cn yn lc dentyor: "Türk müziftinin ulııslararaM, evrcıuel bir katakuri ulmfdıdır". lyi. güserl dc. hangi mîizigîn cvronscl karaktcri vardır ki? Bence hi^bırınin yokiıır I Icr miutik yvreldir. Ancak, her ımızik, Ohtcıik tdorak evrenstldir. Ycter ki, tnbii. iyi krravdilsin • Son yıllanla I;cstivalc gclen klasik Türk Musikiıi İKİcyirİM dcgî^iyur aslında. Bundaıı oıı yıl kadar ünce Türk müziği konücrlvrinde iki lür insan görürdüniiz: Yaşlı înnanUr ve Imanbıırun gclcnck»cl ktsimlcrindcn gtliMiler. Cîününııi/dc hu müzigin dinleyicistî bcııcv dcği|miftir anık. Bııgünün gcnçlcri htr türlîi konscrc gidcbiliyorlar. Bir Jcthro Tulhn konscrlcrinc dc Mcıskuva Mnnnuni Orkc»irası konserinc vrya thnan üzgcn kunvi'riııc dc ayııı islekle vc SnyargiKizlıkla gidiyurlar. Bu gcıı^lcrin kulakları daha birözgürteşti. Saplanrılar aacalıyur, Türkiye*dc müziğin ^ i t l i lürlerine karşı w>n dcrecc kııvveıli ünyargılar vardı, bildiginiz gibî, Şimdi bunlar kaybolma ynlunda. Ancak, Inı önyargılarm u/nlması müzinyenlcrc agır bir stıruıııluluk da yüklüyor. Çünkü önyargısız bir ktılaga siz yeni vc yaralıcı biı^cylcr vcrmck aonındanınız. I Icp aynı şevlcri yapmamak vc bu yeni kfllrrc, onun algılama paıansiyeliylc orantıb bir yaratım gücü göstennek, onlan yakaUyıp yuimak auıundasınıa. • Elbcııe, î^ttf slee evren&et bir ıııüziktfsielıgiyakalamak için hir nrdon daha. San.u ı\u \tatik kahnaz kî. I l«r feyin çağıla^ yonımunıı da vcrcccksinîz. İcracı nın gdijmcsini v<*ruıııunJa da guımek mumkdn tılmalı. Müzik bir tarahvla mimarlık gibiyse, bir larafıyla da güncd hir sanaııır. Yani dcği^cbilir, dugi^ındidtr, icracıyln ve dinlcykriylr hirlikte. Sayın özgen, topluluğunuzla bîrlikte tsianhul Fcstivalinc îkînci kez kaiılıyuntınuz. Ndcr yapmayı, ncİLTKunmayı amavtıyununuz? Demin «öylcdifttm ^cyi yapuıaya salı^acafrm ör neğin, bir 18. yüzytl bcMccisi olan Abdülhalim Afa'y1 bugün nasil ycinımlam.im fsrrukıigi sorusutıa cevap bubnaya çalıpırnjtım. Bu ht*Mivinitı hir sü/Jü uscrini bvtı bir cııMnimamal eıter olarak, ya da bir «c»Kaxdiyalngıı olaıak yuıunıLımayı «Jıi^rınchilıritn. Gül te kayguunı bir yana hırakıp sai" ıtiLIodik zengın liğî yakatamaya çnlışnuıkhcııcc dalıa öncmli. Ikînci hir nu*M:lc daha var. Az rinrc 'cvrcnscl müzik yoklur' dıvordıık. Aslındaklâsik Hnrımıuiğilkİll|Hi|İtoliİM,<^>ksCSİİİİ ği U^trı dc nylc diycbilirim. Bıınlaruı suğlaılıgı dcrınlik ve perKpekıihn hen Batı mtizigımn çcr^cvcsı dı^ına ^'ik gînibüylüyurum. H\<cin hirlikte duyulahîl diği bu ptTspektif asltnda "Ilnğu" mü/iğiıulc vc biıiın müzigimizin ıcmclinde dc vardır. Rnn.ı ba?x*n "hcicrofoni" dc dcııiyur. Ben btı |tcıspektii'i mv murLıstınp gın^kiıııck vc dalıa *onru yazdı önieklerinîn de yapılahîlcccgi hir dııruma, o düzeyc gciirebılmek istıytmım. Bclki bir lür "Dııgu arnHifiisi" olugturmak. O znman da e.wr îcrasımLı \\m dcrirıliklcr, pcdttDcr. ^ılgıLmn hirbîrlerindrn ayrılmaları ifiıilvcvk; Bir 18. yüseyıl cscrini IHÎVICM uygukNndaıla "dcforme" rrrîftim «ıçlamasıvla kar^ı kurçıya knlahilirim, anuı bu IIIIIKU tepkileri dc tazla c'mcmsaııcınck nrk. Bir Türk müziği eserinin tek vrnîynnu. cek luınu budur diyc kimst iıldia edemez. Aslimla Urı Abtlülhalim Aga'yu ve onıın büyüklüüıınc l.iyık hir icra vc \tmim arıyıtrum. Adam çok büyük bir besteci Bırakıığt htîyük mirascarı bugün vc bugünün inüztayeni olarak neler cıkarahiliriz diyc ıluçünmck lâzım. Unu evrcnsel bcgenişr nnKil ıtıınabilîrîz? Bu beatcriye vc (Acrleriııe MJHMU saygı duydugum i^in yapiyonım hunu. Konnerlcriıni/dr yapmaya i.ili|>rngımi7 bir dijter |e>* dr "taksim"lc ilgili. Bir taksimi, yani do^l.ııuayı bir kracı lopluluğuna nasıl dağırabilirim? Böylc bir uygulnmn yapmaya çjlçıyonnn. ŞcVyle açıklayayım: bîr Taııbuı ı Cemil Bcy taksimi, bir I lâfız Sami ya da Münir Nurctıin ğa/clini alalıın. Rıınlar sadcce doğa^lauıa dcgil, birer gerçek eser scviycsindedirler. Bir ick ktv vduıını* aına cliıımdc kayıılan var. Bu eserin vcrsiycınlaruiı ynpmaya valıfacağtt. Taksim, aslında ikinci bir kez yapilamayacak bir çcy aına hiz bn laksimin yeni hir veniynnunıı nasıl olu^iurabiliru, diyc düfünüyoruz. Tekrar yapdamaatdcnilcn bir taksimi, tdtrarlanuhiliı utan, bcl li hir nrkcMra*yonlu ve kiAİıcdı^t oian bıt v&crc dî>niiftürmeyi amaçlıycvuz. Bir dojja^amadan kalıu birkom|x>/isyoniivnrmak meselcsi. u SAYFA 1 ?