Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 26 TEMMUZ 2025 CUMARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Yapay zekâ ve yeni bir insan türüne doğru yıl süren evrimi yanında da bu süre için yanıp tutuşuyor. Şimdi kablo ve PROF. DR. AHMET ÖZER elektrik, su, et ve kemikten çok yer bir iki gün gibi kalır. SEÇILMIŞ ESENYURT BELEDIYE BAŞKANI İkincisi zekâya dayalı bu alacak insanoğlunun bedeninde. Bu yeni hareketlenme ile çok icatlar yaptı türün bir biçimi şimdilerde ortaya çıktı ekerlek mekânda, yazı bile; “Siborg”lar: Yarı insan yarı makine. insanoğlu. Örneğin matbaayı buldu, ise düşüncede hareketi atom bombasını icat etti. Ancak Tgeliştirdi, uygarlıklar bu Kötülüğü de katmerli olacak! hiçbir matbaa kendi başına kitap hareketlenmenin sonucu ortaya Burada diğer bir nokta da etik mesele. yazmadı, hiçbir bomba nereye çıktı. O günden bugüne çok şey Orada da insanoğlu kendine zarar atılacağını kendisi belirlemedi. değişti. veriyor. Çünkü her türlü hileye, yalana Ama insan zekâsının ürünü olan Birinci değişiklik şuydu; bütün bu başvuran insanoğlu yeni türe “doğru, yapay zekâ bunu kendi başına gelişmeler zekânın sonucu ortaya dürüst biri ol” diyemez, dese bile onlar yapabilir. İşte tehlike burada. Bu çıktı, şimdi zekâ çağı kapanıyor bunu yemez. Çünkü bu makineler yeni türü biz mi yöneteceğiz yoksa onun yerini yapay zekâ alıyor. Zekâ yaratıcısından ne gördüyse onu katmerli o mu bizi yönetecek? Daha sert yapay olunca insan da giderek uygulayacak. Hem de onun aklının yapay bir hal alacaktır. Dolayısıyla bir soruyla; onunla barış içinde almayacağı bir hızla ve güçte. hepsi de sonuç olarak “insan”dı. evrim mi geçiriyor yoksa kökten yapay zekâlı bir insan türü yaşayabilecek miyiz yoksa onun Yani ruhunda iyilik ile kötülüğün iki Şimdi bunun yerine kablolardan değişen yepyeni bir türle mi karşı doğacaktır. İnsanlığın doğuşundan kölesi mi olacağız? İşte sorudan köpek yavrusu gibi hırlaştığı insanoğlu ve elektrikten müteşekkil bir tür karşıyayız? Biraz zaman gerekli ziyade sorun bu. Üstelik bu öyle itibaren et ve kemikten oluşan açgözlülüğü ve de tatminsiz zevkleri çeşitli insan türleri oluştu, bunların geliyor. Burada soru şudur; tür bunu anlamak için. Dünün binlerce hırslı bir tür ki insanı dönüştürmek sayesinde hep kötü köpeği besledi, iyi olanı küçüldü gitti bir köşeye sindi. Şimdi bu kötülüğü katmerli işleyecek bir tür geliyor. Onun şimdiki tam tahayyül Geçmiş ve gelecek arasında köprü kuran kitaplar... edemediğimiz kötülükleriyle karşı karşıyayız. Nasıl ki insanoğlunun yaptığı her şeyi misliyle yapabiliyorsa yapay zekâ kötülük söz konusu olduğunda onu da misliyle yapacaktır. Şimdiden önlem alınmazsa geçmiş olsun! Ve daha büyük bir tehlike de şu; biyoloji ile irade çatıştığında hep biyoloji kazanır, irade kaybeder, dayansa da bir yere kadar dayanır. Şimdiki türde insani anlamda ne biyoloji ne de irade söz konusu. İkisini sıfır noktasında buluşturan çelikten yapabilme gücü var. Çünkü hiçbir zaman hiçbir yeri acımayacak, vicdanı sızlamayacak, “Şunu niye yaptım” diye hayıflanmayacak. Dün biz onun fişini çekiyorken, yarın o hiç 13,5x21 / İnceleme / 208 sayfa 13,5x21 / İnceleme / 336 sayfa 12,5x19,5 / Çocuk-Şr / 96 sayfa 16x30 / Çocuk (6+) / 40 sayfa düşünmeden bir kızgınlık anında bizim fişimizi çekebilir. Kim ona ne diyecek ya da kim ne yapacak? Varın tehlikenin büyüklüğünü siz düşünün. Eşitlik, özgürlük, adalet... Ve oraya varıncaya kadar, yapıp etmeleri işe yaramadığı için ıskartaya çıkardığı “işe yaramayan insanları” (o veya onunla iş tutan tekno-oligarklar tarafından) yok edilecek. Çünkü yeni çağda hemen hemen her alanda insanın yaptığı işleri yeni yapay zekâ ile makineler yapacak. Bu robotlardan öteye giden bir şey. Bir anda milyonlarca sürücü, muhasebeci, savcı, doktor vb. işsiz kalacak. Dün “makbul, muteber” olanlar yarın işe yaramaz olacak. İşe yaramayanların 12,5x19,5 / Şr / 192 sayfa 13,5x20,5 / Syas Yazılar / 303 sayfa 13,5x21 / İnceleme / 308 sayfa 12,5x19,5 / Öykü / 80 sayfa doldurduğu bir dünya ise onlara fazla gelecek ve bu fazlalık budanacak, bir anda bir ormanın kesilmesi bir tarlanın anızlarının yakılarak yok edilmesi gibi, hatta ondan da kolay yok edilecekler. Demek ki bu yapay zekâlı makineler insanların yerini almaya değil, insanları gereksizleştirmeye geliyorlar. Geriye ne kalıyor? Binlerce yıl içinde insanoğlunun uğruna savaşarak ortaya çıkardığı değerler kalıyor: Eşitlik, özgürlük ve adalet. İnsanoğlu eşitliği sağlamak için çok çaba sarf etti, teoriler geliştirdi, “Atatürk’ün bütün yaşamöyküsü, bütün düşünce savaşı şu kısa ilke ile özetlenebilir: Ulus Olmak. mücadele etti, sistemler kurdu. Özgürlük Denilebilir ki Atatürk’ün bütün hizmetleri, devrimleri, çevresiyle çarpışmaları, dostlukları, sevgileri, geçimsizlikleri, dargın- için kan akıttı, can verdi. Adil bir lıkları, bu ana ilkeye bağlılığı açısından ele alınınca daha açık anlaşılabilir. Atatürk’ün türlü alanlarda, türlü konularda öne dünyada eşit ve özgür yaşamak istedi. sürdüğü düşünceler, olsa olsa bu ana ilkenin ayrıntıları, ayrıntılarına inilerek belirtilmesidir. Atatürkçülük ancak bu açıdan ele Bütün bunların nirengi noktasında yer alınınca yaşayan toplu bir görüş olmak niteliğine ulaşır.” alan şakul taşı ise vicdandı. Vahşet, Yazınımızın anıtlaşan kalemi Necati Cumalı’dan cesur, farklı ve kapsamlı bir Atatürk çözümlemesi; Mustafa Kemal Atatürk, katliam, zulüm, sömürü karşısında Kurtuluş Savaşı ve Söylev üzerine korkusuz, çekincesiz denemeler: Ulus Olmak… sonunda hep “vicdana” sığındı. Bundan dolayı pişman oldu, kendini tuttu, 13,5x20,5 / Deneme / 142 sayfa kötüden sonra iyiyi inşaya çalıştı. Peki bu yeni “makineleşmiş insan”da bu hasletler olacak mı? Bilemiyoruz. Ol- sa da onların yarattığı din, ahlak, felsefe CUMHURİYET YAZARLARI, 6. BURHANİYE KİTAP FUARI’NDA OKURLARIYLA BULUŞUYOR nasıl olacak? Evlilikler ne kadar sürecek, yönetim nasıl şekillenecek? Şimdiden dü- şünülmeli ki yarın geç kalınmış olmasın. İMZA Mücadeleyi kim kazanacak? Bildiğiniz gibi insanoğlu tarihi süreçte hep iki mücadele içinde olageldi: Kendisiyle ve doğayla. Kendisiyle mücadele silahları, silahlar savaşları, savaşlar insanoğluna ölüm ve kıyım getirdi. Şimdi bir de yapay zekânın katıldığı savaşı düşünün... Doğayla mücadele ise aletleri ortaya çıkardı, o da sanayileşmeye, sanayileşme ise kirlenmeye yol açtı. OSMAN SELİM KOCAHANOĞLU ÖNER YAĞCI HALİL GENÇ HAKKI KESKİN Bir düşünelim, sanayileşme başlangıç- 26-27 TEMMUZ 26-27 TEMMUZ 26 TEMMUZ 26-27 TEMMUZ ta iyiydi, değil mi? Yaşamı kolaylaştır- 19.00 19.00 19.00 19.00 dı, kalitesini artırdı ancak durdurulama- yan sanayileşme yarışı, sonunda küre- BURHANİYE ÖREN MEYDANI sel ısınma ile iklim değişikliğini getirdi, ozon tabakası delindi, ormanlar yok ol- du, çevresel kirlilik yeni hastalıklara yol açtı, bunlar her yıl milyonlarca insanın yok olmasına yol açtı. Şimdi bu durumu yapay zekâyla tahayyül ve tahmin edin. Şimdilik işler iyi gidiyor gibi... Peki ya sonra!..