Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 30 MART 2025 PAZAR9 Martta, önceki aya kıyasla tedavüle verilen 200 TL’lik banknot sayısı yüzde 22 arttı Artık harçlık bile değil Ekonomide Mart 2025 sonu itibarıyla adet bazında piyasadaki payı 840.9 MiLYa R TL büyük tahribat yüzde 56.1’e yükselen 200 TL’nin, tedavüle çıktığı 2009’da Tedavüldeki banknotların evgili okurlarım, bu köşede birçok dolar karşılığı 129 dolarken bugün 5.4 dolara düştü. toplam tutarı ekonomist gibi sürekli Türkiye Sekonomisinin sorunlu alanlarını KP iktidarının, özellikle 2018 verilemeyecek duruma getirildi. ele alarak yapılan yanlışların nelere mal yılından bu yana Türkiye’yi O kadar ki Mart 2025’te tedavüle olduğunu yazıyorum. Ancak bugünlerde Aiçine sürüklediği çok yönlü verilen 200 TL sayısı, adet bazında olup bitenlere bakınca benim gibilerin kriz toplumun geniş kesimlerini önceki aya kıyasla tam anlamıyla sesi hiç duyulmamış diye düşünmeye yoksullaştırırken ekonominin rekor kırdı. başladım. Ülkeyi yöneten tek adam rejimi önemli göstergelerinden olan Türk Merkez Bankası’nın verilere sanki başka bir dünyada yaşıyor. Bazen acaba aynı ülkede yaşamıyor muyuz diye Lirası’nın da değersizleşmesine göre Mart 2025 sonu itibarıyla şüpheye de kapılıyorum! neden oluyor. Bu açıdan tedavüldeki 200 TL sayısı, önceki Yaklaşık 2 yıl önce göreve gelen Hazine bakıldığında, ülkenin en büyük aya (aylık) kıyasla yüzde 22.3 (640.4 ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, banknotu (kâğıt para) olarak 2009 milyon adet), Mart 2024’e (yıllık) rasyonel politikalara dönüyoruz diye işe yılı başında tedavüle çıkarılan kıyasla yüzde 99.5 ve Mart 2023’e başladı. Programın faturası maalesef 200 TL, bugün; Şeker Bayramı’nın (iki yıllık) yüzde 226.4 artarak sadece sabit gelirlilere, emekçilere ve emeklilere kesildi. Kamu tasarruf etmedi, birinci gününde harçlık olarak bile 3 milyar 516 milyon 61 bin 544 703.2 MiLYa R TL üstelik zenginimiz daha zengin olmaya Tedavüldeki 200 TL’lerin adede yükseldi. Toplam kâğıt para devam etti. toplam tutarı sayısındaki payı da yüzde 56.1’e Bu minvalde iki yıldır toplumda çıktı. Bu oran önceki ay yüzde 53.1, 791 milyar TL gerek! derinleşen yoksullukla birlikte yürütülen Bu karşılık, 200 TL’nin ilk kez artan, yıllıkta ise yüzde 1.6 azalan Mart 2024’te yüzde 39.5, Mart enflasyonla mücadele programı, cari tedavüle verildiği 2009’daki yıllık “100 TL” oldu. 100 TL’liklerin dengeyi riskli bölgeden çıkarma çabaları, 2023’te yüzde 29, 5 yıl önce; Mart Hazine ve Maliye Bakanlığı, devalüasyon krizine girmemek için döviz ortalama dolar kuruna göre 129 toplam sayısı 1 milyar 74 milyon 2021’de ise yüzde 13.8 idi. n isan-Haziran 2025 döneminde biriktirme gayretleri, bir miktar sonuç dolardı. adet. Bunu aylık yüzde 3.8, yıllık 692.6 milyar liralık iç borç servisine verecek diye bekleniyorken siyaset 100 TL ikinci sırada Yine Merkez Bankası’nın yüzde 10.5 artışla 563.5 milyon karşılık, 791.2 milyar liralık iç sahnesinden gelen operasyonla birlikte borçlanmaya gideceğini duyurdu. verilerine göre Mart 2025 sonu adedi aşan “10 TL”, aylık yüzde 2.1, Bu noktada 200 TL’nin turplar heybeden çıkmaya başladı ve her Bakanlığın yeni yayımladığı iç borçlanma itibarıyla tedavüldeki toplam kâğıt yıllık yüzde 8.2 ile 509.6 milyon piyasadaki yerinin bu kadar şey altüst oldu. Heybede yeni turpların stratejisinde, nisan ayında 293.3 milyar para sayısı aylık yüzde 15.8, yıllık adede ulaşan “5 TL” izliyor. Ayrıca büyümesinin nedenini olduğu da söyleniyor. liralık iç borç servisine karşılık 329.5 Resmi açıklamalara göre üç günde yüzde 40.5, iki yıllık yüzde 68.5 piyasada aylık yüzde 9.2 artış, anlamak için değerindeki milyar liralık, mayıs ayında 149.9 milyar 25 milyar dolar civarında rezerv satıldı. artışla 6 milyar 265 milyon 532 yıllık yüzde 16.4 düşüşle 334.3 erimeye bakmak yeterli. liralık iç borç servisine karşılık 174.9 Faizler yükselmeye başladı. Şimdilerde bin 392 adede ulaştı. Tedavüldeki milyon adet “50 TL”, aylık yüzde Örneğin 200 TL’nin dolar milyar liralık ve hHaziran ayında 249.4 enflasyon tahminleri yukarı doğru revize diğer kâğıt paralara bakıldığında 5.5, yıllık yüzde 19.5 artışla 268.3 milyar liralık iç borç servisine karşılık karşılığı, Mart 2025’te Merkez ediliyor. Türkiye’nin yurtdışından kredi 286.8 milyar liralık iç borçlanma ise 200 TL’den sonra en çok payı milyon adet “20 TL” bulunuyor. Bankası’nın aylık ortalama dolar bulurken ödediği kredinin risk primi (CDS) yapılması öngörülüyor. olan banknot, aylık yüzde 15.1 l Ekonomi Servisi yükselmeye başladı. Ekonomide biraz kuruyla 5.4 dolara kadar düştü. istikrar olsun diye dar gelirlilerin ödediği bütün bedeller de heba oldu. Ülke nüfusunun en az yüzde 70’i zaten açlık ve Özelleştirme gelirleri düşerken artan davalar iktidarı yeni yollara itti yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Şirket iflaslarında ve konkordato başvurularında dramatik artışlar var. Geniş tanımlı işsiz (yüzde 28.4) sayısı 11.4 milyona çıkmış bulunuyor. İstihdam azalıyor. Şimdi ‘Satış’a destek aranıyor ücretlerin ve maaşların alım gücündeki erimenin daha da hızlandığını göreceğiz. konuda şu vurgu yapıldı: MUSTAFA ÇAKIR Yeni araçlara TTB “İdari yargıda görülen davaların Ülke, siyasilerin koltuk zelleştirme İdaresi 51 adedi özelleştirme, 109 hırsına kurban ediliyor yükümlülüğü kalktı ÖBaşkanlığı’nın (ÖİB) adedi de imar uygulamalarına Peki neden? Koltuk bir kişiye baki verilerine göre 1986-2024 Ul Usal Taşıt Tanıma Sistemi ilişkin olup diğerleri (1673 adet) kalsın, Ekrem İmamoğlu cumhurbaşkanı (UTTS) ile ilgili yapılan tebliğ döneminde idare tarafından kuruluşlardaki personelin nakli, adayı olamasın diye. Diploması iptal değişikliğiyle 1 Temmuz 2025 gerçekleştirilen özelleştirme olsun. Onun ve etrafındakilerinin de özlük hakları ve kıdem tazminatı tarihinden itibaren piyasaya mallarına ve şirketlerine el konsun. uygulamalarının toplamı 71.6 ödenmesi istemi, ihale sonucunda Diploma iptali ayrı bir hukuk garabeti. sürülecek bireysel araçlara taşıt milyar dolar oldu. Bu kapsamda irat kaydedilen teminatların Peki anayasa tarafından güvence altına tanıma birimi (TTB) taktırma Kasım 2002’de iktidara gelen milyon dolar, 2023’te 181 milyon iadesi talepleri ve idare personeli alınan, demokratik hukuk devletinin en yükümlülüğü kaldırıldı. AKP’nin döneminde yapılan dolar ve geçen yıl 122 milyon tarafından açılan davalar ile temel haklardan olan mülkiyet hakkı ne Hazine ve Maliye Bakanlığı özelleştirmenin büyüklüğü ise dolar oldu. Bunun yanında diğer konulara ilişkindir” dendi. olacak? Gelir İdaresi Başkanlığı’nın dünkü Ortada daha iddianame bile yokken 63.4 milyar dolara ulaştı. Ancak özelleştirmeler nedeniyle Raporun “öneri ve tedbirler” Resmi Gazete’de yayımladığı kimse bana bu hakkın kamu yararı özelleştirmeler özellikle 2018 bölümünde ise özelleştirmelere çok sayıda dava da açılıyor. düzenlemeye göre UTTS, vergi adına sınırlandığını söylemesin. Basına sonrası hız kesti. toplumsal desteği artırmak için mükellefleri tarafından iş İdari yargıda geçmiş yıllardan servis edilen suç isnatları ve gizli amaçlı kullanılan taşıtlar için En fazla özelleştirme 12.4 neler yapılması gerektiğine de devreden 1774 dava bulunuyor. tanık ifadeleri ise CHP Genel Başkanı uygulanacak, mükellefiyeti milyar dolar ile 2013’te yer verildi: “Pozitif bakış açısının Geçen yıl 59 dava daha açıldı. Özgür Özel’in ifadesiyle somut delil ve olmayanların sıfır taşıtları ise gerçekleşti. 2017’de 751 milyon geliştirilebilmesi adına özelleştirme kanıtlara dayanmadığı anlaşılıyor. Oysa, UTTS kapsamına dahil olmayacak. Tazminat ve özlük hakkı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223/5. dolara düşen özelleştirmeler, uygulamalarının olumlu yönlerini Ayrıca benzin veya motorin maddesine göre; mahkûmiyet için bir ÖİB’nin 2024 yılı faaliyet 2018’de 1.3 milyar dolara öne çıkaran akademik çalışmalara suçun, sanık tarafından işlendiğinin dışındaki yakıt türleri için TTB’lerin yükseldi. Ancak bu tarihten raporuna göre idari yargıda 1833 destek verilmesi. Gerçekleştirilen şüpheye yer vermeyecek, kesin ve takılma süresi 31 Aralık’a uzatıldı. sonra hiçbir zaman 504 milyonu dava sürüyor. Adli yargıda ise özelleştirme uygulamalarının somut delillerle ispatlanması, diğer bir geçemedi. Özelleştirmeler geçmiş yıllardan devreden 56 dava toplumsal desteğe sahip olması ifadeyle masumiyet karinesinin aksinin ispatlanması gerekmiyor mu? 2019’da 116 milyon dolar, var. Geçen yıl altı dava daha açıldı. amacıyla toplum lehine yapılan Sistemli yandaş ekonomisini icat 2020’de 22 milyon dolar, 2021’de Rapora göre devam eden dava düzenlemelerin basında yer edenler, kamu ihale yasasını yüzlerce kez 413 milyon dolar, 2022’de 504 sayısı ise 56. 2024 raporunda, bu almasının sağlanması.” l ANKARA değiştirenler, KOİ projelerinin ve Varlık Fonu’nun mimarları belli ki bizim aklımızla dalga geçiyorlar. Meşhur terör örgütüyle Nobel ödüllü Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’nin seçeneklerine dikkat çekti: ilişkilendirme konusu ise artık Türkiye’de trajikomik bir hal almış görünüyor. Bu ülkede kimlere terörist denmedi ki! KISA... KISA... KISA... Şimdi soruyorum size, bu durumda siyasette olan veya muhalif olan herkesin a B yolu demokrasiye bağlı l Ta RSiM kapsamında, geçen özgürlüklerine, kazanılmış haklarına, yıl hasar ödemesine esas ürünler mallarına, mülklerine ve şirketlerine el KÜr EsEl gelişmelerin ışığında Türkiye Fransa ve diğer Avrupa ülkeleri için arasında ilk sırada yüzde 23.8’lik konabilir mi? Böyle bir endişe, serbest ve son dönem yaşanan gelişmeleri Daron a cemoğlu, çok önemli bir ortak olacaktır. Avrupa payla kurutmalık üzüm yer aldı. piyasa ekonomisini de demokratik hukuk a BD Başkanı Trump’ın değerlendiren Nobel Ekonomi Ödülü nüfusunun hızla yaşlanması nedeniyle, düzenini de temelden işlemez hale İkinci sırada yüzde 20.6 payla otoriter ülkelerle getirmez mi? sahibi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Avrupa’ya daha fazla Türk göçü buğday, üçüncü sırada yüzde 12,4 giderek daha önümüzdeki dönemde izlenecek yolun ihtimali artık eskisi kadar ürkütücü payla sofralık üzüm geldi. fazla ittifak Gençler neden sokağa çıkıyor? ülkenin geleceği açısından belirleyici olmayabilir. Avrupa Birliği (AB) ve l eLekTRik Dağıtım Hizmetleri kurabileceğini 18 Mart’ta diploma iptaliyle başlayan olacağını vurguladı. Sosyal medydan Avrupa Savunma Paktı’nın bir parçası Derneği Genel Sekreteri vurguladı. operasyon adeta toplumda bir kırılmaya açıklama yapan Acemoğlu’nun, bu olmak, Türkiye için oyunun kurallarını Hüseyin Erdoğan, elektrik neden oldu, geçinemeyenler, ülkenin kapsamda özellikle demokrasiyle ilgili şu değiştirecektir. Ancak bu yol, Türkiye’nin dağıtım şirketlerini Avrupa’daki dengelerde “liberal demokrasiye bağlı ve kendilerinin geleceklerinden endişe vurgusu dikkat çekti: “Cumhurbaşkanı demokrasiye olan bağlılığından geçiyor. muadilleriyle eşleştirmek ve yeni ve kendi savunmasını önceliğe alan yeni duyanlar sokağa çıkmaya başladı. Adeta Erdoğan’a meydan okuyan (ve belki Türkiye’nin Avrupalı ortaklarına, işbirliği modeli geliştirmek için bir Avrupa bloku (hatta Kanada’nın bile CHP’yi önderlik etmeye mecbur bıraktılar. de tahtından indirmesi muhtemel demokratik kurumlarındaki bozulmayı AB’deki muhataplarına teklif katılacağı) ihtimali artık düşünülemez Çünkü toplumun büyük bir kesimi olan) İstanbul Büyükşehir Belediye tersine çevirmeye çalışacağına dair yaptıklarını açıkladı. değil” diyen Acemoğlu, “tam üyelik” zorluklar içinde yaşıyor. Toplum mutsuz Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun, birçok sinyaller göndermesi gerekiyor l Yeni düzenlemeye göre hedefine atıfla şöyle devam etti: ve umutsuz. Aslında herkes kendi derdi kişinin inanmadığı suçlamalarla (mevcut durumda ülke, demokrasinin Merkez Bankası ve bankalar için sokağa çıkıyor. a vrupa yaşlanıyor tutuklanmasından önce bile Türk kötüleşmesi açısından dünyada en tarafından, Türkiye ve yurtdışında Üstelik yurttaşlar, iktidar üzerindeki tek demokrasisi hastaydı.” Bu noktada, “Türkiye için Avrupa yolu artık kötü performansa sahiplerden biri yerleşik kişiler adına altın, gümüş etki gücü olan oy verme hakklarının da mevcut jeopolitik durumun Türkiye’ye ulaşılmaz değil. Türkiye NATO’nun en durumundadır).” Ancak Acemoğlu’na tehlikeye girdiğini, demokrasinin kıymetli ve platinin yanı sıra paladyum bir şey olduğunu görmeye başladılar. heba etmemesi gereken yeni bir fırsat büyük ikinci ordusuna sahip ve olası göre değişime kimin liderlik edeceği depo hesabı açılabilecek. Hukukun üstünlüğü yerine güçlünün yarattığını da belirten ve değişen küresel bir savunma birliği inşasında Almanya, belirsiz. l Ekonomi servisi hukuku geçerse sahipsiz kalacaklarının ilk kez farkına varıyorlar. En çok da gençler olup bitenin Metin a kdaş’a farkında. Çünkü gençlerin bir geleceği ‘Mesleki eğitime ‘Satılık işyerleri’ a rzu Turan, göre firmalar, var ve bu gelecekten endişe duyuyorlar. sahte ilanların eğitimlerin Dar tanımlı genç işsizlik, TÜİK yıllardır sektörün ihtiyaç duyuluyor’ için yeni dönem yüzde 75’nin rakamlarına göre bile yüzde 15’e çıkmış kanayan yarası uygulamalı olduğunu bulunuyor. Üniversiteler, bilimsel eğitim Eg E Bölgesi Sanayi Odası Tica ReT Bakanlığı’nca yürürlüğe olmasını talep anımsattı. kalitelerini ve özgürlük atmosferlerini (EBSO) ve İzmir Kavram Meslek ediyor. sokulan EİDS (Elektronik İlan kaybediyor. Okumak için yurt bulamayan, Yüksekokulu’nun (MYO) ortaklaşa Doğrulama Sistemi) 7 Nisan’dan imkânsızlıktan evlenmeye cesaret düzenlediği anket çalışmasıyla itibaren satılık işyerleri için de işleme teknolojisi” ve “hibrit- Arzu Turan, sektörde sahte ilanların edemeyen bu gençler bizim çocuklarımız. nitelikli ara elemana ihtiyaç duyulan zorunlu duruma geliyor. Sistem elektrikli taşıtlar teknolojileri” oldu. ve bilgi kirliliğinin her geçen gün Sokakta polisin her türlü hukuk dışı alanlar belirlendi. Ankette ortalama daha sonra satılık konutlar için de Sonuçları yorumlayan EBSO daha fazla önüne geçildiğine dikkat şiddetine maruz kalıyorlar, sorgusuz en yüksek puanları sırasıyla “kaynak uygulanacak. Başkan Yardımcısı Metin Akdaş, çekti. Turan şu vurguyu yaptı: “Gerçek ve sualsiz tutuklanıyorlar. Gençlerimize teknolojisi”, “imalat yürütme İlk aşaması sadece kiralık “Sürdürülebilir üretim için nitelikli ilanlarla yapılan satışlar doğru kıymayın efendiler. Bugün bayramın sistemleri operatörlüğü”, “alternatif ilanlarında zorunlu olan uygulamanın işgücüne, nitelikli işgücü için de pazarlama ve fiyatlandırmayı da birinci günü, Anadolu’nun kadim bilgeliği enerji kaynakları”, “otonom ikinci aşamasının başlayacağını ve sevgi diliyle kucaklasın hepimizi. mesleki eğitime ihtiyaç duyuyoruz” beraberinde getiriyor. Fiyatlar olumlu Bayramımız kutlu olsun. sistemleri teknikerliği”, “plastik belirten Emart Gayrimenkul kurucusu dedi. l Ekonomi servisi etkilenecek.” l Ekonomi servisi