Katalog

21 HAZİRAN 2025 CUMARTESİ 10 HABER Gazetemizin başyazarı İlhan Selçuk ve çizerimiz Turhan Selçuk’u yitirişimizin 15. yılı PENCERE Geçmişten Geleceğe Türkiye Cumhuriyeti, 1912’den 1922’ye dek 10 yıl süren bir savaşlar dizisinden Aydınlanma bilgeleri sonra kuruldu; mayasındaki ‘asker-sivil ay- dın önderliği’ bu nedenle doğaldır; ‘1923 Devrimi’ bu kanlı süreç sonunda tohum- landı. edenen hayatta olsa 100 Savcıyı uyarmıştı: Sürgit savaşların son aşamasında ‘İs- yaşına basacak olan İlhan tiklal Harbi’ gündeme girdi. Emperyalizm BSelçuk, ulu bir çınar gibi ‘Bir yere varılamaz’ ‘Sevr Antlaşması’nda çizdiği haritaya gö- gölgesiyle bile güç vermeye devam re Anadolu’yu paylaşmak istiyordu; ama, tarihte ilk kez yenilgiye uğradı. Anadolu’da ediyor. Erg En Ekon kumpasında hedef olan yüzyıllar boyu kardeşçe yaşayanlar, ister Selçuk, dönemin güçlü ve “dokunulmaz” Anadolu Aydınlanması ve Hıristiyan ya da Müslüman olsunlar, ister savcısı Zekeriya Öz için şu sözleri hümanizminin sembol isimlerinden Ermeni, Türk, Kürt, Çerkes, Laz, vb. olsun- kullanmıştı: Cumhuriyet gazetesi imtiyaz lar, bu kanlı kıyamette birbirlerini boğaz- “İddianameye kendi eliyle kattığı belgeler ladılar; 1912’den 1922’ye değin süren he- sahibi ve başyazarı İlhan Selçuk, bu savcımızın Atatürkçülüğe düşman saplaşmanın kördüğümünü Mustafa Kemal 15 yıl önce bugün aramızdan olduğunu açık seçik sergiliyor... Ama bu kılıçla çözdü. savcımıza dokunmayın... Başbakan’a ayrıldı. Selçuk, bıraktığı eserlerle H yakışıyor... Aydınlanmacı rektörler, ‘1923 Aydınlanma Devrimi’ bu kan- yolumuzu aydınlatmaya devam profesörler, gazeteciler, yazarlar, televizyon lı kıyametle birlikte gerçekleşmiş, ‘laik ediyor. patronlarını terör ve darbe suçlamasıyla cumhuriyet’le Anadolu’da yeni insan doğ- 11 Mart 1925’te Aydın’da hiçbir delil olmadan karalayan, Silivri’de muştur; bu aşamadan geriye dönüş ola- dünyaya gelen İlhan Selçuk, koca bir hapishane kışlası oluşturan, F naksızdır. polisinin güdümünde icat edilen ‘ucu açık Cumhuriyet, Türkiye için ne demektir?... düzenli gazetecilik kariyerine dava’ları birbirine ekleyen bu savcımıza • Yazı devrimi demektir. 1961’de Akşam’da başladı. Aynı yıl sakın dokunmayın... Dokunursanız, Artık kimsenin gücü, Arap harflerine geri Tanin’e, oradan Vatan’a geçti. Ertesi dönüşü sağlamaya yetmeyecektir. olmayan yargı bağımsızlığına dokunmuş yıl Nadir Nadi’nin çağrısı üzerine • Cumhuriyet dil devrimi demektir. Hal- olursunuz... kın dili devletin dili olmuştur. Bundan böyle Peki, ne yapmanız gerekiyor?... Türkçesi Cumhuriyet gazetesinde yazmaya hiçbir güç Osmanlıcayı canlandırmaya yet- bozuk, mantıktan yoksun, hukuktan başladı. Yaşamını da yazın hayatını meyecektir. nasipsiz, dünyada eşi emsali bulunmayan da Cumhuriyet’te tamamladı. • Cumhuriyet devleti “Aydınlanma” de- Turhan Selçuk ilhan Selçuk iddianameleri ve eklerini kaide yapıp üstüne mektir. Yaşamı boyunca emperyalizmin de bu savcımızın heykelini dikin... Neden?... Artık hiçbir güç aklın inançtan, bilimin hem kendisiyle hem de yerel Eğer Türkiye bir gün hukuk devletine dinden bağımsızlaşmasına engel olama- Köşkü’nde işkence gören Selçuk, sağlık durumu kötüleşen Selçuk, yakışır bir aşamaya ulaşırsa, yargıç, savcı uzantılarıyla ödünsüz bir mücadele yacaktır. ya da avukat olmak isteyen gençlere bundan yıllar sonra siyasi iktidar 21 Haziran 2010’da aramızdan verdi. Bunun bedelini de her • Cumhuriyet devrimi ‘Medeni Kanun’ hukuksuzluğun abidesini göstermek için... (Yurttaşlar Yasası) demektir. destekli FETÖ kumpası Ergenekon ayrıldı. Selçuk, hem siyasal İslamcı yaşta ve şartta ödedi. Buna karşın Ama, bugün Türkiye öyle bir noktada Hiç kimsenin gücü 1926’da yürürlüğe gi- davasında hedef oldu. 21 Mart tehdide hem etnik tehdide hem de gerici odaklarla kavgasını net bir ki bu savcıya dokunduğunuz zaman ren Medeni Kanun’u değiştirip şeriat köke- duruşla ancak yapıcı, kibar bir 2008’de sabaha karşı 04.30’da sol görünümlü liberal tehdide ve bu başbakana dokunmuş oluyorsunuz...” ninden kaynaklanan Mecelle’yi geriye getir- “Ne yazık ki Zekeriya Öz bu mantıkla dille sürdürdü. 1971’de 12 Mart Ergenekon operasyonu kapsamında üç unsurun Cumhuriyet karşıtlığı meye yetmeyecektir. ya da mantıksızlıkla hiçbir yere • Cumhuriyet devrimi yeni saat, yeni tak- muhtırasından sonra “9 Mart gözaltına alındı ve iki gün sonra konusunda işbirliği potansiyeline varamaz; savcımızın geleceği pek parlak vim, ondalıklı ölçü sistemi demektir... tutuksuz yargılanmak üzere ilişkin toplumu uyarmış, tarih cuntası” içerisinde yer almak Hiçbir güç eski saat, eski takvim, okka, görünmüyor...” savıyla tutuklanan ve Ziverbey serbest bırakıldı. Bu süreçten sonra Selçuk’u haklı çıkarmıştı. endaze, arşın gibi ölçütleri geri getireme- yecektir. • Cumhuriyet yurttaşlıkta ve insanlıkta kadın haklarına kavuşmak demektir... • Cumhuriyet laik ve sosyal devlet de- Ödün vermeyen onur abideleri İlhan Selçuk’tan gazetesine mektir... Kim ya da hangi güç, laikliği cumhuri- Yaşamdaki tüm canlılığıyla yetin içeriğinden silebilir, Kemalist güçle- duruş ve güncelliğini rin anayasaya yazdığı sosyal ve sendikal sesleniş: ‘Elinizdeki gazete’ eserleriyle koruyarak insanlığı emekçi haklarını kaldırabilir?.. Cumhuriyet aydınlatmaya • Cumhuriyet devrimi cins ayrımı yapma- SElçuk, Bugünkü Cumhuriyet dan insan haklarına yönelme demektir... değerlerinin devam ediyor. Onlar yalnızca çalışanları bu Hiç kimsenin gücü cumhuriyet devrimi- savaşını veren aramızda değiller kamuoyuna tarihin mirasını nin demokrasiye dönüşümünü durdurmaya karikatür ve ama hep yanı değil, çalışma üstlenmişlerdir... yetmeyecektir. yazın dünyasının başımızdalar. arkadaşlarına Cumhuriyet yalnız H iki bilgesinin Siyasal, toplumsal, da yol gösterdi. Türkiye’de değil, 1923 Devrimi, tarihte eşine az rastlanır bir kanlı kıyametten çıkışı sağlayan ‘çağdaş yapıtları akıl, ekonomik, kültürel Gazetenin dünya ölçeğinde, sentez’dir. duygu ve kültürün kaynaşmasından tarihe ayna tutarken tüm bu olguları 85. kuruluş bir eşi daha Günümüzde emperyalist rekabet etnik doğan, damıtılmış engin bir dünya iç içe veren temaları çizgilerinde ve yıldönümünde bulunamayacak bir savaşları körüklüyor, kapitalizmin sömü- görüşünden ve gerçek düşünürlerin yazılarındaki muhteşem estetikle köşesinden şu sözlerle seslendi: tarihçeye sahiptir... rüsü İslam köktendinciliğini kışkırtıyor. An- “Cumhuriyet gazetesinin Bizim yüzümüz bu tarihçede ışık saçan ürünleri olmasının yanı birleştirerek sözlere, çizgilere can ve cak bu sorunlar ‘laik cumhuriyet mode- tarihçesinde Ulusal Kurtuluş Savaşı mayalanmış bir geleceğe dönük... sıra bir yürek işidir aynı zamanda. Ve ruh katarak zihinlerde yeni ufuklar li’ içinde çözümlenecektir. Kimsenin kuş- direnişiyle Kemalist devrimin harcı Okuruyla, yazarıyla, çalışanıyla kusu olmasın ki 21’inci yüzyıla yaklaşırken yüreklerin hafızasından hiçbir zaman açtılar. Anadolu’da demokrasiyi kuracak olanlar, karılmıştır... Bugün Cumhuriyet kurumlaşan Cumhuriyet, kendi silinmeyeceklerdir. Yaşadıkları tüm güçlüklere ve yine cumhuiryetçilerdir. gazetesinde çalışanlar hangi tarihte varlığının Atatürk Cumhuriyetiyle Özgür düşüncenin getirdiği bedellere rağmen ödün vermeyen birer Cumhuriyetçilerin dışında, demokrasiyi ve hangi mekânda çalıştıklarını çok iyi özdeş olduğunu çok iyi biliyor... yaratıcılıkla Turhan fırçasıyla hayatı onur abidesidir onlar. amaçlamış bir güç görülmüyor. biliyorlar... Bilmek yetmez... Atatürk Cumhuriyeti bittiği gün çizdi, İlhan kalemiyle hayatı yazdı. Selçuk kardeşleri sevgiyle, saygıyla, Bilginin bilincini hem beyinlerinde Cumhuriyet de biter... (…) Ancak biz, Yapıtları bir sosyoloji eseri gibi gönül dolusu çizgilerle ve yazılarla (30 Ekim 1997 tarihli yazısı-Özet) hem yüreklerinde taşıyorlar... bugünkü koşullar ne olursa olsun, öğretici, daha güzel bir dünya için anıyorum. Yunus Nadi Cumhuriyet gazetesini Atatürk Cumhuriyeti’nin yaşama düşündürücü oldu. Ruhan Selçuk kurdu... Nadir Nadi bu kuruluşu binbir gücünü koruduğuna ve varoluşunu Yıllar önce çizdikleri ve yazdıkları (Turhan Selçuk’un eşi) zahmet ve dirençle kurumlaştırdı... savunduğuna inanıyoruz...” Mutluluğun topoğrafyası Şeyh Saad’nn br sözü var: "-Her nefeste ömürden br nefes ekslyor” demş Şrazlı ozan… Gerçekte her nefeste ömürden br nefes ekslyor, zaman gelp geçyor, saatn tk-takları durmuyor, koparılan takvm yapraklarının hışırtısı dnmyor, saçın telne yağan ak durmuyor, bedenn yaşlanması mola vermyor, vaktn gderek çoğalıyor hızı... Ne yapmalı kısacık br yaşam boyu? Nasıl boşa geçmez ömür? Ve nasıl mutlu olur nsan? Eğer kş, çağımızın nsanı olarak blnçlenmşse, tarhn topoğrafyasında yern blyorsa, kend bencllğnn çevresnde dönenmeyp tüm nsanlarla beraber mutluluğun savaşına katılmışsa, sevgili dayılarım mutluluğa gden yoldadır. Dünyanın ve yaşamın anlamını kafasında belrleyen ve evren yasalarının nasıl sürdüğünü kavrayan br kşnn İlhan Selçuk, Turhan Selçuk mutsuzluğa düşmes kolay değldr. Çağımızın büyük kavgasında kend çapına uygun görev yükleneblyorsa nsan, şte o zaman çtğ br kadeh rakı bal gb olur; sabahları sabah akşamları gündüz olur o zaman... ölümlerinden sonra bile öngörülü ve Gydğ elbsey taşır, yedğ lokma mdesne oturmaz, okuduğu ktap kafasının ktaplığında tam yerne oturur, gerçekdışı özlemlern onurlu hayatları, düşünceleri ve “olmayana erg” yöntemlernde boşuna vakt tüketmez, yalanların avuntusunda geleceğn kör karanlığına doğru koşmaz, görmedğ bıraktıkları eserleri ile bize ve gerçek hedeflere kurşun sıkıp gamını dağıtmaya kalkışmaz. aydınlara yol göstermeye Mutluluk garp br arkadaştır. Mutluluk yalanla sürmez; doğruyu söyledğn yerdedr. Ve odanda devam ediyorlar yalnız başına kaldığında, vcdanının aynasına baktığın zaman namussuzluğun smgesn görmüyorsan: -Ne mutluyum... dyeblrsn. minnet ve sevgi ile anıyoruz yaşatıyoruz... (9 Ocak 1970) Özlem, sevgi ve saygılarımla... Turhan Selçuk ve İlhan Selçuk için bugün saat 12.00'de Murat Ertel ve Hacıbektaş'ta anma töreni yapılacaktır. Ertel Ailesi Derin bir sevgiyle, özlemle... Ruhan Selçuk Aslı Selçuk