Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 EYLÜL 2012 CUMA A4 ANKARA Yaşam Ankara’ya en yakın yavaş şehir; Taraklı Mümkünlü hayalinden, Taraklı gerçeğine Ö düzenlenen DASK DOGAY etkinliğinden seçilen nce TTNET reklamlarıyla dikkat çekti fotoğraflara ayrılırken Taraklı’nın bir diğer gurur Taraklı. Mümkünlü’de her şey mümkündü kaynağı olan ve Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği ama filmin çekildiği mekânın masalsı yararlılıklardan ötürü, Taraklı halkına Atatürk atmosferi pek de mümkün görünmüyordu. tarafından hediye edilen top, ilçe merkezindeki Atatürk Taraklı, daha sonra Türkiye’nin beş yavaş şehrinden biri büstünün yanında sergilenmiş. olarak tanındı. Hıdırlık Tepesi ile Taraklı Hisarı’nın arasındaki vadi ile bu tepelerin yamaçlarında kurulan Taraklı; geçmişte İpek Yolu, yakın zamana kadar da Çapı 11 metre olan çınar Ankara İstanbul Yolu üzerinde bulunuyordu. Taraklı’nın içinden geçen Göynük Çayı kenarında Taraklı gönüllüsü rehberimiz, Kent Konseyi Başkanı kısa bir yürüyüşü takiben ulaştığımız Yusuf Bey Alaattin Yılmaz, tarihte 10’ar bin nüfusla eşit durumda bulunan iki yerleşim merkezinden Adapazarı’nın nüfusu Mahallesi’ndeki dev çınar ağacı ilçedeki, bir başka Osmanlı mirası. Osmanlı’nın fethettiği her yere bir çınar 300 binlere çıkarken Taraklı’nın 3 binlere düştüğünü dikme geleneğine istinaden 129394 yılarında dikildiği üzülerek ifade ediyor. Buna karşılık, şimdilik 30 kadarı düşünülen çınarın çevresi 11 metre. Çınardan sonra ilçe restore edilmekte olan 100’ü tescilli 300 eski evin merkezine doğru yürürken yerel kültürle de tanışıyoruz. bulunduğu Taraklı tarihi atmosferiyle yakın geleceğin Örneğin bir çardağın altında Safranbolu’su olmaya aday gördüğümüz çuvalların, yöre halkının görünüyor. Genellikle üç katlı, “mözelek” dediği kozalaklarla dolu cumbalı, kafesli pencereli Osmanlı olduğunu ve mözeleklerin kışın evlerden; restorasyonları yakılmak üzere depolandığını, daha tamamlanan Kadirler, Çakırlar, sonra gördüğümüz metruk görünen Abdi İbrahim ve Hanımeli konakları ise burada “doncak” olarak turizmin hizmetine girmişler. Timur ÖZKAN binanın adlandırılan bir çamaşırhane olduğunu Taraklı Belediyesi tarafından restore ozkantimur@yahoo.com öğreniyoruz. Yakından tanıdıkça daha edilmekte olan Hacı Rıfatlar Konağı iyi anlayacağımız Taraklı’nın ile İpek Yolu üzerindeki ahşap nüktedan insanı, kadınlar çamaşır yıkarken don gömlek hanlardan günümüze kadar gelebilen nadir örneklerden kaldıkları için böyle isimlendirmişler, bugün artık biri olan Hacı Atıf Han ise yakın zamanda ve gene kaybolmaya yüz tutmuş çamaşırhanelerini… turistik amaçlı olarak kullanılmaya hazırlanıyor. Karşılaştığımız bir diğer metruk yapı ise bir hamam, Taraklı’nın merkezindeki Kültür Evi de bir tarihi belki de Evliya Çelebi’nin bahsettiği tek hamamı, yapı, yakın zaman kadar ilkokul olarak kullanılan ve Taraklı’nın. O, da restore edilerek turizme öğrencileri arasında rehberimiz Alaattin Yılmaz ile kazandırılmayı bekliyor. birlikte Taraklı’nın gurur kaynağı Hattat Saim Özel’in Biraz sonra tesadüfen kapısını çaldığımız de bulunduğu iki katlı okul “Kültür Evi” adıyla, bir (Rabiyelerin) Emine Teyze’nin, eşiyle birlikte çeşit kent ve etnografya müzesine dönüştürülmüş. hamamın son işletmecisi olduğunu öğreniyoruz. İlçedeki Yunus Paşa Camisi’nden başka bazı İstanbul Geleneksel tarzdaki evinin avlusunda (iki kat camilerinin ve Mekke’deki Kral Halid tünellerinin de yüksekliğindeki üzeri kapalı avlu, evin giriş holü ve yazıların yazan Özel’in hatlarından örnekler Kültür salonu işlevi görüyor) sohbet ettiğimiz Emine Evi’nin bir odasında sergileniyor. Kültür Evi’nin diğer Teyze’m, gündüz gelinin, akşam damadın yıkandığı, odaları ise çeşitli demir el işlerine, geleneksel ev gelinlerin başına “abaniye” örtüldüğü düğün maketlerine, yöresel etnografik objelere ve Taraklı’da hamamlarını anlatırken o günlere gidiyor… Taraklı’nın merkezinde, Hisar Tepe’nin eteklerinde yer alan Yunus Paşa Camisi, 1517’de, Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi esnasında Başvezir Yunus Paşa tarafından yaptırılmış. Kubbesi kurşun kaplı olduğu için Kurşunlu Cami olarak da anılan yapı, tipik bir Mimar Sinan eseri olup birçok kez restore edilmesine rağmen orijinal formu korunarak (arka bahçesindeki tarihi mezar taşlarıyla beraber) bugünlere gelmiş. Hisar Tepe en sona kaldı, belki de buradan başlamalıydık Taraklı’yı gezmeye… Aslında Hisar’ın sadece adı kalmış ve bir de üstündeki sarnıç kalıntıları. Fakat manzara muhteşem, 300 yıllık tarihi konaklardan oluşan fon içinde 500 yıllık camiden, 700 yıllık çınara kadar Taraklı’nın tüm güzellikleri ayağımızın altında. Taraklı gönüllüsü Yılmaz, tam karşımızdaki Hıdırlık Tepe’yi göstererek bu tepeye adını veren Hıdır Dede Türbesi’nin, kıştan salimen çıkıldığına şükretmek ve yazın iyi geçmesini dilemek için her yıl, haziran ayının ikinci pazarında topluca ziyaret edildiğini anlatıyor. Taraklı’yı anlatan bir yazıda Yalaza’dan söz etmemek olmaz. Yöreye özgü bir gelenek olan Yalaza’yı anlatması kolay değil. Ancak “nükteli sohbet toplantıları” veya “birini uyarmanın zarif ve zekice bir versiyonu” şeklinde özetleyebileceğimiz Yalaza, ciddi eleştirileri, ince esprilerle yapmanın da bir yolu. “Hiciv” ve “taşlama” boyutu da var… Kısacası herkesin yapacağı bir şey değil, biraz sabır ve hoşgörü, biraz da kıvrak zeka istiyor. Yalaza’nın, ahalisi bu niteliklere fazlasıyla sahip Taraklı’da ortaya çıkması şaşırtıcı değil… Öte yandan Taraklı’da suç oranı çok düştüğü için dosyası giderek azalan Taraklı Adliyesi kapanmış. Evliya Çelebi’nin de “... tahta kaşık ve taraklarıyla hem meşhur hem mamur bir Osmanlı kasabası” diye tanımladığı ve adını taraktan alan Taraklı’da tarak bulmak zor. Daha çok boyalı ahşap kaşıkların hediyelik veya anı eşyası olarak satıldığı Taraklı’da ayrıca tavan göbekleri, oymalı sehpalar, aynalı sandıklar vb. ahşap el Gezgin Gözüyle işleri ile el dokuma ürünleri satın alınabilir. Taraklı’nın yakın çevresinde gezilecek yerler arasında; 5 kilometre uzaklıktaki Hacıyakup köyünde bulunan Kil Hamam, 10 km uzaklıktaki Tuzla Köyü’nde bulunan Hark Kanyonu ile 21 kilometre uzaklıktaki Karagöl Yaylası not edilebilir. Anadolu’da; Beypazarı, Kemaliye, Niksar gibi turizmin yükselen değerlerinden biri olan Taraklı aynı zamanda Ankara’ya en yakın Yavaş Şehir konumunda. Taraklı, daha önce hiç yavaş şehir görmeyenleri de, Mümkünlü reklamlarını seyredip de dünyada böyle bir yer olabilir mi diye merak edenleri de bekliyor. Mümkünlü hayalinden Taraklı gerçeğine yolculuk sadece 2 buçuk saat sürüyor. Ankara’ya 256 kilometre uzaklıktaki Taraklı’ya Ayaş, Beypazarı, Nallıhan, Göynük yoluyla ve tercihe göre günübirlik veya konaklamalı olarak gelinebilir. C M Y B C M Y B