Katalog

13 Cumhuriyet ENERJİ 6 Aralık 2011 26 TÜRKİYE’NİN JEOTERMAL, GÜNEŞ VE RÜZGAR OLANAKLARI ÇOK ‘Yenilenebilir potansiyeli kullanılmalı’ İklim ÖNGEL rında ise Çin, Japonya, ABD, İzlanda ve Türkiye’nin ilk 5 ülke olduğunu belirtti. A NKARA Prof. Dr. Mehmet Şener, dünyanın her bölgesindeki ana enerji kaynaklarının tüketime bağlı olarak yenilenemeyen petrol, kömür, doğalgaz ve uranyum olduğunu söyleyerek, “Enerji gelişmeleri, enerji kullanımından kaynaklanan iklim değişimleri gibi çok önemli çevresel etkileri de göz önünde tutarak sürdürülebilir gelişmeyi sağlamak zorundadır” uyarısında bulundu. TMMOB’un İstanbul Kültür Üniversitesi’nde geçtiğimiz ay düzenlenen 8. Enerji Sempozyumu’nda yenilenebilir enerji kaynakları üzerine de değerlendirmeler yapıldı. ‘100 bin konut ısıtılıyor’ Türkiye’nin AlpHimalaya kuşağı üzerinde olduğu için yüksek jeotermal potansiyele sahip bir ülke olduğuna dikkat çeken Şener, bu potansiyeli oluşturan alanların yüzde 77,9 ile Batı Anadolu’da yoğunlaştığını vurguladı. Şener, “Ülkemizin potansiyeli 31 bin 500 megavattır. Bugüne kadar yalnızca yüzde 13’ü kullanıldı” diye konuştu. Jeotermal alanların yüzde 55’inin ısıtma uygulamalarına uygun olduğunu dile getiren Şener, şu bilgileri verdi: “Türkiye’de jeotermal enerji kullanılarak 1200 dönüm sera ısıtması yapılmakta ve 15 yerleşim biriminde 100 bin konut jeotermal enerji ile ısıtılmaktadır.” ‘Jeotermal korunmalı’ Şener, jeotermal enerjinin dinamik bir kaynak olduğunu belirterek yenilenebilir özelliğinin sürdürülebilmesi için korunması gerektiğini kaydetti. Son yıllarda düzensiz ve bilinçsiz arama ve üretim sondajları yapıldığına dikkat çeken Şener, “Kaynakların birçoğu kurumuştur. Kalan kaynakların da bu nedenle debisi azalacak veya tamamen kuruyacaklardır” uyarısında bulundu. Şener, aşırı üretim için kirlenme, politik baskı ve mahalle baskısı nedeniyle jeotermal kaynakların yenilenebilirlik özelliğinin zaman içinde yok edildiğini söyledi. Şener şunları kaydetti: “Enerji kaynaklarının yeryüzündeki dağılımı, paylaşım savaşını coğrafi alana yaymaktadır. Bu kaynaklara sahip bölgeler tarihin her aşamasında olduğu gibi, gelişmiş ülkelerin cazibe merkezi haline gelmektedir. Ortadoğu’nun olduğu kadar, günümüzde yaşanan Afganistan ve Irak krizinde de görüldüğü üzere, gelişmiş ekonomiler enerji yataklarına haiz bölgeleri denetim ve gözetim altında tutmak için politik olduğu kadar, gerektiği durumda askeri güç kullanmaktan da geri durmamaktadır.” ‘Jeotermal tükenmez’ Niğde Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Şener jeotermal enerjinin yenilenebilir, sürdürülebilir, ucuz, güvenilir, çevre dostu, yerli ve yeşil bir enerji türü olduğunu söyleyerek, “Beslenmenin üzerinde kullanım olmadıkça jeotermal kaynakların tükenmesi söz konusu değildir” dedi. Şener, jeotermal enerjiyi, yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu, kimyasallar içeren sıcak su, buhar ve gazların oluşturduğu enerjiden yararlanma olarak tanımladı. Jeotermal enerjinin dünyada eski, Türkiye’de ise yeni olduğunu söyleyen Şener, jeotermal enerjiden elektrik üretiminde ilk 5 ülkeyi; ABD, Filipinler, Meksika, Endonezya ve İtalya olarak sıraladı. Şener ısı ve kaplıca uygulamala ‘Güneş ihtiyacı karşılar’ Endüstri Mühendisi Şenol Tunç, Türkiye’nin güneyinde toplam elektrik ihtiyacının 2 katını üretebilecek güneş enerjisi santrali (GES) için, vasıfsız arazi potansiyelinin bulunduğunu bildirdi. Tunç, en erken 2015’te kurulabilecek GES’lerin kötümser bir tahminle 812 yıl, iyimser bir tahminle ise 79 yıl içerisinde geri ödeme süresine sahip olduğunu kaydetti. Tunç, “Konya ve Karaman ovaları Türkiye’nin tarım ambarıdır. Ancak projeci, emlakçı gibi çok sayıda yatırımcıya binlerce dönüm arazi aldırılmıştır, yüzlerce proje üretilmiştir” dedi. Bu mevzuatla Türkiye’nin güneş serüveninin uzun ve sıkıntılı olacağını dile getiren Tunç, “Önümüzdeki dönemde çok hızlı yaygınlaşacak olan GES’ler nedeniyle 102030 sene sonra Türkiye’de tarım Şenol Tunç alanı kalmama riski doğacaktır. Bu kapı bir kez açılırsa bir daha zor kapatılır” uyarısında bulundu. Tunç, vasıfsız alanların sözü dahi edilmeden, tarım alanlarına ek olarak doğal parklar, SİT alanları gibi tüm koruma alanlarının GES’lere açılmasının yüzlerce davaya konu olacağını bildirdi. Tunç, “Yine tek alternatif elektrik enerjisinde yüzde 100 fiyat ve tedarik riski taşıyarak tam dışa bağımlı olduğumuz doğalgaz olarak karşımıza gelecektir” diye konuştu. ‘Yerliüretime destekverilmeli’ EMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi Zerrin Taç Altıntaşoğlu, Marmara, Ege ve Doğu Akdeniz bölgelerinin rüzgar potansiyeli bakımından zengin olduğunu kaydetti. Yerli üretime verilecek desteklerle ilgili sürecin açık ve anlaşılır bir şekilde tanımlanması gerektiğini söyleyen Altıntaşoğlu, “Yetki ve sorumluluklar net olarak belirtilmeli” diye konuştu. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’un kaynak türüne göre, yerli ürün kullanılması durumunda ek fiyat vermesini “yenilik getiren ve umut verici” bir gelişme olarak nitelendiren Atıntaşoğlu, 2015 sonrasının Bakanlan Kurulu kararına bırakılmasının belirsizlik yarattığını kaydetti. Altıntaşoğlu,“RES’lerin yurt içinde gerçekleşen imalatına ödenecek yerli katkı konusunda öngörülen beş yıllık süre oldukça kısa. Sanayinin gelişmesi ve belli bir olgunluğa ulaşabilmesi için yerli üretime yönelik desteğin hem bileşen üretimi hem de özgün tasarım yerli katkı desteği, uzun vadeli olarak planlanmalıdır” dedi. Yerli üretim yapacak fabrikaların kim tarafından ve nasıl tescil edileceği ve denetimlerin kimler tarafından yapılacağının belli olmadığının altını çizen Altıntaşoğlu, “Lisans kapsamındaki inceleme ve denetiminin yetkilendirilecek denetim şirketlerinden hizmet satın alınarak yaptırılabilir olması, sektörde önemli bir denetimsizlik sorunu yaşanmasına neden olcaktır. Bunu önleyecek tarafsız kriterler oluşturulması zorunludur” önerisinde bulundu. ? GES’ler nereye kurulmamalı? Elektriküretimine uygunsahalar AydınGermencik DenizliKızıldere ManisaAlaşehirKurudere ManisaSalihliGöbekli ÇanakkaleTuzla AydınSalavatlı KütahyaSimav İzmirSeferihisar ManisaSalihliCaferbey AydınYılmazköy İzmirBalçova İzmirDikili 232 oC 242 oC 184 oC 182 oC 174 oC 171 oC 162 oC 153 oC 150 oC 142 oC 136 oC 130 oC Tunç, koruma ve SİT gibi “korunan” alanlar, sulak alanlar, yerleşim alanları, askeri koruma bölgeleri, kullanılan mera, kışlak, yaylak, yüzeyi düzgüneye hafif eğimli alanlara GES’lerin kurulmaması gerektiğini söyledi. ‘Tarım alanlarına dikkat’ GES’ler için vasıfsız arazilerin kullanılması gerektiğini belirten Tunç, Bakanlar Kurulu kararı ile tarım arazilerinin GES’lere açıldığını söyledi. Özellikle Karaman ve Konya’nın başvuru yapılabilir araziler içinde olduğunu söyleyen