Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 5 EKİM 2025 PAZAR9 FAO’nun eylül ayı raporu, gıda fiyatlarındaki makasın daha da açıldığını ortaya koydu Küreselde yüzde 3.4 Türkiye ekonomisinde fiyat düzeyi-gelir Türkiye’de yüzde 35 uyumsuzluğu: Pahalı BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün gıda fiyatı endeksi, Eylül ama fakir paradoksu 2025’te aylık bazda yüzde 0.7 düştü. Türkiye’de ise aylık nflasyon ülkemiz dışında çoğu gıda Yİ-ÜFE yüzde 6.8, gıda TÜFE yüzde 4.6 yükseldi. ülkede artık bir sorun olmaktan çok Euzaktadır. İçinde bulunduğumuz azine ve Maliye Bakanı devam ederken küreselde hem gelişmekte olan ülkelerde ortalama Mehmet Şimşek, aylık bazda düştü hem yıllık bazda enflasyon oranı yıllık yüzde 5 HTÜİK’in Eylül 2025 ile artışı yavaşladı. civarındadır. ilgili yeni açıkladığı enflasyon Birleşmiş Milletler (BM) Gıda Hindistan’da yüzde 2, Brezilya’da (TÜFE) verilerini sosyal medya ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yeni örneğin yüzde 5.1 civarındadır bu oran. Sahra altı Afrika ülkelerinde yüzde 4.5 hesabından yorumlarken yayımladığı “FAO Gıda Fiyatı olarak gerçekleşen ortalama enflasyon meteorolojik haritalar da vererek Endeksi”, Eylül 2025’te önceki aya Fiyatları Endeksi (Gıda TÜFE) ise oranı Afrika’da yüzde 10’un biraz şu vurguyu yaptı: “Eylülde yüksek (aylık) kıyasla yüzde 0.7 düşüş, aylıkta yüzde 4.6, yıllık yüzde üstünde olurken Gana’da tek haneli gerçekleşen aylık enflasyonda Eylül 2024’e (yıllık) kıyasla yüzde ‘Altın’ enflasyonla 36.1 yükseldi. FAO’dan yapılan veriler gelmeye başlamıştır. gıda fiyatları belirleyici oldu. Zirai 3.4 artışla 128.8 puan oldu. Yıllık Bir zamanların iflas etmiş ülkeleri olan açıklamada ise aylık veriyle ilgili mücadeleyi vurdu! don ve kuraklık kaynaklı gıda artış önceki ay yüzde 6.6 idi. Meksika ve Güney Kore’de oran yüzde kısaca şu değerlendirme yapıldı: enflasyonu uzun dönem eylül ayı Eylül 2025 kapsamında, temel MERKEz Bankası Başkanı Fatih 3’ü aşmamaktadır. Pandemi döneminde “Dünya gıda emtia fiyatlarının enerji, tedarik zinciri ve mali teşvikler ortalamasının 3 puan üzerinde Karahan, Hollanda’da önceki ürünlerdeki aylık fiyatlar ise ette referans göstergesi olan FAO nedeniyle gelişmiş ülkelerde çift haneyi akşam katıldığı bir etkinlikteki gerçekleşti ve aylık enflasyona yüzde 0.7 artarken bitkisel yağda Gıda Fiyatı Endeksi şeker ve süt yoklayan enflasyon artık ortalama olarak panelde, Türkiye’deki “yastıkaltı” 1.1 puan katkı yaptı.” Ancak, gıda yüzde 0.7, şekerde yüzde 4.1, ürünleri fiyat endekslerindeki yüzde 2-3 bandında seyretmeye devam altınların değerinin 500 milyar fiyatları Türkiye’de hızla artmaya süt ve süt ürünlerinde yüzde 2.6, düşüşlerin etkisiyle eylül ayında etmektedir. dolar olduğunu ve bunun tahıllarda yüzde 0.6 düştü. Yıllık hafif bir gerileme kaydetti.” Bunun Kısaca Afrika’nın bazı bölümleri ile enflasyona etki ettiğini ileri Arjantin dışında enflasyon diye bir sorun ‘Stoklarımız yeterli’ bazda da şekerde yüzde 21.3, yanında eylül ayı verileriyle bir sürdü. yok. Olmadığı gibi kişi başına gelir ile tahıllarda yüzde 7.5 düşerken değerlendirme raporu yayımlayan “Altın talebi enflasyonla üretkenlik ve etkinlik de hızlı bir şekilde bitkisel yağda yüzde 18, süt ve süt DİSK Araştırma Merkezi (DİSK- mücadeleyi zayıflatıyor” diyen Toprak mahsulleri Ofisi (TmO) artmaktadır. AR) ise Türkiye’nin Avrupa Karahan, bu kapsamda doların ürünlerinde yüzde 8.6, ette yüzde Genel müdürü Ahmet Güldal, Dünya Bankası ve IMF verilerine göre, küresel rolünün sorgulandığını problemli bir tüketim sezonu ülkeleri içinde hem ortalama 6.6 arttı. son 15 yılda içinde bulunduğumuz grup ve zayıf doların genellikle öngörmediklerini belirterek, tüketici enflasyonu hem gıda olan gelişmekte olan ükelerin kişi başına “elimizdeki stoklar, yetkilerimiz gelişen piyasalar için iyi haber AB’de yıllık yüzde 3 enflasyonu açısından zirvedeki geliri pandeminin olumsuz etkilerine ve imkânlarımız bu noktada yeterli olduğunu, ancak Türkiye’deki Türkiye’de ise bu endeksi rağmen yüzde 60 oranında artmıştır. ülke durumunda olduğunu ve kurumsal tecrübemizle birlikte altın faktörünün bu etkiyi Diğer bir ifadeyle, hem düşük daha çok temsil eden TÜİK’in duyurdu. Buna göre yine Eylül yönetebileceğimizi düşünüyoruz” dedi. hafiflettiğini vurguladı. Karahan, enflasyon ortamı hem de Gıda Yurtiçi Üretici Fiyatları 2025’te, AB ülkelerinde ortalama Gaziantep’te un sanayicileri ile buluşan ayrıca “Para politikasını bir süre ekonomilerdeki dinamik üretim süreci Endeksi (Gıda Yİ-ÜFE), Eylül yıllık enflasyon yüzde 2.2, gıda Güldal, ayrıca ülkenin tarımsal daha sıkı tutmalıyız” ifadesini gelir ile yaşam kalitesini yukarılara 2025’te aylık yüzde 6.8, yıllık altyapısının güçlü olduğunu ve arz enflasyonu yüzde 3 arttı. kullandı. taşımıştır. sıkıntısı yaşanmadığını belirtti. yüzde 35 arttı. Gıda Tüketici l Ekonomi Servisi Dahası da var. Çin, Hindistan ve Vietnam’ı kapsayan Asya gelişmekte olan ülkeleri son 15 Eylül 2025 sonu itibarıyla adet bazında tedavüldeki payı yüzde 58.7’ye çıktı yılda kişi başı gelirlerini katlamıştır. Ülkemizde durum nedir sorusu artık günlük bir özelliğe bürünmektedir. Dünya’da ekonomistler için 200 TL basmaya devam mükemmel bir ekonomi labaraturı haline gelen ülkemiz ekonomisinde fiyatları değişik açılardan analiz etmek faydalı ürkiye’nin en büyük kupürlü olacaktır. Tbanknotu (kâğıt para) olarak Kredi kartlarıyla Öncelikle liranın değeri rezerv satışları Yeni ‘kış lastiği’ 2009 yılı başında tedavüle verilen, ve KKM ve kamu müdahaleleriyle yapay ancak özellikle son yıllarda değer şekilde tutulmakta, bunun doğal olarak vergimizi ödedik tarihi 15 Kasım kaybeden TL ve eriyen alım gücünün kur piyasa dinamiklerinin gösterdiği değere göre daha yavaş artmaktadır. sembolü haline gelen 200 TL’nin bu MERKEz Bankası, 26 Eylül 2025’le Ul AşTırm A ve Altyapı Bu ise karar vericilerin özene bezene biten haftayla (39. hafta) ilgili Bakanlığı’nın “Kış Lastiği Kullanma durumu her ay belirginleşiyor. sunduğu dolar bazlı GSYH’yi (gayrisafi “Banka ve Kredi Kartı Sektörel Zorunluluğu İle İlgili Usul ve Esaslar Merkez Bankası’nın yeni verilerine yurtiçi hasıla) olduğundan çok daha Harcama İstatistikleri” raporunu Hakkında Tebliğde Değişiklik göre Eylül 2025 sonu itibarıyla yüksek çıkmaktadır. Diğer bir ifadeyle yayımladı. Yapılmasına Dair Tebliğ”, dünkü tedavüldeki kâğıt para sayısı, Bunun toplamdaki payı yüzde 86.3. kalem zoruyla yükselen dolar ölçümlü Bu rapora göre önceki haftaya Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna kişi başı gelir halkı dış ülkelere göre önceki aya (aylık) kıyasla yüzde Bu pay Eylül 2024’te yüzde 79.9, kıyasla banka ve kredi kartlarıyla göre sorunlu kış lastiği uygulaması daha zengin göstermektedir. 0.7, Eylül 2024’e (yıllık) kıyasla beş yıl önce yüzde 37 idi. 200 TL’nin toplam harcamalar yüzde 2.5 artık 1 Aralık yerine 15 Kasım’da Öte yandan bu zenginlik esasında tam yüzde 19.2 artışla 6 milyar 296 dolar bazındaki değeri ise Merkez artarak 489.7 milyar liraya ulaştı. başlayacak, takip eden yılın 1 tersi bir görünümdedir. milyon adet oldu. Bu kapsamda Bankası’nın Eylül 2025 ile ilgili aylık Bu kapsamda ise en dikkat çekici Nisan tarihi yerine 15 Nisan’a kadar Balassa-Samuelson hipotezine 200 TL sayısı ise aylıkta yüzde 1.2, ortalama kuruna göre 4.84 dolara artış yüzde 119.5 ile 34.3 milyar göre, verimlilik artışları daha hızlı olan devam edecek. yıllıkta yüzde 40.8 artışla 3 milyar gelişmekte olan ülkelerde, özellikle indi. Oysa bu değer, 2009 yılıyla liraya ulaşan “kamu/ vergi Ulaştırma ve Altyapı Bakanı ticarete konu sektörlerde, reel ücretler 694 milyon adede çıktı. Buna göre ödemeleri” oldu. Kartlarla yapılan Abdulkadir Uraloğlu, uygulamanın ilgili yıllık ortalama dolar kuruyla artacak; bu da hizmet fiyatlarının harcamaların ilk sırasında yer şehirlerarası yollarda tüm yolcu 200 TL’nin toplamdaki payı Eylül 129 dolardı. yükselmesine ve fiyat seviyesinin alan “market ve AVM” sektöründe ve eşya taşıyan araçlar için 2025’te yüzde 58.7’ye yükseldi. Bu Bunların yanında Eylül 2025 kademeli olarak gelişmiş ülkelere ise kullanım tutarı yüzde 1.6 olduğunu, ancak hususi araçlara da oran önceki ay 58.3, Eylül 2024’te itibarıyla toplam banknot sayısında yakınsamasına yol açacaktır. Türkiye’de düşüşle 95.3 milyar liraya düştü. önerdiklerini belirtti. yüzde 49.7 ve beş yıl önce; Eylül 100 TL’nin payı yüzde 14.2, 50 ise durum tersine dönmüştür: verimlilik Öte yandan internet üzerinden 2021’de yüzde 14.7’ydi. Bunun artışları sınırlı kalırken kur baskısı ve TL’nin payı yüzde 4.2, 20 TL’nin payı yapılan alışverişler ise yüzde 13.8 maliyet enflasyonu fiyat seviyelerini TMSF, Tekfen’in yanında, yine Eylül 2025 itibarıyla yüzde 4.7, 10 TL’nin payı yüzde 9.6 artışla 149.1 milyar liraya yükseldi. yapay biçimde yukarı taşımış; böylece tutar olarak 200 TL’nin tedavüldeki ve 5 TL’nin payı yüzde 8.7 oldu. l Ekonomi Servisi kişi başı gelir artışının eşlik etmediği büyük ortağı oldu büyüklüğü 738.7 milyar lira oldu. l Ekonomi Servisi bir fiyat düzeyi yakınsaması ortaya CAn Holding’e çıkmıştır. yönelik mali Nitekim elektronik ürünlerden otomobile, gıda fiyatlarından konut operasyonlar ‘Övündükleri hedefleri geçersiz kıldılar’ ve kira bedellerine kadar birçok kapsamında kalemde Türkiye, gelişmiş Avrupa Tasarruf Türk İye’nin önde gelen maliyesi” başlıklarıyla karşılaştırdığını ülkelerinin fiyat düzeylerini aşmıştır. Mevduatı ekonomistlerinden Prof. Dr. Aziz vurgulayarak şöyle devam etti: “Bu tür Buna karşın, reel kişi başı gelir artışı Sigorta Konukman, Ekim 2023’te onaylanan bir karşılaştırma, iktidarın kendisinin aynı hızda gerçekleşmediğinden geniş Fonu’nun ve 2024-2028 dönemini kapsayan 12. tespit ettiği ve övündüğü plan hedeflerini toplum kesimleri bu fiyat seviyelerini kayyum olarak kalkınma planı ile 2026-2028 dönemini bizzat kendisinin geçersiz kıldığını karşılayabilecek satın alma gücüne Aziz Konukman atandığı Can kapsayan son orta vadeli programı göstermektedir. Kimi göstergelerde plan sahip değildir. Ortaya çıkan tablo, Kültür AŞ’nin Tekfen Holding (OVP), 2028 hedefleri üzerinden hedefleri aşılırken kimilerinde gerisinde indirildi. Cari açık hedefi ise 2.8 milyar Türkiye’yi yüksek fiyat seviyeleriyle sermayesi içindeki payı yüzde karşılaştırarak çarpıcı sonuçlara ulaştı. kalınmaktadır.” pahalı bir ülke, düşük reel gelir ve dolarda 18.5 milyar dolara yükseltildi. 17.56’dan yüzde 42.8’e çıktı. TMMOB Makina Mühendisleri Konukman’ın tablosuna göre örneğin zayıflayan alım gücüyle ise fakir bir Bunların yanında ihracat hedefi 375.4 Tekfen Holding’in KAP’a Odası’nın yayını “Sanayi ve Toplum” TÜFE ile ilgili 2028 sonu hedefi yıllık ülke konumuna getirmektedir. Bu ikili milyar dolardan 308.5 milyar dolara açıklamasına göre Meltem yapı, ülkenin küresel bağlamda rekabet dergisinde bir makale kaleme alan hedefi 12. planda yüzde 4.7 iken OVP’de indirilirken milli gelir (GSYH) hedefi edebilirliğini azaltırken, içsel olarak da Berker ve Nilgün Şebnem Berker, Konukman, göstergeleri “temel”, “işgücü yüzde 8’e yükseltildi. İstihdam düzeyi 1.6 trilyon dolardan 1.9 trilyon dolara hane halklarının refahını ciddi biçimde Tekfen’deki yüzde 25.23’lük piyasası”, “ödemeler dengesi” ve “kamu de 36.6 milyon kişiden 35.1 milyon kişiye yükseltildi. l Ekonomi Servisi aşındırmaktadır. hisselerinin Can Kültür’e satışıyla Türkiye’de fiyat seviyeleri ile gelir ilgili 10 Nisan 2025’te açıklama düzeyi arasındaki uyumsuzluk, ekonomi l r esmİ Gazete’de yayımlanan kuruluştan 105’i geçen yıl “birinci etti. Kararlar Resmi Gazete’de yaptı. Bunun üzerine satış Rekabet politikalarının en çarpıcı yansıması cumhurbaşkanı kararı ile, “Gebze- derece örgüt belgesi” aldı. Bunlar yayımlandı. Kurumu’nun incelemesine gitti. Can ı haline gelmiştir. Bu paradoks, Çayırova-Birlik OSB Hafif Raylı Sistem desteklerde öncelikli. l REKl AM Kurulu, yasadışı bahis ile Kültür’e 10 Eylül TMSF tarafından toplumun refahını aşındırırken ülkenin Hattı 1. Aşama Projesi”ni Ulaştırma ve l enerj İ Piyasası Düzenleme kumar reklamı yaptığı ve tüketicileri atanan yönetim ise Tekfen’e uzun vadeli kalkınma kapasitesini de Altyapı Bakanlığı üstlendi. Kurumu, 7 şirkete lisans verirken bu tür sitelere yönlendirdiği tespit Rekabet Kurumu’nun bu işlemli zayıflatmaktadır. l TARı M ve Orman Bakanlığı’nca 3 şirketin lisansını sonlandırdı, edilen 10 sosyal medya hesabına ilgili izin verdiğini bildirdi. ı izin verilen 12 bin 130 tarımsal amaçlı bir şirketin lisansını ise iptal erişim engeli kararı aldı. Ambalaj sanayicileri Fırsat eşitliği için İstanbul’un espor gözünü AB’ye çevirdi eğitime özel katkı merkezi kuruluyor KARTon Ambalaj Sanayicileri Derneği’nce (KASAD) verilen “Pro Carton Ulusal RAMS Türkiye, şirket bünyesindeki Türk İye Espor Federasyonu Ödülleri” sahiplerini buldu. kurumsal sosyal sorumluluk girişimi (TESFED) ile Terminal Kadıköy Düzenlenen törende konuşan KASAD “RAMS Çatısı”nın Körleri Eğitim arasında imzalanan işbirliği Başkanı Alican Duran, sürdürülebilirliğin ve Kalkındırma Derneği ile işbirliği protokolüyle Terminal Kadıköy’ün, Avrupa’da giderek daha fazla kabul yaptığını açıkladı. teslim edildi. Çocukların eğitimde İstanbul’un espor merkezi olarak TESFED Türkiye Kupası, TESFED Ligleri gördüğünü, gelişmiş bariyer çözümlerinin Bu kapsamda Türkan Sabancı eşit fırsatlara erişimini hedefleyen konumlandırılması hedefleniyor. ve Espor Milli Takımları’nın karşılaşma de etkisiyle 2030’a kadar 2.1 milyar Avro’luk Görme Engelliler Ortaokulu’ndaki proje kapsamında dağıtılan eğitim Düzenlenen imza töreninde bilgi etkinliklerinin burada yapılacağını, 867 bin ton ek bir karton ambalaj artışının öğrencilere yeni eğitim öğretim materyalleri ise görme engelli girişimci veren TESFED Başkanı Alper Afşin TESFED Akademi aracılığıyla eğitim ve olmasının öngörüldüğünü vurguladı. Duran, yılında kullanmaları için beyaz NetGör’ün kurucusu Ayhan Öztürk’çe Özdemir ve Terminal Kadıköy Başkanı kariyer programları da başlatılacağını “Yani gelecek parlak ama şimdi dikkatli bastonlar, Braille tabletler ve kalemler özel olarak üretildi. l Ekonomi Servisi Pelin Akın Özalp, 2026’dan itibaren söylediler. l Ekonomi Servisi olmamız lazım” dedi. l Ekonomi Servisi K SA... K SA..