Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 26 MART 2025 ÇARŞAMBA 2 olaylar ve görüşler Hukuk devleti… Biz bu filmi çok gördük görevlerinden alır, yerlerine av. erol ertuğrul Dr. ÇiğDem Bayraktar Ör Demirel, “Zincirbozan’da tel kayyum atarsanız bu örgü içinde kafese konan bizler nayasamızın 2. maddesi işleminiz hukuka aykırıdır. Eylül darbesi... değil; anayasa, hak hukuk ve A“Türkiye Cumhuriyeti Seçimle elde edemediğiniz Darbenin ardından adalettir” diye yazdı. demokratik, laik ve sosyal bir yere, seçileni 12650 bin kişi gözaltına İzmir Uzunada’da tutulan bir hukuk devletidir” diyor. görevden alarak hatta onu alınmış; ilk altı haftada 11 MSP lideri Necmettin Hukuk devleti kavramı, tutuklayarak “kayyum” bin 500 kişi tutuklanırken Erbakan da dokuz ay hapis devletin hukuk kuralarına diyerek kendi adamlarınızı bu sayı sadece bir yıl sonra yattı. Partilileriyle birlikte uyduğu, tüm işlemlerin atamak hukuka uygun 122 bin 600 kişiye ulaşmıştı. yargılanan Erbakan’a verilen hukuk kurallarına uygun olamaz. Eylül 1982’de ise 30 bini 4 yıl 2 ay ceza Yargıtay’da olarak yürütüldüğü Sizden olmadığını yargılanmayı bekleyen 80 bin bozuldu. CHP’nin önde gelen anlamını taşımaktadır. düşündüğünüz kişileri kişi hapishanedeydi. 3 bin 600 isimlerinden İsmail Cem de Hukuk kurallarına uymak günlerce gözaltında tutmak, idam cezası istenmiş, bunların “halkı kışkırttığı” gerekçesiyle ve bir hukuk devleti olmak, sonra da tutuklamak son 50’si infaz edilmişti. Darbe 12 Eylül sonrasında bu tüm ülkede güvenliğin ve günlerde bir kavramı Cumhurbaşkanı Kenan Evren, soruşturmalardan nasibini esenliğin de sağlanması öne çıkardı; düşman “Kılımız kıpırdamadan idam almıştı. anlamına gelmektedir. ceza hukuku. Düşman ediyorduk” bile diyebilmişti. aykırı davranmak. 30 kişi Kenan Evren, Afyon’da yaptığı Farklı siyasi fikirlerden, Hukuk yoksa güvenlik ve ceza hukuku aslında Öngörülemeyen hakkında 8 ila 30 yıl arasında konuşmada yeni anayasaya ideolojilerden, iklimlerden esenlik de yoktur. Hukuk düşmana karşı uygulanan tutuklamalar, süresi belli hapis istenmiş, sanıklar “Hayır” diyenlerin “dış güçlerle gelen bu liderlerin isimleri yoksa ekonomi de yoktur. ceza hukuku anlamına olmayan gözaltılar, mesnetsiz üç defa yargılandıktan işbirliği yaptığını” dahi darbe yönetiminin tutuklama Hukuk yoksa adalet de iddialar, duruşmalar, hukuksuz gelmektedir. Düşman ceza sonra yıllar süren davadan söylemişti. ve hapis faturalarında yoktur. Adaletin olmadığı cezalar... İçlerinde kimler hukuku, tehlikeli görülen ve beraat almıştı. Ama davada Konjonktür belliydi ve elden kesişmişti. Yargının yerde ise zulüm vardır. yoktu ki? Akademisyenler, öyle olduğu için de kendisi delil olarak sunulanlar hiç geçirilen siyasi partiler kanunu siyasallaştırılması marifetiyle Büyük adalet binaları gazeteciler, hukukçular, ile savaşılan kişilere karşı unutulmayacaktı. ile darbe öncesinde arenada baskılar, fişlemeler, yasaklar, yapılır ama içlerinde adalet uygulanan ceza hukukudur. öğretmenler, işçiler, memurlar, gözaltılar, tutuklamalar, “Deli Petro’nun Vasiyeti” bulunan politikacılara on yıl yoktur. Kendi vatandaşlarına çiftçiler... Avrupa’ya 30 bin kişi orantısız güç ve cezalandırma adlı kitap dernek binasında süreyle siyasetten men geldi. Anayasamıza göre sığınmacı olarak başvurmuştu. düşman ceza hukuku yöntemleri yaşamın olağan bulunmuş, Behice Boran’a Devamında davalar görüldü. Anayasa Mahkemesi 70 bin kişiye ise yurtdışına uygulayan bir devlet hukuk Darbe yönetimine karşı gündemine dönüşmüştü. plaket verilmiş, dahası kararları herkesi bağlar, gidemesinler diye pasaport devleti olamaz. Nâzım Hikmet’i anma çıkan CHP lideri Bülent Ecevit herkes AYM kararlarına Tarihten ders çıkarmak verilmemişti. Vatandaşlık gecesi düzenlenmişti. sıkıyönetim mahkemelerinde uymak zorundadır. Ayrıca Cumhuriyetten taraf Bülent Ecevit, Arayış’ta kanununda değişiklik yapılmış, Emekli büyükelçi Mahmut yargılandı, hapis yattı. Aynı Türkiye, Avrupa İnsan tarihe okkalı bir not düşmüştü: Yandaşlaştırılmış ve biat 14 bin kişi vatandaşlıktan Dikerdem, dernek başkanı şekilde AP lideri Süleyman Hakları Mahkemesi’nin etmiş yargı bağımsız da çıkarılmış, mal varlıklarına da “Yargı organları yeterince olarak verdiği ifadede savcıyı Demirel gözetime alındı. yargı yetkisini kabul değildir tarafsız da değildir. el konmuştu. bağımsız değilse yargıçlar eleştirirken Konya’da her yıl Siyasetini icra edebilmek için etmiştir. AİHM kararları iç Aslında yargının bağımsız 12 Eylül döneminde güvenceden yoksunsa düzenlenen Mevlana’yı anma 1987’deki affı bekleyecekti. hukuk kararlarıdır. Ama olması beklenir ama tarafsız cezaevleri tam kapasite mahkemelerin vereceği en programlarıyla nasıl Mevlevilik Aynı afla, siyasi yasağa AYM kararları da AİHM olması beklenmez, şöyle hizmet verse de yetmemiş, adaletli kararlar bile inandırıcı propagandası yapılmıyorsa muhalefet etmekle suçlanan kararları da uygulanmıyor. yeni cezaevleri inşa edilmişti. olamaz; halk, adalet inancını, ki: Türkiye Cumhuriyeti Nâzım Hikmet’i anmakla ve hakkındaki ikinci gözetim AYM ve AİHM kararlarına Yargının had safhada devlete güvenini yitirir. emperyalizme karşı verilmiş da komünizm propagandası kararıyla Zincirbozan’a uymayan bir devlet hukuk Adalete inanç ve devlete bir kurtuluş savaşından siyasallaştığı o dönemde suç yapılmış olamayacağını gönderilen Deniz Baykal’ın devleti olamaz. güven sarsıldıkça da hakkına sonra kurulmuştur. listesi de giderek daha fazla söylemişti. yasağı da kalktı. Baykal’ın Güzel yurdumuzda razı olmayanlar artar, yargı Cumhuriyet bir devrimdir sivilin yargılanabileceği Pek tabii savunma kanadı isnat edilen suçlarından yönetime karşı olan kişiler organları dışında hak arama kadar genişletilip uzatılmıştı. ve Cumhuriyetimiz bölücü ne derse desin, yargılamaya biri de “hükümetin manevi gözaltına alınmakta, eylemleri yaygınlaşır.” Yargı denetiminin kısıtlılığı, ve gerici saldırı altındadır. göre tüm bunlar dernek şahsiyetine hakaret”ti, günlerce gözaltında Günün sonunda gözaltına yurttaşın hukuki olanaklarının Bu emperyalist saldırılara faaliyetlerinde hiç adı beraat etti. Ne var ki Ecevit tutulmakta sonra da alınan, tutuklanan bu kişiler daraltılması nedeniyle kendini karşı Cumhuriyetin geçmemiş olsa da “komünizm” de 1975’te Karabük’te tutuklanmaktadırlar. bildikleri yolu yürümeye ifade edebilme aracı olarak korunması zorunludur. propagandalarıydı. ABD’ye yaptığı bir konuşmada Tepkiler karşısında devam ettiler. Demirel siyasi elde sadece Osmanlı’daki Onun için Cumhuriyetin karşı Afganistan’ı, İsrail’e aynı suçtan Ankara 2. ise başta adalet bakanı yasaklar kaldırıldığında gibi dilekçeler kalmıştı. Yeni karşı Filistin’i korumaya Ağır Ceza Mahkemesi’ne yargısı bağımsız ama olmak üzere yetkililer, yapılan ilk kongrede durumu yönetime iletilen “arzuhaller” kalkışmak, NATO’ya karşı çıkarılacaktı. Benzer biçimde Cumhuriyetten yana taraf “Her şey hukuka uygun özetliyordu: “Zaman kesiliyor, darbeden yedi ay sonra 59 bin olmak, “sürdürülebilir barış” Alparslan Türkeş de 1978’de olacaktır. yapılmaktadır, kimse zaman kopuyor. Benim 318’e ulaştı. için “eşitlikçi olmayan” Almanya’da yaptığı bir Ülkemizde son yaşanan hukuktan kaçamaz” gibi arkadaşlarım davalarından askeri ittifaklardan çıkmayı, konuşmada “hükümetin ve bütünlüğümüze açıkmalar yapmaktadırlar. Bir acayip ‘delil’... kopmuyorlar. Arkadaşlarım yabancıların kullanımına manevi şahsına hakaret” karşı tehlike oluşturan Hukuk dışı ve haksız Dönemin en sansasyonel unutturulmak isteniyor. verilen üslerin kapatılmasını suçlamasına ilişkin ifade gelişmelere karşı işlemlere karşı eleştiriler siyasi davalarından biri de Davalarından vazgeçirilmek ve sömürgecilerin Türkiye’nin verdi. MHP ve Ülkücü Cumhuriyet Devriminin yapanlar hakkında ise yeni “Barış Derneği davası”ydı. isteniyor. Zaman unutuluyor, iç işlerine karışmamasını talep Kuruluşlar davasında idamı korunması gerekmektedir. soruşturmalar açılmakta İstanbul Baro Başkanı dava unutulmuyor.” etmek birer suç sayıldı. istenen Türkeş tutuklanacak “Terörsüz Türkiye” ve yeni tutuklamalar Orhan Apaydın’ın da tutuklu İmamoğlu da bu dönemin ve 4.5 yıl hapis yatacaktı. aldatmacası ile kimse yapılmaktadır. Yönetim, Zincirbozan sanıklar arasında olduğu bizim gibi diğer muhalifleri üniter yapımızı görmezden karşı görüş istemiyor, Kafese konan adalet! davada Erdal Atabek, Ataol Henüz “gelenekselleşmemiş”, de önceki baskı dönemlerinde gelemez. Kimse Sevr eleştiri istemiyor ve Behramoğlu, Ali Sirmen, içselleştirilmemiş demokrasi Zincirbozan; Süleyman olduğu gibi aynen yoluna hayallerini, bölücü ve eleştirileri suç sayıyor, Mustafa Gazalcı, Hüseyin Baş, pratiği dünyaya ABD Demirel, Deniz Baykal, devam edecektir. gerici bir anayasa ile yalnızca övgü istiyor. Tarık Akan, Jülide Gülizar, kutbundan yayılan düzenli İhsan Sabri Çağlayangil Hatta, üstünden atlanmasını tek adam sisteminin Kemal Anadol, Aziz Nesin gibi programlama araçlarıyla ve ve Hüsamettin Cindoruk zorunlu kılan bariyerlerle sürmesini gerçekleştiremez. ‘Düşman hukuku’ isimler vardı. Suçlamalardan türlü formlarla hâkim olurken gibi birçok siyasi için Milli engellerle yollar bazen kısalır Bu emperyalist oyuna Ceza yargılama yasamıza biri çok manidardı: Yabancı darbe sonrası Türkiye siyaseti Güvenlik Konseyi’nin kararıyla da... Tarih de tekrar eder. gelmemek gerekmektedir. göre tutuklamanın memleketlerin çıkarlarına de yeniden kurgulanacaktı. zorunlu bir ikametgâh olmuştu. Ondan ders çıkarana kadar. Gerçek bir hukuk koşulları vardır. Sanığın devletinde hukuk kaçma, kanıtları yok kurumlarının bağımsız etme, değiştirme kuşkusu olması gerekmektedir. varsa suç ağır cezalık Anayasa Mahkemesinin 15 ise tutuklama olabilir. Yurttaşın adalet çığlığı üyesinin 12’si, Hâkimler Yasa hükümlerine ve Savcılar Kurulu’nun 13 göre tutuklama en son vicdanlı bir yaşam için mücadele hukuksuzluğa direnen milyonları gelmiş bulunuyoruz. Şu an aBDullah yüksel üyesinin dört üyesi partili başvurulacak yöntemdir. edenlerin yüksek tonda çıkan gördük. her bir kişinin kendi benliğini Cumhurbaşkanı tarafından Eğitimci, Yazar Yargılama yapılır, suç çığlığını duyduk. Meydanlardaki Bu yaşadıklarımızdan koskoca bir akıntının içine katıp seçiliyorsa HSK’nin kanıtlanır, verilen ceza insanların yüreklerinde yanan toplumun aldığı ders çok açıktır: yükselen o dalgaya bırakma Stefan Zweig’in dediği gibi yedi üyesi ise AKP’nin kesinleşirse o zaman umut ve mücadele meşalesiyle Kitaplara sığmayan, birilerinin anıdır. Çünkü bazı sorunların “Yeni bir dönemeçte, yeni çoğunlukta olduğu TBMM tutuklama yapılır. umudumuzu çoğalttık. yönlendirmesine gerek yanıtları zamanda gizlidir. bir bitişte, yeni bir başlangıç tarafından seçiliyorsa Yalnızca “eleştiri yaptı” kalmayan birlik duygusudur. Ya O kabaran dalga hepimizi, çizgisindeyiz.” Yargıtay ve Danıştay Halk kenetlendi diyerek kişileri hemen birleşeceğiz ya da yenileceğiz. isteyeni de istemeyeni de kapıp Meydanları, sandıkları üyelerinin bir bölümü Adaletsizliğe, eşitsizliğe, Mücadele verenlerin iradesi; geleceğe doğru sürükleyecektir. tutuklayamazsınız. Gözaltı dolduranlar, haksızlığın zulme rağmen daha iyi bir dünya haksızlığa uğrayanları, baskı Tarih sadece anlatır, ne soru partili Cumhurbaşkanı, ve arkasından tutuklama karşısında duranlar, “Nasıl düşüyle ses vermeye, direnmeye, altında kalanları, yarından sorar ne de onay verir. Geri kalanları ise HSK tarafından adalet ve hukuk kavramına hayatta kalırım”dan çok “Nasıl isyan etmeye giderkenki endişesi olanları ortak bir inanç dönülmez bir şeydir tarih. Tıpkı seçiliyorlarsa bağımsız insanlığımı korurum” sorusunun da aykırıdır. O zaman tavırlarına ve cesaretlerine ve ortak bir amaçla birbirine onu yazan kalabalıkların sesi yanıtını göstermek için alanlara yargıdan ve hukuk hukuk devletinden söz tanıklık ettik. Her türlü sapasağlam kenetledi. Bizi gibi. Biz de o çağrıyı dinleyelim. çıktılar. Onların güçlü ve kararlı devletinden söz edilemez. edilemez. “Biz seçildik, baskı ve zulüm ile yıldırmaya yıllarca Alevi-Sünni, Kürt-Türk, Örgütlenelim, birleşelim ve olmalarının haksızlığa karşı Ülkemizin gerçek bir demokrasilerde seçim çalışılan ama duyarlılığını, muhafazakâr-seküler diye kazanalım. Akıl yoldaşımız mücadeleden kaynaklandığına hukuk devleti olması, hukuk esastır, seçildiğimiz için bilincini koruyarak hakkı olan ayırmaya çalıştılar. Neden? olsun. Şükran Kurdakul’un canlı canlı tanık olduk. her istediklerimizi yaparız” devletine inanan ve hukuk eylemlere devam eden, ısrar Birleşince yıkılmaz bir duvar dizeleriyle bitirelim yazıyı: Güçlü bir ruhun doğal derseniz bu tavır hukuk kurallarına uyan kadroların eden, vazgeçmeyen yurtsever oluyoruz çünkü. “Sesleriniz geliyor özgürlük olarak sahip olduğu bir devleti ilkesine uymaz. işbaşına gelmesi ile insanların tüm topluma güç alanlarından özgürlük duygusu hissettik. Seçilmiş belediye gerçekleşebilir ve ulusumuz Yükselen dalga aşıladıklarını gördük. Bir kişinin Bir bayrak yarışı bu mutlaka Meydanlardaki insanların gergin başkanlarını yalnızca sizin bunu gerçekleştirebilecek adaletsizliğe uğramasına verilen Her birimizin kazançla geçeceksiniz yüzlerindeki aydınlığı ve cesareti partinizden olmadıkları için güçtedir. hep gözlemledik. Hayatın her tepkiyi değil, ülkenin her karış konforla çıkarla ilgili küçük Güzel başladınız çocuklar alanında eşit, özgür, adaletli ve toprağına ekilmek istenen sorunlarını bırakacağı zamana güzel bitireceksiniz” Anadolu’nun dört br yanında Köy Annelermz, babalarımız da br Öner Yağcı, Savaş ve Edebyat adlı Ensttülernn yarattığı Aydınlanma zamanlar çocuktu. Doğayla ç çe eseryle günümüz dünyasına edebyatın coşkusuna katılan br toplumun yaşamın zlern geçmşten bugüne gözünden bakıyor. Başarılı br blgszlğ ve blszlğ yenme, taşıyan Şahsene Camız’ın öyküleryle araştırmacı-yazar olan Yağcı; sanatın, uluslaşma sürecn en yakından szn çn yen, büyüklernz çn esk sanatçının, özel olarak edebyatın gözlemleyen Tonguç Baba, Cumhurbaş- dünyayı keşfetmeye hazır mısınız? barışa olan katkısını anlatıp, bunun kanı İsmet İnönü ve Mll Eğtm Bakanı Hastalanan dünyamızı kurtaracak önemn vurguluyor. Josè Mart, Atlla Hasan Âl Yücel le brlkte yurdu karış puçları belk tam da bu geçmşn akde Jozsef, Talp Apaydın, Fazıl Hüsnü karış gezyor. İmparatorluk dönemnde şeker tadında öykülernde… Dağlarca ve daha brçok öneml smn yoruz. yok sayılan, yalnızca savaşta eserlern başarıyla nceleyp, açık ve anımsanan Anadolu’ya hzmet etmenn merak uyandıran br dlle okura en öneml koşulunun yurt gerçeklğyle sunuyor. “temas etmek olduğunu” mlyor, “halkla nefes nefese gelmedkçe ve onunla hamur olarak yoğrulmadıkça bu memleketn sırları anlaşılmaz” dyor. 13,5x21/176 sayfa/Gez 13,5x21/120 sayfa/Çocuk 13,5x21/319 sayfa/İnceleme