Katalog

4 25 MAYIS 2011 ÇARŞAMBA Selimiye köyünden turizm cennetine Ali ORHAN Antalya Havalimanı’na indikten sonra batıya yönelip 70 kilometre Alanya yönüne gidip, 3 kilometrelik asfalt bir yolla sağa saptığınızda bir zamanların güzelleri güzeli Kleopatra’nın denize girdiği ince kumlu sahillere ulaşırsınız. Buranın adı Side’dir. “Side” kelimesi bereketin sembolü ‘nar’ anlamına gelir. Bu yüzden Side’deki tarihi yapılarda sık sık nar figürlerine rastlanır. Mitolojideki yeri bir yana Side bugün Türkiye’nin dünyaya açılan penceresi Antalya’nın en güzel tarihi ve turistik beldelerinden biridir. Side’de güneşin doğuşu ile batışını Apollon Tapınağı’ndan izlemek insana farklı bir duygu verir. Apollon Tapınağı’ndaki güneş batışını Side’ye gelen herkes bir başka nakşeder fotoğraf makinesine. Side’nin ilk girişi Portikli Yol’la başlar. Her iki tarafında eski yapıların olduğu Portikli Yol’un sonuna geldiğinizde karşınıza dünyanın kemerler üzerine inşa edilen 15 bin kişilik muhteşem bir tiyatro ile karşılaşırsınız. Bu tiyatro diğerleri gibi bir yamaca yaslanmayıp kemerli mekânlar üzerine inşa edilmiştir. Tiyatroya girmek için yürüdüğünüz yolun her iki tarafı sütunlarla çevrili olduğu için buraya sütunlu yol ismi verilmiştir. Bu yolun devamında Liman Caddesi’nden giriş yaparsınız eski Selimiye köyüne yani Side’ye. Side Apollon’da güneşin batışını resmetmek Liman Caddesi’nin her iki yanı da zaman zaman korunamamasına rağmen eski taş binalarla doludur. Buradaki işyerleri dükkânların duvarlarını vitrin gibi kullandıklarından o muhteşem görüntüyü izlemekten mahrum kalırsınız. Ama üzülmeyin biraz daha yürüyüp sahil yoluna geldiğinizde sola dönüp bakın. Side’ye bir kez daha âşık olacağınız Apollon Tapınağı’yla karşı karşıyasınız. Ben size güneşin batışını burada izlemenizi tavsiye ediyorum. Dağların arkasına saklanmaya çalışan güneşin yaktığı bulutlar beş sütunlu Apollon Tapınağı’na öyle bir hava verir ki kendinizi bulutların üzerinde hissedersiniz. Büyük kent kapısı Kentin ana kapısı olan Büyük Kapı, yarımadanın kuzeydoğusunda yer alır ve bugün büyük bir kısmı yıkıntı halindedir. Side antik kentinin en eski kapısı olan bu giriş kapısı, çeşitli dönemlerde aynı noktaya inşa edilmiş olup, sürekli restorasyon geçirmiştir. Roma döneminde son şeklini alan iki katlı kapı, kemerli bir temele sahiptir. Giriş kapısını korumak amacıyla yapılan ve üzerinde askerlerin nöbet tuttuğu yanlardaki kuleler 10 m. yüksekliğindedir. Doğu kapısı Kentin ikinci büyük kapısı, adından da anlaşıldığı gibi şehrin doğu yönünde yer almaktadır. Uzun yıllar kumlar altında kalan kapı temizlenip gün ışığına çıkarılmış olup, konglomerat tipi blok taşlarda inşa edilmiştir. Her iki yanında dörtgen koruma kuleleri bulunan kapının arkasında yuvarlak kemerli iki koridordan geçilerek protokol meydanına gelinir. 50 m. Genişliğindeki bu dörtgen planlı meydanın zemini Bizans döneminde renkli mozaiklerle süslenmiş ve bezenmiştir. Su kemerleri Antik dönemde Side kentinin suyu, Ma Dünyanın en uzun duvarı... Nilhan AYDIN nilhanaydın@cumhuriyet.com.tr Çok ama çok uzağa gitmeliyim. Mesafe koymak istediğim biri var (Yelkenli aşkım ile). Ben de Çin’e geldim. İkinci bir engel daha koymak istercesine Çin’de ilk gittiğim yer de Çin Seddi oldu. Çin Seddi, Çin’in kuzeybatısı boyunca uzanır. Dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay körfezinde deniz kıyısında başlar. Pekin’in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve HuangHo nehrini ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü’nün güneyinden batıya yönelerek devam eder. Benim savunma duvarı olarak gördüğüm Çin Seddi, 7 Temmuz 2007 tarihinde Dünyanın Yeni Yedi Harikası’ndan biri olarak seçilmiş. Evet, harika da zaten, uzun mu uzun, üzerinde git git bitmiyor. Seddin uzunluğu 6.000 kilometreyi buluyormuş. “Yelkenli adam” Çin Seddi’ni geçebilir mi? Bu devasa inşaata girişmekteki amacı konusunda tarihçiler farklı görüşler öne sürmüşler: ? Ülkenin sınırlarını başta Hiungnu olmak üzere kuzeyden Çin’e karşı Türk boylarının saldırısına karşı savunmak. ? Uzun savaşlar sonunda yık tığı beyliklerin esir düşen yöneticilerini sürgün ve ağır işe sürerek cezalandırmak. ? Ülkeden kaçışları önlemek. ? Ülkenin tek yönetim altında birleştiğini içeriye ve dışarıya göstermek... Bu set ne kadar sağlam? Ya ben dayanabilecek miyim, aşkın karmaşasına... Seddin kalınlık ve yüksekliği de yer yer değişiyormuş. Sanılanın aksine Çin Seddi’nin tamamı tuğlalardan oluşmaz. Bazı yerleri çok zayıf, kuvvetsiz maddelerden yapılmıştır ve bu duvarlar çok kısadır. Bu zayıf duvarların amacı devleti saldırılardan korumak değil, kaçak düşmanı yavaşlatmaktır. Genellikle duvarın yüksekliği 46 metre, taban kalınlığı 7 metre ve üst kalınlığı ise 6 metre civarındadır. Kalın olan yerlerin üzerinde atlar ve arabalar gidebilmektedir. Kalın duvarlar boyunca siperlik ve okçu delikleri vardır. 200 metrede bir gözetleme kulesi veya kale ve 9 kilometrede bir fener kulesi bulunur. Duvar üzerinde yer yer saray ve tapınaklara da rastlanır. Bazı yerlerde setler, kademeli savunmaya imkân verecek şekilde birkaç sıra halinde yapılmıştır. Koca set dayanamamış, sanki ben mi dayanabileceğim?.. Yok yok hiç dayanamam güzel bir kelimeye. navgat Irmağı’ndan sağlanmaktaydı. Bu nedenle bugünkü Sevinç köyünden Side’ye kadar 30 km. uzunluğunda bir su kemeri inşa edilmiştir. Bu su yolu 25 m. yüksekliğindeki kemerler üzerinden geçer. Bir bölümü de kayalar üzerine oyularak yapılmıştır. Büyük anıtsal çeşme Kentin kuzeydoğusunda yer alan Büyük Giriş Kapısı’nın hemen karşısında bulunan büyük anıtsal çeşme, Manavgat Irmağı’nın kente su getiren kemerinin bitiminde Castellum Aqua’nın hemen yakınına inşa edilmiştir. Bugün ancak iki katı görülebilen bu anıtsal çeşmenin aslında üç katlı olarak yapıldığı ve boyutlarının 5 m. yüksekliğinde, 35 m. genişliğinde olduğu sanılmaktadır. Men Tapınağı Büyük liman hamamının kuzeyinde yüksek yarım daire şeklinde bir podyuma sahip olan ve Anadolu Ay tanrısı Men adına inşa edilen Men Tapınağı bulunmaktadır. MÖ 5. yy’da inşa edildiği sanılan tapınağın önce Büyük İskender, daha sonra Roma döneminde yenilendiği sanılmaktadır. Büyük liman hamamı Side Tiyatrosu’nun güneyinde liman surlarının hemen arkasındaki Büyük Liman Hamamı, birbirine paralel 4 büyük salondan ve bunlara bitişik inşa edilmiş 3 küçük odadan oluşmaktadır. Hamam, 60 m. uzunluğunda ve 40 m. genişliğinde dikdörtgen bir yapıdır. MS 3. yy’da inşa edildiği anlaşılan ve daha sonraki dönemlerde çeşitli restorasyonlar geçiren yapıya daha sonra iki jimnastik salonu eklenmiştir. Ve Side Müzesi Roma döneminde inşa edilen hamam kompleksi üzerine, son yıllarda yapılan küçük restorasyonlarla Side Müzesi kurulmuştur. Müzeye doğu yönünde bir kapıyla girilir. Daha sonra tabanı taşlarla kaplı ve hamamın ikinci tepidariumu olduğu anlaşılan bir avludan geçilerek büyük bir bahçeye çıkılmaktadır. Bu avlunun etrafında ve bahçenin içinde Side’de yapılan kazılarda bulunan lahitler, sütunlar, büstler, torsolar, yazıtlar, heykeller, heykel kaideleri, sütun başlıkları, frizler, rölyefler ve steller görülmektedir. Müze bahçesi aslında Roma Hamamı’nın jimnastik salonu ve palaestrasının avlularıdır. En önemli eser, avlunun kuzey duvarında görülen denizler tanrısı Poseido’nun mitolojik öykülerinin yer aldığı friz serisidir. C MY B C MY B