Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 14 KASIM 2025 CUMA 2 olaylar ve görüşler 62 kez “Duyduğuma Atatürk ve Vahdettin üzerine göre” 59 kez ve padişah dahil “Düşünmekteyim” tarafların konumlarını 52 kez açıkça ortaya koyar. “Kaynaklı Konunun özeti şöyle: olarak Başarılı Atatürk Samsun’dan öğrendim” Anadolu içlerine geçti 51 kez politikacılık ve 25 Mayıs 1919’da “Bilmemekteyim” Havza’ya ulaştı. Milli 37 kez “Muhtemelen” Mücadele’nin ilk ve avukatlık smanlıcı, halifeci, ikinci 36 kez “Duymuştum” işaret fişeği Havza’da atıldı, bütün cumhuriyetçi yazarlar Anadolu’da mitingler yapılmasını 9 kez “Duyuyordum” Ozaman zaman “Atatürk’ü suçlanınca?... İstanbul’a protesto telgrafları 9 kez “Hisettim” Anadolu’ya Padişah Vahdettin”in gönderilmesini istedi. afı dolandırmaya “Bu sayılar, gönderdiğini ileriye sürerler. Bu Diyarbakır ve Malatya gerek yok: iddia aslında belgelere dayalı olarak iddianamenin yaklaşık bölgesinden toplanan ve İstanbul’a L İddianame, hem çürütülmüştür. 3 bin 900 sayfalık gönderilen silahların sürgü kollarına Bu iddialar artık başarılı siyaseti hem içeriğinde (çoğunlukla (31 bin 333 tüfek sürgü kolu, 198 dillendirilmiyordu. Ancak yine bir başarılı avukatlığı suç duyuma dayalı ifadelerde) makineli tüfek ve 26 top kaması) Osmanlıcı yazar 10 ve 11 Kasım’da saymış. yapılan taramalar sonucu el koydu. Ayrıca, Havza’da askeri bu konuya değindi. Atatürk’ü Vahdettin, İngiliz gemisi ile yurdu terk ediyor. 17 Kasım 1922. İddianame, Ekrem depoda bulunan silahları halka elde edilmiş ve çeşitli hedef alan yazısında şöyle diyor: İmamoğlu, öteki belediye dağıttı. Bunu haber alan İngilizler medya organlarında aynı “Sultan Vahdettin tarafından Fuat Türkgeldi tarafından Erzurum İngilizler Meclis’in Ankara’da başkanları ve bürokratlar harekete geçtiler. Hükümete Anadolu direnişini örgütlemek için şekilde aktarılmış. Posta Müdürlüğü’ne davet edildi. toplanmasına karşıydılar. Padişah resmen nota vererek Mustafa hakkında somut ciddi gönderildiğinde, ordudaki en müsait Bazı kaynaklarda ufak O günün en önemli iletişim aracı Vahdettin’in onayı ile Anadolu’daki Kemal’in İstanbul’a geri çağrılmasını kanıtlara dayanamadığı, yüksek rütbeli subaydı. Vazife doğal telgraftı. Posta müdürlüğüne ulusal harekete karşı isyanlar yazım hataları (örneğin istediler. olarak ilk ona teklif edilecekti. daha doğrusu iddiaları ve giderken Mustafa Kemal’in yanında başlatıldı. Padişah Vahdettin’in ‘Duydum’ için 546 yerine Mustafa Kemal, Harbiye Bakanlığı İstiklal Savaşı’nın altyapısı zaten iftiraları kanıtlayamadığı Kâzım Karabekir, Rauf Orbay, onayı ile “Kuvayı İnzibatiye” 564 gibi) olsa da, genel tarafından 8 Haziran 1919’da hazırdı. Zafer tek adamın değil, için genellikle soyut Mazhar Müfit Kansu ve İbrahim ismi verilen paralı ordu birlikleri konsensüs sizin listenizle İstanbul’a geri çağrıldı. Anadolu’ya kolektif bir çabanın neticesiydi.” Süreyya Yiğit vardı. kuruldu, başlarına Ahmet Anzavur suçlamalar yapmış; uyumlu. Bu paragrafta birçok hata ve geçeli henüz 19 gün olmuştu... Padişahın başkâtibi Ali getirildi. Düzce, Yozgat, Yıldızeli bu yüzden de aşağıda Mustafa Kemal, Padişah İddianamenin tam metni tarihsel saptırma vardır. Hepsine Fuat Türkgeldi, padişah adına ve Konya’da gerici ayaklanmalar alıntıladığım “ifadeler yanıt vermeye değmez ancak Vahdettin’e bir telgraf gönderdi, henüz kamuoyuyla resmi konuştuğunu ve padişahın buyruğu başlatıldı. Ayrıca İngiliz Gizli tablosu” ortaya çıkmış! “Sultan Vahdettin tarafından hükümetin kendisini İstanbul’a geri olarak paylaşılmadığı ile İstanbul’a dönmesi istendiğini, Servisi’nin desteğiyle ayrılıkçı Kürt HHH Anadolu direnişini örgütlemek için çağırdığını, Anadolu’ya geçmeden için bağımsız doğrulama dönmediği için kendisinin “görevine ayaklanmaları Cemil Çeto milli gönderildiği” cümlesini yazabilmek bir gün önce Yıldız Sarayı’nda Aşağıdaki tablo birçok son verildiğini” bildirdi. Atatürk’te aşireti ve Koçgiri ayaklanmaları sınırlı, ancak basın için tarihi tersyüz etmek gerekiyor. birlikte yaptıkları görüşmeyi yerde pek çok kez bu durumda “Çok sevdiğim askerlik çıkartıldı. raporları güvenilir Bu iddialara ilk yanıtı Turgut hatırlattı. Bu geri çağırmaya engel yayımlandı. hayatıma veda ediyorum” diyerek Bunlara ilave olarak Osmanlı görünüyor.” Özakman, “Vahidettin, M. Kemal olunmasını istedi. Bu telgraf bir Ben bir Yapay Zekâ’ya bir bildiri yayımladı.(4) devletinin şeyhülislamı Dürrizade Evet, İddianamede ve Milli Mücadele - Yalanlar, samimiyet testidir. bu listeyi denetlettim ve Atatürk Anadolu’ya geçeli henüz Abdullah 10 Nisan 1920’de bir fetva somut kanıt olmayınca, Yanlışlar, Yutturmacalar” isimli Bu telgraf Milli Mücadele’nin yorumlattım. 50 gün olmuştu. yayımladı. Bu fetvada, “Padişahtan kitabında (1997) belgelere dayalı soyut suçlamalar ancak başlangıç günlerinde Mustafa Şimdi sormak gerekiyor: Mustafa izinsiz olarak işgallere karşı direnen Bu yorumla birlikte olarak vermiştir. Daha sonra Kemal ve Padişah Vahdettin ile bu kelimelerle ifade Kemal’i Anadolu’ya gönderen milliyetçileri tek tek veya topluca bu ifadeleri aşağıda ilk baskısı 2008 yılında yapılan yapılan ilk iletişimdir. Çok önemli edilebilmiş diye bu Vahdettin, 50 gün sonra da onu öldürmek, dinin gereğidir. Bu yayımlıyorum ki “Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 bir belgedir.(2) listeyi tarihe ve okurlara görevden alıyor, üstelik onu uğurda ölenler şehit; öldürenler Ay” ismini taşıyan kitabımda ve İddianamedeki Padişah Vahdettin bu telgrafta ordudan çıkarıyor (tart ediyor). emanet ediyorum. gazi sayılır” deniliyordu. daha sonra “Samsun’dan Sonra En suçlamalar, yanıt vermedi. Şimdi sormak Savaş meydanlarında kazandığı Şeyhülislam, Kuvayı Milliye’yi HHH Zor 19 Ay” ismini taşıyan kitabımda gerekir: Padişah görev veriyor ama kanıtlanamadığı, soyut rütbeleri, nişanları, madalyaları bir isyan hareketi olarak suçluyor İddianame, Ekrem belgelere dayalı olarak bu iddialara 19 gün sonra geri çağırıyor. Bu nasıl kaldıkları zaman, nasıl iptal ediliyordu. Bu mudur “asilerin” öldürülmesinin şeriat yanıt verildi. Ayrıca, tarihçi-yazar İmamoğlu’nu, seçimleri görev vermektir… muğlak biçimlerde dile Atatürk’ü Milli Mücadele’yi yönünden gerekli ve zorunlu Sinan Meydan bu konu ile ilgili kazandığı siyasal getirildikleri kanıtlansın! başlatması için Anadolu’ya olduğu belirtiliyordu. Bu isyanlar, olarak yazdığı “Cumhuriyet Tarihi etkinlikler üzerinden ve 2. Belge: 23 Haziran “Evet, belirtilen sayılar, göndermek…(5) bu dine bağlı asker toplamalar, Yalanları” ismini taşıyan 2 ciltlik onu savunan avukatını 1919 (Amasya Genelgesi bu fetvalar Padişah Vahdettin’in İmamoğlu’na yönelik kitabından belgelere dayalı yanıtlar da başarılı savunması 4. Belge: 4 Eylül 1919 - onayı olmadan kuşkusuz hazırlanan iddianamede verdi. sonrası görevden için suçladığından, iktidar gerçekleşemezdi. Padişah tam Vahdettin’in Milli Mücadele’deki (tanık ifadeleri ve benzeri (Sivas Kongresi, Ali Galip uzaklaştırma) olan bütün politikacıları anlamıyla Kuvayı Milliye’ye karşı hainliklerini geniş bir biçimde, kısımlarda) geçen kelime/ Atatürk Havza’dan Amasya’ya Olayı: ‘Mustafa Kemal çıkıyordu. da müvekkillerini belgelere dayalı olarak ele alan kelime grubu frekanslarını geçti. Nutuk’ta o günleri anlatırken infaz edilecek’) Mustafa Kemal’i Anadolu’ya ve 16 yazar tarafından yazılan başarıyla savunan bütün doğru yansıtmaktadır. şöyle diyor: “… yapılacak girişim en son kitap “Vahdettin Dosyası Vahdettin gönderdi diyenler bu Sivas Kongresi sırasında eyleme avukatları da potansiyel ve faaliyetlerin bir an önce kişisel Bu sayılar, Hainlik Belgeleri” Cumhuriyet sokulan Ali Galip planı bir İngiliz durumda acaba utanma duygusuna suçlu yapıyor! olma niteliğinden çıkarılması, iddianamenin basına Kitapları’ndan yayımlandı.(1) kapılabilirler mi? projesidir. Ali Galip olayı, İstanbul Bu İddianame mutlaka bütün bir milletin birlik ve servis edilen versiyonu Hükümeti ile İngiliz Gizli Servisi bağlamında, hem dayanışmasını sağlayacak, temsil üzerinden birden fazla Ahmet Hakan ne diyor? 6. Belge: Divanı Harp ve tarafından düzenlenen bir plan, edecek bir kurul adına olması belediyelerde hem haber kaynağı ve analizde Bu kitapları bir kenara bir tuzak projedir. Olayın özeti idam cezası gerekliydi.” (Nutuk, s.21.) hükümette iktidar bırakalım, genellikle şöyledir: tutarlı şekilde rapor 11 Mayıs 1920 İstanbul’da 22 Haziran 1919’da, olan bütün partiler, bu düşüncedeki edilmiş.” Emekli Yarbay Ali Galip, kurulan Divanı Harp Mustafa “Vatanın bütünlüğü, bütün politikacılar ve insanların kendisine paşalık verilerek Elazığ 969 kez “Hatırladığım Kemal’e idam cezası verdi. milletin bağımsızlığı inandığı Ahmet onlarla birlikte çalışan valiliğine tayin edildi. kadarıyla” Padişah Vahdettin’in hükümetleri tehlikededir. Hakan’dan herkes bu suçlamaların Ali Galip’e verilen görev: “Elazığ bir yanda din kaynaklı “Kuvayı 774 kez “Bilmiyorum” Milletin örnek verelim. - Malatya yöresinden ayrılıkçı Kürt hedefinde yer almaya İnzibatiye” birliklerini oluştururken 691 kez “-mışlar, bağımsızlığını, Ahmet aşiretlerini harekete geçirecek, Anadolu’da isyan hareketini aday oluyor! milletin azim mişler, muşlar” Hakan, 17 Sivas Kongresi basılacak, kongre başlatmakla suçladıkları Mustafa HHH ve kararı 546 kez “Duydum” Ocak 2019’da dağıtılacak, Mustafa Kemal Kemal ve arkadaşları hakkında kurtaracaktır” İddianame, muhalefet 516 kez “Bildiğim Hürriyet’te tutuklanacak, gerekirse ‘infaz dava açtılar. diyen Amasya üzerinden, hukukta çok kadarıyla” yayımlanan edilecek.’ Padişah Vahdettin bu Kuvayı Milliyeciler hakkındaki Genelgesi çok tehlikeli bir dönemin “‘Atatürk’ü (Bazı raporlarda bu hain projeyi ve Ali Galip’in görevini yayımlandı. dava katı tutumu nedeniyle kapısını açıyor: Anadolu’ya ve altındaki sayılar onayladı.” Bu bildirinin “Nemrut” adı ile tanınan Kürt Vahdettin İktidarı kazanmaya da aynı şekilde teyit Ali Galip, İngiliz Gizli Servis yayımlan- Mustafa’nın başkanlığını yaptığı Gönderdi’ elemanı binbaşı Noel, ayrılıkçı yönelik, hukuka edilmiş, ancak tam masından 24 1 No’lu Divanı Harp’te açılmıştır. tezini deviren Kürtlerden Bedirhanlar Malatya’da aykırı olmayan liste her haberde yer saat geçmeden, Bu mahkeme 1 Mayıs 1920’de dört fiske” bir araya geldiler. Atatürk bu eylemlere dönük almayabiliyor.) 23 Haziran verdiği ilk kararla Mustafa Kemal, başlıklı yazısında tuzağa karşı önlemler aldı. Kısıtlı OLAN bu suçlamalar 1919’da İstanbul’da “499 kez “Olabilir” Ali Fuat Cebesoy, Kara Vasıf, Dr. bakın ne yazmış: sayıdaki Kuvayı Milliyecileri Mustafa Kemal, 1918 Padişah Vahdettin’in dikkate alınırsa, ister 401 kez “Öğrendim” Adnan Adıvar ve Halide Edip idam “- BİRİNCİ harekete geçirdi. Malatya’daki hükümeti “Mustafa muhalefette olsun, 347 kez “Söylemişti” FİSKE: Eğer Atatürk’ü cezasına çarptırıldı. bu toplantıyı basıp dağıtmak için Kemal’in görevinden alındığını” Anadolu’ya Vahdettin gönderdiyse... Nemrut Mustafa’nın 235 kez ister iktidarda, hiçbir çalışmaya başladılar. bütün vilayetlere bildirdi. Telgraf Vahdettin’in sadrazamı damat başkanlığını yaptığı mahkemenin politikacının bugünü “Düşünüyorum” Üzerlerine Kuvayı Milliyecilerin talimatında “Mustafa Kemal’in Ferit, neden İngiliz Yüksek Komiseri verdiği idam kararının gerçeklik 136 kez “Olabilirim” ya da yarını güvencede geldiğini öğrenen Ali Galip ve İngiliz resmi sıfatı kalmadığından Robeck’e giderek Atatürk’e karşı kazanması için padişah tarafından 83 kez “Söylendi” olamaz! Binbaşı Noel Malatya’dan Halep’e emirlerine uyulmamalıdır” İngilizlerden yardım istedi. onaylanması gerekiyordu. Dosya kaçtılar. Bu gelişmeler İngiliz Gizli deniliyordu. (3) Mustafa Kemal - İKİNCİ FİSKE: Eğer önce Harbiye Bakanlığı’na oradan Servisi raporlarına geçmiştir.(6) Anadolu’ya geçeli henüz 34 gün Atatürk’ü Anadolu’ya Vahdettin saraya gitti. Padişah Vahdettin 24 Ali Galip olayı, Milli Mücadele olmuştu. gönderdiyse... Vahdettin, neden Mayıs 1920’de bu idam kararlarını tarihine geçmiş bir İngiliz projesidir. Mustafa Kemal, 24 Haziran’da Nisan 1920’de Milli Mücadele onayladı. İstanbul hükümetinin nasıl bir padişaha tekrar müracaat etti. karşıtı bir ferman yayınladı? Böyle Şimdi sormak gerekiyor: hainlik içinde olduğunu ortaya Konuya müdahale etmesini davranarak ne yapmak, nereye Vahdettin, Kuvayı Milliye’yi koyar. tekrar istedi. Aslında Mustafa varmak istemekteydi? başlatmak için Mustafa Kemal’i Tekrar aynı soruyu soralım, Kemal tarihe çok önemli bir not - ÜÇÜNCÜ FİSKE: Eğer Atatürk’ü Anadolu’ya gönderiyor; 19 gün hani Mustafa Kemal’i Anadolu’ya düşüyordu. Padişah Vahdettin’in Anadolu’ya Vahdettin gönderdiyse... sonra geriye çağırıyor, 34 gün Vahdettin göndermişti? Padişah, durumunu ve samimiyetini test Şeyhülislam Dürrizade Abdullah, sonra görevine son veriyor ve Anadolu’ya gönderdiği kişiyi ediyordu. Vahdettin sessiz kaldı, Milli Mücadele’ye katılanların hemen tutuklanmasını istiyor. 50 konuya müdahale etmedi. tutuklamak ya da infaz etmek öldürülmeleri gerektiğine dair gün sonra savaş meydanlarında için İngiliz Gizli Servis elemanı Soruyu tekrar sormalıyız: Mustafa fetvayı nasıl yayınlayabildi? kazandığı rütbelerini ve Kemal’i Anadolu’ya hani Vahdettin Binbaşı Noel’in dahil olduğu projeyi - DÖRDÜNCÜ FİSKE: Eğer söyleşileri... madalyalarını elinden alıyor, onaylıyordu. Tarihte utanılacak bir göndermişti. Hem gönderiyor, Atatürk’ü Anadolu’ya Vahdettin sonra Mustafa Kemal’i “asi” ilan hem de padişahın hükümeti hainlik olayı Padişah Vahdettin’in gönderdiyse... Aynı Vahdettin, ediyor; öldürülmesinin din gereği onayı ile eyleme sokuluyordu.(7) Atatürk ve bazı silah arkadaşları onu görevden alıyor. Bu nasıl bir olduğunu şeyhülislam fetvasıyla çelişkidir? hakkında 11 Mayıs 1920’de Divan-ı MUSTAFA BALBAY ilan ediyor, en sonunda da onu 5. Belge: 10 Nisan Harp tarafından verilen idam idama mahkûm eden mahkeme 3. Belge: 8 Temmuz 1919 kararını neden onayladı? DÜNDEN BUGÜNE 1920 (Şeyhülislam kararını onaylıyor. Aslında fiske sayısını 444’e kadar (Ordudan çıkarılıyor, Dürrizade’nin fetvası) Bunlar alt alta sıralandığı zaman TERÖRSÜZ TÜRKİYE ARAYIŞI çıkarmak mümkün ama gerek yok!” rütbeleri alınıyor) Sivas Kongresi’nden sonra 27 konu çok açık bir biçimde ortaya Ahmet Hakan’a hak veriyoruz; Mustafa Kemal, Amasya’dan Aralık 1919’da Mustafa Kemal ve çıkıyor. bizim yanıtlarımıza gelince bu arkadaşları Ankara’ya geldiler. “Vahdettin, Mustafa Kemal’i Sivas yoluyla Erzurum’a geçti ve 3 konuda altı belge ileri süreceğiz. Temmuz 1919’da Erzurum’a ulaştı. Bir süre sonra, 12 Ocak 1920’de Anadolu’ya Milli Mücadele’yi son Osmanlı Mebusan Meclisi Erzurum’da Kolordu Komutanı örgütlemesi için gönderdi” iddiası 1. Belge: 8 Haziran 1919 olan Karabekir’le birlikte Erzurum İstanbul’da toplandı. bir saptırmadır. Vahdettin açıkça (Atatürk’ün İstanbul’a PROF. DR. DOĞAN CANSIZLAR Kongresi’ni toplamak istiyordu. Ancak 16 Mart 1920’de İngiliz Milli Mücadele’ye karşıydı. Her geri çağırılması) İstanbul hükümetinin Mustafa askerleri İstanbul’daki meclisi aşamada Milli Mücadele karşıtı DÜNDEN BUGÜNE Atatürk, Anadolu’ya geçişinin Kemal’i tutuklama kararı şifreli bastı, ardından meclis kapatıldı. kararlar almıştır. Onun amacı üzerinden henüz 19 gün sonra, telgrafla Erzurum valiliğine de Atatürk 19 Mart 1920’de bir genelge İngilizlere yaranmaktı. İngiliz gizli TÜRKİYE EKONOMİSİ padişahın hükümeti tarafından gelmişti. yayımlayarak seçimlerin yapılacağını belgelerinde de açıkça belirtildiği İstanbul’a geri çağrıldı. Bu durum 8 Temmuz 1919 gecesi, Mustafa ve 23 Nisan 1920’de Ankara’da Milli gibi; Vahdettin bir işbirlikçidir, Kuvayı Milliye’nin dönüm noktasıdır Kemal padişahın başkâtibi Ali Meclis’in toplanacağını bildirdi. Kuvayı Milliye karşıtı ve ne yazık ki Şimşir, Osman Selim Kocahanoğlu’nun yazıları bkz: Nutuk, s.25. İngiliz İstihbarat Servisi’nin Türkiye’deki KAYNAKÇA: yer alıyor. (4) Atatürk’le ilgili arşiv belgeleri (AİAB) Eylemleri, TTK. 1995, S.32. Ayrıca Bilal Şimşir, (1) Vahdettin Dosyası Hainlik Belgeleri, 14 KASIM 2025 CUMA, SAAT: 13.00 (2) A. Coşkun, Samsun’dan Sonra En Zor 19 Belge No:52. Kürtçülük, TTK. C.1. s.326-327. (Yay. Haz. Mehmet Alev Coşkun), Cumhuriyet Ay, Cumhuriyet Kitapları, 2021, C.1. s.49-52; ABE, (5)İngiliz belgelerinde ortaya konulan (7) Ali Galip Olayı için bkz: Alev Coşkun, Kitapları, 2023. ATILIM ÜNİVERSİTESİ İNCEK YERLEŞKESİ C.2. s.375-376 Atatürk’ün görevden alınması konusunda İngiliz Samsun’dan Sonra En Zor 19 Ay, age. C.1, s.205- Bu kitapta tarihçiler Prof. Dr. Halil İnalcık, (3) İstanbul hükümetinin İçişleri Bakanı Ali belgeleri ne diyor bkz: Alev Coşkun, Samsun’dan 236. Ayrıca Casus Noel’in kitabı: Edward Noel, Prof. Dr. Şerafettin Turan, Prof. Dr. Sina Akşin, Kemal’in bütün valilere gönderdiği 23.06.1919 Sonra En Zor 19 Ay, age, 7.Bölüm, s.111-128. Kürdistan 1919, Binbaşı Noel’in Günlüğü, Aresta ORHAN ZAİM TOPLANTI SALONU Prof. Dr. Bülent Tanör, Prof. Dr. Emre Kongar, tarih ve 84 sayılı şifreli telgrafın tam metni için (6)Salahi R. Sonyel, Kurtuluş Savaşı’nda Yayınları, 1999. Doç. Dr. Orhan Çekiç, yazarlar Atilla İlhan, Bilal