Katalog

‘Notre-Dame’ıN kapısıNa ağır toNajlı araç bile yaklaşamaDı’ a h MeT Güneştekin sosyal medya- Bu, koruma biliminin, mühendisli- da yaptığı paylaşımda şu ifadelere yer ğin ve insanlığın ortak kültürel aklın verdi: “1890 yıllık Pantheon’un res- tartışmasız ilkesidir. torasyonunda içeri tek bir makine bi- Üstelik, yüksek tavanlı tarihi yapı- le girmedi. larda iskeleler her zaman halat sis- 864 yıllık Notre-Dame’ın yangın temleri, modüler ahşap/çelik kurgu- sonrası onarımında ağır tonajlı bir lar ve elle taşınan hafif aletlerle ku- araç bırakın içeri girmeyi, eşiğine yak- rulur; tonajı yüksek bir aracın içe- laşmadı. ri girmesi hem teknik olarak gerek- 800 yıllık Chartres ve Canterbury sizdir hem de koruma etiğine tama- katedrallerinde elektrikli taşıyıcıyı bi- men aykırıdır. le kapıdan içeri sokmazlar. 1000 yıl- Ve tam da burada yıllardır söyle- lık San Marco Bazilikası’nda mozaik- diğim gerçeği bir kez daha hatırlatı- lerin yanına akülü tornavida yaklaştır- yorum: mak suçtur. Bu ülkede hâlâ bir kültür-sanat 1350 yıllık Kubbetü’s-Sahra ve 1700 politikası oluşmadı, çünkü kültür de- yıllık Kutsal Kabir için “ağır makine” mokratik değildir. düşüncesi dahi kültürel bir felakettir. Kültür, çoğunluk hevesiyle değil, Ve 600 yıllık Topkapı Sarayı’nda iç bilgelikle, hafızayla, gelenekle ve ev- avlulara yüksek tonajlı ekipman sok- rensel ilkelerle korunur. mak kesinlikle yasaktır. Ayasofya’ya iş makinesi sokmak, Çünkü dünyanın hiçbir büyük sadece zemini ezmek değildir; bu ül- kültür mirası, restorasyonunda iç kenin kültür bilincini, hafızasını ve mekâna iş makinesi almaz. kendi uygarlık iddiasını ezmektir.” l l l Ekonomi: Jale Özgentürk Haber Merkezi: Can Uğur Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına l Reklam Genel Müdürü l l Eğitim: Figen Atalay Spor: Cumhur Önder Arslan l Yaygın süreli yayın Baskı: İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş ALEV COŞKUN l Evsun Sinem Alkan Fotoğraf: Uğur Demir l Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 11A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. Ankara : İleri Basım 27 KASIM 2025 SAYI: 36573 l Genel Yayın Yönetmeni Sorumlu Yazıişleri Müdürü: Betül Berişe mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Reklam Yönetimi: Yenigün l Tel : 0312 353 29 61. İzmir: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Mine Esen Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş l mh. 1199 sok. no:1/7 Sarnıç-Gaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2, 34381 Şişli/İST. Genel Yayın Koordinatörü AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana Tel : 0322 346 36 25. Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 Ege Bölge Temsilcisi: Mehmet Şakir Örs Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul l Hakan Akarsu Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi Bölgesi e-posta: posta@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999 - 15079 - 37611 Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Emre Kongar (Bşk. Yrd.), no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 711 40 20. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yazıişleri Müdürleri l Ankara Temsilciliği: Güzeltepe Mahallesi, Abidin Daver Sokak, No: 14 Çankaya/Ankara Faks: (0212) 251 98 68 Şükran Soner, Işık Kansu, Miyase İlknur, Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilciliği: Halit Ziya Bulvarı 1352 Sok. 2/3 Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınma- Özgür Soyer Cafer Kurt reklam@cumhuriyet.com.tr Pasaport - İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Mine Kırıkkanat, Zülâl Kalkandelen, Mine Esen, Özlem Yüzak dan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. Ayasofya’da yapılan restorasyon tepkilerinden sonra açıklama yapan Bakan Ersoy’a uzmanlardan sorular geldi Bilim kurulunda neden Base başladı Türkiye’nin dört bir yanından yeni mezun sanatçıların yapıtlarını aynı çatı altında sanatseverlerle buluşturan BASE’in 9. edisyonu The Ritz-Carlton arkeolog yok! Residences, Istanbul B Blok’ta başladı. 36 şehir, 43 üniversiteden yeni mezun 151 yasofya’da devam sanatçıyı sanatseverlerle buluşturacak eden restorasyon olan BASE 2025’te resim, fotoğraf, BAKANA SORUYORUZ! seramik, cam, heykel, video, yeni medya, Açalışmalarında grafik tasarım, geleneksel Türk sanatları içeri ağır tonajlı araçların trüksiyon ve koruyucu Serha T Şahin gibi farklı disiplinlerde üretilmiş yaklaşık sokulması uzmanların sert brandadan geçici bir (Mimar/Mimari Restorasyon 200 eser yer alacak. 30 Kasım’a kadar her örtü sistemi yapılı- eleştirileriyle gündemdeki Kültür Varlıklarını Koruma gün ücretsiz olarak ziyarete açık olacak yor. Bu örtü siste- lamalarının birçoğu bü- lı olarak paylaşmadı. Bu da düşün- yerini koruyor. Derneği Başkanı) olan BASE, 2025 mezunlarının sergisinin mi için 43.5 metre tüncül değil ve kırık hal- dürücü? Bilim kurulunda hiç yanı sıra eş zamanlı beş sergiye daha ev Bakanı Mız tarafından yapılan yüksekliğinde çelik de ve hiçbirisi ilk yapıl- Her daim belirttiğim üzere ka- arkeolog olmaması ise sahipliği yapıyor. basın açıklamasında kamuoyu- platform sistemi in- dığı yıllarda olduğu gibi muoyunda tepki çeken vahim so- dikkat çekiyor. Uzman na sunulan animasyondaki devasa şaa ediliyor” diyorlar. binlerce yıllık kullanımdan runlar tamamıyla kurumların ba- çelik konstrüksiyonlu bu dört ayak O zaman biz de şu- isimler dolayı bütüncül ve düz bir sa- kanlıklar, devlet kurumları ve yerel sadece kubbe kasnağı kotunda ha- nu soralım: “Dış kubbe üzerindeki tıh oluşturmuyor artık. Bu vesiley- yönetimler) toplumla olan iletişim Pera Müzesi'nde gazetemize fif bir platform için yapılmış gibi Çelik konstrüksiyon ve örtü bran- le devasa Çelik konstrüksiyon kule- eksikliğinden kaynaklanıyor. açıklamalarda gözüküyor. da içteki dört devasa çelik ayak- lerin altındaki özgün bazı kırık mer- 19. yüzyıl Avrupa’sında bulunmaya Bu uygulama için bu kesitler- lar ile nasıl bütünleştiriliyor? Ani- merleri yerinden kaldırdığınızda Süreç daha az zararla devam ediyor. de yapılan devasa Çelik Konstrük- ÖZNUR masyon tamamen farklı çünkü. Ki tekrar monte ederken eski özgün- ilerleyebilirdi İstanbul... OĞRAŞ ÇOLAK Haberlerin siyon sadece yüklenicinin kârı’na mümkün de değil elbette. lüğü sağlayabilecek misiniz? Kule- Bakanımızın yapmış olduğu açık- katkı veren bir uygulama gibi gö- Pera Müzesi, İstanbul Araştırmaları lerin dışında kalan alanlarda deva- ardından lama zamanında tüm görsel ve ya- züküyor. Enstitüsü, Liszt Enstitüsü–Macar h esaplar yapıldı mı? sa teleskopik vinçlerin özgül ve ta- Kültür ve Turizm Bakanı zılı basın davet edilerek hesapla- Bakanın şu açıklamalarını da şıdıkları yükle birlikte oluşturacak- Kültür Merkezi ve İstanbul İsveç Ayrıca kubbe üstündeki branda- Mehmet Nuri Ersoy’dan nan analiz raporlarıyla ve ilgili ko- anlayamadım. Şöyle ki; ları hareketli yüklerin alt zeminde- Araştırma Enstitüsü iş birliğiyle nın etkin hâkim rüzgarla oluştura- tartışmalara yanıt geldi. ruma kurul kararlarıyla şeffaf bir Bakanımız “Deprem güçlendir- ki özgün kırık mermerler üzerindeki cağı kuvvetin kubbe’ye karşı olan 19. yüzyıl Avrupa’sında İstanbul’un şekilde yapılsaydı belki oluşan bu Bakan Ersoy, dün katıldığı me faaliyeti için ana kubbenin dış etkisini ne şekilde hesapladınız? etki hesaplamaları yapıldı mı? görsel ve kültürel temsillerini odağına krizler bilimsel temelli bir tartış- ödül töreninde yaptığı yüzeyindeki tüm kurşun kaplama- Bununla birlikte ayrıca kubbede alan uluslararası bir konferansa ev ma ortamına da olanak verip süre- lar kaldırılıp yeniliyoruz” diyor. açıklamada, Ayasofya’daki Büyük risk tasarlanan kubbe genişliğinden da- sahipliği yapıyor. 28 Kasım Cuma cin daha az zararla geçilmesine de Bende soruyorum “O zaman ne ha büyük çelik konstrüksiyon uygu- Oluşturduğunuz 25 cm’lik izo- çalışmaların bilimsel günü düzenlenecek “Tema Parkı şans verebilirdi. değişiyor? Yani bu şekilde depre- lamasının oluşturacağı yükü (ki ta- lasyonlu bir platform ile ne yapar- Olarak Yeniden Kurgulanan Kent: bir seferberlik Bilim kurulu üyelerinin “Ayasof- me karşı kubbe yükünü mü hafif - rih içinde dört kere yıkılan bir kub- sanız yapın büyük risk içine sokar- On Dokuzuncu Yüzyıl Avrupa’sının ya içinde oluşturulan panolarda biz olduğunu vurgulayarak, lettiniz mi şimdi? Eski Kurşun kap- be bu) ekstra karşılayacak Sinan’ın sınız zemindeki mermerleri. Bun- bunları gösterdik” diyerek basit şe- Tahayyülünde İstanbul” başlıklı restorasyonda özgün lama çıkartılıyor yenisi aynı şekil- boşluklu uçan payandalarına olan ların ne kadar hassas hesaplama- kilde geçiştirilecek bir konu da ol- konferans, Avrupa sanat dünyasında yapının titizlikle de kaplanıyor. Bu da yüklenicinin olası etkisi de düşünüldü mü? Ba- larını yaparsanız yapın 1500 yılık mazdı evrensel değeri olan dünya ve mimarlık düşüncesinde İstanbul’un uygulama kârı’na bir katkı olarak korunduğunu savundu. kanımız bu çok ciddi sorun karşı- kullanımdan dolayı bazıları kırık mirası Ayasofya için… nasıl kurgulandığını disiplinlerarası gözükmekte. sında da bir açıklama getirseymiş ve bütünleştirilmiş birbirinden ta- Ersoy gazetemizde Ama maalesef her uygulama ön- bir yaklaşımla tartışmayı hedefliyor. Yine Bakanımız “Aynı anda iç iyi olurmuş. mamen farklı fiziko mekanik özel - yayımladığımız bilim cesi kamuoyuna belirttiğim şekil- Konferansta, Osmanlı başkentinin yüzeydeki mozaikler zarar görme- Bakanımız: “…. tüm bu stabil ve liklere sahip 15 cm kalınlığındaki de bir açıklama yapmadan ilerleni- kurulunu açıkladı. Batılı sanatçılar, seyyahlar ve sin diye kubbe üzerine çelik kons- hareketli yükler için metrekare ba- mermer bloklara bütüncül yakla- yor her daim. Öte yandan tepkiler mimarlar tarafından nasıl tasvir şına taşıma gücünü max. 25 ton şıp hepsini aynı mukavemet özel- Evrensel değere sahip simgesel edildiği, bu temsillerin dönemin büyüyerek sürüyor. olarak hesapladık. Bilim kurulu liklerine sahip olarak düşünüp biz ve anıtsal yapılarımız hiç mi hiç hak imge dünyasında nasıl yer ettiği Nezih Başgelen ve Ayasofya zeminine 30 ton yükü ta- hesaplamaları yaptık diyerek ge- etmiyor bu şekildeki bir iletişim ve Avrupa’daki mimari üretim ile şıyacak ve zemine baskı uygulama- çiştiremezsiniz. Bakanımız bir yıl- mimar Serhat Şahin, mühendisliğini. şehir planlama pratiklerine nasıl yacak bir plan hazırladı ve hayata lık bir çalışma olarak belirttiği bu Ersoy’un açıklamalarının “İlk yapılan yanlışa kaza, yansıdığı ele alınacak. Gravürlerden geçirdi. Restorasyonda kullanılan analiz raporlarını ve bu hesapla- İkincisine hata, ardından gazetemize resimlere, seyahat anlatılarından tüm araçlar da bu hesaplamalara malar sonucu oluşan raporların il- Üçüncüsüne ise tercih denir” konuştu. göre belirlendi.” gili 4 Numara’lı Koruma Bölge Ku- mimari projelere uzanan geniş - Dostoyevski Öte yandan ressam O zaman şunu sormanız gere- rulu tarafından onaylı gerekçeli ka- bir arşiv malzemesi üzerinden, Biz ülke olarak kaç üçüncüleri kiyor. “Ayasofya zeminindeki rarını neden kamuoyu ile ayrıntı- Ahmet Güneştekin’in İstanbul’un Avrupa’daki kültürel yaşıyoruz… 1500 yıllık özgün mermer kap- tahayyülde oynadığı rol yeniden ise sosyal medyadaki değerlendirilecek. paylaşımı dikkat çekti. Ahunbay bilim kurulundan istifa etti sorumlu tutulan bilim ku- ğü lüzum üzerine Ayasof- n ezih Ba Şgelen rulunda yer alan üyelerin ya Bilim Kurulu’ndan yak- Arkeolog, Kültürel kimler olduğuna odaklan- laşık bir yıl önce istifa etti- ve Doğal Mirası İzleme dı. Ben de Ayasofya ile ilgi- ğini söyledi. Halen bu bilim Platformu Yöneticisi li bu bilim kurulunu oluştu- kurulunda yer almadığını ve aya So fya’ya yüksek to- ran üyelerin kimler olduğu- ayrılmış olduğunun bilgisini najlı araçların ve iş maki- nu öğrenmek için “https:// de ilgili kamuoyuyla da pay- Tiyatro festivalini nelerinin sokulması üze- ayasofyaikebircamii.gov. laşabileceğimizi de belirt- rine kamuoyunda her ge- tr/bilim-kurulu/” sayfasına ti. Öte yandan bilim kuru- 17 bin kişi izledi çen gün dalga dalga yükse- baktım . lunu oluşturan uzmanlara len tepkiler üzerine Kültür baktığımda aralarında Aya- Meh MeT Birkiye’nin küratörlüğünde ve Turizm Bakanı Mehmet yetkin bilim insanı... sofya konusunda bir arke- gerçekleştirilen 29. İstanbul Tiyatro Nuri Ersoy yaptığı basın oloğun bulunmamasını da Ayasofya’da olan bitenler ve Festivali’nin programında yer alan açıklamasında bu konunun bir arkeolog olarak çok ya- kurul kararları hakkında bil- toplam 15 tiyatro, performans ve dans Ayasofya Bilim Kurulu’nun dırgadım. Oysa İstanbul’un gi almak için kurulu oluştu- gösterisinden oluşan 43 gösterim ve sorumluluğunda olduğu- sur içi kent arkeolojisi açı- ran kişiler arasında yıllardır dokuz ücretsiz etkinliği 17 bini aşkın nu ve onların kararı doğrul- sından Ayasofya’nın ne den- yakından tanıdığım Prof. Dr. kişi izledi. tusunda bu uygulamala- li önemli bir geçmişi oldu- Zeynep Ahunbay’ı telefon- 2026’nın sonbaharında rın yapıldığını belirtti. Bu- ğu tüm dünyaca bilinmekte la aradım. Alanında ülkemi- gerçekleştirilecek 30. İstanbul Tiyatro nun üzerine herkesin ilgi- ve bu konudaki bulgular ilgi- zin saygın ve yetkin bilim in- Festivali, yine Mehmet Birkiye’nin si Ayasofya’ya büyük tonaj- li bilim çevrelerince yakinen sanlarından biri olan Prof. küratörlüğünde izleyiciyle buluşacak. lı kamyonların girmesinden izlenmektedir. Dr. Zeynep Ahunbay gördü- ünkü gazetemizde, “Korkma çiğneyebilir, yok sayabilirim. bir şeyler alıp götürüyor. lama, kırsal planlama, çevre ve ekolo- Biz Kadınız!” başlığını görmek Düşünce özgürlüğü, ifade özgürlü- Cumhuriyetimizin ulu çınarlarından bi- ji, toplumsal cinsiyet eşitliği, kentli hakla- Dçok hoşuma gitti. “Korkma” ğü bana vız gelir. rini daha, Meriç Velidedeoğlu’nu dün rı, insan hakları gibi konularda hem pro- sözcüğü müthiş bir sözcük. İstiklal Amaç tüm basına, medyaya gözda- yitirdik. 10 yaş büyüğümdü, arkadaşım- fesyonel hem de gönüllü çalışmalar yü- Marşı’mız o sözcükle başlar. Anala- ğı vermektir. dı. Gözlerinde hep o afacan çocuk pı- rüttü. Sivil topluma hizmetleri sonsuzdu. rın ağzında o sözcük tılsımlı bir okşa- Son örneği, “suç” olabilecek maddi rıltısı vardı. Ruhu gençti. Dinlemeyi ve Ankara Güven Park’ını kurtarmakta ba- manevi tek bir öge bile yokken bunu paylaşmayı çok severdi. yış olur. Çocuklarımıza, sevgilimize, şı çekendi. (Bakın, dünkü gazetede Be- eşimize, dostumuza “Korkma, yanın- bütün millet, savcılar, hâkimler, her- Değerli hocamız Hıfzı Veldet hiç Ak’ın çizimi.) Benim için aynı zaman- da ben varım” dediğimizde yeryüzü- kes bilirken gazeteci Fatih Altaylı’nın Velidedeoğlu’nun yoldaşı, omuzdaşıydı. da çok iyi bir yazardı, 2000’li yıllarda Ye- hukuk bitti dünkü duruşmada “tutukluluğun deva- Sevgili Meriç Hanım Cumhuriyet’teki yazı- nün en büyük güvencesidir. şil Gazete için sürekli yazdı. Sonsuz tat mı” kararı çıkması... larıyla, katıldığı toplantılar, yaptığı konuş- Nicedir korku egemenliğinde bir yandan da haberleri izliyorum. “Fatih aldığım Solfasol Gazetesi’nin kurucula- toplumda yaşıyoruz. Yoksulluk korkusu, Sözün bittiği yerdeyiz. “Altaylııı! Suyun malarla, kitaplarıyla, Atatürk sevdasıyla, rındandı. Altaylı’nın tutukluluğunun devamına...” ısındı” diye kışkırtılan, trollerle fokurda- Cumhuriyet Devrimlerinin, laikliğin bekçisi; işsizlik açlık korkusu, haksızlığa uğrama Onun “Kentler, bir hak, bir ortaklık, tılan; koca bir konuşmadan cımbızla se- sivil toplum kuruluşlarının çalışkan karın- korkusu, hukuksuzluk korkusu, cahiller bir hafıza alanıdır” söylemi , nereye gi- o lamaz dediğimiz çilmiş birkaç sözcükle “cumhurbaşkanını cası olmuştu. Nur içinde uyusun. güruhundan korku, psikolojik korku, ka- dersem gideyim, dünyanın her yerinde, her şey oluyor tehdit” gerekçesiyle tutuklama... “Kaçma dınsanız öldürülme korkusu... bana hep yol gösterdi. Farkındasınız değil mi? Olamaz dedi- şüphesiyle tutukluluğun devamına...” Sevgili okurlar, niyetim 25 Kasım dün- a kın a tauz Akın Atauz, bütün bunların yanı sı- ğimiz her şey oluyor, olmakta. Ve bunun Yazıklar olsun. yada ve Türkiye’de Kadına Yönelik Şid- ra sınıf arkadaşım, sosyal bilimci Sevil O kendisini sadece “şehirci” diye ta- tek nedeni hukuksuzluk. Dünkü duruşmadan beni terk etmeye- detle Mücadele Günü gerçeklerini yaz- nıtırdı. Mimardı, şehir planlamacısıydı, Atauz’un eşiydi. Küçük bir grup Ürdün Başka nedenleri de var: Kin, nefret, öf- cek tümce Fatih Altaylı’nın savunma sı- maktı. Yazının başlığı da “Korkma Biz Petra’ya yaptığımız yolculukta onu da- akademisyendi, aktivistti. ODTÜ, Gazi, ke ve intikam duyguları. rasındaki şu sorusu olacak: “Cumhur- Kadınız!” olacaktı. ha yakından tanıma fırsatım oldu. Orada, Hacettepe Üniversitesi’nde dersler verdi. Vicdansızlık. Ahlaksızlık. başkanı benden niye korksun ki?” Gözüm bilgisayarda, aklım kadınla- Ankara Üniversitesi’nde, Barış Bildirisi’ni onun bilgiyi, birikimi, kültürü, sanatı na- “Ben muktedirim. Dilediğimi içeri atar, Sorunun yanıtını herkes kendi bulsun. rın direnişinde, vicdanım sayılarday- imzaladı diye üniversite görevine son ve- sıl bir yaşama biçimine dönüştürdüğünü, içeride tutarım, dilediğimi bir kulpunu Benden başka yorum yok. ken... (Türkiye’de 2025 sona ermeden, bütün bunları paylaşmaktan nasıl tat aldı- rilenlerdendi. (Ülkemize bakın ülkemi- bulur serbest bıraktırırım” duygusu. şu son 324 günde erkekler 262 kadını ze!!!) Üç gün önce Cunda Adası’ndan ğını gördüm. Ukalalık taslamayan bir öğ- Meriç Velidedeoğlu ve 58 çocuğu öldürmüş, ayrıca 408 ka- Anayasanız, yasalarınız, Sayıştay ka- sonsuzluğa yolcu edildi. retmendi. Haklardan yana, halklardan ya- rarları, uluslararası antlaşmalar, hepsini Her kayıp, her eksilme, her birimizden Meslek yaşamı boyunca bölge plan- naydı. Tüm sevenlerine sabırlar diliyorum. dının ölümü de “şüpheli” bulunmuş). Bir