Katalog

ENERJİ & FİNANS Ener ji ve Yaşam C nerji faktörünün ekonomideki yeri ve Başbakan Tayip Erdoğan’ın enerji özelleşmeleri hakkındaki açıklamaları konusunda sorularımızı yönelttiğimiz TESİŞ Başkanı Mustafa Kumlu gündem yaratacak yanıtlar verdi... ENERJİ VE YAŞAM Başbakan, geçen mart ayında İSO Başkanı Tanıl Küçük’ün enerjide özelleştirme için ısrarlı olmasını eleştirerek, “Enerji özelleştirmeyle ucuzlamaz, doğalgaza bağımlılık bitmeden ucuzluk olmaz. Biz özelleştirme için çalışıyoruz ama siz de özelleştirilince çok daha fazla ağlayacaksınız” demişti. Konu hakkında yorumunuz nedir? MUSTAFA KUMLU Özelleşse de enerji ucuzlamayacak. Biz, “Madem öyle niçin özelleştiriyorsunuz” diye sormak durumundayız. 1 Temmuz günü yapılan ve 13 ilimizin karanlıkta kalmasını beraberinde getiren otoprodüktör şirketlerin zam eylemi de aslında enerji özelleştiğinde yaşayabileceklerimizin küçük bir habercisi. Tüm bunlar enerjide özelleştirme politikalarının yeniden gözden geçirilmesini gerekli kılıyor. ENERJİ VE YAŞAM Ülkemizde elektrik enerjisine yoğunlaşmanın dezavantajları üzerine birçok tartışma yapıldı. Siz elektrik enerjisinin üretim safhasındaki yeri hakkında ne düşünüyorsunuz? KUMLU Elektrik enerjisi hem sanayinin temel girdisi olması, hem de kaynaklarının kısıtlılığı nedeniyle gerek sanayileşme, gerekse ülkenin gelişmişlik göstergesi olarak önemini koruyor. Bu önem göz önüne alındığında elektrik enerjisi üzerine söylenecek her şey doğal olarak o ülkenin gelişmesi, sanayileşmesi ve toplumsal refahı üzerine bir şey ENERJİ GÜNCESİ ‘Özelleşmesin ağlamayalım!’ E ler söylemek anlamına geliyor. Elektrik enerjisi üretildiği anda tüketilmek durumundadır. Bu nedenle üretim, iletim ve dağıtım süreçlerinin sağlıklı işleyebilmesi, iyi bir eşgüdümü ve etkin bir planlamayı gerektiriyor. ENERJİ VE YAŞAM Son dönemde revaçta olan “Türkiye’nin kendi enerji politikalarını yönlendirebilmesi için gerek yerli gerekse yabancı özelleştirmelerin önü açılmalı’’ tartışmaları hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Krediyi projenin riski belirler... ENERJİ VE YAŞAM BankacıENERJİ VE YAŞAM Birçok banlıkla enerji sektörü arasındaki ticaka bazı sektörlere daha fazla ilgi ri ilişkinin boyutu ne ölçüdedir? duyuyor, böyle bir tercihiniz var mı? BURCU EVCİLER Bankacılık sekEVCİLER Öncelikli sektör olarak törü, uzun yıllar petrol ve türevleri alabelirlediğimiz sektörlere daha fazla yonında hizmet veren firmaların finansman ğunlaşarak, bu sektörlerde uzmanlaşma ihtiyaçlarını, çeşitli enstrümanlar kullayolunu izledik. Bu sektörler ilk etapta narak sağladı. Ancak enerji piyasasında enerji, eğitim, turizm, sağlık ve altyapı son yıllarda başlatılan reform hareketi ve yatırımları olarak belirlenmiştir. Çevresel sektörün rekabete açılması, ülkemiz için yatırımları, kentsel dönüşüm projeleri, oldukça yeni bir konu. Aynı şekilde ülkeulaşım şebekeleri gibi kamunun finansmizin son dönemde sağladığı ekonomik mana ihtiyaç duyabileceği her türlü yatıistikrar, bankacılık sektöründeki yerel rımdan etkin pay almak ve bu konuda fioyuncuların yeni bir finansal nans sektörünün lideri olmak çözüm ile, Proje Finanshedefindeyiz. manı ile tanışmasına neENERJİ VE YAŞAM ürkiye’ de bankaladen oldu. Ülkemizde Faiz yüksekliği nerın proje risklerini son yıllarda artan deniyle bankalaölçememesi yüzünden ya“Yenilenebilir Enerrın özel sektörde tırımların düşük olduğuji Kaynakları” yatıyeteri kanu dile getiren Denizrımları, proje finansdar müşBank Proje ve Finansman kredileri yoluyla teri bulaman Grup Müdürü Burfinanse ediliyor. madığı idcu Evciler, DenizBank’ın ENERJİ VE YAŞAM diası var. enerji piyasasına 250 mil Enerji sektörü büSiz bu göyük finans kaynakla yon dolar kaynak aktarrüşlere katılırına ihtiyaç duyan bir dığını söylüyor. yor musunuz? sektör. Yabancı yatıEVCİLER rımcının ilgisi yüksek. Mayıs ayında piyasalar Yerli sermayeyi destekleme dalgalanınca Merkez Bankonusunda ne düşünüyorsunuz? kası bu silahını kullanarak faizleri EVCİLER Enerji sektörünün uzun 400 baz puan yukarı çekti. Bunun sonuyıllar kamu tekelinde olması, yerli yatıcunda enflasyonun nispeten kontrol altırımcı firmaların sektörde çok yakın bir na alındığını gördük. Böylece bu stratejigeçmişten beri bu yönde faaliyet gösternin işe yaradığını da görmüş olduk. mesine yol açtı. Özellikle elektrik dağıAncak bunun bir bedeli olması tım şirketleri, tecrübe ve finansman sebenormaldir. Büyük projelere tahbiyle birçok projede yabancı ortak bulasis edilecek kredilerin faizleri, rak yatırımlarını yapma yoluna gitmekteMerkez Bankası’nın belirlediği dirler. Bu sektörde projeyi gerçekleştirekısa vadeli ödünç verme faizi cek firmaların yerli ya da yabancı olmadeğildir. Merkez Bankası, kendisından ziyade bizim için önemli olan husi diğer bankalara vereceği borsus; projenin teknik ve mali açıdan belli cun faizini ilan eder. Bu oran hakriterlere uyması ve projeyi geçekleştireliyle kredi faizlerini de etkiler cek firmaların proje konusundaki bilgi, ancak kredi faizlerinin esas beliryönetim ve tecrübe yeterliliği. leyicisi projenin riski. T KUMLU Ülkede enerji politikasının uluslararası baskılar yüzünden özelleştirme çerçevesine oturtulması yıllardan beri sektörde ciddi boyutlarda kaos yaşanmasına neden oldu. Uluslararası sermaye enerji özelleştirmelerinde önce işletme hakkı devir yöntemini önerdi. Ardından Dünya Bankası’nın önerisi ile işletme hakkı devri yönteminden vazgeçilip santral ve şebekelerin rehabilitasyonundan sonra mülkiyetin devri gündeme geldi. Ancak yapılan sözleşmelerden bedelsiz vazgeçmek uluslararası tahkim nedeniyle mümkün olmadığı için yaşanan kaos daha da derinleşti. Türkiye’nin, kendi enerji politikasını belirleyebilecek ve yönlendirebilecek güce sahipken bu alanda da uluslararası yönlendirmelerle hareket etmesi son derece üzücü. Üstelik, enerji alanında bugüne kadar yapılan özelleştirmelerin vahim sonuçları da ortada. Devletin büyük zarara uğratıldığı Çukurova, Kepez ve Aktaş uzun süren mahkemeler sonucunda yeniden kamulaştırıldı. Özelleştirmenin işsizlik ve sendikasızlaştırma anlamına geldiği de unutulmamalı. 3