Katalog

13 ŞUBAT 2011 PAZAR SAYFA HABER 5 Antalyalıların ilk 1 fabrikası: Dokuma Fabrikalar FARUK KESK N 1950’li yıllarda Antalya’nın ilk fabrikası olarak DP Hükümeti tarafından kurulan ve bulunduğu mahalleye adını veren Dokuma Fabrikası’ndan binlerce kişi evine ekmek götürdü. Fabrika süreç içinde ihalesiz satışların, eylemlerin odağı oldu Kurulduktan sonra yenileme çalışmaları yapılmayan ve teknolojinin gerisinde kalan fabrikalar, zamanla rantabl olmaktan çıktı ve devletin sırtında yük olarak görüldü ntalya'da 1950'li yıllardan itibaren kurulan ancak süreç içerisinde özelleştirilen, kapatılan fabrikalar, bugün sadece bulundukları bölgelere verdikleri isimlerle anılıyor. Dokuma, Ferrokrom, Orüs ve Yağ Sanayi gibi. 1980'li yıllarda başlatılan turizm hareketi ile hızla gelişen kentte önemli rant alanları olarak görülmeye başlanan bu yerler birer birer iktidar yandaşlarına peş keş çekilmeye başlandı. Hayalet O yıllarda nüfusu 2025 bin olan Antalya’da işsizlik sorunu çözmek için kurulan fabrikanın işçileri de genelde Korkuteli, Elmalı, Burdur ve köylerinden geldi Cumhurbaşkanı Bayar ve Başbakan Menderes tarafından temeli atılan fabrika, 1 Ekim 1961’de üretime başladı. İlk yıllarda NATO ve TSK için üniforma üretti A Kambur gibi görüldü T 1950’lilerin en büyük yatırımı Bu fabrikalardan biri de Antalya'nın tarihinde önemli bir yeri bulunan Antalya İplikli ve Pamuklu Dokuma Fabrikası. Antalya'da kurulan ilk fabrika. 1950’li yıllarda iktidarda bulunan DP Hükümeti tarafından o zaman sağın kalesi olarak görülen Antalya’ya yapılan en önemli yatırım. Göç de başlıyor O yıllarda nüfusu 2025 bin olan Antalya’da sözde işsizlik sorununu çözmek için kurulan fabrikanın işçileri de genelde Korkuteli, Elmalı, Burdur ve köylerinden gelmiş. Kente ilk göçte bu şekilde başlamış. Önemli pamuk ekim alanları bulunmasına rağmen, fabrikada dokunacak ipliği yurt dışından temin eden fabrikaya o dönemde hisse senedi satışı yoluyla çok sayıda Antalyalı da ortak edilmiş. ürkiye Tekstil Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası (TEKSİF) Antalya Şube Başkanı Hasbi Ünal, Sümerbank'ın zarar ettiği gerekçesiyle fabrikalarının kapatıldığı gerekçesine inanmadığını belirterek, “Böyle olduğu düşünülse bile bunda suçlu çalışanlar değil, bu kurumu sözde idare eden siyasilerdi. Sümerbank'a ait fabrikalar, tesisler devletin sırtında bir kambur olarak görülmeye başlandı. Sümerbank aynı zamanda Türkiye'de özel sektöre ışık tutan, rehberlik eden, aynı zaman da kalifiye eleman veren önemli bir yapıydı” dedi. Kapatmayın dedik Sümerbank fabrika ve tesislerinin çoğunun, özelleştirme adı altında iktidar yandaşlarına peş keş çekildiğini de belirten Ünal, “İşçilik ucuz diye Romanya, Bulgaristan, Tavyan, Çin ve Mısır'a giden tekstil sektörü de artık geri dönmeye başladı. Çin'de yapılan üretim kalitesiz olduğu için bugün artık pek rağbet görmüyor. İşçilik ucuz olsa bile ürünün kalitesizliği pazarı olumsuz yönde etkiliyor. Daha önce diğer bir gerekçe pamuğun para etmediğiydi. Ama şimdi pamukta para etmeye başladı. Üretici de tekrar pamuğa yöneldi. Bizler o zamanlar defalarca gelin bu fabrikaları kapatmayın dedik. İşçilik maliyetleri yüksek diyorsanız verin kıdem tazminatlarını asgari ücretle işçi alın dedik. Ama bunlar bir kere bu fabrikaları birilerine peş keş çekmeyi kafalarına koymuşlardı. Çünkü bu fabrikalar çok değerli araziler üzerinde bulunuyordu. İnsanları işinden, aşından ettiler. Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi üretimde iken bizim sendika olarak üye sayımız 3 bin civarındaydı” ifadesini kullandı. NATO ve TSK’ya üniforma 5 Ocak 1956’da Cumhurbaşkanı Celâl Bayar ve Başbakan Adnan Menderes tarafından temeli atılan fabrikanın üretime başlama tarihi ise 1 Ekim 1961. Alman teknolojisi ile kurulan fabrikada ilk yıllar NATO ve Türk Silahlı Kuvvetleri için üniforma üretilmiş. Dokuma kartpostalı Cumhuriyetin ilk yıllarının mimari ve peyzaj anlayışıyla yapılan yönetim binası ve önündeki meydanın görüntüsü “Dokuma Kartpostalı” olarak anılıyordu. Koruma Kurulu, bu görüntüyü ilerleyen süreçte “Taşınmaz Kültür Varlığı” ilân etti. Fabrikanın belediyeye devri 13 Ocak 2003’de üretimi durdurulan fabrikanın özelleştirilmesine karşı ortaya konulan tepkiler üzerine satışından vazgeçilen 480 dönümlük fabrika alanının elden çıkarılması bu kez farklı bir yöntem denenerek kent parkı ve iş merkezi yapılmak üzere Kepez Belediyesi'ne devredildi. Dokuma taşınmaz kültür varlığı ntalya Dokuma Fabrikası binaları ve doğal dokusu için inceleme yapan Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 2006 yılında kısmi koruma kararı verdi. A mesine ciddi etki yapan Dokuma Fabrikası’nın döneminin sosyoekonomik özelliklerini yansıttığı gerekçesiyle korunarak dokuma müzesi, kütüphane ve sanat atölyeleri olarak kullanılmasını önermişti. STK’ların önerisi Sümer Holding tarafından, verimsiz olduğu gerekçesiyle kapatılarak, Kepez Belediyesi'ne devredilen ve belediyenin de ihalesiz satışını yaptığını Dokuma Fabrikası'nın korunması için bir grup sivil toplum örgütü, 7 Eylül 2005’te Koruma Kurulu’na başvuruda bulundu. STK’lar, 1950’li yıllarda kurulan ve Antalya ekonomisine ve kentleş Kurulun kararı Prof. Haluk Abbasoğlu başkanlığında toplanan Koruma Kurulu, inceleme sonucunda, “Dokuma Fabrikası, sanayileşme çabasının yerel ölçekteki girişimi ile başlayıp kamunun destek oluşu sonucu oluşturulan fabrika alanının sadece bir çalışma alanı olarak algılanmayıp lojman, kreş, yemekhane gibi sosyal yaşamı da düzenle 49 yıllığına devir 2005 yılında Kepez Belediyesi, Antalya’daki Dokuma Fabrikası’nın 280 dönümlük arsasında yapılması planlanan “Forum Antalya Leisure Park” ihalesinin, Hollanda merkezli MDC (AMAmstelland MDC)’nin Türkiye’deki girişimci şirketi TurkMall’a 49 yıllığına verildiğini açıkladı. YARIN: Davalar açılıyor me gayretleri, bu yapıların da dönemin mimari ölçülerine göre düzenlenmesi, bu düzenlemede çevrenin de bütünlük içinde dönemin peyzaj anlayışına göre biçimlenişi ülkemizin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik açıdan bir sürecin fiziksel verilerini taşıdığına, bu niteliğinin kent kimliğindeki yerinin korunarak yaşayabilmesi için giriş kapısı ve bu girişi çevreleyen ve tanımlayan idare binası, yemekhane ve depoların oluşturduğu yapıların 3386 ve 5226 sayılı yasa ile değişik 2863 sayılı yasa kapsamında değerlendirilerek Taşınmaz Tabiat Varlığı olarak tescil edilmesine” yönünde karar verdi. C MY B C MY B