Katalog

Ara Tatilde Behrengi ve Kilimci ile Buluşmak... Ì Mehmet Özçataloğlu ir süredir çocuk edebiyatıyla yatıp kalkıyorum. Yakın zamanda yazılmış ya da klasikleşmiş olup yakın zamanda tekrar yayımlanmış kitaplar elimden düşmüyor. Yerli yabancı ayrımı yapmaksızın farklı yaş gruplarına yönelik hazırlanmış kitapları okuyorum sürekli olarak. Çocuk edebiyatının son dönemde kaydettiği yükseliş ve kendisine oluşturduğu sektörün de etkisiyle nitelikli yayınlar çoğunlukta. Arada can sıkan örnekler de çıkmıyor değil tabii. Fakat genel anlamda gidişat iyi yönde. “Bir şey ki bana ders vermekle kalır, ne yaşamımı zenginleştirir, ne coşturur, tiksinirim ondan.” demiş Goethe. Bu sözün ışığında çocuk kitaplarına eğildiğimizde Samed Behrengi kitapları dikkat çekici nitelikte. Her biri ders vermeden, çocukların yaşamını zenginleştirebilecek şekilde yazılmış kitaplar. “Pancarcı Çocuk”ta dört güzel masal gibi öykü var. Kitaba adını veren öyküde, Tanrıverdi’nin hayata karşı dik duruşunu anlatıyor Behrengi. Annesine, özellikle de kız kardeşine sahip çıkma öyküsünü… “Pancarcı Çocuk”, güzel bir erdem öyküsü ve yine tipik bir Behrengi kitabı. Bir diğer kitabında, “Ulduz Kızın Kargaları”da, küçük bir kız olan Ulduz’un kargalarla olan dostluğunu anlatıyor yazar. Ulduz ve Ana Karga arasında başlayan dostluğu Karga Oğlan, Nine Karga, Karga Kız, Karga Ağabey ve Ulduz’un arkadaşı Yaşar arasında da sürdürüyor. Ana temanın “iyilik yapma” olduğu kitapta, yazar çocuklara vermek istediklerini satırların içerisinde çok güzel işlemiş. En az Küçük Kara Balık kadar bilinen bir diğer kitabı “Bir Şeftali Bin Şeftali”de öyküyü şeftalinin ağzından anlatmış yazar. Şeftali’nin toprağın altında kalan kabuklu bir çekirdek olarak nasıl uyuyup beklediğini, mevsim bahara dönünce nasıl çekirdeğin kabuğunu ikiye ayırıp içinden filizlenip boy attığını, sonunda toprağın üstüne çıkıp ağaç olabilmek, meyve verebilmek için nasıl çabaladığını okuyoruz. Behrengi’nin kitaplarını “çocuk kitaplarında ileti” çerçevesinde değerlendirmemiz gerekirse, bu kitapların eşsiz birer yapıt olduğunu görürüz. Behrengi, konuları işleyiş tarzıyla yapıtlarını ölümsüzleştirmiştir. Bu yüzden de hala çok okunuyor, konuşuluyor. Bu kitapları henüz okumamış ebeveynler, eğitimciler varsa; çocuklarıyla, öğrencileriyle birlikte okusunlar. En az onlar kadar keyif alacaklardır. Ben çok eğlendim, oradan biliyorum! Ara tatil için bir başka önerim de Ayşe Kilimci’nin Pupa Yayınları’ndan çıkan, hem eğitici hem de eğlendirici kitaplar, “Şarkıları Kim Yapar?” ve “Gökkuşağını Kim Boyar?” Çocuklar bu kitapları okurken hem gülecekler hem de bilgi dağarcıklarını büyütecekler. B Şarkıları Kim Yapar? Kitap bilmecelerle başlıyor. Bilmecelerin ardından da ‘Sesin Öyküsü’nü anlatmış yazar. Çocukların bildiği, hayal edebileceği tüm sesleri… Hatta savaşın ve hatta barışın bile… Aralarda da müzik ile ilgili temel terimleri vermiş resimler eşliğinde. Bölüm sonlarında da okuyucuyu yani çocuğu kitaba ortak etmek istemiş ve onlar için etkinlik vermiş. Çalgıları kendisi tanıtmamış yazar. Çalgıların kendisine tanıttırmış. Yani çalgılar sadece ses vermiyorlar aynı zamanda konuşuyorlar bu kitapta. Okuyucuya en tatlı şekilde kendilerini anlatıyorlar. Çalgılar içerisinde hangi gruba girdiklerini, kendilerini çalana ne ad verildiğini, ilk olarak ne zaman ve nerede keşfedildiğini… Sadece çalgılar da yok kitapta. Müzikle, şarkıyla ilgili kim ve ne varsa hepsi burada. Bir gramofon mesela ya da orkestra şefi. Ta ki sokak çalgıcılarına kadar… “Şarkıları Kim Yapar?” sadece bir çocuk kitabı değil neşe ile okunan bir tarih kitabı, renkli bir ansiklopedi aynı zamanda. Gökkuşağını Kim Boyar? Ayşe Kilimci’nin bir diğer kitabı da “Gökkuşağını Kim Boyar?” Özellik olarak “Şarkıları Kim Yapar?” ile aynı ve sevimli bir ansiklopedi bu kitap da. Hemen ilk sayfada rengin ne olduğunu anlatmış yazar. Renk, var mıdır, yok mudur, neden böyle görürüz? Sonra da “Ağzımızın tadı, hayatın kıvılcımı, sen çok yaşa kırmızı. Temel Reis’in ıspanağı… ya ya ya şa şa şa yeşil yeşil bin yaşa… Dünyanın ebrulisi, şeker kamışının hırkası, mor lila hanımefendi. Renkler sarayında turuncu müzik öğretmeni! Keyif verir, neşe verir, coşturur. Sevgilerimi sunarım Bay siyah, renklerin genel müdürü… Uzaydan dünyadan fark edilen tek renk, sensin: Büyük mavi top… Sen dünyasın mavi. Betin bereketin rengi, hiç eksilme ufkumuzdan ey sarı… Sen çok yaşa kutsal beyaz… Kahverengi içinse, faydanın adısın emeğin soyadı…” diyerek tek tek renkleri selamlamış. Bunu yaparken de akla gelebilecek, o renge ait hemen her nesneyi tekerleme gibi örneklemiş. Ayşe Kilimci’nin kitapları 9+ ve 10+ yaş olarak nitelendirilmiş. Özellikle bu yaş grubuna hitap eden kitaplarda resim kullanmak önemlidir. Bu açıdan ele aldığımızda da çizimlerin çok iyi olduğunu ve yerli yerinde kullanılmış olduğunu söyleyebilirim. “Şarkıları Kim Yapar?” ve “Gökkuşağını Kim Boyar?” tatilde minikleri eğlendirirken öğretecek, hoşça vakit geçirmelerini sağlayacaktır. Şarkıları Kim Yapar?, Ayşe Kilimci, Res.Serenat Tanaçan, Pupa Yayınları, 10+ yaş Gökkuşağını Kim Boyar?, Ayşe Kilimci, Res. Çağlar Çalışlar, Pupa Yayınları, 9+ yaş Samed Behrengi’nin kitapları (Ulduz Kızın Kargaları; Bir Şeftali Bin Şeftali) Can Yayınları SAYFA 4 CUMHURİYET ÇOCUK KİTAPLARI EKİ