Katalog

f I Açıkta, gökyüıUnUn albnda duran •Itın yaldıza batmı* d«v Buda h«ykall, •vl*rin araaında glzl«nmlş blr tapınak ohışturuyor. V* d«w Buda'ntn ayaklannın dibl, zlyaratçll»rl» dolup tasıyor (soJ Ustte v* yanda). Buda h«yk*ll«rinin altına kıvnMp yaunif yoksul zlyar*tçll*r« sık « k rastlanıyor («a* Uatto). nehir kıyısındaki liiks lokantalarda, 20 dolar karşılığı ıstakozlu, açık biifeli son derece liiks bir yemek yiyebileceğini? uluslararasıturi/manıtları... Allahtan ki eski, güzel, uyumlu Bangkok'un kalıntisı ve tanığı mabetler, tapınaklar var. İ^te dünyada görülebılecek en gü/el şeylerden bıri olan Büyük Saray ve Phra Keo (Ziimrüt Buda) tapınağı... Hem Budizm'in, hem de 2 yüzyıllık CUMHURİYET kraliyet sülâlesinin en tipik inançlarını, geleneklerini, zevklerini simgeleyen ve birçok yapıdan oluşan dev kompleks... Bir barok zevk, bir süsleme, hayal gücünün egemen olduğu bir fantezi harikası... Bir fayans, çini, değerli ve yarıdeğerli taşlar, yaldız, oyma ve süs meşheri... Ayrıntılarını sonradan kitaplardan öğrendiğimiz "şedi", "prang", "sofa", "prasat", "sema" vb. mimarı şekillerin ve konstrüksiyonların uyum içinde birbiriyle örüştüğü yoğun ve başdöndürücü bir yapı/süsleme harikası... Burada bırkaç yüzyıl bir "şedi"nin (sivri çatılı yapı) içinde, kalın bir alçı tabakası altında gi/lendiği söylenen "Ziimrüt Buda"yı (aslında yeşımden yapilmış), sayısız Buda, tanrı, şeytan, iyilik ve kötülük heykellerini hiç eksil29» meyen bir kalabahkla birlikte izlemek, yorucu da olsa çok zevkli bir iş. Sonra bu büyük kompleksin müzesini gezince, bu parlak mimarinin kısa bir süre önce ne denli harap olduğunu anlıyorsunuz (Müzede değiştirilmiş mirnari parçaların çürümüş, parça parça olmuş asılları duruyor). Ve böylece Tayland'ın hiçbir yabancı kuruluşun yardımı olmaksızın, "devlet halk elele" kampanyasıyla ve bu yoksul halkın ciddi katılımıylageçen80'li yıllarda yapılışının 200. yıldönümünde bu tapınak ve saraylar kompleksinde yaptırdığı onarımın önemi ortaya çıkıyor... Sonra bir "'tuk tuk"a (3 tekerlekli, soförlü bir motosik Budlst rahlp, taptnaktakl Buda h e y k a l U r l n l n altında let) binip kentin diğer fta y*nl «l«n bir "mUmln"ln kUIUıini y*rl«ştlrlyor. tapınaklarını geziyoruz. Büyük Saray'ın hemen güneyindeki Wat Po tapınağının tarihi 16. yüzyıla dek iniyor. Bu enfes tapınakta 46 metre uzunluğunda ve 15 metre yüksekliğinde dev bir "Yatan Buda" var. Altın suyuna batmlmış, pırılpırılparlıyor... Bu kent, sayısız Budist tapınağıyla dolu. Bunlardan birinde, tam anlamıyla "mahalle arasında" kalmış alçakgönüllü bir mabette, ayakta duran dev bir Buda ile karşılaşıyoruz. Bir pazar sabahı, haftalık bayrama hazınianan ve özellikle gençlerin hep birlikte tatil günü etkinlikleri içinde olduğu Çin mahallcsindeki bir tapınakta ise, avlunun çevresindeki galeri boyunca yer alan sayısız Buda heykellerinden biri önünde genç bir adam, heykelin altında yer alan bir dolabın içine, yeni ölmüş birinin küllerini yerleştiriyor. tnançlı bir Budist için küllerinin bir Buda yontusu altında "ebedi uyku"ya yatması, büyük bir mazhariyet. Ancak bunun için tapınağa önemli bir bağı$ta bulunmak gerekiyor. "Ebedi huzur"un dünyamızda ödenmesi gereken bir bedeli olacak elbette. Ve Bangkok'tan ayrıhyoruz. Uzun bir Uzakdoğu yolculuğunda daha başka duraklarımız var. İnsanlarının iyiliği, yumuşaklığı, güleryüzlülüğüyle yoksulluğun, sefaletin empoze ettiği düşük işlerin, uğraşların ve onların getirdiği kaçınılmaz üçkâğıtçılığın, kapkaççılığın çelişkisi kadar, geri kalmışlığın, denetimsiz göç ve büyümenin getirdiği çirkinlikle tarih içinde yaratılmış olan inanılmaz güzelliklerin çelişkisi de bizi etkiledi. İnsanoğlu hem bu kadar güzelliği, hem de bu denli çirkinliği nasıl yaratabiliyor? Bangkok, görkemli bir çelişkiler ve uyumsuzluklar kenti, zevkle tehlikenin, yaşamın aydınhk sevinciyle gecenin süpheli karanlığının iç içç olduğu bir kentolarak belleğimizdeolacak... < kalan bo*lu DEROİ 24 K ASI M 1 9 9 1 S A Y I 19