Katalog

Sayfa 19 Mayıs 2013 Pazar a4 Yaşam Atatürk’ün kurtuluş yolundaki konakları Gezgin Gözüyle TİMURÖZKAN ozkantimur@yahoo.com B üyük Önder Atatürk, 19 Mayıs 1919 günü Samsun’da başladığı ve Amasya, Erzurum, Sivas, Kayseri ve Hacıbektaş üzerinden Ankara’da tamamladığı yolculuk süresince ülkemizin kaderini değiştiren Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın hazırlıklarını yapmıştı. Bu tarihi yolculuk esnasında Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının konakladıkları, kongre yaptıkları binalardan günümüze kadar gelebilenler, o zor dönemde tanıklık ettikleri tarihin izlerini günümüzde de yaşatmaktadırlar. Gazi Müzesi, Samsun Mustafa Kemal Paşa’nın 1925 Mayıs 1919 tarihleri arasında konakladığı tarihi Mantıka Palas Oteli yıllar sonra Samsun Belediyesi tarafından satın alınarak Gazi Müzesi haline getirilmiştir. Daha sonra Atatürk’ü iki kez daha konuk eden iki katlı binanın; 19 Mayıs’tan Cumhuriyetin ilanına kadar geçen sürecin fotoğraflarla anlatıldığı alt katı konferans salonu, Mustafa Kemal’in eşyalarıyla dekore edilen odaların ve silah arkadaşlarıyla birlikte toplantı halinde canlandırıldığı balmumu heykellerinin bulunduğu üst katı müze olarak düzenlenmiştir. Atatürk Evi Müzesi, Havza Samsun’un Havza ilçesi de önemli bir Atatürk mirasına ev sahipliği yapmaktadır. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının 25 Mayıs12 Haziran tarihleri arasında Havza’da konakladıkları Mesudiye Oteli bir süre belediye binası ve daha sonra kısmen müze ve kısman de İtfaiye Müdürlüğü olarak kullanıldıktan sonra yakın zamanda binanın tamamı komple bir restorasyondan geçirilerek Atatürk Evi Müzesi olarak düzenlenmiştir. Kayseri Milli Mücadele Müzesi, Amasya 1226 Haziran 1919 tarihleri arasında Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarını ağırlayan ve tarihi Amasya Genelgesi’nin yayımlandığı kent olan Amasya, 18 Ekim’de Erzurum ve Sivas dönüşü Amasya’ya uğrayan heyeti bir kez daha konuk etmiştir. Heyetin, her iki seferde de konakladığı Saraydüzü Kışlası zaman içinde yıkılmış olmakla birlikte, bir benzeri inşa edilerek Milli Mücadele Müzesi ve Kongre Merkezi olarak açılmıştır. Müzenin, Mustafa Kemal’i karşılayan Amasyalıların canlandırıldığı Milli Mücadele Salonu ziyarete açık olup Amasya Tamimi ve Milli Egemenlik adları verilen diğer salonları ise kongre amaçlı olarak kullanılmaktadır. Amasya yerine yapılan Gazi İlkokulu’nun bir salonu Kongre Binası Atatürk Müzesi olarak düzenlenmiştir. Mustafa Kemal’in İstanbul Hükümeti’ne istifasını verdiği yer olarak tarihe geçen Vilayet Eski Binası ise, 1958’de geçirdiği büyük onarımdan sonra Bölge İdare Mahkemesi olarak kullanılmaktadır. Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi, Sivas Mustafa Kemal ve arkadaşlarının 2 Eylül18 Aralık tarihleri arasında kaldıkları ve Atatürk’ün cumhurbaşkanı olduktan sonra da birçok kez konakladığı Mektebi Sultani binası Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi olarak düzenlenmiş olup, 4 Eylül 1919’da tarihi Sivas Kongresi’nin de toplandığı binanın alt katı etnografik eserlere, üst katı ise Atatürk ve tarihi kongre hakkındaki bilgi ve belgelere ayrılmıştır. Atatürk Evi Müzesi, Erzurum Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının 3 Temmuz29 Ağustos tarihleri arasında çalışmalarını sürdürdükleri Erzurum’da o günlerin tanığı üç bina bulunmaktadır. Heyetin 9 Temmuz’dan itibaren 52 gün kaldığı ve Atatürk’ün ölümünden sonra Çocuk Esirgeme Kurumu’na devredilen, Çaykara Caddesi, Çaykara Sokak’taki eski Vali Münir Bey Konağı halen Kültür Bakanlığı’na bağlı bir müzedir. Tarihi Erzurum Kongresi’nin yapıldığı Yapı Sanat Okulu, 1924 yılında yanmış ancak Atatürk Müzesi, Kayseri Daha sonra Ankara’ya doğru yola çıkan Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının yolda konakladığı yerlerden biri de Kayseri’deki İmamzade Reşat Ağa Konağı’dır. Heyetin 1921 Aralık tarihleri arasında iki gün kaldığı bina halen Atatürk Evi olarak ziyarete açıktır. Hacıbektaş Atatürk Evi Müzesi Mustafa Kemal Paşa ve beraberindeki heyet Hacıbektaş’ta da iki gün kalırlar. Heyeti 2224 Aralık tarihleri arasında konuk eden Alevi Dedesi Çelebi Cemalettin Efendi’nin müzeye dönüştürülen evi, Atatürk’ün Cumhuriyet sözcüğünü ilk kez dile getirdiği yer olarak tarihe geçmiştir. Hacıbektaş Beynam Atatürk ve Kültür Evi, Ankara Heyetin Kırşehir, Kaman yoluyla geldikleri Ankara’daki ilk durakları, kötü hava koşulları nedeniyle yola devam edemeyerek mecburen konakladıkları Muhtar Veli Çavuş’un evidir. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının 26 Aralık’ta bir gece konakladıkları ve Veli (Yalçın) Çavuş’un varisleri tarafından müze yapılmak üzere devlete hibe edilen ev, TSK Güçlendirme Vakfı tarafından restore edilerek, Beynam Atatürk ve Kültür Evi olarak ziyarete açılmıştır. Samsun C MY B