Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 23 EYLÜL 2025 SALI 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER çelişkiye yol açmaktadır: 2) Ülkelerindeki Genel Ahlak kurallarını Yerel yönetim reformları anayasalar ve yasalar aracılığıyla koyan ve koruyan, okullar ve mahkemeler aracılığıyla bunları Ahlak öğreten ve zorla ne anlatıyor? uygulatan bazı siyasal hapsedilebilir mi? iktidarlar, kimi zaman kendi oligarşik özel DOÇ. DR. OZAN ZENGIN eçen Pazar günü, iki çıkarlarını, “insanlık” ANKARA ÜNIVERSITESI SBF/MÜLKIYE kıdemli Cumhuriyet köşe ve “toplum” çıkarlarının önüne Gyazarı, Mine Kırıkkanat koyuyorlar. KP döneminin en ile Zülâl Kalkandelen “Ahlak” İşte zaman, o toplum ve o önde gelen reform üzerine yazmışlardı. devlet, önce “Anomi” sonra Dün de Barış Terkoğlu bu Agündemlerinden biri “Anarşi” içine düşüyor ve sorunun yarattığı sıkıntıları sonra o toplum da o devlet de yerel yönetimler oldu. İktidara özetlemişti. Yugoslavya gibi çöküyor! geldikten bir yıl sonra AKP, Ben de yazmakta HHH tüm yerel yönetim birimlerini olduğum yeni bir kitap Meslek Ahlakı herhangi bir kapsayan düzenlemeler dolayısıyla, “Ahlak” kavramı mesleği icra etmek için gerekli yapmaya başlamıştı. İl özel üzerinde birtakım Felsefi ve olan eğitim ve uygulama Toplumbilimsel (Sosyolojik) koşullarının bütünüdür. idaresi ve belediye kanunları irdelemeler yapmaktayım. İnsan yaşamının temel toptan yenilenmiş, yapılan Türkiye’de yaşanan sorunları alanlarını ilgilendiren mimarlık düzenlemelerden köyler dolaylı bu üç yazar arkadaşım ciddi ve mühendislik, doktorluk ve Geçen haziran ayında AKP’nin düzenlediği yerel yönetimler toplantısından bir görüntü. etkilenmişti. Bu düzenlemelerle biçimde irdelemişlerdi. hemşirelik, yargıçlık, savcılık yerel yönetimlerin hem yetki, Ben bu yazıda bazı genel ve avukatlık gibi mesleklerin, ölçekli belediye ve köyleri ötürü bu yeni sınırlar içinde kılınmaya çalışmıştır. görev ve sorumlulukları hem bilgileri anımsatmakla ve bu “Genel Ahlak” kurallarına kapatmaktır. kalan belde/kasaba belediyeleri Üçüncüsü, kanunun bilgiler bağlamında dünyada ek olarak “Özel Meslek de yetki alanları değişime Reformda aslan payını ve köyler mahalleye hazırlık ve yayım döneminde olup bitenlerin evrensel ve Kuralları” da vardır ve bunları uğramıştı. felsefi çelişkilerini özetlemekle büyükşehir belediyeleri dönüştürülerek tüzel kişilikleri AKP’nin Kürt siyasal uygulamayan o mesleği Bu süreçte yerel yönetim yetineceğim. yapamaz. almıştır. Kamuoyunda ses kaldırılmıştır. O tarihlerde 2 hareketiyle birlikte yürüttüğü kanunları ve münferit HHH 3) İşte tam bu noktada bir getiren ve bilinirliği en yüksek bin 950 belediyeden1076’sı, 34 “çözüm süreci”ne “yerel”de kanunlarla merkezi Genel Ahlak, her toplumun, siyasal iktidar, insanlığın Genel olan reform ayağı, büyükşehir bin 283 köyden de 16 bin 544’ü somutluk kazandırmaktır. insanlığın bulunduğu üretim yönetimin idari vesayet Ahlak’ına uygun olmayan bir belediyeleridir. Özellikle 2012 kapatılmıştır. Yeni büyükşehir belediyeleri biçiminden de etkilenerek yapıyı baskı ile oluşturmaya yetkileri azaltılmıştır. Meclis yılında çıkarılan ama 2014 düzeniyle hem AKP hem ürettiği “Genel Kurallardır”. çalıştığında, Meslek Ahlakları kararlarının ve bütçenin Reformun nedenleri Bu kurallar, bireye, doğduğu seçimleriyle yürürlüğe giren de DEM Parti (O zamanki ile kendisi arasında da onaydan azat edilmesi, andan itibaren ailesi ve sonradan kaçınılmaz bir üçüncü İktidar ve taraftarları 6360 sayılı kanunla büyükşehir adıyla BDP), seçimlerde ve Meclis’in fesih nedenlerinin arkadaşları, kitle iletişim araçları, evrensel çelişki yaratır. büyükşehir belediyeleri sayısı 16’dan 30’a çıkarılmıştır. sonrasında küresel, ulusal azaltılması ve Danıştay okulu ve işi tarafından aktarılan, Elbette bundan da en çok reformunu imar-plan Büyükşehir belediyesi olmak ve yerel ekonomipolitik kararına bağlı kılınması, öğretilen kimlikler ve ilkelerdir. yukarıda saydığım, mimarlar, bütünlüğü, personel, bütçe için gerekli 750 bin nüfus şartı çerçevesinde hedeflerine Her ailenin, her aşiretin, mühendisler, doktorlar valilik aracılığı olmadan kamu ve araç gereç bakımından belediye sınırı içindeki nüfus ulaşmayı planlıyordu. Seçime her dinin, her mezhebin, her hemşireler, yargıçlar, savcılar, kuruluşlarıyla doğrudan imparatorluğun, her ulusun, idari kapasitesi yetersiz avukatlar gibi, inşaat, sağlık ve olmaktan çıkarılıp il nüfusu gelmeden ortaklık bozulsa da yazışma yetkisi verilmesi, her ırkın, her demokratik hukuk gibi temel sektörlerdeki yerel yönetim birimlerinin düzeyine çekilince önce 13, her iki parti seçimde siyaseten akla gelen birkaç örnektir. devletin, kendi kimliği ve mesleklerin mensupları etkilenir. kapatılarak hizmet Ordu’nun eklenmesiyle de istediğini aldı. Daha önemlisi, idari ve Ahlakı vardır. HHH etkinliğinin ve verimliliğinin toplamda 14 il belediyesinin Bu ortaklık günümüzde mali özerklik ile yerellik/ Elbette çağımız bir Bilişim Buraya kadar aktardığım sağlanması gibi teknik büyükşehir belediyesine MHP’nin desteğiyle yeniden Çağı olarak bütün bu bilgiler bağlamda Dünya’da hizmette halka yakınlık sebeplerle meşrulaştırmak kimliklerin eşitliğine ve bütün dönüşmesi mümkün olmuştur. kuruldu. Büyükşehir olup bitenleri şöyle özetlemek gibi idari vesayeti daraltan Ahlaki kuralların da “insanlık olanaklı diye düşünüyorum: istemiştir. Ancak reformun Büyükşehir belediyesi belediyeleri düzeni yaklaşık 10 ifadeler kanunlara girmiştir. yararına” olmalarına destek Genel Ahlak’a ve Meslek asıl nedenleri başkadır. sayısının artmasının yanı sıra yıl önce gerçeklik kazanmıştı. Bunlara ek olarak norm kadro, vermektedir. Ahlakı’na uygun olarak İlki, örtük bir neden olan belediyelerin yetki alanlarında Bu sefer düzen arayışı arsa ve konut üretimi, imar Ama her toplum, her ülke, görevlerini yapmaya çalışan seçim çevresinin kırsal başka bir ifadeyle sınırlarında kendisini doğrudan anayasa uygulamaları, özel sektöre çağına ve çağının değerlerine, bazı politikacılar ve bazı alanları dahil edilerek da değişime gidilmiştir. İki tartışmalarında ve siyasi bütün öteki toplum ve ülkelerle meslek mensupları, Genel iş gördürme, pay aktarım genişletilmesidir. İkincisi, aynı düzeyde ayak uydurmaz, kademeli yapıda büyükşehir özerklik çağrışımlı “yerel Ahlaka ve Meslek Ahlakı’na usulü, gelirler gibi konularda uyduramaz. uygun olan biçimde 6360 sayılı kanunun belediyeleri ve büyükşehir ilçe özerklik”, “ademi merkeziyet” da yerel yönetimlere ama Kimileri teknolojik olarak daha davranmayan başka bazı gerekçesinde ifadesini belediyeleri artık kanıksanmış söylemlerinde, savunularında özellikle de belediyelere açılım ileri gider, kimileri daha geri politikacılar ve meslek bulan küreselleşmiş bir hali ile kentsel yerleşimlerden bulmaktadır. sağlanmıştır. kalır; ileri gidenler geri kalanları mensupları tarafından hapse dünyaya “bölge” niteliği sorumlu yönetim birimleri İçinde bulunduğumuz sömürür. atılmaktadırlar! Söz büyüğün... arz eden il ölçekli kentlerle değil kırsal yerleşimleri ve tarihsel koşullar ve bağlam Birinci evrensel çelişki burada Ama bu uygulamalar hem yatıyor: Reform çalışmalarının iki uyum sağlamak, ulusal ve Genel Ahlak’a hem de Meslek yerleşime açık olmayan alanları bakımından klişeleşmiş 1) Çağımızın Genel Ahlakı, Ahlakı’na aykırıdır... ana eğilimi vardır. İlki, büyük uluslararası yatırımcıyı bu da kapsayacak şekilde il ve ilçe pozitif söylemlerin dikkatle bu “eşit kimlikler” kuralı Mutlaka sonuçsuz ve orta ölçekli şehirlerin bölgelere çekebilmektir. mülki sınırları içindeki tüm değerlendirilmesi ve ile “sömürü” ilişkisinin kalacaktır: sınırlarını genişletmek; ikincisi Genişlemiş yetki alanlarıyla alanlardan sorumlu birimler bazı siyasi stratejilerin egemenliği arasındaki çelişki Çünkü Ahlak hapsedilemez! biraz önce saydığımız şehirlerin büyükşehir belediyeleri haline gelmişlerdir. Mülki sürekliliğinin gözden içinde bocalamaktadır. Üstelik Siyaset de sınırları içine giren küçük sermaye kesimine cazip sınırlarla çakıştırılmasından kaçırılmaması gerekmektedir... Bu çelişki ikinci bir evrensel hapsedilemez! Türkiye’de motosiklet sorunu nasıl çözülür? alındığından, bu sektörde çalışan Türkiye’de meydana gelen trafik DR. SUAT SARI sürücülerin teslimatları daha kazalarında ölenlerin dörtte ULAŞIM VE TRAFIK UZMANI çabuk yapma acelesi ile aşırı hız biri motosikletlerin karıştığı yaparak kazalara sebep olduklarını kazalardan kaynaklanıyor. ürkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) hep birlikte gözlemliyoruz. 2024 yılında bu kazalarda 1224 Tverilerine göre, Türkiye’de Bunun yanısıra, birçok yaya ve motosiklet kullanıcısı 7 milyon İstanbul’da 900 bin motosiklet sürücüsü; bahşiş yaşamını yitirmiştir. Motosiklet ile motosiklet mevcut. sistemi ile çalıştığından, 12 saatten kaldırımlarda uğranılan kazalarda, Bu motosikletlerin birçoğu hızlı fazla mesai yapmakta ve herhangi ölüm ve yaralanma oranları çok tüketim gıda, restoran, market, bir sosyal güvenlik kurumuna dahil daha yüksektir. kurye, posta amaçlı ve çoğunlukla olmadıklarından kendilerinin de Öyle bir duruma geldik ki ticari amaçla kullanılmaktadır. olarak göreve başlamadan önce veya ilçe emniyet müdürlüğüne (organizatorisches verschulden) bir sosyal güvenceleri yoktur. bu kazalardan da nemalanma Ancak motosikletlerde ticari A1, A2 veya A sınıfı motosiklet iletilmesinden sonra sürücü göreve söz konusuysa, yani işveren girişimlerinin başladığını ve hususi ayrımı ruhsatlarda Denetimler yetersiz ehliyetini sunmanız gerekir. başlayabilir. gerekli sürücü belgelerini kontrol görmekteyiz. Görevini kötüye belirtilmediğinden ne kadar Bu ehliyet sınıfı kullanılan Bu belgeler olmadan motosiklet etmediyse zararlar nedeniyle kullanan bir çok avukat ve kötü Sigorta gözetim sisteminden motosikletin ticari amaçla motosikletin gücüne göre kullanan sürücüyü işe başlatan 1 milyon Avro’ya varan para niyetli sürücüler organize olarak yaptığımız incelemede, Türkiye’de kullanıldığı net olarak değişmektedir. Sürücünün 18 yaşını işveren tespit edildiğinde işletme cezalarıyla karşılaşabiliyor… kazaları takip etmekte ve bu kullanılan motosikletlerin bilinememektedir. doldurmuş olması zorunludur. ruhsatı askıya alınıyor. Sistemin oto kontrolü böyle kazaların muhatabı ikinci şahıslar yüzde 70’inde trafik zorunlu Yasal olarak ticari amaçlı İşveren firma, sürücüye kask, Almanya Karayolu Trafik sağlandığından Almanya’da ile tazminat pazarlıklarına sigortası yüzde 90’ında ise kasko kullanılan motosikletlerin reflektörlü mont, eldiven gibi Yasası’nın (Straßenverkehrsgesetz motosiklet kazaları yılda 500 ölüm girmekteler. bulunmamaktadır. Bu durumda sürücülerinin A, A1, A2 cinsi koruyucu ekipmanları temin eder. – StVG) 21. maddesi gereği, işveren sayısını aşmamaktadır. Almanya motosiklet kazalarında karşı tarafa ehliyetlere sahip olmaları Yurtdışında sistem nasıl? İşveren, sürücünün herhangi bir bir yıla kadar hapis cezası ile benzeri yaptırımların uygulanması verilen zararlarda, herhangi bir gerekmektedir. kazaya karışıp karışmadığını trafik cezalandırılıyor. durumunda, bu kazaların tazminatın tahsili de son derece Eleştiri ve tespitleri böylece Anılan sektörlerdeki motosiklet suçu işleyip işlemediğini, trafik İşverenin sorumluluğu yanızca yüzde 50 oranında azalacağını olanaksız hale gelmektedir. özetledikten sonra ne yapılması kullanıcılarının birçoğu ehliyetsiz ceza puanını, motosiklet eğitimi cezayla sınırlı değildir. Böyle düşünüyorum. Kent genelinde denetimler gerektiği hakkında Almanya’dan olup trafik kurallarını ihlal belgelerini, sabıka kaydını, sağlık bir durumda kasko sigortası Ulaştırma, içişleri yeterli olmadığı için de yol ve bir örnek verelim. etmektedirler. Özellikle hızlı raporunu sürücüden talep eder. yapılmamışsa olası tüm maddi, Bakanlıklarımızı ve kaldırımlarda motosikletlerin Almanya’nın herhangi bir tüketim gıda sektöründe, limitli İşveren motosikletlere trafik zorunlu manevi tazminatları işveren büyükşehirlerimizin başkanlıklarını sebep olduğu birçok kaza kentinde motosikletiniz ile veya sigorta ve kasko yapmak zorundadır. ödemek zorunda kalıyor. bu önlemleri almaya davet bir teslimat zamanı anons olmaktadır. Bu kazalarda onlarca firmanın motosikleti ile hızlı Bu belgelerin kentin belediyesine Ayrıca, organizasyonel ihmal ediyorum. edildiğinden ve paket başına prim yaya mağdur olmaktadırlar. tüketim gıda servisinde veya kurye İnsanlığın uzaya uzanan yaşam “Öğretmenlernn, anne babalarının, Astronomden kmyaya, yolculuğunda yernz almaya hazır büyüklernn çocuklara öncelkle elektronkten sağlık alanına dek mısınız? O zaman sz de katılın uzay kazandırmaları gereken blnç budur: onlarca buluşun öyküsü bu ktapta dolmuşu Tırtıl’ın yolcuları arasına. Blm Araştırarak, rdeleyerek, soru toplandı. Üstelk elnzdek ktap serüvennz Sna’nın dedesnn sorarak öğrenmenn, blg atölyesnden, gzl odasında başlasın. yalnızca çocuk yaştak ednmenn, akıl yürütmenn can Hasan Usta’nın Sna’nın aklına ektğ blm okuyucularımıza nsanlığın tohumları nasıl da meyve vermş sıkıcı zorunluluk ya da ezberclk lerlemesne katkı sağlayan göreceksnz: ODTÜ Araştırma Görevls değl, br mutluluk br sevnç buluşlarla lgl ayrıntılı blg olan Sna Kuzey, TÜBA Genç Blm İnsanı olduğu… İlk k ktapta olduğu gb vermekle yetnmyor; hem Ödülü olarak parayı değl Ay’a gtmey yüzüncü yılında 29 Ekm 1923 blglern tazelemek, hem de yen seçyor. Bu serüvende sz de konuk derslern hazırlarken de olacaksınız uzay-kent Dönmedolap’a. blglerle dağarcıklarını uygulamaya çalıştığım yöntem bu Tırtıl’ın dğer yolcuları; ay şçler, genşletmek steyen yetşknler turzmc, peder, emlakçı ve gazetecnn oldu. Umarım başarılı olmuşumdur.” çn de eğlencel br başvuru gözünden aralayacaksınız evrenn kaynağı şlev görüyor. kapılarını. Döneblecek m Tırtıl’ın 12.5x19,5 / 31 Sayfa / Şr yolcuları dünyaya? 13,5x20,5 / 71 Sayfa / Gençlk 13,5x20,5 / 184 Sayfa / Çocuk