Katalog

8 ALMANYA i l \ 1 1 R R h L I DL1U.İ Ve Ikinci Diinya Scıvaşı başladu ıtler daha Nasyonal Sosyalısl Alman l^ç. Partısı nı kurdugu 1921 yılında Bırıncı Duny? Savaşı nın kalıtı Versaılles abi nı açıkca yenı bır paylaşını bava^ı çagrısıyla reddedıyordu Bu savaş taidftariıgına gıdcrek bır ırkçılık oiarak bıcımlenecek keskın bır şovenırTi \e Yahudı Karbitı bıı retorık eslık edıyordu Hıtler ılk baştan ıtıbaren kendibinı Aimanya nın ve Alnıanlar ın en buvuk savunucusu, karsibindakılerı ıse Alman>a nın ve Alnıanlar ın dubmanı ılan etmıstı Ve yıne IIK. baştan ıtıbaren temel polıtıkasını tıddete dayandıınııştı partıiTn toplantı ve yuruyuşlerını koıuma geıekçesıyle eskı abkerlerden ve sokak seıseıılerınden oluban \arı asken bırlıkleı (SA) kurmuştu 1923 yılında Hıtleı Bırahane Darbebi adıyla tarıhe geçecek başaıısı; bıı darbe gııışımıne kalkışmıştı Nasyonal Sosyalibt Partı geçıcı oiarak kapatılmış ve Hıtler bır yıl hapıste kalmibtı Htıler hapibten cıkınca partısını ttkrar topaılayacak ve bu kez ıktdarı yasal yollardan ele geçırmeyı hcdefleyen bıı polıtıka ıçınde gorunecektı Bu gorunuşteydı çunku partının yarı asken yapısı ırkçı bovenve sıddete dayanan ıdeolojısı surduruluyordu Kımse bu kuçuk ve a^.ın partıyı rıddıye alnıı\ordu 1928 yılında 180 bın uvelerı vaıdı ve paılamento scçımlerınde 800 bın oıvarında oy almışlaıdı Dunya krızının yol actıgı ekonomık sarsıntı sonucu mılyonlatca ışsız ve hosnutsu; ınsan kendılerıne buyuk bıı Aimanya sosval adalet ış vaat eden Nazıleı ın tarafına kaymaya başlayacaktı Hıtler mıllıyetçılıkle oıdunun ve aenerjllcrın aestegını de kazanıvordu Bu sırada 'şbatındakı koalısyon dagılıyor yeı bıı koalısyon kuı jlanıavınca Cumhurbaşkan Hındenbuıg acıl duıum yetkıletını kullanarak Katolık Merkez Partibi ııe arınlık hukumetını kuıduruyotdu 1930 seçımleıınaen Nazıleı ovaıın vuzde 18 nı komunıstleı ıse yurdo 13 unu alaıak çıkıyoılardı Nazıler ve komunibtlor bııbıılerıne tam karsıt gıbı goıunmelerıne ragmen Komunibt Partısı Stalın ın yuıutucusu oldugu Komunteın e baglıydı sıyası ve ıdeolojık mucadelesını daha çok ıktıdar rakıbı oiarak gordugu bosya demokıat partıye yoneltmıştı 1931 yılından sonra 1932 de seçını yapıldıgında Nazıler ın oyları yuzde 37 ye çıkmıştı Komunıstler ıse yuzde 15 oy almiblaıdı Bu başaııda Hıtler ın vaatlerı ve boven boylemleıının yanı sıra buyuk ış çevreleıının destegını almaları seçım kampanyabinı buyuk bır malı guçle oıganıze edebılmelerı gıbı nedenleı de IOI oynamıştı Nazıler 230 mılletvekılı ıle patlamentodakı en buyuk grup durumundaydılar ama Hıtler başbakan olacak çogunlugu ele geçırememıştı Aynı yıl çogunlugu saglamak umuduyla yaptıkları seçım ıse tam terbi bır sonuç vermış Nazıler ın oyları yuzde 33 duşerken Komunıstler ın oyları yuzde 17 ye çıkmıştı Bu durum Nasyonal Sosvalıst Partı nın bellı bır gelışmeye ulaşmasına ragmen henuz saglam bır temele otuıamadıgını okonomık durumdakı bıraz lyıleşme Nazıleı ın lyıce ortaya çıkan saldırganlıklarına karşı tepkılerın artması sonucu hemen etkıleyebılıyordu Nazıler ın morallen hemen bozuluyordu Hıtler den sonıa ıkıncı adam olan Strasseı polıtıkayı bııakıyordu Partı ıçınde daıbecı anlayışlar tekıat one çıkıyordu Buna kaışılık meıkez demokrat guçleı açık bır pıogıama sahıp degıllerdı ve dagınık duıumdaydılar Muhafazakar partıleı ıse Hıtler'ın de etkısıyle toplumda yayılan soven ve ırkçı tıkırler nedenıyle lyıce baga kavmışlardı Yakın bır gelecekte Nazılerle Komunıstler arasında bıı hesaplaşmanın başlayacagını herket. ongorebılıvoıdu Ama ortadakı sıyası guçleı bu çatibmayı kendı dıslarında goruyorlardı Komunıstleı ibe kendılerıne yonelen baldırının sadece bıı başlangıç oldugunu anlayacak bır SIVPSI kavıayıs ve esneklıgın u^agındaydılaı Bu ortam ıçınde Hıtlpr mSS yılında ış çevreleıının hukumetın geneıallerın ve Cumhurbaskanı Hındenburg un tertıbı ıle Nazılerle aşııı mıllıye'cıleıın kurdugu bıı koalısyona başbakan atandı Nazıler bır komplo duzenleverek 27 Şubat 1953 te parlamento bınasını kundakladılar bucu komunıstieıın uzeııne atarak 1 komunıstleıe ve baz muhalıf lıderleıe kaışı tutuklama ve şıddet kampanyasına basladılar Ozguriukleı askıya alındı Hıtleı hemen ardından sec,ımlere gıttı b Mart takı seçımlerde oyların ancak yuzde 44 unu alabıldıler ve yıne koalısyonla ıktıdaı olabıldıler Ama artık Hıtleı ın paılamentoculuk oynayacak halı kalnıanıibtı Paılamento ılk toplantısında Nazıler ın teıoı guru olan SA ve SS leıın bdbkısı altında \ İ/I'lere kıır^ı diıvııişin biı cephe\i de toplııma kuıııplaın ılı. ıçın ^ ı n c \ a k a l a n ı \ o ı l a ı v c bıı k ı ı i s u ı ı l a \ ı k ı l ı v u ı \ o ı iaı Sınmcak evleıınızde oıaeıga kanlaıı \a\ılı\oı Huzur ıçınde vaşayan sızleı baln,cnıııtaslaıına Camurlar ıçınde acı çekcnın I ı l c s ı guıı \ ıııc b a h ^ c d c Bıı dılım ekmek ıçın doguşenın. Bıı evet veya bıı ha\ııln olcnın ILI \ ıııc bıldıı ıleı ı cllcı n d c Bıı eıkek oldugunu du^unun C c/d\ ıı ı l c d m a d ı n . ı k a d ı n Dw=unun kı bıı kaaınün laı m gıı ılaklaı m ı n k o ı ıiı Aaını va snçlaıını kavbptmış bın ı, ' k l a k(.sıldı j ı ı ı ı o k u m ı i ' l a ı Gozlc ı boş bagıı loyun ga/Ctclcıdc ()liıı\uksj\a Bıı kurbaga gıbı kı^,ın Unuimavm bunlaı oW ; sın ııını \ a l i s c ; ı n ı g o ı ı ı u ı ^ ] ] k t , ı i i ' i m \ c n ı d c n IKIMI o ı i a S^ık.n unutnWj ın gıv lcı ıııco ' j ı ı n c d ^ k hiı, g o \* , ıkabıleLCgıiK .ikil! ıııbıı Prımo Levı'nın Auschwıtz Hilıııcnıis h n IL, i'tııı mıış l l l l İLl C l I l l l N O I ^1 1 I İ L d l i . M l l Topldma Kampı'nı anlattıgı "Se [ ) a g ı t ı \ oı laı bıldıı ılcıını \v ı laı bıldıı ı l e ı m ı laıietlı guesto e un vomo" şıınnden. lıo^uoıui(,ın ıııaiK o / g ı n i u \ u i l a ı bıı k e ı e d a h a ı ı k ı j \ a h gu ıçın ^ ı ı ı c \ a k a l a n ı \ o ı l a ı sciı 'ı ı n c \ a k a l a ı m o ı l a ı \< v c k o ı bıı b i ı , a k d a \ a n ı \ o ı g ı ı l l a k l a ı m a kaıılabıı \ c o N j 7 i a l c s c \ c ı ı \ o ı onlıiıı \ a n ı \ o ı l a ı ıı l ı s k ı ı n o r b a İ H c n ı ı ı ı , ı m c ı ı l c n ı ı c l l c ı guıı I ılesı g u n \ ı n e b a h ç c d c l c ı \ m c b ı l d ı ı ı l e ı ı okluıulu\oılaı anıalıcı g u n b a ı i ş K i n kaıdcs e l l e n n d e S a r a \ b o s ı ı a da k c s k m n i s a i K i l a ı ı n lık iı,ın o z g u ı l u k ıçın h o ş g o ı u i\,m d o s t l ı ı k duıbuıılutulcklcınsana\ınaı,ıkıpeınıklcniı/KindııeniNuiİJi Ycscslennoılaı t u m ı n s a n l ı k \ a p t ı g ı m d u \ m u ş l a ı ınanamıvoılaı > ıne laı a B a ı ı ş ı ç ı n d a l ı a ^ o k ç a b a d a h a e o k ^ d a g ı t n o t l a ı b ı l d ı ı ı l o ı m ı b a ı ı s n,ın k a ı d c s l ı k pm B a ı ı s ı ç m \ ı n c d a y ı t ı \ o ı la 1 bildııılciHiı ^ IIK \ a k a l a ımoılaı ıskenccNcugıuun laı v c i d a m c d ı h \ o ı l a ı I ılcsı g u n \ r ı c baln,odeleı \ ı n c b ı l d ı ı ıloı ı ollcı ı n d c ()]R > l o p l a n ı a k a m p l ıı ı o ı ı u ı .ijz o d a l a ı ı o n t a \ a k ı ' a n MIS ııılaı akıllaıdc'\ k>.pıns m l a n t a \ ıı C J \ ıı s a k a b ı l e n bıı Eğer Bır Insansa Bir doncın Mııutınu 'nın tı'h hukiıııi o ıdı. Hıtler e Anayasa yı uyqulamama ve kaıarnameleıle ıdaıe etme yetkısını veıdı Bııkaç ay ıçınde Nazıler artık tum Aimanya nın tek hakımı olmublaıdı Bunu zoıla baskıyla entrıkayla yalan vaatleıle ancak saglayabıldıkleıı yuzde 44 oyla yapabılmışlerdı Hemen devlet daııeleıınde unıversıteleıde temızlıge basladılar Nazı olmayan kendılerıyle ışbırlıgı yapmayan heıkes atıldı yeılerı Nazıleıle dolduıuldu Sendıkalaı kapatıldı yerıne Nazıleı ın kontıolundekı Işçı Cephesı kuruldu Gızlı polıs orgutu Gestapo oıgutlendı Ve ılk toplama kampı Dachau da kuıuldu 1934 te Hıtleı cumhurbaşkanlıgı yetkılerını de ustlendı 193b'te Yahudıler ıkıncı sınıt vatandaş ılan edıldı Ardından Yahudı nıallarına el koyına donemı başladı 193338 arabinda 250 bın Yahudı Aimanya dan goçetmek zoıunda kald 1938 Şubat ında Hıtler Alman oıdusunun başkomutanlıgını ustlendı 10 Kasım 1938 de unlu Krıstal Gecesı nde artık zaptedılemeyen Nazı saldııganlıgı Yahudıler e karşı ılk buyuk ve topiu sıddet uygulamasını gerçekleştırdı Ve nıhayet altı yıl suren hazırlıklardan sonıa Hıtler Nazıleı ın duzenledıgı bıı komployu bahane adeıek 1 Eylul 1939 gunu Polonya ya savaş ılan ettı <4 rriedriıh Goerdeler dııcncıı Umtınlardan birh di