Katalog

Sayfa 25 Mayıs 2013 Cumartesi a4 Yaşam İçki Yasakları Geliyor... eçtiğimiz hafta gündemin en önemli konusu TBMM’de alkollü içkilerin satışı, reklamı ve pazarlamasına yönelik yeni düzenlemelere ilişkin AKP milletvekili Nurettin Canikli ve arkadaşlarının verdiği önergenin kabul edilmesiydi. Önergeye göre; alkollü içkilerin; “her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı” yasaklanıyor. Bununla birlikte, alkollü içkilerin uluslararası düzeyde tanıtımına yönelik ihtisas fuarlarına bir kısıtlama gelmiyor. Yasak bu kadarla da kalmıyor. “Üreticilerin etkinliklere marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek G Tadım Notları Prof. Dr. ERTAN ANLI vermeleri, yazılı ve görsel basında tanıtımları, reklamları, promosyon amacıyla örnek vermeleri, televizyon, dizi, film ve müzik kliplerinde özendirici görüntü vermeleri” de bu kapsama alınıyor. Sadece, açık alkollü içki satışına yönelik ruhsatlı yerlerde marka, amblem ve logo kullanılabilmesine izin var. “Saat 22.0006.00 arasında perakende satışı yasaklanıyor. 18 yaşından küçüklere de alkol satılamayacak. Bir diğer yasak da “alkollü içkilerin marka, logo ve işaretlerinin alkolsüz ürünlerde, alkolsüzlerin de alkollülerde kullanımı yasaklanıyor”, bu yasaktan ihraç ürünleri muaf tutuluyor. Ambalajlara da uyarı geliyor. İhraç ürünleri hariç, etiket http://tadimnotları.blogspot.com email anliertan@yahoo.com üzerine içkinin sağlığa zararlı olduğunu vurgulayan ibareler konulacak. Daha önce de var olan, meskun yerler, okul, cami, spor salonları, karayolları benzin istasyonları vb. yerlerdeki yasaklar da biraz daha genişletilerek korunuyor. Ayrıca, detaya bakıldığında; trafikte alkollü içkili yakalanan ve yasakları ihlal edenlere çok ciddi cezai yaptırımlar geliyor. Diğer ülkelerin alkole bakışı Alkol üretim ve satışının yasak olduğu Arap ülkelerini ve bazı Müslüman ülkeleri bir yana bırakırsak, bizim gibi alkol üretimine izin verilen Avrupa ülkeleri ve yeni Dünya ülkelerinde bazı yasaklar olsa da, uygulama bu kadar abartılı değil. Kaldı ki, nüfusunun önemli bölümü Müslüman olan ve kişi başına yılda ortalama sadece 1 buçuk litre alkollü içki tüketilen bir ülkede bu kadar yasak abartılı değil mi? Örneğin, bizde kişi başı yılda 1 litre şarap tüketilirken Fransa’da bu rakam 53 litre. Fransa’da bu ölçüde kısıtlama yok. Soğuk iklimi nedeniyle votka, cin, viski gibi yüksek alkollü içkilerin yüksek düzeyde tüketildiği ve alkolizmin sorun olduğu İskandinav ülkeleri ve İngiltere gibi ülkelerde bile bu düzeylere çıkılmamış. Son dönemde, ilişkilerimizin yeniden geliştiği ABD’de de eyaletlere göre farklılıklar olsa da, Kaliforniya, New York gibi önemli düzeyde şarap ve alkollü içki tüketiminin olduğu ülkelerde de bu noktaya gelinmemiş. Hele, etiketlerin üzerinde sigarada olduğu gibi “sağlığa zararlıdır” ibaresi hiçbir etikette yok. Zaten çok da tartışmalı bir ifade olur. Çünkü, dozu aşılmadığı takdirde, özellikle şarabın sağlığa yararlı tarafları da olduğu bilimsel çalışmalarda kanıtlanmış. Nitekim Fransız Sağlık Bakanlığı’nın şarap için “Bir kadeh size yarar, fazlası zarar getirir” sloganı da var. Sektörün durumu zorlaşıyor... Diğer yandan, Türkiye’de alkollü içkilerden alınan vergi matrahı, sayılan ülkelerden çok daha yüksek. Bu konudaki rakamları birçok defa siz değerli okuyucularıma aktarmıştım. Bu durumda, maliye her sıkıştığında alkollü içkilere vergi gelmesi doğru mu? Üreticilerin işi giderek zorlaşıyor. Zaten, yurt dışı pazarı çok kısıtlı bir sektör. Bir yandan yasaklar, diğer yandan vergiler bir araya geldiğinde iş iyice güçleşiyor. Yasaklara karşın, ihracata ve uluslararası tanıtıma getirilen serbestiler de anlamını yitirmiyor mu? Eli kolu iyice bağlanan bir sektör gelişip, yurt dışı pazarına açılabilir mi? Kuşkusuz bu olanaksız. Kanımca, birçok üretici bu konudaki yatırımlarını ve ileriye dönük politikalarını yeniden gözden geçirecek. Dünyada içki yasakları Tarihte alkol yasağına, dair kayıtlar Çin’deki Xia Hanedanı’na kadar uzanmakta. Çin’in “Büyük YuYu the Great” (İÖ 22002100) olarak tanınan hükümdarı Çin’de alkol tüketimini yasaklamış, ancak sonrasında gelen oğlu yasağı kaldırmıştır. Bizde de IV. Murat (16121640) dönemi, tarihte herkes tarafından içki ve tütün yasağıyla bilinir. Sultanın ölümünden sonra bu yasak da kalkmıştır. 20. Yüzyılın başında Avrupa ve ABD’de içki yasakları olmuş, ancak hiçbiri uzun ömürlü olmamıştır. 20. yüzyılın ilk yarısında alkollü içkilerin bazı ülkelerde yasaklandığı dönemler I 1914 1925 Sovyetler Birliği I 1915 1922 İzlanda I 1916 1927 Norveç (1917 1923 yılları arasında bira ve şarap yasağı ile desteklendi) I 1919 Macaristan I 1919 1932 Finlandiya I 1920 1933 Amerika Birleşik Devletleri Aslında, işin doğrusu; halkı bilinçlendirmek, trafik, okul, hastahane, cami gibi ortamlarda kontrol etmek ve denetlemek, sağlık konusunda halkı bilinçlendirmek. Zaten, dünyanın günümüzdeki yaklaşımı da böyle. Ancak, sektörü öldürmeden, onlara da yaşam şansı vererek. Unutmayalım, yasak tarih boyunca teşvik edici olmuştur. C MY B