Katalog

Sergideıı, panayırdan fııara HAKAN KARA IZMIR Turkiye'nin sosyal ve ekonomık yaşamının bir aynası. Bir anlamda da Kurtuluş Savaşı'ndan bu yana dış ilişkilenn bir göstergesi olan îzmir Fuan'nın kuruluşu 1923 yıhnda gerçekleştirilen Izmir Iktisat Kongresı'yle başlar. Ikincı Kordon'daki Osmanh Bankası Deposu'nda gerçekleştirilen bu kongrede kurulun küçük bir "tktisat Sergisi" önce bir panayır, ardından da uluslararası bir fuara dönuşecektır. Geçen bu surede de aşama aşama Türkıye ekonomisınin gelışımını gözler önune serecektir... Turkıye ekonomik temehnin atıldığı Birinci İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat 1923 yıhnda Gazi Muslafa Kemal tarafından törenle açılıyor. Camhunyet'ın ılanından 8 ay önce toplanan kongrenın başlyuılığını da Kazun Karabekir Paşa ustlenıyoAlu. Kongre yeri olarak lkmcı Kordon'da Osmanlı Bankası'nm depo bınası seçiliyordu ve burada duzenlencn Yerli Malları Sergisı'yle Izmir Fuan'na giden yoldaki ilk adım da atılıyordu. tkı haftaük süre sonunda Misakı tktisadı"nîn onaylandığı kongrenin açış konuşmasını yapan Gazı Mustafa Kemal, kursüden delegelere şöyle seslenıyordu: "Baylar, sevgili Türkiyemizin ekonomi alanında da vukselrae yollarını arayıp bulmak gibi ulusal ve kutsal bir amaç için bugun burada toplanmış olan sizlerin. siz sayın halk temsücüerinin karşısında bulunmaktan çok mutluyum. Uyuşukluklar ve ilgisizliklerin geçen yuzvıllann ekonomik varlıgımızda açtığı yaralan iyileştirmek, blkemizi bayındırhğa, ulusurnuzu esenliğe, yurdumuzu mutluluğa goturecek yollan bulmak için girişeceginiz çalışmalann çok değerli ve başarüı sonuclara ulaşmasını dilerim." Yepyeni bir Türkıye ekonomisinin temelinjn atıldığı bu kongrede kurulan Yerli Mallan Sergısı'nde kuçuk el tezgâhlan, kilimler, halılar, pamuklar, kumaşlar, incir ve uzum dolu kutular, mobılyalar, deri ürunleri, tutün, sigara, şarap örnekleri, giyim ve ayakkabılar, kiremit, tuğla ve kuçük sanayi urünleri yer alıyordu. Bundan dört yıl yıl sonra, 1927'de, Iktisat Kongresi'ndeki Yerli Mallan Sergisi " 9 Eylül SergisF'ne dönüşuyordu. Bu kısa sure ıçınde bıle Izmir'in ekonomik yaşamında görulen canlanma serğide gorülebihyordu. 1926 yıhnda kurulan Izmır Tıcaret Odası'nda biraraya gelen Turk tuccarlan, ekonomının yenıden oluştunılması yolunda önemlı adımlar atmaya başlıyorlardı. 9 Eylul Sergisi de bu odanın önerisi ve o dönemin Izmir Valisi Kazun Dirik'in kararıyla gerçekleştiriliyordu. Sergi 338 yerh ve yabancı kuruluşun katıhmıyla açılıyordu. 226 resmi ve girdikleri panayırı onbinlerce insan ziyaret ediyordu. 30 eylul gunu yapılan panayırın kapanış töreninde ise, o donemin Izmır Beledıye Başkanı Behçet Uz şunları söyluyordu: "Önümüzdeki sene burası agaçiandınlacak ve gelecek seneki bevnelmilel panayır için daha geniş ve agaçlar içinde guzel bir yer olacaktır. Amacımız geleceğin beynelmilel panayinnı yaratmaktır." Behçet Uz bundan uç yıl sonra tzmir Fuan'nın temelıni atacak, böylece 9 Eylul Panayırı fuara donüşecektır. 1934'te 9 Eylul Panayın'run açüışı Ismet tnonü tarafından yapılıyordu. Panayıra In Cu m h u r iyet İktisat Kongresi'nin açış konuşmasını yapan Gazi Mustafa Kemal, kursüden delegelere şöyle seslenıyordu: "Baylar, sevgili Türkiye'mizin ekonomi alanında da yükselme yollarını arayıp bulmak gibi ulusal ve kutsal bir amaç için bugün burada toplanmış olan sizlerin, siz sayın halk temsilcilerinin karşısında bulunmaktan çok mutluyum." özel kuruluşun yanında 9 ulkenın 72 kunıIuşunun da urunlen bu sergıde yer ahyordu. 80 bin 774 kışinin gezdiği bu sergi bir yıl sonra yınelenıyor, bu sefer 360'ı yerli, 155'i yabancı, 515 kuruluş katıhyordu. 1933 yıhnda sergı bır panayıra dönüşuyordu. 9 Eylul Sergısı'nin düzenlendıği Mithatpaşa Sanat Enstitusü artık yetersız kalmaya başlamış, bugünku Büyuk Efes Oteli'nin bulunduğu buyuk "Yangın Yeri"nde sanayı ve ticaret pavyonlan yapılmıştı. "9 Eylül Panayın" burada açıhyordu. 23 yabancı, 150 yerli kuruluşun katıîdığı panayır için artık giriş bileti de ahnmaya başlanıyordu. Büyuklerın 5 kuruş, kuçuklerin ise 100 paraya gıltere, Irak ve Sovyetler Birlıği resmen katıbyordu. 286 bın 250 kişinın gezdiği panayıra 30 yabancı ve 166 yerh kuruluş katıhyordu. 1935'te İktisat Vekih Celâl Bayar tarafmdan açılan panayırı gezenlerın sayısı ise 311 bin kışiye ulaşıyordu. 1936'daysa once "beynelmilel panayır" yaratmak amacıyla harekete geçen Izmir'in Beledıye Başkanı Behçet Uz, artık "panayır yerine fuar açılacak" diyordu. Dediği de 1 Ocak 1936'da gerçekleşiyordu. 160 bın metrekarelik alan yeşillendinJmeye başlanıyor, eski "Yangın Yeri" Izmir Fuan'na dönuşturulüyordu. Behçet Uz fuann açıhş töreninde şöyle diyordu: Izmir Fuar Eki PARASIZ EK710 Eylül 1985 "Artık 9 Eylul Panayın'nın yerine, lzmir'de bir fuar açılacak. Izmir ve Turkiye için bir kazanç olan bu fuar ile urunlerimizi tanıtmak ve satmak istifadesinden başka, havası ılımlı, guneşi ve meyvesi bol, tarihi ve eski eserlerle dolu lzmir'i turist sehri olarak tamtacak ve bu yuzden de memlekete aynca bir servet kaynağı olacaktır. Buyuk bir servet ve Un'kbal vaat eden bovk bir fuarı eski dar ve buyumesi kabil olmavan bir verde bırakmak doğru olmazdı. Onun için 1 Eylül 1936 Uluslararası İzmir Fuan, Kulturpark içinde hazırlanıyor. Genç Türkiye'nin kultürel ve ekononik varlığını içe ve dışa gostermek amacında bulunan yeni bir eserin, yani Kulturpark ve Altıncı İzmir Fuan'nın burada sayın Basbakanımız tsmet İnonu'nun yuksek başkanlıgı altında açılmasıvla, Izmir'in yangın yerlerinden kurtulma davası kati olarak bitmiş, şefarin gogsundeki geniş ve muzır yaranın yerine, gun geçtikçe kıymeti yukselecek bir mamure ktırulmaya başlanmıştır. Önunde bulundugumuz bu 360 bin metre murabbalık yangın sahasının içinde yapılan işler, ancak sekiz aylık bir çalışmanın mahsuludur." Lozan Kapısı'nda saat 17.30'da duzenlenen açıhş töreninde Başbakan lsmet Inönu de şöyle konuşuyordu: "... Birkaç sene evvel, burası bepimizin bildiği gibi boş, hatta barap bir saha halinde idi. Burasını iktisadi haraketlerin bir toplantı yeri ve memleket sanayii için bir numune sergisi olarak duşunmek ve burada bir kulturpark yetiştirmek fikri, asil ve yiıksek bir duşuncedir." j O yıl fuara Yunanistan, Mısır ve Sovyetler Birlıği katıhyordu. Fuara 48 yabancı, 45 yerh kuruluş katıhyor, 32 vilayet pavyonu yer ahyordu. Bu yıldan sonra tzmir Fuan giderek lzmir'i simgeleyen bir göruntu halmı ahyor, kartpostallara çıkmaya başhyordu. 1941 yıhna değin fuarda yapılaşma ve yenı atıhmlar surüyordu. 1942 yıh ise İzmir Fuan için kötü bir yıldı. Tüm dünyayı etkis altına alan savaş, Turkıye'yi de ekonomik darboğaza ıtmiş ve (Arkası 8. Sayfada) YANGIN ALANI.VDANFUARA tzmir Fuan'nın kuruluşu 1923 yıhnda gerçekleştirilen Izmir tktisat Kongresi'yie baslar. tkinci Kordon 'da kurulan kuçuk bir iktisat sergisidir tzmir Fuan o zamanlar. Ve geçen 62 yıllık surede, bu kuçuk "tktisat Sergisi" once bir panayır, ardından da uluslararası bir fuara donusecektir. tşte yangın alanından fuara dönuşen ve Türk ekonomisindeki onemli yerini koruyan Kultürpark'ın kuşbakısı göruşü. Garanti Bankası, ulııslararası gıınırumuz Izmir Enternasyonal Fuanhın 54. basarı yılıııı kııtlamaktan mııtkılıık dııyar. Garanti Bankası olarak, ülkemizin yurt içi ve >aıı1 dışı ilişkilerindeki öneınine her zaman inandığınıız Izmir Enteraasyonal Fuan'nın 54. başan yılında da ekonomimize ve kaülan tüm kumluşlara yeni uiuklar açmasını dileriz. CUMHURtYET Kİ1AP KULÜBÜ İ ÜBÜ İZMİR FUARINDA CUMHURİYET STANDINDA Gelin, Cumhuriyet Kitap Kulübü'ne üye olun. Yüzlerce yayınevinin, yeni çıkan kitaplarını izleyin, yazarlarla tanışın. Kitaplara, Cumhuriyet Kitap Kulübü indirimleri ile sahip olun. Gelin, yazarlarımızla tanışın, kitaplarını imzalatın 1314 Eylul 18 Eylül Oktay Akbal Cüneyt Arcayürek KULTURPARK İZMİR ENTERNASYONAL FUARI •C\ HAVUZ D fu ui N 26 *Oustos Kjp» SAMUŞIK I i J , J r .» J l " , . j \ CUMHURİYET DamşTia Burosu ^ ^ SAIOWU ]Ç: ' J Cumhunyel PAVYONU BASIMNE :CJ •. . x . ^ <r N i?. J'M(Hitr6 K«as> ARANTt BANKASI Lozan Kapısı 1 II O ; Sarmaşık Duğun Salonu allı 18 00 23 00