Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
6 NİSAN 2025
5
Mutfakta israf
karşıtı yöntemler
Bilinçli tüketim, yalnızca bireysel seçim değil toplumsal
dönüşümün de anahtarı. Gereksiz harcamalardan kaçınmak,
israfı önlemek ve yerel üretimi desteklemek ekonomik ve sosyal
dayanışmanın en güçlü yollarından. Bugün mutfaklarımızda
bunu nasıl yapabileceğimize beraber bakalım. Afiyetle...
BURÇAK
astronomi, yalnızca buzdolapları tıka basa dolar ve birçok
ŞENER
lezzet ve estetikten ibaret malzeme zamanla unutulup çöpe gider.
değil aynı zamanda Oysa israf karşıtı minimalizm, her bir
sürdürülebilirlik, bilinçli malzemenin değerini bilerek kullanmayı, gereksinimi aşan
G ve sorumlu üretim gibi alışverişten kaçınmayı ve mutfağı bir sadelik felsefesiyle
kavramlarla iç içe geçmiş bir sanat. Özellikle yönetmeyi öneriyor. Ünlü şefler ve mutfak profesyonelleri
son günlerde mutfaklarda daha çok anmamız de artık “sıfır atık” prensiplerini benimsiyor. Brokolinin
gereken bir kavram var: İsraf karşıtı minimalizm. sapını çorba bazında, havuç kabuklarını garnitürde
Bu yaklaşım, ürünün her parçasını değerlendirmeyi, değerlendiriyorlar.
yalın ama derinlikli lezzetler yaratmayı, doğaya saygılı
Tasarruf için
AZ MALZEME DERİN LEZZET
bir mutfak anlayışını benimsiyor. Minimalizm yalnızca
Minimalist bir mutfakta az ama kaliteli malzeme
tasarımın, sanatın ya da yaşam biçimlerinin değil
kullanılır. Böylece günümüz mutfaklarında da “gerektiği
mutfağın da bir parçası elbette. “Az çoktur” felsefesini
mutfak önerileri
kadar” anlayışı hâkim olmaya başladı. Birkaç iyi
benimseyen bu anlayış, gereksiz süslemelerden ve abartılı
malzemeyle yapılan bir yemeğin ne kadar etkileyici
bileşenlerden arınarak yemeğin özüne dönüyor. Aslında
4 Planlı alışveriş: Neye ihtiyacınız varsa onu
olabileceğini görmek için sadece zeytinyağı, deniz tuzu ve
bu yaklaşım, mutfak sanatlarının en rafine halini temsil
alın. Anlık alışverişlerden kaçının.
fırınlanmış bir sebzenin gücünü deneyimlemek yeterli.
ediyor. Kimi şefler doğayla iç içe pişirme yöntemlerine
4 Tüm malzemeyi kullanın: Sebzelerin
Bugün, mutfakta bilinçli bir tüketim ve gerçek bir
sadık kalarak en yalın haliyle ateşi kullanırken kimileri de
köklerinden yapraklarına, meyvelerin
deneyim arıyorsak belki de sadeleşmeye ve gerçekten neyin
israfı önleyen yaratıcı tariflerle malzemeleri tam anlamıyla
kabuklarından çekirdeklerine kadar her
önemli olduğunu düşünmeye başlamalıyız. Çünkü bazen en
değerlendirmeyi amaçlıyor.
parçasını nasıl değerlendirebileceğinizi öğrenin.
büyük lezzetler, en basit dokunuşlarla yaratılır. Yeteri kadar
4 Yalın ama etkili tarierfl : Beş veya üç
GEREKSİZ TÜKETİMİN ÖNÜNE GEÇMEK
olanın lezzetle buluştuğu bu yeni dönemde, tabaklarımız
malzeme ile yapılabilecek tariefl ri keşfedin
Geleneksel mutfak anlayışında alışveriş listeleri kabarır, kadar vicdanlarımız da hafifliyor!
veya kendi düş gücünüzle tariefl r yaratın.
Böylece sadeleşme sürecini de eğlenceli hale
getirebilirsiniz.
4 Kendi konservenizi yapın: Artan sebzeleri
Onurlu bir yemek deneyimi
turşuya, fazla meyveleri reçele çevirerek raf
ömrünü uzatın.
Dünyanın en iyi restoranlarından birine sahip kararlıydı. Yayımladığı
4 Doğru saklama yöntemleri: Gıdaların daha
olabilirsiniz. Adınız, gastronomi tarihine altın harflerle “Bread is Gold” (Ekmek
uzun süre taze kalması için fermentasyon,
yazılmış olabilir. Ancak tüm bunlar, en temel gerçeği Altındır) kitabı ise bu
kurutma, vakumlama gibi yöntemleri kullanın.
değiştirmez: Yemek, paylaşmaktır. Ve paylaşımın felsefenin kağıda dökülmüş
olduğu yerde israfa yer yoktur. İşte İtalyan şef Massimo hali. Kitap, dünyanın
Bottura’nın mutfak felsefesinin özünde yatan en büyük en iyi şeflerinin artan
inanç bu... malzemelerle hazırladığı
Ünlü şef, dünyaca ünlü 60 meslektaşıyla bir araya tarifleri ve Bottura’nın israfa
Bottura
gelerek marketlerde artan malzemelerden lezzet dolu karşı verdiği mücadeleyi
sofralar kurdu. Üstelik bu yemekler anlatıyor.
sırf açlıkla mücadele etmek için Ancak en anlamlı tariflerden biri, kitabın adını taşıyor.
değil, aynı zamanda insanlara Büyükannesinin mutfağından esin alan şef Bottura, bayat
onurlu bir yemek deneyimi ekmek kırıntılarını sıcak süt ve şekerle buluşturarak
sunmak için tasarlandı. Terk geçmişin nostaljisini bugünün sürdürülebilirlik bilinciyle
edilmiş bir tiyatronun sanatçılar harmanlıyor. Bu basit ama etkileyici tatlı, gerçek
ve tasarımcılar tarafından sıcak bir lüksün malzemelerde değil onlara verilen değerde saklı
yemek salonuna dönüştürülmesi, olduğunu hatırlatıyor.
projenin ruhunu yansıtıyordu: İsraf Massimo Bottura için ısraf, yalnızca bir ekonomik
edilen her şeyin aslında yeni bir sorun değil, aynı zamanda bir bilinç meselesi. Ve eğer
değere dönüşebileceği fikri. onun mutfağından ders olacak bir cümle çıkarmak
Bottura, bu yaklaşımını gerekirse bu, “Malzemeler değerini yitirmez, insanlar
mutfak dışında da sürdürmeye onlara değer vermeyi bıraktığında ısraf başlar” olurdu.
40 bin yıllık ‘aslan insan’ın güncel mesajı
natomik olarak modern
güçlerini kullanarak hikâye yazmaya ve
ANA TANRIÇANIN
insanlardan farklı olan arkaik
“gerçeküstü” tasarımlarla bu hikâyeleri
İzİNDE
“homo sapiens”e (düşünen
diğerlerine anlatmaya başlamışlardır.
insan) ait ilk buluntular
Bireysel zihinlerden çıkan kimi kurguların
A günümüzden 500 bin-350 bin
kolektife taşınmasıyla ortak mitler, efsaneler
yıl önce Afrika, Asya ve Avrupa’da ortaya ve totemler yaratılır. Homo sapiens ancak
çıkıyor. 200 bin-160 bin yıl önce Afrika’daki “Dikkat et, aslan!” diyebiliyorken “bilişsel
arkaik “homo sapiens”ler modern “homo
devrim” geçiren “homo sapiens sapiens”,
sapiens”lere evriliyor. Modern “Homo
“aslan, kabilemizin koruyucusudur”
sapiens” ise 70 bin yıl kadar önce sebebi diyebileceği sembolik bir dil geliştirir.
henüz bilinmeyen bir “bilişsel devrim” Herkesin inandığı ortak mitler etrafında
Doğ A
geçiriyor. Muhtemel genetik mutasyonlarla daha kolay örgütlenmiş, planlar yapmış,
TAŞLARDAN
beyninin iç yapısı değişiyor. Doğal çevresi, onları uygulamış ve 20-30 kişilik avcı-
sosyal ilişkileri ve gerçekte var olmayan toplayıcı gruplardan özgürleşip çok sayıda
şeylerle ilgili “bilinçli düşünme”, daha fazla bilgi yabancıyla da işbirliği yapabilme kapasitesi geliştirmiş
aktarma, iletişim ve dil becerileri kazanan bu yeni olmalıydılar.
sürümümüze, “homo sapiens sapiens” (düşündüğünü “Aslan insan” dönemin taş aletleriyle yaklaşık 370
düşünen insan) adını veriyorlar. saatte yapılmış. Buzul çağının o acımasız koşullarında
yaşam mücadelesi verirken birilerinin avlanmak,
“Bilişsel devrim”imizi ete kemiğe büründüren ilk
barınmak ya da korunmak yerine “doğaüstü”
somut nesne ise Avrupa’nın tam kalbinde, Güneybatı
Almanya’daki Baden-Württemberg eyaletinin başkenti heykelcikler yontmak için onca uğraşması şaşırtıcı
Stuttgart’ın güneyindeki Svabya Alpleri Jeoparkı’nda gelebilir. Ancak olasılıkla bu figürin, mağaranın
dışındaki tehlikelerle birlikte yüzleşmelerine,
yer alan Hohlenstein-Stadel Mağarası’nın Aurignacian
zorlukları beraberce göğüslemelerine yardımcı olan
kültür katmanlarında karşımıza çıkıyor.
bir hikâyenin parçasıydı. Ateşin etrafında nesilden
Ağustos 1939. Mağaranın derinliklerinde kazı
nesile aktarıldı. Belki de elden ele dolaştırıldı. Zira
yapan iki arkeolog, mamut dişinden irili ufaklı bazı
bedeninde aşınmalar oluşmuştu. Ağız bölgesinde ise
parçacıklar buluyorlar. Ancak inceleyecek vakitleri
organik maddeler bulundu. Belki de onunla konuştular,
olmuyor. Zira II. Dünya Savaşı patlak verince her ikisi
onu dinlediler, beslediler ve gücünden beslenecekleri
de cepheye çağrılıyor ve kazıları durdurmak zorunda
ritüellerine dahil ettiler.
kalıyorlar. Mağaradan çıkan eserlerse müze deposunda
Zamansızlık hissi taşıyan “aslan insan”, 40 bin yıl
unutuluyor.
sonra bile bizlere ortak hikâyeler etrafında birleşerek
Aradan 30 yıl geçiyor. Tübingen Üniversitesi’den
güç bulma refleksimizi hatırlatıyor.
Prof. Dr. Joachinn Hahn, yaklaşık 800 parça mamut
dişini bir araya getirdiğinde aslan-insan karışımı melez
bir yaratık ortaya çıkıyor. Günümüzden yaklaşık 40
KAYNAKÇA
bin yıl öncesine ait olan ve literatüre “aslan adam” (son
Lion Man, BBC Radio 4, 2019
yıllarda aslan kadın veya aslan İnsan) olarak geçen
Lion Man, bradshawfoundation.com
bu figürin bilebildiğimiz kadarıyla insanın ilk “soyut Lion Man 2.0 - The Experiement, 9 Şubat 2014
SAPİENS, Yuval Noah Hariri, 2012
düşünce” örneği, hatta belki de ilk “inanç sembolü”dür.
Essentials of Biological Anthropology, Larsen, 2018
Soyut düşünme yetisi kazanan uzak atalarımız,
The Inescapable Power of Faith, Finantial Times, 3 Kasım
fiziki gerçekliğin dışına taşmış doğada var olmayan,
2017
etrafta hiç görmedikleri, duymadıkları, dokunmadıkları
Living With Gods Exhibition Tour, The British Museum,
varlıkları beyinlerinin içinde canlandırmaya, hayal Jill Cook & John Studzinski, 2017