Katalog

15 N SAN 2011 CUMA c Batılı anlamda tiyatro sanatıyla tanışmamız, ortalama 200 yıllık bir serüvendir. İthal yöntemlerle ve ekalliyetler aracılığıyla başlayan bu tanışıklık, Ahmet Vefik Paşa, Şinasi, Ali Bey gibi öncülerle “Türk Tiyatrosu”nun temellerinin atılmasına yol açar. Süreci uzun uzun anlatacak değilim, bu konuda yazılmış birçok kaynak okunmayı beklemektedir. Çağdaş Türk Tiyatrosu, zahmetli bir yolculuğun, Afife Jale ve Ahmet Fehim başta olmak üzere, nice bilinen ve bilinmeyen kahramanların emekleri üstünde yükselmiştir. Elbette, bugün ulaştığımız düzeyin öncüsü ve başöğretmeni Muhsin Ertuğrul’dur. Muhsin Ertuğrul ve eylem arkadaşları, büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün eşsiz öngörülerinin ve yarattığı koşulların coşkusuyla, bir yandan kurumsallaşmayı, bir yandan akademik düzeyde okullaşmayı başarmıştır. Biz tiyatrocular, işte bu serüvenin çocuklarıyız ve bununla onur duyuyoruz. Peki, izleyici olmadan tiyatro olabilir mi? Özetleyiverdiğimiz bu yolculuk, oyuncu, yazar, yönetmen yetiştirmek kadar, izleyici yetiştirmeyi de zorunlu kılmıştır. Bu konuda da öncülük, Muhsin Ertuğrul’a aittir. 1927’de bu amaçla “Talebe Matineleri” düzenleyen Ertuğrul, “Tiyatro Adabı” adlı bir broşür hazırlamış, izleyiciye dağıtmıştır. Bu belge, kimi 3 PAT KA HALUK IŞIK halukisik@gmail.com ‘Tiyatronun Adabı’ maddeleriyle bugün tebessüm etmemize yol açsa da, günün koşulları içinde büyük bir görevi yerine getirmiştir. Gökhan Akçura’nın, 1992 tarihli “Doğumunun Yüzüncü Yılına Armağan” adlı çalışmasından yararlanarak, bu broşürde yer alan ve Muhsin Ertuğrul’un “Bilmeyenler İçin” başlığıyla yazdığı önsözden, kimi maddeleri anımsatmak isterim. “Tiyatro eğlence yeri değil, büyükler mektebidir... Tiyatroya mümkün mertebe temiz giyinip gidilir ve gürültüsüzce bir mevkiye oturulur... Perdenin açılacağını ihbar eden işaretten sonra, perde kapanıncaya kadar artık bir kelime bile konuşulmadan yalnız eser dinlenir. Bir milletin bilgi ve anlayış seviyesi, sanat eserlerine ve sanatkarlarına gösterdiği alaka ile ölçülür... Tiyatroda sigara içmek doğru değildir. Fakat mecburiyetse perde aralarında içilir... (Daha o zaman tiyatro ve sinema salonlarında sigara içmek yasak edilmemişti) Perde aralarındaki istirahat müddetleri evvelce tayin ve ilan edilmiştir, sabırsızlanmak bu müddeti kısaltmaz... Islık çalmak, ayaklarını yere vurmak, (lüzumsuz yerde) alkışlamak takdir etmek demek değildir...” Tiyatro, izleyicisi açısından tam bir demokrasi ortamıdır. Orada cins, renk, köken, sınıf, makam gibi ayrımlar yoktur. Protokol tuhaflıklarıyla incinecek ve incitilecek yer değildir. Tiyatroda sakız çiğnenmez; tiyatroya gelmek "oyun"un öngörülerinesürprizlerineiletişim düzlemine bir ön kabulü zorunlu kılar; tiyatroya gelmek, tiyatroyu olmadık yerde terk etmemek inceliğini kabullenmekle ya da tiyatroda gövde gösterisi yapmayı reddetmekle doğru orantılıdır; tiyatroya gelmek, 150 kişiyle birlikte "artislik yapmayın lan!" diyerek, hoşgörünme ya da göze girme çabasını kabalığa dönüştürmemektir. Bunu öğrenmenin yeri, kuşkusuz yine ve mutlaka tiyatrodur. Ankara Devlet Tiyatrosunda yaşanan “talihsizlik” ve ona dair haberler, bunları düşünmeme ve Muhsin Ertuğrul’u anımsamama yol açtı. Bugün hala bunları konuşup yazıyorsak, gerçek “talihsizlik”, belki de asıl budur. Yaşasın, İzmir Tüyap Kitap Fuarımız başlıyor! 20 Nisan’da, Heyamola Yayınlarında, “41 Yazar 41 Semtle İzmirim” serisi içinde çıkan “ÇınarlıMersinli” kitabımı imzalayacağım. Baharı mürekkep kokuları ve sayfaların rüzgarıyla, birlikte karşılayalım. YILDÖNÜMÜ KUTLAMALARI KAPSAMINDA İZMİR’DE ÇOK SAYIDA ETKİNLİK GERÇEKLEŞTİRİLECEK Köy Enstitüleri 71 yaşında İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Köy enstitülerinin kuruluşunun 71. yıldönümü, İzmir'de çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Halil Vural'ın “Köy Enstitüleri Fotoğraf Sergisi” dün Konak Belediyesi Türkan Saylan Kültür Merkezi'nde açıldı. 18 Nisan Pazartesi günü saat 17.30'da da Konak Belediyesi Dr. Selahattin Akçiçek Kültür Merkezi'nde “Bozkırda Açan Çiçek Köy Enstitüleri” konulu panel yapılacak. Konak Belediye Başkanı Hakan Tartan'ın açış konuşmasını yapacağı etkinliği, Tamer Kanber yönetecek. Panelde Uluç Gürkan, Seniha Ekiz, Halil Vural, M. Ruhi Sayman, Celih Urhan söz alacak. İlknurZühtü Turgut müzikşir sunumlarının yanı sıra, TOBAV Gençlik Korosu da izleyicilerle buluşacak. Yaşar Kemal'e 2001 Aydınlanma Onur Ödülü'nün verileceği Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği (YKKED) etkinliği de, Balçova Belediyesi işbirliğiyle pazar günü İzmir Ekonomi Üniversitesi'nde saat 14.30'da gerçekleştirilecek. Ayrıca bugün saat 19.30'da Foça Belediyesi Toplantı Salonu'nda “71. Kuruluş Yılında Köy Enstitüleri ve Ferit Oğuz Bayır” paneli yapılacak. Panele, Yard. Doç. Dr. Güzel Yücel, Prof. Dr. Zeki Arıkan ve YKKED Genel Başkanı Prof. Dr. Kemal Kocabaş katılacak. Yarın da “Manisa Gülbahçe Köyü 71. Yıl Kutlama Şenliği”, 12.0017.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek. Saat 19.30'da da DEÜ Buca Tınaztepe Kampüsü Sosyal Tesisleri'nde kutlama yemeği verilecek. YKKED'in, ilçe belediyeleriyle birlikte düzenlediği kutlama etkinlikleri hafta boyunca sürecek. C M Y B C MY B