Katalog

Cumhuriyet ENERJİ G 5 Haziran 2012 29 12 Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı İstanbul’da yapıldı… Nükleerde soru işaretleri Türkiye, Akkuyu’ya nükleer santral kurulması için Rusya ile anlaşma imzaladı. Ancak nükleer tesislerin kurulum ve işletim aşamalarını denetleyecek kurum henüz oluşturulmuş değil. Denetim görevi geçici olarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na verilmiş durumda. Aynı zamanda Danıştay’ın verdiği yürütmeyi durdurma kararları nedeniyle mevzuatta oluşan eksiklikler de yeniden düzenlenmedi. Nedim Bülent DAMAR EMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi Uzmanların yaptığı üçlü senaryo çalışmasında Türkiye için nükleer, kömür ve doğalgazdan aynı miktarda enerji üretilmesi ele alındı. Uluslararası ve ulusal kurumların verileri baz alınarak yapılan çalışma sonucunda enerji üretim şekli değişse de sonuçlarının pek fazla değişmediği ortaya çıkıyor. Bu durumda insanlık için riski tartışılmaz olan nükleer enerjinin neden tercih edildiği anlaşılamıyor. çalışmadan çıkan sonuçlara göre faiz ve gecikmeler ile diğer fiyatı etkileyen yan hususlar dikkate alınmaz ise incelenen nükleer santrallarda 1 kilovat için kurulum maliyeti 1370 ile 3 bin 357 dolar arasında değişmektedir. İncelenen teknolojiler içerisinde Akkuyu’da kurulması planlanan Rusya tarafından geliştirilmiş olan VVER1200 tipi santrallar yoktur. stanbul’da nisan ayı sonunda gerçekleştirilen 2012 Uluslararası Enerji ve Çevre Konferansı’nın (ICCI) son gününün son oturumu nükleer enerji ile ilgili idi. Oturumda nükleer enerjinin maliyeti ve Türkiye açısından kurulan senaryoları içeren ilgi çekici sunumlar yapıldı. Oturumda ilk olarak söz alan Yrd. Doç. Dr. Harun Kılıç “Nükleer Güç Santrallarının Kurulmasının ve İşletilmesinin Hukuki Altyapısının Değerlendirilmesi” isimli sunumunda, Türkiye’de nükleer santral yapımı için var olan yasal düzenlemeler ile Türkiye’nin katıldığı uluslararası anlaşmaları anlattı. Türkiye’nin Rusya ile Akkuyu’da bir nükleer santral kurulması konusunda yapmış olduğu anlaşmaya ilişkin ayrıntılar sunan Kılıç, nükleer santralın 1200 megavat (MW) gücündeki ilk ünitesinin tüm yasal izin ve ruhsatların alınmasında sonra 7 yıl içerisinde tamamlanacağını ve her biri 1200 MW’lik diğer 3 ünitenin de birer yıl ara ile devreye gireceğini belirtti. Bu durumda anlaşma gereği eğer tüm yasal izinler bir yıl içerisinde tamamlanırsa ilk ünitenin 2020 yılı sonunda devreye alınabileceği anlaşılmaktadır. Kılıç, konuşmasında nükleer enerji konusunda Türkiye’nin taraf olduğu veya henüz taraf olmadığı çok sayıda uluslararası anlaşma bulunduğunu belirterek bu konuda mevzuatın çok önemli olduğunu, Türkiye’de 5710 sayılı NES’lerin kurulması ve işletilmesine ilişkin 2007 yılında çıkarılmış bir yasa ile 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Yasası’nın bulunduğunu, bunun yanında nükleer santralın yapım ve üretilecek enerji ile ilgili olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, EPDK, TEİAŞ, EÜAŞ ve TETAŞ gibi kuruluşların uygulamalarının da zaman zaman devreye gireceğini hatırlattı. İ Maliyet artışı uyarısı Bildiriyi sunan Turanlı “NES’lerin yapıldığı ülkelerdeki yetkili otoritelerin santral güvenliğini yeterli bulmasının şart olduğunu; santral güvenliği yeterli bulunmaz ise tasarımın baştan sona tekrar değerlendirilip inşaat maliyetinin yükselmesinin söz konusu olabileceğini; santral maliyetlerinin her ülkede farklılıklar gösterdiğini; NES’lerin kurulumunun 7 yıl gibi süre alması, inşaat ve lisanslama sürelerinde olası gecikmeler vb. hususlar nedeniyle NES kurulum maliyetlerinde önemli değişiklikler olabileceğini anlattı. Bunun yanında NES’lerde yakıt maliyetinin santral maliyetlerinin yaklaşık yüzde 16’sını oluşturduğunu ve bu nedenle de elektrik enerjisi üretim fiyatına etkisinin kömür ve doğalgaz santrallarına göre daha az olduğunu ifade etti. Turanlı, inceledikleri 8 adet NES için kurulum maliyet analizi sonucunda; maliyetin yüzde 78’ini yer, reaktör, türbin, elektrik ve diğer ana unsurları içeren doğrudan maliyetlerin oluşturduğunu, yüzde 22’sini ise dolaylı ve diğer maliyetlerin oluşturduğunu tespit ettiklerini vurguladı. Reaktör maliyetinin toplam maliyetin yüzde 25’i civarında olduğu ve diğer kalemlerin daha az yüzdelerle kurulum maliyetini etkilediği tablolarla izleyicilere gösterildi. Turanlı yaptıkları çalışmada en düşük maliyetleri Romanya, Hindistan ve Çin’de gördüklerini söyledi. Denetleme kurumu yok 5710 sayılı Yasa nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi görevini yerine getirecek yeni bir kurum kurulmasını hüküm altına almasına rağmen 2007 yılından bugüne kadar bu kurum kurulmamış ve bu kurumun görevleri geçici olarak TAEK’e verilmiştir. Aynı yasanın bazı maddelerinin yürütmesi de Da nıştay tarafından durdurulmuş olmasına karşın henüz gerekli düzenlemeler de yapılamamıştır. Kılıç, bildirisini, “Uluslararası sözleşmeler ve güncel gelişmeleri göz önüne alarak ve nükleer santralların kurulması, işletilmesi, sorumluluk, çevre konularının özellik arz etmesi nedeniyle tek elden nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi görevini üstlenecek Türkiye Nükleer Denetleme Kurumu’nun kurulması ve nükleer faaliyetlere ait mevzuatın bir bütün haline getirilmesi gerektiğini” vurgulayarak tamamladı. Oturumun ikinci konuşmacısı olan İstanbul Teknik Üniversitesi Enerji Enstitüsü’nden Hazal Turanlı Orakçı, A. Beril Tuğrul ile birlikte hazırladıkları “Farklı Nükleer Santralların Kurulum Maliyet Analizleri” konulu bildiriyi Biz ders almayacak mıyız? sundu. Bildiride değişken faktörleri azaltmak için yapım finansman faiz ve gecikmeler dikkate alınmadan ve 2000 yılından sonra devreye alınmış olan 5 ayrı ülkedeki ve 6 değişik teknoloji kullanılan 8 adet nükleer santralın incelendiği çalışmanın sonuçları aktarıldı. Bu Üçüncü konuşmacı Yrd. Doç. Dr. Şule Ergün, “Fukuşima Daiçi Santralı’nda Olanlardan Sonra EndüstriNükleer Santralsız Türkiye Elektrik Piyasasının Modellenmesi” isimli bildirisinde Fukuşima Felaketi sonucunda 100 bin kişinin yerlerinden tahliye edildiğini, 6 santral çalışanının izin verilenden faz