Katalog

’ İ L B L 21 EYLÜL 2025 PAZAR SAĞlIK/h Aber 3 Alzheimer’dan korunmanın en etkili yöntemi fiziksel aktivite ve sosyal bir yaşam biçimi Sosyal yaşam koruyor emekliler ve Alzheimer, sadece hastaları iktidar değil, yakın çevresini ve sağlık Dikkatle izlenmeli elevizyonların emeklilerin hal-i pür me- sistemlerini de ciddi şekilde İleri yaşta başlayan depresyonun lalini tanımlayıp aktarmak için seçtik- zorlayan bir halk sağlığı Alzheimer’ın erken bir belirtisi Tleri insanların neredeyse tamamı ga- olabileceğini vurgulayan Bilgiç, rip bir ruh durumu içinde. Konuşmalarından, sorunu haline gelmiş durumda. “Unutkanlık başlamadan önce ilgi hal ve tavırlarından çoğunun işçi emeklisi ol- duğunu anlıyorum. Devlet memuru emekli- kaybı, isteksizlik ve motivasyon ünya genelinde her 3 lerin de durumu yasa ile belirlenmiştir: Yap- azalması görülebilir. Bu nedenle tığı iş için bir unvanı, kadrosu, derecesi, ka- saniyede bir kişiye demans yaşlılarda depresyon dikkatle demesi vardır. Dtanısı konulurken bu izlenmeli, gerekirse bilişsel 6 Eylül 1982 günü TRT TV’den uzman değerlendirme yapılmalıdır” vakaların büyük çoğunluğunu kadrosuyla 1. derece, 4. kademe, 3600 ek ifadelerini kullandı. Harvard Alzheimer hastaları oluşturuyor. gösterge ile zorla emekli edildiğim gün ta- Üniversitesi’nin 75 yıllık araştırması, mı tamına 46 yaşındaydım ve 47’den de 5 Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) iyi sosyal ilişkilerin uzun ömür gün almıştım. Emekli olduktan sonra bir özel 2024 verilerine göre, dünyada ve beyin sağlığı için en güçlü okulda Fransızca öğretmenliği yapabilirdim; yaklaşık 55 milyon kişi demansla belirleyicilerden biri olduğunu henüz özel televizyon yoktu ama kurulurken yaşarken bu kişilerin yüzde 60 ila benim gibi yetişmiş bir uzmana gereksinim gösteriyor. Bilgiç ayrıca, University vardı. Önümde başka seçenekler de vardı: yüzde 70’i Alzheimer College London’daki Whitehall II Bir yayınevi kurmak ya da kurulmuş bir ya- çalışmasının da sosyal izolasyonun hastası. Türkiye’de ise yınevinde editör olarak çalışmak; yayınev- demans riskini artırdığını ortaya 600 binden fazla kişi lerine edebi kitaplar çevirmek. Bir gazete- koyduğunu aktardı. bu hastalıkla mücadele de yazmak için öneri beklemek: Öneri 2000 yılının ocak ayında Hürriyet gazetesi adına, ediyor. Hastaların DAMLA Ankara’dan yakınım Ertuğrul Özkök’ten gel- hazırlar, yaşam tarzı ve çevresel hipertansiyon riskini azaltır. Sosyal izolasyon Alzheimer için POLAT ise dörtte üçünü di. AKP iktidarının yıllar süren milyarlık ce- koşullar bu zeminde hastalığın Haftada en az 150 dakika orta ciddi bir risk faktörüyken canlı bir kadınlar oluşturuyor. za baskısı sonunda 1 Nisan 2012 günü 5 ortaya çıkışını hızlandırabilir ya da tempolu egzersiz, bilimsel olarak sosyal yaşam koruyucudur” diye (Beş) bin lira tazminat karşılığı Hürriyet ga- Uzmanlar, yaşlanan nüfusla zetesinden atıldım. Tazminat miktarı kraldan geciktirebilir” diye konuştu. önerilen alt sınırdır” dedi. Sosyal konuştu. birlikte hem Türkiye’de hem de çok kralcı, patron yalakası Hürriyet muhase- Alzheimer’dan korunmada en olarak aktif kalmanın da en az dünyada Alzheimer vakalarının be servisinin marifetiydi. Ancak patron Ay- ‘Kadınlarda daha çok etkili yöntemin aktif bir yaşam fiziksel aktivite kadar önemli hızla artacağını öngörüyor. dın Doğan’ın kerimesi, kıymetbilir ve vicdan görülüyor’ tarzı olduğunu belirten Bilgiç, olduğunu vurgulayan Bilgiç, sahibi Vuslat Sabancı’nın müdahalesiyle Cumhuriyet’e konuşan Türkiye tazminat 100 (Yüz) bin liraya çıkartıldı. “Fiziksel aktivite bu işin temel “İnsan zihni ilişkiyle güçlenir. Kadınlarda Alzheimer’ın daha Alzheimer Derneği Tıbbi Kurul Ancak benim durum ve yaşadığım serü- taşıdır. Yürüyüş, yüzme, bisiklet, Sohbet etmek, dostlarla vakit sık görüldüğüne dikkat çeken Başkanı Prof. Dr. Başar Bilgiç, ven genel olarak örnek olamaz. Şair ve ya- dans gibi aerobik egzersizler geçirmek, topluluklara katılmak, Bilgiç, “Daha uzun yaşam süresi ve Alzheimer hastalığının ortaya zarlığım her zaman yaptığım mesleklerin damar sağlığını iyileştirir, beyne gönüllü faaliyetlerde bulunmak menopoz sonrası östrojen azalması önünde yer aldı. Şair ve yazarlığım her za- çıkışının tek bir nedene bağlı man Fransızca öğretmeni Özdemir İnce’nin kan akışını artırır, beyinde sürekli bir gibi biyolojik etkenler bu riski olmadığını belirterek “Risk önünde oldu. Ceza verdikleri, tenzil-i rütbe diyabet ve uyarım artırıyor. Ancak işin toplumsal faktörleri arasında ileri yaş, ettikleri, sürgüne gönderdikleri zaman ceza- genetik yatkınlık, düşük eğitim y e t sağlar. boyutu da var. Kadınlar, özellikle d landırılan öğretmen değil, şair ve yazar Öz- p e t e z s düzeyi, hipertansiyon, diyabet, Türkiye gibi ülkelerde, tarihsel demir İnce’ydi. n e e Emeklilik vesilesiyle yaşamöykümün kü- n yüksek kolesterol, obezite, Zihinsel ve entelektüel uğraşların ve sosyal nedenlerle daha düşük d çük bir parçasından söz ettim. Kusura bak- n k da beyin için egzersiz görevi gördüğünü belirten Bilgiç, işitme kaybı, sigara ve aşırı eğitim ve daha az sosyal katılım mayın lütfen! Her yıl emekli edilenler arasın- “Bulmaca çözmek, satranç oynamak, yeni bir dil ya da enstrüman alkol kullanımı, kafa travmaları imkânına sahip. Bu da bilişsel da ya da Türkiye’nin emekli toplamının için- öğrenmek zihinsel esnekliği artırır. Okumak, yazmak, kültürel etkinliklere ve depresyon sayılabilir. de benim örneğime benzer kaç kişi çıkar? rezervlerini azaltarak riski katılmak ve entelektüel sohbetler de bilişsel rezervi güçlendirir. Bu rezerv, Pek çıkmaz. Emekllik başlangıç yaşı, hiz- Alzheimer, yalnızca genetik artırıyor. Alzheimer sadece met süresi 25 yıla eklenerek memur emeklisi Alzheimer’ın başlangıcını geciktirebilir ya da sürecini yavaşlatabilir” dedi. Beslenmenin veya yalnızca çevresel biyolojik değil, toplumsal yaşı ortaya çıkar. Bu durumda en genç yaş önemine de değinen Bilgiç, “Akdeniz tipi diyetin beyin sağlığına olumlu etkileri defalarca nedenlerle açıklanamaz. bir adalet sorunu olarak 44-45 olur. Benim doğumum 1 Eylül 1936, kanıtlandı. Bol sebze, yeşillik, tam tahıl, baklagil, balık, kuruyemiş ve zeytinyağı tüketimi; kırmızı Genetik yatkınlık bazı emeklilik tarihim 6 Eylül 1982 olduğuna göre da karşımıza çıkıyor” ve işlenmiş et, rafine şeker ve trans yağlardan uzak durmak zihinsel gerilemeyi yavaşlatır. Tabağın 46 yaşımda emekli olmuşum. İş bulup çalış- bireylerde zemin dedi. l İSTANBUL yarısını bitkisel gıdalarla doldurmak, zeytinyağını temel yağ yapmak basit ama etkili adımlardır” dedi. mak zorunda olan genel emekliler için genç bir yaş. İşçi emeklilerinin durumu çok başka. Türkiye’nin işçilerinde, emekçilerinde sı- İşİtme engell İler H Aft Ası’nd A er İşİleb İl İrl İk sorunu gündemde: nıf bilincinin eksikliği, sendika bilincin- den yoksunluk yüzünden işçi sınıfı doğaya, hayata ve patrona karşı savunmasızdır. Ba- bamın Mersin TEKSİF (sendika) başkanlı- ğı ve 12-18 yaşlarım arasında, 418665 sigor- ‘Toplum bilinçlenmeli’ ta numaralı iplik fabrikası işçiliğim dolayısıyla bilirim. Kendimle ilgili ayrıntıyla yazdıklarım değerli okurlara güven vermek içindir. Her sene 23–29 Eylül tarihleri Sendikasız işçi sürüden ayrılmış kuzuya ‘Amaç farkındalık’ arasında kutlanan İşitme Engelliler benzer. Kuzu olarak kurda, insan da emekçi Haftası, işitme engelli bireylerin olarak patrona kurban ve yem olacaktır. Yanlış lens yaşadığı görünmez engelleri görünür Toplumun sadece işitme engeli değil 2025 yılına göre Türkiye’de kamu çalışa- kılmak, toplumsal farkındalığı nı (memur) sayısı: 5 milyon 289 bin 449 kişi. genel olarak engellilere karşı bakış açısı kullanımı görme artırmak ve kapsayıcı politikaların Kamu sendikalarına üye kamu çalışanı sayı- yönünden yeterli bilgiye sahip olmadığını sı: 2 milyon 391 bin. Kamu emeklileri sayısı: gerekliliğini vurgulamak amacıyla belirten Atik, “Kullanılan cihazlara karşı kaybına yol açabilir 22 milyon 319 bin. düzenleniyor. Türkiye’de her yıl 1500- yadırgayıcı bakışlar, yüksek sesle bağırarak 2025 yılına göre çalışan işçi sayısı: 17 mil- konuşma, acıma ile yaklaşım, dramatize etme, 2 bin bebek işitme kaybı ile dünyaya GÜn ÜmÜzde kontakt lensler, hem yon 326 bin 143; sendikalı işçi sayısı: 2 mil- çocuklarda akran zorbalığı, ayrımcılık genel geliyor. Cumhuriyet’e konuşan görme bozukluklarının tedavisinde yon 326 bin 143; emekli işçi sayısı: 16 mil- olarak engellilerin yaşadığı sorunlar olarak İşitme Engelliler Ve Aileleri Derneği hem de estetik amaçlarla sıkça tercih yon 859 bin. karşımıza çıkıyor” dedi. Atik, bu sorunların (İED) Yönetim Kurulu Başkanı Pelin 2025 yılında emekli memur sayısı: 5 mil- ediliyor. Ancak kullanım kolaylığı ve önüne geçmek için eğitimin yon 289 bin 449+emekli işçi sayısı: 16 mil- Atik, işitme kaybı yaşayan bireylerin pratikliği nedeniyle çoğu kullanıcı, çok önemli olduğunun yon 859 bin= 22 milyon 148 bin kişi. eğitim hayatında ve sosyal yaşamda hijyen kurallarını ve uzman önerilerini altını çizdi. Efendim bulduğum sayıların doğruluğun- karşılaştığı en büyük sorunun iletişim göz ardı edebiliyor. Cumhuriyet’e dan emin değilim. İşin uzmanı falan değilim. engeli olduğuna dikkat çekerek konuşan Göz Vakfı Beria Turaç Uzmanlar eğer benim yöntemimi ya da ge- kullanmayı reddeden öğretmenler için ise indiksiyon döngü sistemi, alt “Sağır bireylerin ana dili işaret dili İdealtepe Göz Merkezi’nden göz nel geçerli bir yöntem uygulayarak sonuçları mevcut” diye konuştu. yazı, görüntülü anonslar, titreşimli olduğu için eğitim yaşamında yaşadığı açıklarlarsa ellerinden öperim. doktoru Op. Dr. Faruk Aksakal, lens İşaret dilinin yaygınlaştırılmasının ve ışıklı uyaranlar, okullarda FM Benim bu yazıdaki amacım grupların kesin sıkıntılar daha fazla. İşitme kayıplı kutularının bakteri üreyebilecek sayıları değil. Seçimlerde oy verecek halkın işitme engellilerin eğitim yaşamında sisteminin kullanılması ve görüntülü bireylerin sınavlarda uzun paragrafları ortamlar olduğuna dikkat çekerek bir bölümünün dökümü. Seçimlerde oy ve- görüşme iletişim için çok önemli” dedi. anlamaları çok güç oluyor” dedi. daha başarılı olabilmesi, sosyal “Her gün solüsyonla durulanmalı ren her insan siyasal insan değildir. Siyasal hayatta da kendilerini daha iyi ifade Toplumda oluşan algının işitme ve kapağı açık bırakılarak insan kendi insani, toplumsal, sınıfsal ve bi- ‘İşaret dili yaygınlaşmalı’ edip rahat iletişim kurmaları açısından engellilerin her işi yapamayacağı kurutulmalıdır. Ayda bir kutu reysel varlığının bilincinde olan insandır. Bir İşitme cihazı kullanan önemli olduğunu söyleyen Atik, yönünde olduğuna vurgu yapan Atik, değiştirilmesi önerilir” dedi. Kontakt işçi, bir köylü, bir burjuva kapitalist, toprak ağası, kasaba mütegallibesi gibi para kazan- kişilerin de tam duyamadıkları “İşitme engeli dışarıdan görünmeyen “Bundan dolayı işitme kayıplı bireylere lenslerin, doğru kullanıldığında madığı için onun gibi yemek yiyemez, geçi- bir engel olduğu için çoğu zaman farklı insanlarla iletişimin az olduğu görevler güvenli olduğunu ve görme kalitesini ve anlayamadıkları için sorun nemez, gezemez, tatil yapamaz, emekli ola- algılanabiliyor. Bunun için erişebilirlik layık görülüyor. Oysa her meslek artıran araçlar olduğunu belirten yaşadıklarını belirten Atik, maz veee bundan dolayı da bir işçi ve köy- çok önemli diyoruz” ifadelerini grubunda işitme engelli bireyler var. Aksakal, “Ancak uzun süreli ve “Günümüzde yardımcı aparatlarla lü, bir kapitalist burjuva ya da taşra mütegal- kullandı. Erişilebilirliği detaylandıran Bunun için toplumun bilinçlenmesi çok hatalı kullanım korneada oksijen (FM sistemi ve mini mikrofon gibi), libesi, toprak ağası gibi düşünemez, bilinci yetersizliği, kornea hasarı ve kuru göz bu sorunlara çare olabiliyor. Bu Atik, “İşitme cihazı ve koklear implant önemli. Toplum bilinçlendiği zaman ötekilerin bilinciyle örtüşemez. Tıpkı kurt- la kuzunun aynı ağılda birlikte olamaya- sorunlarına yol açabilir. Nadir de olsa cihazların mevzuatta şart olması kullanmayan sağır bireyler için işaret işitme engellilerin gerek iş hayatına cağı gibi. kornea incelmesi gibi ciddi durumlar gerekmektedir. Ancak maalesef dili ve tercüman. İşitme cihazı ve gerekse sosyal hayata katılımı daha kolay Günümüzün topludurumunda (konjonk- gelişebilir” diye konuştu. ülkemizde hâlâ bu aparatları koklear implant kullananan bireyler olacaktır” diye konuştu. l İSTAn BUL türünde) AKP uygulamalarıyla, siyasal söy- lemleriyle (dicours politique) emekçi sınıfların (işçi+köylü+evde çalışan) yandaşı, temsilcisi An TALyA ve mUğ LA’dA SÖnd Ürme mÜCAde LeSİ SÜr Üyor olmadığı gibi tam anlamıyla hasmı, karşıtı ve dahası can düşmanıdır. Bu açmazda Türkiye’de, din olgusu, din faktörü, din etkenliği ve etkinliği ortaya çı- Yangın 3’üncü gününde kıp pişmiş aşa su katıyor. Kal neymiş, patron mütedeyyin ve uygulamalı Müslümanmış, AKP de tıpkı ve aynen öyleymiş!!! Müslüman An TALyA’n In Alanya ilçesinde katil ile Hırıstiyan, Yahudi, ateist, teist katil üç mahallede etkili olan orman arasında fark mı var; hırsızın sarışını, esmeri, yangınına gece boyunca müdahale yeşil gözlüsü, kara gözlüsü mü olur? sürdü. Aliefendi, Kargıcak ve İspatlı Ey işçi, ey köylü, ey emekçi, ey emekli kar- mahallelerini etkisi altına alan yangının deşim! Açsan, sefilsen, evsizsen, eziliyorsan söndürülmesi için çalışmalar aralıksız bil ki suç başkalarının (patronların, toprak agalarının, mütegallibenin...) değil... Onların devam ediyor. Rüzgârın etkisiyle önceki kuşkusuz suçu var ama asıl suçlu sensin, sü- gün saat 21.00’de bu kez Yaylakonak rekli intihar ve kendine ihanet halindesin! Mahallesi’nde başlayan yangın, gece altına alındı. Muğla’nın Köyceğiz Özellikle düşük kadro emeklilerin, vasıf- 00.30 sıralarında Şıhlar Mahallesi’ne ilçesinde iki gündür devam eden orman Karadeniz sele teslim oldu sız emeklilerin park banklarına oturup ağ- ulaştı. Yangın tehdidi nedeniyle yangınına müdahale sürüyor. Afet laşmasından iyice bıktım. Kınıyorum! Ağla- d oğ U Karadeniz’i vuran sağanak, Rize, de yaşayanlar sel sularında mahsur kal- Şıhlar’daki 20 ev boşaltılırken, yedi kişi ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı mayana meme vermezler atasözü de palav- Giresun, Trabzon ve Artvin’de sel, taş- dı. Vatandaşlar, iş makinelerinin yardı- itfaiye ekipleri yardımıyla evlerinden (AFAD), Akköprü, Sazak ve Pınar ra. Emeklinin gözyaşları Konya Ovası’nı su- kın ve heyelanlara yol açtı. Köprülerin yı- mıyla güvenli alanlara tahliye edildi. Tu- lar ama gidip büyülenmiş koyun gibi AKP’ye çıkarıldı. Dumandan etkilenen bir kişi mahallelerinde önlem amaçlı 218 kıldığı, yolların kapandığı bölgede birçok rizm merkezi Çamlıhemşin’de ise Ay- oy veriyor. hastaneye kaldırıldı. Alevler, komşu evin boşaltıldığını ve 582 yurttaşın Son söz: AKLI BAŞINDA ezilenlerin, açla- vatandaş iş makineleriyle tahliye edildi. der Yaylası yolu, Çamlıhemşin Deresi’nin mahalle Kocaoğlanlı’ya da sıçradı. tahliye edildiğini açıkladı. Öte rın, susuzların, düşkünlerin, dulların, yetimle- AFAD ve belediye ekipleri, yüzlerce per- taşması ve toprak kayması sonucu ulaşı- Yangına hem havadan hem karadan yandan, Muğla’nın Milas ilçesine bağlı rin, köylülerin, emekçilerin oy vereceği par- sonelle teyakkuz halinde çalışmalarını ma kapandı. İlçe merkezi ile yayla arasın- müdahale sürüyor. Önceki gece Aksu Kıyıkışlacık Mahallesi’nde çıkan orman ti R.T. Erdoğan’ın partisi AKP, MHP ve öteki sürdürüyor. Rize Valisi Baydaş, can kay- daki yolun kapanması, bölgedeki ulaşımı ilçesinde çıkan yangın nedeniyle yangını da ikinci gününde. Ekipler, sağcı ve İslamcı siyasal partiler değildir. Sol- bı olmadığını ancak yaralıların olduğu- olumsuz etkiledi. Ayrıca Ardeşen’in Şen- daki halkçı, toplumcu, eşitlikçi, özgürlükçü, alevlerin yaklaştığı bir otel tahliye yangına hem karadan hem de havadan nu bildirdi. yamaç Köyü’nde bulunan bir köprü, de- barışçı siyasal partilerdir. Bunu söyledikten edilirken itfaiye ve Emniyet ekiplerinin müdahale etmeye devam ediyor. sonra, ad ve adres de vermeyeyim artık! Rize’nin Ardeşen ilçesine bağlı Tun- renin taşkın sularına dayanamayarak yı- müdahalesi sonucu yangın, kontrol l İzmİr -İSTAn BUL / Cumhuriyet ca beldesi Ada Mahallesi’nde bazı evler- kıldı. l Haber merkezi İ İ İ İ A ‘