Katalog

6 SAYFA 2 MART 2012 CUMA BORSANIN EFSANE BAŞKANI Antalya Ticaret Borsası'nın 18 yıllık gönülleri fetheden efsane başkanı İlhami Gönen, borsada pamuğu ilk tescil eden ve pamuk ihracatını da başlatanlardan. Gönen'in girişimci, dürüstlükten taviz vermeyen ve insancıl kişiliği ona hayatta çok şey kazandırmış 19631999 yılları arasında Antalya Ticaret Borsası (ATB) Meclis’inde görev alan ve 18 yıl borsa başkanlığı yapan efsane başkan İlhami Gönen. Bir kişinin, bir kurumda bu kadar yıl başkanlık yapması ilk duyulduğunda şaşır "Antalya'da iŞ'te HAYAT" O tıcı gelse de İlhami Gönen'i tanıdığınızda bu fikriniz hemen değişiyor. Gönen; çalışkanlığı, dürüstlüğü, eğitimli ve insancıl kişiliğiyle fethetmiş borsa üyelerinin gönüllerini. Antalya Ticaret Borsası'nın (ATB) Cumhuriyet Meydanı’na bakan binasını, ATB Ticaret Meslek Lisesi'ni ve ATB Polikliniği'ni zor koşullara rağmen yaptırmış. Gönen, bunların yanı sıra Antalya'da pamuk ihracatını ilk başlatanlardan. Pamuğu borsada ilk kez tescil ettiren Gönen, İtalyanlara Antalya'dan ilk kez burçak ihracatı da yapan bir kişi. Bu haftaki 'Antalya'da İŞ'te HAYAT' sayfamızda borsanın efsane başkanı İlhami Gönen'i ağırlıyoruz. Hazırlayan PELİN GEL AĞAN İlhami Bey, sohbetimize ilk olarak çocukluk yıllarınızla zahmetlidir. Bu nedenle üretim düştü. Bizim de çırçır fab meclis üyesi olarak girdim. 1999’da da ayrıldım. 36 senebaşlayabilir miyiz. Nasıl bir çocukluk geçirdiniz? rikamız vardı. Çırçırın kapasitesi 35004000 tondur. Panin 18 senesinde başkanlık yaptım. 1928’de Antalya'da doğdum. Çocukluğumda Antalya'nın muk azaldıkça gelen pamuk da azalmaya başladı. Sabit masATB'nin bütün işi zirai ürünlernüfusu 27 bindi. rafı karşılamak için 1000 ton pamukdi. Borsa tescil kayıtları şimdiki Nüfus az olmakla la çalışmak lazımdı. 500 tona kadar dügibi geniş değildi. Ama iyiydi. beraber şehir, Kaşünce biz işi 1986’da bıraktık. Borsa meslek lisesi, borsa kliniği D ü ş ü ş ü n n e d e n i s a d e c e z a h m e t l i o l leiçi'ndeydi. Biz de ve şimdiki borsa binası başkanlığım ndırılır... Sınıması mı? Devletin pamuğa teşvik verBalbey Mahalledöneminde yapıldı. Borsa biGalatasaray ünlülerin okulu diye adla Antalya'da eskiden üretmi çok olup da şu anda kayydı? memesi etkilemedi mi si'ndeki Demirci fınızda şu anda tanınan isimlerden var mı nasının durumu çok bolmaya yüz tutan ürünler nelerdir? azalışı? leriçi’nde yaşadık. kötüydü. Borsa kahAbdi İpekçi ile aynı devredeydik. Bir Susam, yer fıstığı, buğday, pamuk... Bunlar Anİlkokulu Gazi çok arkadaşım büyükelçi olarak emekKesinlikle devlevesi ve lokanta vardı. talya'nın başlıca ürünleriydi. Susam, kıymetli bir ürünMustafa Kemal İlk li oldu. Çoğu arkadaşım doktor ve tin teşvik vermesi geKokudan geçilmezdi. dür. Pamuk, sanayi ürünüdür. Sanayinin çalışması için öğretim Okulu'nda mühendis oldu. rekiyordu. Bir de Bütçemiz yoktu. 12 olmaları lazım. Ürün azalınca tüccarlar da çekilmeSonrasında İstanbul Hukuk 4. sınıfa kadar okuAntalya'da turizm bin lira bütçeyle başye başladı. Benim zamanımda 18 çırçır fabrikası vardum. Sonra babam Fakültesi'ne giriyorsunuz. Bibaşlayınca sebzeye ladık. İhaleye verdı.12’si pamuğu çırçırlar, dışarıya satardı. İşi bırakİstanbul'a, Galata linçli bir tercih mi hukuk? dönüş oldu. Tatmin dim. 3 senede bitti. tığımda hepsi bıraktı. 18 yıl bir kurusaray'a gönderdi. edici fiyat verilseyTıbbiye ile mühendislik dıBurada devletin ana ürünlere destek Babanız eğitime şında her türlü mesleği yapabilir mu n b a ş k a nl ı ğ ı n ı di pamuğu kimse bıvermesi gerektiğinin önemini görüçok önem vermiş ki diye hukuğa girdim. Okulu bitiryapmak dile kolay. rakmazdı. yoruz 10 yaşındaki çocu dikten sonra stajımı yaptım. Gazipaşa'ya S a n ı r ı m i h r a c a t B u n u n s ı r r ı n e d i r ? Kesinlikle şart. Bugün Yunastajımı yapğunu o dönemde İs tayin ettiler. Babam göndermedi. Avukatlık gemi yoluyla oluyorSırrı; siyaseti soknistan'dan pamuk ithal ediyoruz. ettim. tanbul'a göndermiş. tım. 3 celse davaya girdim. Ticarete devam d u. Nerelere ihr aç mamak. Onların çok geniş arazisi'yok. ediyordunuz? A n t a ly a ' d a i lk Babam ticaretle Hükümet, pamuk üreticisine pakez İtalyanlara buruğraşıyordu ve İtalyanlara ceviz kütüğü ihraç ediyordu. İtalAlmanya, İsviçre, Fransa’ya, bir kez de muk fiyatı kadar teşvik veriyor. O çak ihraç eden kişiya'ya gidip orada lisan sıkıntısı çektiği için dil öğrenmemi İtalya'ya ihraç ettim. Eskiden iskelenin lida bize ihraç ediyor pamuğu. s i n i z d e . B u n un istedi. Dil eğitimi alayım diye Galatasaray’a gönderdi. manı yoktu. Rıhtım sığ olduğundan, vaO dönemde iletişim araçları çok yaygın değilken babanız purlar açıkta dururdu. Biz, pamuğu mavrenkli bir hikayesi bu ihracatı nasıl gerçekleştirmiş? var. Anlatır mısınız? nalara yükler, vapura götürürdük. Satışımız İlhami Bey, 56 senelik hayat Bizim İtalyan komşumuz vardı. O lisan bildiği için ba 400500 ton olurdu. Bunu bir kerede yük arkadaşı Perihan Hanım ile İtalyanlarla pabamla temas ediyordu. İtalyanlar, ceviz kütüğünü Antal leyemezdiniz. Şimdi 500 tonu bir günde muk ihracatından doya'da görmüşler. Antalya'da eskiden tüm yaylalarda ceviz yükleyebilirsiniz. layı temaslarımız vardı. İtalya'dan bir teklif geldi. Benden Pamuğun bugünkü durumunu değerlendirir misiniz? 200 ton 'vesce' isteağacı vardı. Babam da ihraç etmeye başlamış. Cevizleri kesmişler ama yerine ekmemişler. Kestikleri cevizin yerine ekPamuk üretimi bu kadar azalınca devletin dikkatini çek diler. Ben Antalya Ticaret Borsası selerdi şimdi 100 yaşında ti herhalde. 1980'li yıllar hemen lüTicaret Meslek Lisesi cevizler olurdu. Ben, Yeni O dönemde ihracat Antalya Yat Limanı’ndan yapılıyordu da şimdiki gibi teşvik ve gata bakZelanda'ya gittim. Orada birilseydi pamuk azalmazdı. tım. Vesce rinci ihraç malzemesi ke26 bin ton; 35 bin tona ka burçak anreste. Kereste hiç bitmiyor. dar yükseldi. lamına geliPeki Antalya pamu yordu. Ama Çünkü kestikleri ağacın yeğunun kalitesi nasıl? rine ekmişler. bir anlamı Daha sonra babanızla paPamuk sulanmaya baş da 'fiy'miş. muk ihracatına başlıyorsunuz. Antalya'da ilk kez pamuk ih ladıktan sonra hem elyaf uzunluğu hem elyağın inceliği de Antalya'da Yer fıstığı ve susam; bir zamanlar Antalya’nın en raç edenlerdensiniz... ğişti. Kalite yükseldi. Türkiye'de en iyi pamuk Ege'de. Son burçak yetişmezdi. Afyon Sandıklı'dan ve Kaş'ın yayla köyönemli ürünleri iken şimdi, yok olan değerler arasında Bende lisan olduğu için ra Antalya, sonra Hatay, Mersin ve Adana. Antalya'da Ege lerinden 200 ton burçak topladım, gönderdim. Müşterim alpamuk ticaretine başla kalitesinde pamuk Finike'de yetişirdi. İklimi müsaitmış, beni arayarak "Ben senden vesce iste edince ceviz içime işlemişti. Çünkü bizim yüksek tahsil gördım. O zaman Antalya'da ti ama yeteri kadar yer oldim. Bu ers” dedi. memizi sağladı bu ihracat. Geyikbayırı'nda Moryel Yayyılda 130 bin ton pamuk madığından büyük tonaj yaMeğer 'vesce'nin lası’nda 6 dönüm yer aldım. Ceviz ekmeye karar verdim. üretiliyordu. Pamuk üre pılamazdı. Esas tonaj, Serik diğer anlamı En iyi ceviz, Kırşehir'in Kaman ilçesinde olduğundan totimi 26 bin tona ve Manavgat'ta idi. 'fiy'miş. Yani buğ hum getirttim. İlk sene derin ektiğim için 60 ağaçtan 5 taATB'de pamuğu ilk tescil düştüğünde bıday içi. Burçak nesi çıktı. Kaman'da Lokman Bey diye bir ziraat müheniz 18 yıl borsada başkanlık yaptınız. Sevilen de bir r a k t ı m . ettiren de sizsiniz sanırım. hayvan yemine ka disi vardı. Kaman'a cevizi ilk getiren kişilerden. Onu arainsansınız. Genellikle borsa ve ticaret odaları siyasePamuk Evet, ben ettirdim. rıştırılır, hayvana dım 'tüplere ek' dedi. Sonra tüplere ektim, hepsi çıktı. Parte ısınma yerleridir? Size hiç teklif gelmedi mi ? O zamanlarda Antalya hem ısı versin diye. mak gibiydiler. şimdi 6 yaşındalar. Çocuğum gibi. 1955’te halanızın kızı Perihan Hanım’la evlendiniz. NeTicaretle siyaseti bağdaştıramadım. Siyasette olmayacak şeylere masraf Ticaret Borsası nasıldı? O sene İtald i r evlilğinizin sırrı? olur gözüyle bakılabiliyor. Ticarette söz önemli. Teklif geldi, girmedim. lı hem de Borsaya 1963’te ya'da havalar Evlilik hiç aklımızda yoktu. Liseyi bitirdim. 1948 yıTicari hayatta güvenin öneminden bahsettiniz. Geçmiş soğuk gidinlında. Bizim evlilik çok dönemle şimdiki dönem ticari hayatı ve güven ilişkisini de ce burçak maceralı. Bir sene sözğerlendirebilir misiniz? tükendi. lendik. İkinci sene nişanBen, senelerce pamuk ihracatı Yani zarar landık. Üçüncü sene niyaptım. Ürünümün yüzde 98'ini etmedim. kahlandık. Dördüncü seihraç ettim. Dışarıdaki firma Bir daha da ne evlendik. Ama 56 yılbana telgraf çeker. Bir telgrafihracat ollık evliyiz. İnsanlarda sayla 200300 ton ürün yollardım. madı. Çüngı ve sevgi olduktan sonAma buna 'peki' dedikten sonkü üretim ra 56 sene gidiyor. ra fiyat yükselse de alçalsa da yok. G e nç girişimcilere ne bundan dönmek yoktur. O Geyikbayıg i b i t a v siyeleriniz var? güven olmasa zaten ticaret rı’nda ceviz üreDürüst olmaları ve çok olmazdı. Dürüstlük hala tiyo rsunu z. Baçalışmaları lazım. Pamuk önemli ama Antalya'da arbanızın ceviz kütüişini yaparken sabah 5'te çıtık ziraate dayalı ticaret ğü ihraç etmesinin kardım evden. 45 sene sapek yok gibi. Büyük tonajlı bir etkisi var mı? bah kahvatısı yapmayı İlhami ve Perihan Gönen ticaret yani... Evet, babam ceunuttum. çocukları Mehmet Ali ve Taner ile İlhami Gönen(en arkada soldan 5.) ATB meclis üyeleri ile birlikte viz kütüğü ihraç ABDİ İPEKÇİ İLE SINIF ARKADAŞI ANTALYA'NIN KAYBOLAN DEĞERLERİ Ticarette siyaset olmaz S C MY B C MY B