Katalog

23 NİSAN 2025 ÇARŞAMBA İNCELEME/HABER 11 ‘Ulusal egemenliğe dayanan yeni Türk devletinin kurulması’ TBMM’NİN AÇILMASI 23 Nisan 1920’de açılan TBMM, kuruluşunda ve işleyişinde SINAN MEYDAN sarayın (sultanın-halifenin) herhangi bir etkisi ve yetkisi Tarihten olmayan; üzerine saray gölgesi düşmeyen ilk meclisimizdir. Günümüze Urla Enginar Festivali 11. kez kapılarını açıyor önemi ele alınacak. Ana sahne ECE İÇMEZ smanlı Devleti I. Dünya ve alternatif sahnelerde canlı Savaşı’nı kaybetti. 30 Ekim İzMİr Büyükşehir Belediyesi, müzik performanslarının O1918 Mondros Ateşkes Urla Kaymakamlığı, Urla yanı sıra, Urla’nın şefleri Antlaşması ile yenilgiyi kabul Belediyesi, İzmir Ticaret Odası, ve yabancı şeflerle mutfak edip savaştan çekildi. 13 Kasım İzmir Ticaret Borsası, İzmir atölyeleri, akademisyenlerin 1918’de İtilaf Devletleri (İngiltere, Ekonomi Üniversitesi, Urla ve üreticilerin katılımıyla Fransa, İtalya ve Yunanistan) Ziraat Odası, Urla Esnaf ve paneller ve söyleşiler yapılacak. Osmanlı başkenti İstanbul’u fiilen Sanatkarlar Odası ve Urla Kent İzmir Büyükşehir Belediyesi işgal etti. İstanbul’un ilk işgalinin Konseyi işbirliğiyle düzenlenen İZDENİZ AŞ, festivale özel üzerinden iki ay geçmeden, 21 Festival, 25-27 Nisan 2025 olarak Karşıyaka ve Konak Aralık 1918’de, Padişah Vahdettin, tarihlerinde yapılacak. iskelelerinden 25 Nisan Cuma, Osmanlı Mebusan Meclisi’ni Festivalde enginarın tarımdaki 26 Nisan Cumartesi ve 27 kapattı. Meşrutiyetten yeninden yolculuğu, gastronomideki Nisan Pazar günleri seferler anayasal monarşiye dönüldü. yeri ve kültürel miras olarak düzenleyecek. l İzMİr Böylece çok kritik bir dönemde Türkiye’nin kaderi tek bir adamın (Padişah Vahdettin’in) aklına, iradesine, cesaretine ve vicdanına kaldı. Devletin kaderinin -üstelik çok zor bir dönemde- tek adamın TBMM, üzerinde padişahın herhangi bir etkisinin ve yetkisinin olmadığı tarihimizdeki ilk meclistir. eline bırakılmasının yaratacağı TBMM’nin açlıışıyla sarayın saltanatının yerini milletin egemenilği aldı. (23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılışı) büyük tehlikeyi gören Mustafa Kemal (Atatürk), 1919’da duyurdu. Bütün ülkede seçimler görünmez oldu.” (Sina Akşin, Daha sonra Meclis’e, aslında Anadolu’ya geçip ulusal direnişini yapılarak her sancaktan Savaş ve Etnik Temizlik, İstanbul, içinde cumhuriyetin saklı olduğu, örgütlemeye başladığında, bir seçilen beş kişinin Ankara’ya bir yazılı öneri sundu. Meclis’in 2019, s. 151-152) an önce seçimlerin yapılarak gönderilmesini istiyordu. 1921 Anayasası ilk kararlarına dönüşen ve “geçici meclisin yeninden açılması için Ayrıca İstanbul’daki Mebusan hazırlanırken “Türkiye” adı anayasa” niteliği kazanan bu büyük çaba harcadı. Ancak Meclisi’nden gelen milletvekilleri yine kullanıldı. 13 Eylül 1920 öneride özetle şöyle diyordu: meclisin işgal altındaki İstanbul’da de Ankara’daki meclise kabul tarihli Teşkilat-ı Esasiye 1. Artık yüce Meclis’in değil, Anadolu’da güvenlikli bir edilecekti. 23 Nisan 1920 Cuma üstünde hiçbir güç yoktur. Kanunu tasarısında birçok yerde açılmasını istiyordu. Bunun günü açılacak bu yeni meclis, yerde “Türkiye Büyük Millet 2. Meclis’in seçtiği ve Meclis’e için çok uğraştı. Son Osmanlı Foçalılar Kumburnu Plajı’nın daha önceki meclisler gibi bir karşı sorumlu bir hükümet Meclisi” ifadesi geçiyordu. Mebusan Meclisi, 12 Ocak 1920 “Osmanlı Mebusan Meclisi” kurmak gereklidir. Ülke adı olarak da “Türkiye” Pazartesi günü İstanbul’da açıldı. değil, “Türkiye Büyük Millet kullanılıyordu. (Md. 18). 20 3. Geçici bir hükümet başkanı satışına karşı ayaklandı Bu Meclis, 28 Ocak 1920’de Meclisi” olacaktı. Böylece seçmek veya bir padişah vekili Eylül 1920 tarihli Bakanlar Türkiye’nin bağımsızlık belgesi belirlemek uygun değildir. Osmanlı’nın yerini Türkiye alacaktı. Kurulu kararında da Meclis So SYal Güvenlik Kurumu’na “Kumburnu halkındır Misak-ı Milli’yi yayımladı. 4. Meclis başkanı hükümetin Başkanlığı’ndan “Türkiye Büyük (SGK) olan borçlar gerekçe satılamaz” ve “Hak, hukuk, İtilaf Devletleri, 16 Mart de başkanıdır, Meclis adına ‘Meclis’in adı’ tartışmaları Millet Meclisi Riyaseti” diye gösterilerek Foça’nın en adalet” sloganlarıyla yürüyüş 1920’de İstanbul’u resmen işgal yetkili ve Meclis’e karşı Atatürk, sadece yeni bir meclis söz ediliyordu. Meclis Başkanı gözde kıyılarından biri olan düzenledi. etti. İngilizler, Meclisi Mebusan’ı sorumludur. Atatürk, önceleri Meclis değil, onunla birlikte yeni bir Türk Kumburnu Plajı’nın 350 Satışa çıkarılan alan, basıp iki milletvekilini; Rauf 5. Padişah ve halife baskı yazışmalarını “BMM Reisi devleti kuruyordu. Bu nedenle milyon TL bedelle satışa İsmetpaşa Mahallesi Karacina (Orbay) Bey ile Kara Vasıf Bey’i ve zordan kurtulduğu zaman hazırladığı taslakta meclisin adının Mustafa Kemal” olarak çıkarılmasına Foçalılar sert mevkisinde yer alan, 17 bin tutukladılar. İki gün sonra bu iki Meclis’in düzenleyeceği yasaya imzalarken daha sonra “TBMM “Kurucu Meclis” olmasını önerdi. tepki gösterdi. “Silkeleme 561 metrekarelik Kumburnu milletvekilini başka bazı asker- göre yerini alır. Ancak bazı komutanlar bunu Reisi Mustafa Kemal” olarak değil, çökme planı” diyerek Sosyal Tesisi. SGK tarafından sivil tutuklularla birlikte (toplam Çok açıkça görüldüğü gibi sakıncalı bularak meclise “Şurayı imzalamaya başladı. Prof. 11 tutuklu) Malta’ya sürgün karara karşı çıkan yurttaşlar, 30 Nisan 2025 tarihinde, TBMM, kuruluşunda ve işleyişinde Milli” denilmesini veya “Mebusan Sina Akşin’in araştırmasına ettiler. Bu gelişmeler üzerine kamuya ait sahil alanlarının saat 10.00’da yapılacak ihale sarayın (sultanın-halifenin) Meclisi” adının devam etmesini göre Meclis Başkanı Atatürk, Padişah Vahdettin, 18 Mart özel sermayeye devrine öncesinde Foça Tarih ve Doğa herhangi bir etkisi ve yetkisi önerdi. H. Suphi Tanrıöver, ilk kez, 23 Eylül 1920’de Malatya 1920’de “resmi görüşmeleri karşı seslerini yükseltti. Talanına Hayır Platformu, olmayan; üzerine saray gölgesi yeni meclise “Kurultay” adının Mebusu Lütfi Bey’le arkadaşlarının erteleme” kararı alan Mebusan Foça Tarih ve Doğa Talanına satışın durdurulması amacıyla düşmeyen ilk meclisimizdir. verilmesini istedi. Celalettin Arif bir soru önergesine verdiği yanıtta Meclisi’ni, 11 Nisan 1920’de Hayır Platformu’nun aynı gün Buca Sosyal Güvenlik Atatürk’ün bu önerisi Bey ise “Meclis-i Kebir-i Milli” “TBMM Reisi” ifadesini kullanıyor. kapattı. Padişah, anayasanın 7. doğrultusunda meclis içinden çağrısıyla Nihat Dirim Barış Merkezi önünde buluşma adını önerdi. Sonunda Atatürk’ün Atatürk, “Türkiye Büyük Millet maddesine dayanarak 4 ay içinde bir hükümet seçildi. Atatürk’ün ve Demokrasi Meydanı’nda çağrısında bulundu. de isteğiyle “Büyük Millet Meclisi” ifadesini daha sonra yeni seçim yapıp meclisi yeniden Nutuk’taki ifadesiyle “Böyle bir araya gelen Foçalılar, l İzMİr /Cumhuriyet Meclisi” adı kabul edildi. 1 Ekim 1920’de İtalyan Meclis toplamak koşuluyla “siyasi bir hükümet, milli egemenlik Başkanı’na gönderdiği telgrafta, nedenlerden dolayı” Mebuslar Osmanlı’dan Türkiye’ye temeline dayanan halk sonra 4 Ekim 1920’deki başka bir Meclisi’ni dağıttığını açıklamıştı. Osmanlı’nın resmi adı “Devlet-i hükümetidir, cumhuriyettir.” telgrafta kullanıyor. Ondan sonra Böylece en gerekli zamanda Âliye” veya “Devlet-i Âliye-i Prof. Şerafettin Turan’a göre da her zaman olmasa da sık sık bir kere daha ülke Meclis Osmaniye” idi. 1876 Kanun-i Meclis Hükümeti Sistemi içinde “TBMM Reisi Mustafa Kemal” denetiminden yoksun kaldı. Esasi’sinde “Devlet-i Osmaniye” “Yasaları onaylayan, yürütme ifadesini kullanıyor. Böylece İngilizlerin baskısıyla sarayın diye geçiyordu. Batılılar ise kurulunu ve hükümeti atayan bir bizzat Atatürk’ün kullanımıyla (sultanın) meclisi kapatması, öteden beri Osmanlı’ya hep saltanat makamı bulunmadığına “BMM” adı “TBMM” halini alıyor. milli iradeye (ulusal egemenliğe) “Türkiye” diyordu. Kurtuluş göre 23 Nisan 1920’de Önceleri “Türkiye” adı “Türkiya” vurulmuş bir darbeydi. İşgalci Savaşı’nda “Türkiye” ifadesi başlayan düzeni meşrutiyet olarak yazılıyor. Atatürk de böyle emperyalizm ve işbirlikçi saray, Misak-ı Milli Beyannamesi’nde olarak nitelemeye olanak kullanıyor. (Akşin, s. 152-153) millet iradesinden korkuyordu. karşımıza çıkıyor. Misak-ı Milli’nin bulunmamaktadır.” (Turan, s. 141) 8 Şubat 1921’de “Büyük Millet Bu nedenledir Padişah Vahdettin, 3. maddesinde “Türkiye sulhu” Gerçekten de 29 Ekim Meclisi”nin başına “Türkiye” millete güvenmesi gerektiğini ifadesi geçiyor. “Türkiye” ifadesi 1923’te ilan edilen Cumhuriyetin adı getirildi. 23 Nisan’ı ulusal söyleyen Rauf Bey’e, “Bir millet daha sonra 23 Nisan 1920’de temelleri, 23 Nisan 1920’de açılan bayram kabul eden 23 Nisan 1921 var koyun sürüsü… Buna bir Ankara’da kurulan yeni meclisin TBMM’de atıldı. Önce 24 Nisan İlk kez sinemada film izlediler tarihli yasanın ilk maddesinde de çoban lazım o da benim” yanıtını adında ve ilk kararlarında karşımıza 1920 kararları doğrultusunda TBMM adı kullanıldı. (Turan, s.1 vermişti. (Şerafettin Turan, Türk çıkıyor. Meclis içinden bir hükümet DeNİzl İ Büyükşehir eğitim gören 5. ve 6. 35) Böylece yeni meclisin adıyla Devrim Tarihi, 2. Kitap, Ankara, 23 Nisan 1920’de Ankara’da seçildi, böylece İstanbul’daki Belediyesi, 23 Nisan Ulusal sınıflardan 260 öğrenci, birlikte yeni Türk devletinin adı da 1998, s. 106) Birinci Meclis açılırken Meclis’in saray hükümeti yok sayıldı. Sonra Egemenlik ve Çocuk Bayramı Forum Çamlık ve Teras Park ortaya çıkmış oldu: Türkiye. hangi mebuslardan oluşacağı 20 Ocak 1921’de kabul edilen etkinlikleri kapsamında sinemalarında “Bir Minecraft Prof. Dr. Sina Akşin’e göre, Yeni Türk devletinin kararında “Türkiye Büyük Teşkilatı Esasiye Kanunu’nda anlamlı bir organizasyona Filmi”ni izledi. Film sonrası “Devlet adı olarak Osmanlı temeli: TBMM Millet Meclisi” (TBMM) ifadesi (1921 Anayasası’nda) açıkça imza attı. 17 ilçeden gelen yemek yiyip hediye edilen sözcüğünün meclis adında kullanılıyor. Atatürk de hükümet “Egemenlik kayıtsız şartsız Atatürk, Nutuk’ta 19 Mayıs yer almaması başlı başına bir ve daha önce hiç sinemaya kitapları alan öğrenciler 1919’da Samsun’a çıkarken kurulması için verdiği önergenin milletindir” denerek milletin devrimdi. Cumhuriyete doğru gitmemiş 260 öğrenci, hem Albayrak Spor Oyunları 3. maddesinde “Türkiye Büyük bu egemenliği sadece TBMM “Ulusal egemenliğe dayanan atılmış bir adımdı. Fakat Türkiye sinema deneyimi yaşadı Kompleksi’nde düzenlenen Millet Meclisi”nin üstünde bir yeni bir Türk devleti kurmayı” eliyle kullanacağı belirtildi. 1 adının eklenmesi de aynı yönde hem de çeşitli etkinliklerle eğlenceli aktivitelere düşündüğünü yazıyor. Gerçekten kuvvet olmadığını belirtiyor. Kasım 1922’de saltanat kaldırıldı. bir devrim gibiydi…” bayramın tadını çıkardı. 17 katılarak keyifli vakit geçirdi. Atatürk, verdiği önergenin 4. Böylece egemenliği saraydan alıp de Atatürk, kafasındaki o yeni 23 Nisan 1920’de Ankara’da ilçenin kırsal alanlarında l İzMİr /Cumhuriyet Türk devletinin temellerini Kurtuluş maddesinde de “Türkiye Büyük millete veren TBMM, Osmanlı açılan meclise “Türkiye Büyük Savaşı yıllarında attı. Millet Meclisi”nin yasama saray saltanatına da son verdi. Millet Meclisi” adının verilmesiyle ve yürütme yetkilerine sahip HHH Atatürk, İstanbul’un işgalinden ulusal egemenliğe dayanan Bornova Belediyesi’nden bir gün sonra, 17 Mart 1920’de olduğunu ifade ediyor. Görüldüğü 23 Nisan 1920’de Ankara’da “Türkiye” adlı yeni bir Türk bir genelge yayımlayarak gibi Atatürk, Meclis’in açıldığı açılan TBMM sıradan bir meclis devletinin, Türkiye Cumhuriyeti’nin gün verdiği önergelerde Meclis’in veya üzerine saray gölgesi düşen “İstanbul’un işgalinin Osmanlı temelleri atılmış oldu. Atatürk bu Abide-i Hürriyet Parkı Devleti’nin hayatına ve adında açıkça “Türkiye” ifadesini Osmanlı meşrutiyet meclislerinin süreci başından sonuna kadar egemenliğine son verdiğini” kullanıyor, yeni meclisi “Türkiye devamı değildir, 23 Nisan 1920’de BOr NOva Belediyesi, başarıyla yönetti. Büyük Millet Meclisi” olarak Ankara’da açılan TBMM, ulusal duyurdu. Artık Osmanlı Devleti Tanzimat’ı kaldırmak için yıkılmıştı. Dolayısıyla “ulusal adlandırıyor. Prof. Dr. Sina egemenliğe dayanan yeni bir Türk Üstüne saray gölgesi çıkarılan gerici 31 Mart egemenliğe dayanan yeni bir Türk Akşin şöyle diyor: devleti kuran ve saray saltanatına olaylarında yaşamını düşmeyen Meclis son veren bir cumhuriyet devleti kurmanın” zamanı gelmişti. “Ama Osmanlı’nın reddi yitirenleri anmak ve Türk Atatürk, 19 Mart 1920’de anlamında yorumlanması TBMM Başkanı Mustafa Kemal meclisidir. tarihine ışık tutmak amacıyla “Ankara’da olağanüstü yetkili kaçınılmaz olan Türkiye adı fazla (Atatürk), 24 Nisan 1920 tarihinde 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Kazım Dirik Mahallesi’ne bir meclisin toplanacağını” cüretliydi, 23 Nisan’dan sonra Meclis’te uzun bir konuşma yaptı. Çocuk Bayramı’mız kutlu olsun. “Abide-i Hürriyet Parkı” inşa ediyor. 27 Nisan’da tarihçi İlber Ortaylı’nın Bornova Belediye Başkanı katılımıyla açılacak park iki Hukukçulardan adliye önünde Kozağaçlı protestosu Ömer eşki, parkın yapım ana bölümden oluşuyor. çalışmalarını inceleyip “Terör örgütüne üye olma” suçlamasıyla tarafından Adliye önünde yapılan basın Birinci bölümde tarih yetkililerden bilgi aldı. 2017’de tutuklanan ve cezaevinde geçirdiği açıklamasında Kozağaçlı’ya yönelik “infaz boyunca kurulmuş 18 Türk olacağını belirten Bornova 8 yılın ardından 16 Nisan’da tahliye edilen yakma” uygulamasına tepki gösterilerek devleti ve kurucularına yer Belediye Başkanı Ömer Eşki, Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Onursal “Selçuk Kozağaçlı’ya özgü işletilmiş tüm verilirken, ikinci bölümde ise projeyle ilgili olarak “Abide-i Genel Başkanı Selçuk Kozağaçlı, tahliyesinin talimat zincirine ek olarak uzun zamandır ulu önder Mustafa Kemal Hürriyet Parkı, yalnızca bir ardından 24 saat geçmeden tekrar cezaevine süregelen, denetimli serbestlik ve şartlı Atatürk, İttihat ve Terakki yeşil alan değil, halk iradesine gönderildi. Dün Bakırköy Adliyesi’nde buluşan tahliye kararlarının hapishane idare ve Cemiyeti’nin öncüleri ile ve çağdaşlaşmaya sahip ÇHD İstanbul Şubesi üyesi avukatlar, Silivri gözlem kurullarınca keyfi kıstaslar ve 31 Mart olaylarında şehit çıkanların anısını yaşatan, 9 No’lu Cezaevi’ne gönderilen 52 yaşındaki formalitelere bağlanmasının bir örneğidir. edilen 71 kişinin temsili anıtı tarihsel belleği diri tutan bir Kozağaçlı’nın tutukluluğuna yönelik itiraz Tutsakların tahliyelerinin keyfi kıstaslara bulunacak. mekân olacak” diye konuştu. dilekçesini, koşullu salıverme kararını bağlanması siyasal iktidarın ikiyüzlü ceza ve Parkın tarih bilincini canlı l İzMİr /Cumhuriyet savcılığın itirazı üzerine kaldıran Bakırköy infaz politikalarının ulaştığı noktayı ortaya tutacak bir vicdan köprüsü 2. İnfaz Hâkimliği’ne sundu. Avukatlar koymaktadır” dendi. l Haber Merkezi