Katalog

Cumhuriyet Ankara 302/16 Nisan 2010 önCe saĞLIK dYt.esraörün MesaHastanesi BeslenmevediyetetikBölümü email: eorun@mesa.com.tr Ç ÇocukBeslenmesindePeynirinYeri(1) ocuklarda büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, mineralleri ve vitaminleri gerektirmektedir. Tüm enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için çocukların tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önem taşımaktadır. Fermente bir süt ürünü olan peynir, bileşimindeki sütün yağı, proteini, vitamin ve mineralleri düşünüldüğünde çocuklarda yeterli ve dengeli beslenme için oldukça önemli bir besindir. Yedirme sıklığı ya da programı nasıl olmalıdır? İlk 6 ay anne sütü almış, 6. aydan itibaren ek besinlere başlanılan bebeklerde 8. ayda 1 çay kaşığı pastörize beyaz peynirle başlanabilir. Çocuk 1 yaşına geldiğinde bu miktar 1 yemek kaşığı olacak şekilde arttırılır. Okulöncesi çocuklarda (16 yaş) kahvaltıda 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir tüketimi yeterlidir. Peynir tüketimini düzenli olarak sağlayabilmek için çocuk menüleri zenginleştirilebilir. Örneğin, yumurta ile peynirli omlet, tost, börek, kaşarlı köfte, peynirli makarna vb. hazırlanabilir. Süt, yoğurt tüketimi yeterli olan çocuklarda günlük 1 kib rit kutusu kadar beyaz peynir tüketimi yeterlidir. Bu miktar taze kaşar olarak tüketildiğinde ortalama 105 kcal/kj enerji, 8 gram protein, 9 gram yağ, 13 gram karbonhidrat, 325 miligram kalsiyum, 185 miligram fosfor sağlar. Tam yağlı beyaz peynir ise 85 kcal/kj enerji, 5,5 gram protein, 7 gram yağ, 1 gram karbonhidrat, 225 miligram kalsiyum, 125 miligram fosfor sağlar. Dolaylı peynir tüketimi ihtiyacı karşılar mı? Peynir yerine geçen besinler süt, yoğurt ve süttozu olabilir. Peynir yerine geçen diğer süt grubu besinler protein, kalsiyum, fosfor, B2 vitamini (riboflavin) ve vitamin B12 olmak üzere birçok besin öğesinin Peynir neden önemlidir? Peyniri besin olarak önemli yapan, içeriğindeki biyolojik değeri yüksek proteinlerdir. Kullanılan sütteki protein oranı, peynirin çeşidi ve işlenme metoduna bağlı olarak farklılık göstermektedir. Peynirler yüzde 10 ila yüzde 30 oranında protein içerebilirler. Proteinler, hücre yapımı, onarımı ve enfeksiyonlarla mücadelede görev almaktadır. Peyniri besinsel yönden değerli yapan yüksek protein oranının yanı sıra bileşimindeki aminoasit kompozisyonudur. Peynirin bileşiminde vücudumuz tarafından sentezlenemeyen ve dışarıdan alınması gereken “esansiyel aminoasitler” bulunmaktadır. Peynir, içeriğindeki protein yapısından ve süt yağının serbest yağ asitlerine parçalanmasından dolayı, çocuklar tarafından kolayca sindirilebilir. Peynirde laktoz yok denecek kadar az bulunur ve bu nedenle sütü sindirmekte zorlanan çocuklar için alternatif kaliteli protein ve iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Peynirde, yağ oranına bağlı olarak değişen miktarlarda yağda çözünen vitaminler (A, D, E, K) bulunur. Peyniri vitamin yönünden önemli yapan, bileşimindeki B grubu vitaminleridir; bunlar suda çözünen vitaminlerdir. Beyaz peynir B2, B6 ve B12 vitaminleri için kaynak sayılabilecek nitelikte bir süt ürünüdür. Peynir, çocuklar için önemli bir protein kaynağı olmasınını yanı sıra, içeriğindeki özellikle kalsiyum ve fosfor gibi mineraller sayesinde, çocukların kemik ve diş gelişiminde yarar sağlamaktadır. Peynirdeki kalsiyum biyolojik değeri yüksek olan, yani insan vücudu tarafından kolayca kullanılabilen formdadır. Kemik ve diş gelişiminin yanı sıra ayrıca kalsiyum, kasların kasılmasında ve sinir iletiminde vücut için gereklidir. Fosfor ise aynı kalsiyum gibi diş ve kemik formasyonu, kas kasılması, sinir ve kas aktivitesinin yanı sıra böbrek fonksiyonları için vücuda alınması gereken bir mineraldir. Fosfor vücutta kalsiyum ile birlikte sinerjistik çalışarak fonksiyon göstermektedir. Bu nedenle peynir gibi hem kalsiyum hem de fosforu yüksek oranda ve birlikte içeren bir gıda bu anlamda daha da değerlidir. önemli kaynağıdır. Başta çocuklar ve gençler olmak üzere tüm yaş gruplarının süt grubu besinleri her gün mutlaka tüketmesi gerekir. 0 3 yaş 100 gr süt / yoğurt = 20 gr peynir 4 9 yaş 150 gr süt / yoğurt = 30 gr peynir Birbiri yerine geçebilecek besinler aşağıdaki tabloda yer almaktadır (Tablo 1). Çocukların günlük beslenmesinde gerekli olan miktarlar bireysel özelliklerine göre değişmektedir. Kilo problemi olan çocuklarda yağ oranı düşük ürünler seçilmelidir. Kalsiyum ve diğer vitamin, mineraller açısından değişmese de, enerji yönünden avantaj sağlayacaktır. Süt, Süt ürünleri ve Peynir Çeşitleri Besin Adı: Edirne peyniri Urfa peyniri Yağlı beyaz p. Yağsız beyaz p Kaşar peyniri Krem Peyniri Otlu peynir Cheddar Mozarella Parmesan Süt yağlı Süt az yağlı Süt yağsız Dondurma (normal) Dondurma (az yağlı) Yoğurt (normal) Miktar (g): 1 karper kadar 1 karper kadar 1 karper kadar 1 karper kadar 1 karper kadar 1 tatlı kaşığı 1 karper kadar 1 karper kadar 1 karper kadar 1 karper kadar 1 su bardağı 1 su bardağı 1 su bardağı 2 top 2 top 1 su bardağı Enerji (kalori): 71 94 85 30 121 105 98 115 80 130 150 120 90 100 90 150 Karbonhidrat (g): 0.2 0.06 0 1.1 0.5 0.8 0.1 0 1 1 11 12 12 12.5 12 11 Protein (g): 4.5 4.5 6.7 5.7 8.1 2.3 6 7 6 12 8 8 8 2 2 8 Yağ (g): 5.5 7.9 6.5 2.5 9.6 10.5 8.2 9 6 9 8 5 3 6 5 8 Haftaya: temel peynir grupları nedir? Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21