Katalog

c 4 EGE 12 EKİM 2012 CUMA ‘Zaman yolculuğu’ ile antik dönemden yakın tarihe dek gündelik yaşam, o günlerin koşullarıyla canlandırılıyor Geçmişe tanık oluyorlar P roje katılımcıları, canlandırdıkları dönemin kostüm ve dekorunda bazen binlerce yıl öncesinin düğün atmosferini yaşıyor, bazen de Kurtuluş Savaşı koşullarını... HAKAN DİRİK Antik dönemden yakın tarihe dek geçmişin gündelik yaşamı, “zaman yolculuğu” ile bugüne taşınıyor. Zaman yolculuğu, katılımcılarını binlerce yıl öncesinin düğününe de götürüyor, Atatürk'ün annesi Latife Hanım'ın evine de... Üstelik katılımcılar, yalnızca o döneme tanık olmakla kalmıyor, bizzat parçası oldukları bir senaryo kapsamında tarihi yeniden yaşıyor. “Zaman yolculuğu”, İsveç'te Kalmar Müzesi'nce 1986 yılında başlatılan bir uygulama. Müze yakınındaki okullarda başlatılan pilot uygulama, zamanla uluslararası nitelik kazanarak “çağlar ve ülkeler arası köprü” işlevi üstlenmiş. Zaman yolculukları, Türkiye'ye TUSENET projesinin bir parçası olarak girmiş. Proje, 6 İsveç ve 23 Türkiye belediyesini kapsıyor. İki ülke arasındaki ortak değerleri açığa çıkarmaya çalışıyor ve işbirliği sağlamayı amaçlıyor. İsveç'te Kalmar Türkiye'den de Bornova, Karşıyaka, Bayraklı ve Manisa belediyeleri işin öncüleri. ENARYO... Zaman yolculuğunda, seçilen bölge ve zaman dilimi çerçevesinde bir senaryo hazırlanıyor. Kostüm ve dekorlar da buna göre hazırlanıyor. O dönemin giysilerine bürünen katılımcılara bu senaryo doğrultusunda rol veriliyor. Sonrasında tarihi atmosferde senaryo gereği alınan kararlar, gündelik yaşamın gidişatını şekillendiriyor. Örneğin, Manisa'da gerçekleştirilen zaman yolculuğu, Manisa Tarzanı'nın, yol yapımı için ağaçların kesilmesine karşı verdiği mücadele, tam da iş makinalarının geldiği ana gidilerek işleniyor. Senoryayla çevrekalkınma ikilemi yaratılarak çevrenin tahrip edilmeden kullanıp kullanılmayacağı katılımcılara sorgulatılıyor. Antik Smyrna'da uygulanan senaryolardan birinde katılımcılar, MÖ 550 yıllara giderek, Gordias'ın kızı 14 yaşındaki Daphne'nin Khilon ile olan evlilik törenine tanıklık ediyor. Arka planında evliliğin Smyrna'ya yarar sağlayıp sağlamayacağı, akraba evliliğinin sakıncaları tartışılıyor. Athena tapınağının onarımından sonra gerçekleştirilecek şenliğin konu edildiği bir başka senaryoda da “saldırı anında kent savunması”, “kadınerkek arasındaki işbölümü” ve “kadınların kararlarda söz sahibi olamaması” ele alınıyor. Smyrna'daki etkinliklerin sorumlusu Umut Devrim Eryarar, çalışmaları Bayraklı Belediyesi'nin desteğiyle yürüttüklerini belirterek “Zaman yolculuğuna katılanlar, tarihi yeniden yaşama olanağı yakalıyor” diyor. İlginç tanıklıklardan biri de Karşıyaka'da yaşanıyor. Latife Hanım Köşkü'ndeki senaryoda takvimler 1922'yi gösteriyor. Yetişkinlere yönelik senaryoda, ülke iki ay önce düşman işgalinden kurtulmuş, Lozan Antlaşması yeni imzalanmış. Yiyecek ve giyecek sıkıntısı üst düzeyde, eğitimin hayali bile kurulamıyor. Bu ortamda köşke gelen konuklar, kendilerine verilen rollere göre ülkedeki gelişmeleri yorumluyor. BİLDİRİM GERİ S aman yolculuğu kapsamında Bornova'daki Yeşilova Höyüğü'nde av macerası da yaşanıyor, Manisa'da mesir macunu karılma törenlerine de gidilebiliyor. Yolculuklardan geriye kalansa gerçek bir tanıklık gibi. Proje kapsamında alınan “geribildirim”lerden birinde 9. sınıf öğrencisi Seray Çağlı, şunları yazıyor: “Yıl MÖ 590... Gözlerimizi açtık ve başka bir Z dünya bakıyordu bize. Tanımakta güçlük çekmedik aslında. Bizim dünyamız, bizim insanlarımız, Smyrnalılar vardı burada... Tanrıça Athena için ttuğumuz her dilek için umutlanıyorduk... Yıl 2010... Birçok şey değişti ya da değişmiş gibi görünüyor. Ama bizim Smyrnamız hala olduğu yerde ve ben hala Eutelia'yım...” C MY B C MY B