Katalog

FABIEN TOULMÉ’DEN TANIKLIK HİKÂYELERİ: ‘UNUTULMAZLAR’ “Yaşadığım ‘an’a daha çok önem veriyorum!” Fransız çizer ve yazar Fabien Toulmé, Desen Yayınları’nca yayımlanan Unutulmazlar mühendislik okuduktan sonra Brezilya, Benin, serisinin aynı adlı birinci kitabında, altı farklı Guyana ve Fransa gibi farklı ülkelerde yaşadı. kişinin yaşamlarındaki dönüm noktalarını işliyor, Fransa’ya döndükten sonra Spirou gibi çarpıcı tanıklıklar vaat ediyor. dergilerde çalışmaları yayımlandı. Küçük yaşta bir tarikatın kontrolü altında Otobiyografik özellikler gösteren grafik romanı yaşamak zorunda kalan bir çocuktan zamansız Beklediğim Sen Değildin 2019’da yayımlandı. ve yılların eskitemediği bir aşk hikâyesine, bir Hakim’in Yolculuğu adlı üç ciltten oluşan yapıtı, kadının yıllar önce yaşadığı cinsel saldırıdan çizgi roman festivallerinde övgü topladı. sonra yüklerinden kurtulma mücadelesinden Toulmé, sosyal medya hesaplarında başlattığı bir suçlunun yıllar süren dönüşümüne kadar “tanıklık hikâyeleri” kampanyasının ardından türlü yaşanmışlıkları özgün tarzıyla kaleme alan haber-röportaj tekniğiyle derlediği, Fabien Toulmé ile kitabın serüvenini konuştuk. hikâyeyi yazıya dökme fikri konusunda kendimi rahat his- DEFNE BEKÖZ BEYGİRET settim. Benim için bu oldukça doğal bir şey. Sonuç olarak hikâyeleri bu şekilde anlatmak iyi bir fikir gibi göründü. “SOSYAL MEDYADA BİR ‘TANIKLIK Dolayısıyla Hakim’in Yolculuğu serisi, Unutulmazlar’ın HİKÂYELERİ’ KAMPANYASI BAŞLATTIM!” çıkmasına yardımcı oldu ve tanıklık hikâyelerini grafik roma- Dünyanın dört bir yanındaki insanlara ulaşarak ya- n na aktarma konusunda yeterince egzersiz de yapmış oldum. şamlarında dönüm noktası oluşturacak hikâyeleri haber- Hem röportaj sırasında hem de yazıya dökerken orijinal röportaj tekniğiyle derleyip Unutulmazlar (Desen Yayınla- hikâyeyi korumak için hangi mesafeyi almam gerektiğini bi- rı) adlı serinizde yer verdiniz. Böyle bir çalışma gerçekleş- raz daha iyi biliyordum. Ama aynı zamanda bir yazar ola- tirme düşüncesi nasıl doğdu? rak kişiliğimi de farklı bir noktaya taşıdı. Ve hatta başından Bu fikir birkaç yıl önce, Hakim’in Yolculuğu serisi- beri, Unutulmazlar söyleşilerinin üretim sürecinden itibaren nin üretim aşamasında doğdu. Yaşanmış hikâyeleri yazı- biraz farklı bir şekilde kendimi geliştiriyorum. ya dökmek ilgimi çok çekiyordu. Birinin tanıklığını almak ve hikâyeyi birinci ağızdan dinlerken, onu grafik roman for- ‘ÇALIŞMALARIM İZLENİMLERLE munda nasıl yorumlayabileceğimi görmek istedim. HAYATIMIN BİR TÜR YANSIMASI’ Yaşanmış bir hikâyeyi grafik roman formatında aktarmak İki Yaşam, Büyük Aşk, Hakim’in Yolculuğu ve en so- n uzun süredir aklımdaydı. Yaşamı deneyimleme biçimlerimi- nunda Unutulmazlar da dahil tüm kitaplarınızda birey- zi, hem olumsuz hem de olumlu olaylarla nasıl başa çıktığı- sel varoluşla ilgileniyorsunuz. Tesadüfler, kişisel karar- mızı anlatmak gibi bir arzum vardı. Hakim’in Yolculuğu bu lar, hayat yolculuğu gibi her bireyin hayatta sorgulamak arzuya ve bu projeye bir yanıt oldu. Sonrasında bu teknikle zorunda kaldığı ikilemlere değiniyorsunuz. Yaşamla ilgili hikâyeler anlatmaya devam etmek istedim. kafanızı kurcalayan konuları sanatınıza aktarmayı ilk ne Bu sırada sosyal medya hesaplarımda bir “tanıklık zaman düşünmeye başladınız? hikâyeleri” kampanyası başlattım. Daha doğrusu insanlar- Bunu hiçbir zaman düşünmedim. Hepsini içgüdüsel ola- dan hayatlarına etki eden bir olayla ilgili hikâye gönderme- rak yazıyorum. Ve daha çok kişisel arzulara, bir insan ola- lerini istedim. Bunu yaptığımda ne gibi geri dönüşler alaca- rak hayatımdaki belirli anlara bir yanıt oluyor. İki Yaşam’a ğımı gerçekten bilmiyordum. gelince, hayatımda yapmak istemediğim bir mesleği başka Yaşanmış hikâyeler üzerine çalışmak istiyordum ve beni bir meslek için bıraktığım bir andan yola çıktım. sosyal medyalarımdan takip edenler arasında da hikâyesini Büyük Aşk ise farklı kuşaklardan çiftler arasındaki ilişki- paylaşmak isteyenler olabileceğini düşündüm. Sonrasında İlk öykü genç Brezilyalı bir anne-baba hakkındaydı. Baba lerin evrimi üzerine bir fikirden doğdu. Hakim’in Yolculuğu, çok sayıda e-posta aldım ama henüz ne yapacağımı da bil- yüksek lisans yapıyordu. Aslında bu öykü Spirou dergisinde Suriye’de bir krizin yaşandığı ve aynı zamanlarda büyük ka- miyordum. Her şey biraz hayal gibiydi. Sevgililer Günü’ne özel bir sayıda yayımlanmıştı. Sonra, bu yıplı bir uçak kazasının olduğu bir dönemde ortaya çıktı ve 20’li yaşlardaki çiftin öyküsünün izinden gitmek için çiftin bu hikâyeyi yazma ihtiyacı hissettim. ‘UNUTULMAZLAR’ PROJESİ... yıllar sonra tekrar bir araya geldiği ikinci bir öykü yazdım. Birkaç yıl sonra, Fransa’da Spirou adlı bir derginin editörü Yani çalışmalarım daha çok beni etkileyen olaylarla, izle- Bu iki hikâyeyi bir araya getirdiğimde, kendime ve yayıncı- nimlerle hayatımın bir tür yansıması. Bu yüzden yaşadığım benden dergi için bir seri yapmamı istedi. Bir sayfalık alanda ya tema yelpazesini genişletmenin, daha zengin ve çeşitli hale toplumun portresi olabilecek ve insanlar hakkında hikâyeler ana daha çok önem veriyorum. getirmenin daha ilginç olup olmayacağını sordum. anlatacağım bir seri hakkında konuştuk. Ben de arşivimde pek Unutulmazlar’ı kaç kitaplık bir seri olarak düşündü- n O noktadan sonra farklı bir hikâye tarzına doğru ilerleme- çok malzeme ve elime ulaşan birçok hikâye olduğunu söyle- nüz? Bildiğim kadarıyla ikinci kitabı yazmaya başladınız. ye başladım. Birini seçiyordum ve sonra beni biraz daha ile- dim ama ayrıntıları hiç düşünmemiştim. Kaç kitap olacağını henüz bilmiyorum ama evet ikincisini riye götürecek, çeşitli temalara ve duygulara sahip olmamı İlk başta bunu tek sayfada yapmaya çalıştım ve iyi bir sonuç yazmaya başladım bile. Aslında ilk kitap için seçtiğimden çok sağlayacak bir başkasını seçiyordum. vermediğini gördüm. Hikâyeleri anlatmak için daha fazla ala- daha fazla hikâye yazdım. Buradaki fikir, okurların okuyacakları öyküleri keşfettik- na ihtiyacım vardı; bu nedenle uzattım ve çok uzun olduğu için Evinde çığa yakalanan bir kişi hakkında bir hikâye var. Bu lerinde, ne okuyacaklarını bilmemeleri ve her öykünün ken- gazetede yayımlanamadı. Dolayısıyla yayıncı bir koleksiyona hikâyede, aslında insan hayatına aslında her zaman çok ya- di büyüsüne kapılmalarıydı. dönüştürmek istedi ve Unutulmazlar projesi de böyle doğdu. kın olan ölüm olgusunu yalnızca zor zamanlarımızda aklımı- za getirmemiz konusu irdeleniyor. ‘HAKİM’İN YOLCULUĞU, UNUTULMAZLAR’IN ‘BAŞLANGIÇTA KOLEKSİYON DEĞİL, BİR Ve insanların yaşamları ve ölümleri hakkında düşünme fırsa- ÇIKMASINA YARDIMCI OLDU’ DERGİ FİKRİ VARDI AKLIMDA’ tına ne kadar sık sahip olmadıklarını görmek bana ilginç geliyor. Size gelen onlarca hikâye arasından hangisini işleyece- Unutulmazlar gibi Hakim’in Yolculuğu serisi de ya- n n Diğer öykü ise genç bir kız ve bir erkek olan bir çift hak- şanmış bir hikâyeden yola çıktı. Tanıklık hikayelerini ğinize nasıl karar verdiniz? Hikâyeleri belirli bir tema altın- kında. Elbette günün sonunda âşık oluyorlar. Fakat sonradan da birleştirme düşüncesi mi vardı? Yoksa kalbinize en çok yazma fikri Hakim’in Yolculuğu serisiyle mi güçlendi? nasıl toksik bir ilişkide olduklarına ışık tutan birtakım olaylar Unutulmazlar’ın üretim sürecini ne ölçüde etkiledi? dokunan yaşanmış öyküleri mi seçtiniz? gelişiyor. Günümüze bir anlamda ışık tutuyor diyebiliriz. n Bu biraz belirsiz bir hedefti çünkü başlangıçta bir kolek- Evet, sonuçta fikirler aşağı yukarı aynı anda doğdu. Ama Hakim’in Yolculuğu ile bu tip bir projenin benim ilgilen- siyon değil, daha çok bir dergi fikri vardı aklımda. En başta, Unutulmazlar 1 / Fabien Toulmé / Çeviren: Hasan Can okuduğumda ilgimi çeken öyküleri seçtim. diğim bir şey olduğunu fark ettim. Röportaj ve yaşanmış Utku / Desen Yayınları / 312 s. / 2024. 12 14 Mart 2024 Fotoğraf: UWE ZUCCH