Katalog

C 2 8 ARALIK 2010 ÇARŞAMBA Adı gibi güzel şehir: Gelibolu Baştarafı 1. Sayfada Piri Reis’in hayatını inceleyince yanıldığımı anladım. Zira Piri Reis için doğduğu toprak olan Gelibolu önemli. Piri Reis seferden sonra, tuttuğu notlardan bir kitap yapmak amacıyla Gelibolu’ya dönermiş. Derlediği denizcilik notlarını bir Denizcilik Kitabı (Seyir Kılavuzu) olan Kitabı Bahriye’de bir araya getirdi. Dünyanın En Eski Haritacılarından Coğrafyacı ve Denizci Bilgin Amiral Gelibolulu Piri Reis. Dünyanın en büyük haritacılarından birisi olan Piri Reis 1465 yılında Gelibolu’da doğmuş. Amerika kıtasının haritasını çıkarmış ve Piri Reis’in haritası ismiyle dünyanın ilk haritasını çizmiştir. Kitabı Bahriye, Osmanlı amirali Piri Reis’in hazırladığı Akdeniz kıyılarına ait ayrıntılı bir haritakılavuzdur. Kitap, denizcilere Akdeniz kıyıları, adaları, geçitleri, Gelibolu boğazları, Anıtı körfezleri, fırtına halinde nereye sığınılacağı, limanlara nasıl yaklaşılacağı hakkında bilgiler, ayrıca limanlar arasında gitmek için kesin rotalar verir. Piri Reis, 1511’de amcasının bir deniz kazasında ölümünden sonra Gelibolu’ya yerleşti. Barbaros kardeşlerin idaresi altındaki donanmada halaoğlu Muhiddin Reis ile Akdeniz’de bazı seferlere çıktıysa da daha çok Gelibolu’da kalıp haritaları ve kitabı üzerinde çalıştı. Korsanlık yaptığı yıllarda ele geçirdiği kimisi Kristof Kolomb’a, kimisi başka korsanlara ait haritaları vardı. Bu haritalardan ve kendi gözlemlerinden yararlanarak 1513 tarihli ilk dünya haritasını çizdi. Atlas Okyanusu, İber Yarımadası, Afrika’nın batısı ile yeni dünya Amerika’nın doğu kıyılarını Bayrak Baba kapsayan üçte birlik parça, bu haritanın günümüzde elde bulunan bölümüdür. Piri Reis, 1516 1517 yıllarında İstanbul’a geldiğinde tekrar Osmanlı donanmasının hizmetine girdi; Derya Beyi (deniz albayı) rütbesini aldı ve Mısır seferine gemi komutanı olarak katıldı. Donanmanın bir kısmı Piri Reis ile Kahire’ye geçip Nil Irmağı’nı çizme fırsatını bulmuş. Yani, benim adımın esim kaynağı olan Nil Nehri’nin haritasını çizmiş. Babam Nil Nehri’nin hanı olarak düşünüp “Nilhan” koymuş benim adımı. Piri Reis’in haritasını mı izlesem? Bir yazıda okumuştum: Keşif, insanın kendisi olma yolculuğu. Yani insanı insan yapan asli varlığın özüne yolculuk. Aslına geri dönüş. Köklere iniş. Mevcut durum ve geçmişle yüzleşme cesareti. Yaraları, bereleri sarma kabiliyeti. Kazalara aldırmadan yol alma inanç ve iradesi imiş. Yoksa bende kâşif ruhu var mı? Yine yoldan çıkıyorum. Oysa Biga’ya yeni kitabımı tamamlamak üzere dönmek için yola çıkmıştım, Yok ben kendi yolumu takip edeyim. Peki ya benim yolum Piri Reis yolunu takip etmek ise o zaman onu takip edebilirim, Yine yoldan çıktım… nilhanaydin@cumhuriyet.com.tr Galli polis... İyi ve güzel şehir anlamına gelen Galli Polis adıyla anılan Gelibolu ilçesi, aynı isme sahip yarımadanın kuzeydoğu kıyısında, Çanakkale Boğazı’nın Marmara Denizi’ne açıldığı noktada yer alır. Gelibolu’nun tarihte ilk kez Hitit İmparatorluğu’nun MÖ 1200’de parçalanmasından sonra, Frigler ve onları izleyen Lidyalıların Anadolu’ya geçişleri sırasında önem kazandığı görülmektedir. M.Ö 545’te Lidya Kralı Kroisos, Persler ile yaptığı savaşta yenilince, Persler, Lidya krallığını ortadan kaldırdı. Böylece, Persler Çanakkale Boğazı çevresinde üstünlük sağlamış oldular. Daha sonra Gelibolu Spartalıların, Makedonyalıların, Bergamalıların, Romalıların, Bizanslıların ve en son da Türklerin hâkimiyetine girmiştir. Gelibolu C MY B C MY B