Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 25 NİSAN 2025 CUMA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER politikacılar, bu toplumların teknolojik ve Tarihin dönüm noktası: ekonomik/ toplumsal yapıları henüz işçi sınıfının yeterince gelişmesine izin Zulüm zulmün vermediği için, Çanakkale Savaşları iç sömürüyü Emperyalizmle mayasıdır! DOÇ. DR. HÜNER TUNCER etmekteydi. birlikte sürdürmek ani büyüklerimiz Mustafa Kemal, düşmanın için, Demokrasi yerine “Uyku uykunun lkemizin kurtarıcısı Arıburnu’na bir çıkartma Demagoji uygulamalarına Hmayasıdır” derler ve Cumhuriyetimiz’in yaptığını telefonla 3. Kolordu baş vurdular... ya... Ükurucusu Mustafa Ve Faşizmin, Emperyalizm Komutanı Esat Paşa’ya İşte o hesap: aracılığıyla günümüz Kemal Atatürk, 1934 yılında, bildirmiş ve düşmana karşı “Zulüm zulmün toplumlarında sürdürdüğü Çanakkale Savaşlarında ölen bir alayı ile Maydos’tan mayasıdır!” sömürü zulmü, Asya, Afrika, Anzak askerleri ve onların HHH Arıburnu yönüne gittiğini Güney Amerika ve Ortadoğu aileleri için kendi eliyle bir Bir ilişkide, bir kişinin, söylemişti. (Burada şu noktaya ülkelerinin yazgılarına bir örgütün, bir kurumun, metin hazırlamıştı. Bu metin, dikkatinizi çekmek isterim: egemen oldu. bir yöneticinin, bir dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Mustafa Kemal, komutanından HHH politikacının, bir partinin, Kaya tarafından 18 Mart talimat almayı beklememiş, Mustafa Kemal Mustafa Kemal cephede... bir liderin, bir iktidarın Deniz Savaşlarının yıldönümü Atatürk’ün, Din-Tarım komutanına yalnızca ne (Çanakkale, 1915) zulüm yapmaya başlaması toplumu aşamasında kalmış vesilesiyle yapılan törende yapacağını bildirmişti.) bir eşiktir: olan Osmanlı’yı, Endüstri okundu: Bu eşik aşıldığı andan bir harekâta gereksinimleri düşünüyordu. Mustafa Kemal’e Devrimi’ne sıçratma çabası, Savaşın kaderini “Bu memleketin toprakları itibaren, her zulüm vardı. göre, düşmanın kuvvet sermaye ve işçi sınıfları adımı, bir sonraki zulüm üzerinde kanlarını döken değiştiren kişi Müttefik devletlerin kara çıkaracağı bir diğer nokta da henüz yeterince gelişmeden basamağına tırmanışı kahramanlar! Burada bir dost Mustafa Kemal, kimseden ordusu, Limni Adası’nın Kabatepe kıyıları olacaktı; bu uygulanan Çok Partili Düzen tetikler, çünkü bir sonraki vatanın toprağındasınız. Huzur buyruk almadan ordunun genel döneminde, Demokrat Mondros Limanı’nda ve nedenle, Kabatepe kıyılarının basamağı zorunlu kılar... ve sükûn içinde uyuyunuz. ihtiyatı olan 19. Tümen’in en Parti’nin demagojisine ve Mısır’da toplanmıştı. Müttefik da yeter kuvvetle savunulması HHH baskısına kurban edildi. Sizler, Mehmetçiklerle yan güçlü alayını savaşa sokmakla Kara Ordusu Komutanı, İngiliz gerekmekteydi. Zalim için, Bu baskıya tepki olarak yana, koyun koyunasınız. Uzak ve diğer iki alayını da cepheye karşısındakine ya da Generali Ian Hamilton’du. oluşturulan çağdaş ve diyarlardan evlâtlarını harbe Arıburnu çıkartması karşısındakilere yaptığı yaklaştırmakla son derece 25 Nisan sabahı saat 4.20’de, devrimci 1961 Anayasası’nın zulüm hiçbir zaman yeterli gönderen analar! Gözyaşlarınızı Gerçekten de düşman Musta- büyük bir sorumluluğu, kendi General Hamilton’un komutası devam ettirdiği, Devrimci değildir... dindiriniz. Evlâtlarınız fa Kemal’in öngördüğü yerlere üstü olan 3. Kolordu Komutanı altındaki müttefik devletleri Demokratik Dönüşüm, 1971 Çünkü hiçbir köle, hiçbir bizim bağrımızdadır. Huzur çıkartma yapmış; Seddülbahir Esat Paşa’nın bile yüklenmeye güçlerinin Çanakkale’ye ve 1980 askeri darbeleriyle efendisine, hiçbir zaman içindedirler ve huzur içinde bölgesini asıl çıkartma yeri ola- cesaret edemediği bir bir kez daha, yeniden çıkartma harekâtı yeterli olarak yaranamaz... rahat uyuyacaklardır. Onlar, kesintiye uğratıldı. rak seçmiş, Alçıtepe’yi ilk gün- sorumluluğu üzerine almıştı. başlamaktaydı. Çıkartma Çünkü zalim ile mazlum 1982 Anayasası ile bu toprakta canlarını verdikten de ele geçirmeyi planlamış, Ka- 57. Alay’ın 261 Rakımlı arasındaki sömürü ilişkisi, yapılacak bölgeler şöyleydi: Türkiye’ye egemen olan sonra artık bizim evlâtlarımız ancak sürekli olarak artan batepe-Arıburnu bölgesini Sed- Tepe’ye taarruzundan önce, n Boğaz’ın Anadolu Karşı Devrimci yapı, zulümle beslenir ve devam olmuşlardır.” dülbahir’deki harekâta yardım Mustafa Kemal askerlerine kıyısındaki Kumkale ne yazık ki Evren-Özal eder... Sofya’da askerî ataşe için kullanmış ve iki koldan Bo- şu emri vermekteydi: “Size dolaylarında Fransız döneminden sonra, Ta ki zulüm ilişkisi olarak görev yapan Mustafa ğaz tahkimatını ele geçirme- taarruzu emretmiyorum, çıkartması; Erdoğan/AKP-Bahçeli/ bitene, mazlumun ya da Kemal, Birinci Dünya Savaşı yi hedeflemişti. Saros, Kumka- ölmeyi emrediyorum! Biz n Gelibolu Yarımadası’nın MHP-HÜDA PAR iktidarına zalimin hayatı sona erene başladığında artık bu etkin le ile Beşige bölgelerini ise al- ölünceye kadar geçecek zaman batı kıyısında Arıburnu yol açtı ve zulüm yeniden kadar! olmayan görevde kalmak datma ve gösteri amaçlı kullan- içinde yerimize başka güçler tırmanmaya başladı: bölgesinde Anzak kuvvetleri HHH Artık ne Anayasa’ya ne istemediğini Genelkurmay’a mıştı. ve komutanlar gelebilir.” İnsanlık, zulmü, önce çıkartması; Anayasa Mahkemesi’ne “Toplayıcı Avcı” döneminde bildirmiş ve bunun üzerine, 25 Nisan günü Müttefik Mustafa Kemal’e göre, bu n Yarımada’nın güneyinde ne Meclis’e ne Meclis iç sürüler halinde yaşarken kuvvetleri, donanmalarının olağan bir taarruz değil, 19. Tümen Komutanlığı’na Seddülbahir bölgesinde İngiliz tüzüğüne saygı kaldı... daha güçlü, kuvvetli olanın, bombardımanı altında beş ayrı herkesin başarılı olmak ya da atanmıştı (20 Ocak 1915). çıkartması. Baskı ve zulüm, daha güçsüz kuvvetsiz olanı yerden Gelibolu Yarımadası’na ölmek azmiyle gerçekleştirmek 19. Tümen, 7. Tümen’den 57. Çanakkale bölgesinin medyadan siyasal sömürmesi ile öğrendi. çıkmaya başlamıştı. Bu beş zorunda olduğu bir taarruzdu. Piyade Alayı ile 6. Kolordu’nun savunmasını üstlenen 5. partilere, siyasal Sonra “Tarım Devrimi” nokta; Morto Koyu, Ertuğrul Gerçekten bu taarruz 72. ve 77. Alaylarından Ordu Komutanı Liman von partilerden gençlere, döneminde, tarikatların, Koyu, Teke Koyu, İkiz Koyu ve gençlerden çocuklara oluşuyordu. 19. Tümen Sanders ise, müttefiklerin sonucunda 57. Alay’ın büyük kilisenin, şeyhlerin, şıhların, kaydırıldı. kralların, imparatorların, Komutanı Mustafa Kemal’e, çıkartmayı Saros Körfezi’ne Zığındere ağzı ile kuzeyindeki çoğunluğu şehit olmuştu. Artan zulüm, kendi şahların, padişahların, yapacaklarını düşünüyordu. Sarıtepe yöresiydi. Bir İngiliz yazar, o günkü “Maydos Mıntıka Komutanlığı” kendini beslemeye kısacası monarkların, Oysa Mustafa Kemal, Liman Aslî çıkartma, Seddülbahir Arıburnu taarruzları için adı altında, Ece Limanı’yla başladı... toprak ağalarının ve din Paşa gibi düşünmemekte; bölgesine yapılacaktı. Talî şöyle demekteydi: “Müttefik Seddülbahir ve Morto Limanı adamlarının, köylüyü, Çünkü İktidar, yaptığı düşmanın iki noktada, yani çıkartma ise, Anzak Kolordusu Devletler için harekâtın en arasındaki sahilin savunma yanlışlardan dolayı çiftçiyi, tarım işçisini, yani Seddülbahir’de ya da Kabatepe tarafından Kabatepe bölgesine kötü rastlantısı, bu deha sahibi görevi verilmişti. kaybettiği gücünü, toplumu sömürmesi bu yakınında karaya çıkartma yapılacaktı. Bu taarruzun küçük rütbeli (Yarbay Mustafa zulmü sürdürdü. baskıyla, zulümle yeniden İki asker iki görüş kazanmaya çalışmak gibi yapacağını öngörmekteydi. hedefi, Kocaçimen Tepesi’ni Kemal) Türk komutanının tam Geniş emekçi kitlelerin çıkmaz bir sokağa girdi. 18 Mart 1915 Çanakkale sömürüsüne dayalı olan Mustafa Kemal, kıyıdaki bu ele geçirmekti. Anzakların o anda, o noktada (Conkbayırı) bu zulüm, din ve mezhep Oysa bu sokağın sonu, Deniz Savaşı’nda yenilgiye iki bölgenin savunulabileceği Arıburnu’na çıkartma bulunmasıydı. Çünkü aksi savaşları ile meşrulaştırıldı Demokrasi, Laiklik, Sosyal uğratılan Müttefikler, ve düşman çıkartmasının hareketlerine başladığı 25 takdirde Anzak kolordusu, Devlet, Hukuk Devleti ve Endüstri Devrimi Boğaz’ı yalnızca donanma ile önlenebileceği görüşündeydi. Nisan’dan 5 Mayıs’a değin pekâlâ o gün Conkbayırı’nı ele döneminde Faşizm tuğlalarıyla örülmüş ve geçemeyeceklerini anlamıştı. Mustafa Kemal, Seddülbahir Arıburnu’ndaki Osmanlı geçirebilirdi. Savaşın kaderi o tarafından da günümüze sandık, seçim, seçmen Müttefiklerin, Çanakkale birliklerine, 19. Tümen anda belli olurdu.” bölgesini savunacak karışımı bir çimentoyla taşındı. Boğazı’nı geçebilmeleri için, Komutanı Yarbay Mustafa Çanakkale Savaşı’nın kuvvetlerin kıyıdaki savunma Emperyalizmin güçlendirilmiş bir duvarla kara ve deniz kuvvetlerinin Kemal, “Arıburnu Kuvvetleri kaderini değiştiren kişi, sömürdüğü ülkelerdeki kapatılmış durumda! mevzilerinde yerleştirilecek Komutanı” olarak komuta Mustafa Kemal olmuştu! ortaklaşa gerçekleştirecekleri kuvvetler olması gerektiğini CUMHURİYET YAZARLARI, 10. ÜSKÜDAR KİTAP GÜNLERİ’NDE OKURLARIYLA BULUŞUYOR 25 Nisan 1915’ten İMZA 23 Nisan 1920’ye... BORA SERDAR ZEYNEP ORAL ği büyük başarılarından dolayı 14 Ey- olağanüstü zafer Türk ordusunun şah- 26 NİSAN 26 NİSAN E.ALB. HAYDAR AKSU lül 1915’te üsteğmenliğe yükseltile- lanışıdır. Bu mucizenin sırrı, Musta- 14.00 16.00 ESKİ Türkiye’de(!) yaşıtlarımın çoğu gi- rek şehit olan üçüncü bölük komutanı- fa Kemal’in 57.Alay’a “Ben size taar- bi ben de lise öğrenciliğimde iki yıl Milli nın yerine atanmıştır. Havada mermi- ruzu değil, ölmeyi emrediyorum. Biz Güvenlik dersi okudum. Jandarma su- lerin çarpıştığı, dereler gibi kanın aktığı ölünceye kadar geçecek zamanda ye- bayı olarak ordu saflarına katıldıktan bu dar alanda bu bölük, en çok zayiat rimize yeni komutan ve kıtalar gelebi- sonra da 2012’de kaldırılıncaya kadar veren birliktir. Alay komutanı Binbaşı lir” diyen ve ölümü göze alarak uygula- MEHMET EMİN KUNT HÜRRİYET YAŞAR pek çok silah arkadaşım gibi muhtelif Nazım, onu değiştirmek, dinlendirmek tan emridir. 26 NİSAN 27 NİSAN il ve ilçelerde gerektikçe bu dersin öğ- istese de görevden alınmamasını yeni 1918’de gazeteci-yazar Ruşen Eşref 16.00 14.00 retmenliğini de yaptım. gelenlere görev ve düşman mevzilerini Ünaydın ile yaptığı röportajı o günkü Bu derslerimde Çanakkale Zaferi’nin gösterinceye, öğretince kadar görevde gazetelerde yer almış ayrıca 1930’da ki- her yıl dönümünde Şehit J. Ütğm kalmayı ister. tap olarak basılmıştır. Zahid’in hayatını okutmak genç liseli- Ne var ki çekilmekte olan düşmanı Bu anlatıda büyük bir tevazu ile gös- lerde vatan ve ulus sevgisi oluşturmak takip ederken 8 Ocak 1916 gecesi şehit terdiği cesaret ve komutanlık sana- adeta bir görevim oldu. IŞIL ÖZGENTÜRK olmuştur. Zati eşyasında yapılan ara- tından ziyade zaferi, Mehmetçik’e ve Zahit, Şiran Dumanlı köyünde doğ- mada eşine yazdığı mektup ve içinde onun inancına mâl etmektedir. Şöyle- 27 NİSAN muştur. Babası Yetimoğlu Mustafa’dır. Nadidesinin bir tutam saçı ve 6 mad- ki; “Biz ferdi kahramanlık sahneleriy- 16.00 1905’te Trabzon Jandarma Alayında er delik vasiyeti bulunmuştur. Bu mek- le meşgul olmuyoruz. Yalnız size Bom- olarak askere alınmış, başarılı hizmet- tupta Mustafa Kemal’in Çanakkale basırtı Vak’asını anlatmadan geçeme- leri nedeniyle İstanbul’daki Jandarma Savaşları’nın kutsal anlatısı ile örtüşen yeceğim. Mütekabil siperler arasında Okuluna gönderilmiş, teğmen rütbesi çok şey vardır: Vatan ve hizmet sevgisi, mesafemiz sekiz metre, yani ölüm mu- SÖYLEŞİ-İMZA ile mezun olmuştur. İlk görev yeri Kay- inanmışlık, tevekkülle şehadete koşuş hakkak, muhakkak… Birinci siperdeki- seri Pınarbaşı (Aziziye) ilçesidir. Burada ve evlilikte sadakatın ve kalıtın, (mal ler, hiçbiri kurtulmamacasına kâmilen iken Kılıç Mehmet Bey köyünden Ha- varlığının) paylaşımındaki hakkaniyet düşüyor, ikincidekiler onların yeri- nife Hanım’la evlendirilir. Bu evlilikten duygularını ifade eder. ne gidiyor. Fakat ne kadar şayanı gıp- YALIN GÜNDÜZ?SÖYLEŞİ YALIN GÜNDÜZ?İMZA Nadide isminde bir kızı olur. İkinci Dünya Savaşı’na kadar dünya as- ta bir itidal ve tevekkülle biliyor musu- “BİR HAYAL BÜYÜTECİ OLARAK ÖYKÜ OKURLUĞU” 27 NİSAN Sonrası Çanakkale Savaşı’dır. 62. Pi- kerlik tarihinin daha büyüğünü görmedi- nuz? Öleni görüyor, üç dakikaya kadar yade Alayı adıyla 20.Tümen’in kurulu- ği İtilaf donanmasının en güçlü saldırıla- öleceğini biliyor, hiç ufak bir fütur bile 27 NİSAN/17.00 13.00?17.00/18.00?20.00 şunda Çanakkale Savaşları’na katılır. rına karşın 18 Mart 1915 Deniz Zaferi ka- göstermiyor; sarsılmak yok! Okumak zanıldı, Çanakkale denizden geçilemedi. bilenler ellerinde Kuranı Kerim, cenne- ‘Çanakkale geçilmez’ te girmeye hazırlanıyorlar. Bilmeyen- Bu alayın 1.Taburu’nun 3.Bölüğü, Savaşı kazandıran ruh ler kelimei şahadet çekerek yürüyor- HAREM ETKİNLİK ALANI Kerevizdere’nin Şehitler Tepesi’nde çok Sonrası, Çanakkale’yi karadan da ge- lar. Bu, Türk askerlerindeki ruh kuvveti- kanlı, çetin muharebelere girer. İki ta- çilmez kılan Anafartalar Kahrama- ni gösteren şayanı hayret ve tebrik bir rafın siperleri arasındaki mesafe bazı nı Mustafa Kemal’in tarih sahnesi- misaldir. Emin olmalısınız ki Çanakka- yerlerde 3-4 metreye kadar inmiş, her ne çıkışıdır: 25 Nisan 1915 şafağı ile İti- le muharebesini kazandıran, bu yük- iki taraf da nerede ise toprağa gömül- laf kuvvetlerinin sıklet merkezi ile sek ruhtur.” müş, birbirlerinin nefesini duyar ol- Arıburnu’nda başlattıkları saldırıla- Atatürk, sanki şehadete koşan Üs- muşlardır. Bu çatışmalarda gösterdi- rı 9 Ocak 1916’da yenilgileri ile biter. Bu teğmen Zahid’i anlatmaktadır…