Katalog

24 EKİM 2025 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 41.99 48.89 56.15 40.58 10.608 39.616 5.598 1 kuruş 17 kuruş 10 kuruş 0.01 puan 57 puan 524 lira 118 lira Para Politikası Kurulu, politika faizini 100 baz puan daha indirerek yüzde 39.5’e çekti Merkez günü kurtardı! Savaş uçakları Dezenflasyon sürecinin yavaşladığına, risklerin arttığına yetmez: Türkiye’nin dikkat çeken, Merkez Bankası PPK’nin faizleri indirmesini teknoloji yorumlayan ekonomistler “orta yol” vurgusu yaptı. egemenliği sınavı erkez Bankası Başkanı şekilde belirleyeceğini” ifade ederek ürkiye ara çözümlere sıkışırken dünya Fatih Karahan şunun da altını çizdi: “Enflasyon “neoprime” savunma çağına giriyor. Mbaşkanlığında, üyeler görünümünün ara hedeflerden T Şu aralar sürekli gündemde belki bi- Cevdet Akçay, Elif Haykır belirgin bir biçimde ayrışması liyorsunuzdur: ABD’den F-16 savaş uçakla- rının alımı; F-35 programına dahil edilip edil- Hobikoğlu, Hatice Karahan, Fatma durumunda, para politikası duruşu meyeceğimiz konusu... Şimdi de Katar’dan Özkul ile toplanan Para Politikası sıkılaştırılacaktır.” Bunların satın alınması gündemde olan ikinci el Eu- Kurulu (PPK), dün yeni kararını yanında “likidite yönetimi araçları” 42.01 rofighter savaş uçakları... Türkiye bir şeyler d olar/TL’nin yapmaya çalışıyor, tamam. Ama olmamız ge- açıklayarak politika faizi olan etkili şekilde kullanılacak. dün gördüğü reken konuda mıyız? Diğer ülkeler ne yapı- bir hafta vadeli repo ihale faizini yor? Önemli gelişmeler neler? Gelin bir ufuk en yüksek seviye Faiz kararı ve itibar yüzde 40.5’ten yüzde 39.5’e indirdi. turu yapalım. Sosyal medyadan kararı Dünya, yeni bir dönemin içinden geçiyor. Ayrıca gecelik vadede borç verme Pandemi sonrası sarsılan küresel ekonomi, yorumlayan isimlerden Prof. Dr. faizini 43.5’ten yüzde 42.5, gecelik Ukrayna savaşı, Çin-ABD rekabeti, iklim krizi 83.6 Hakan, “Merkez Bankası risk vadede borçlanma faizini yüzde ve Ortadoğu’daki jeopolitik fay hatları, ulus- Tüketici güven endeksinin almadı ve orta yolu buldu. Buna lararası düzeni yeniden şekillendiriyor. Bu 39’dan yüzde 38’e düşürdü. ekimdeki değeri çoklu kriz ortamında ülkeler, kendi egemen- karşın Merkez Bankası, karar Yeni kararıyla ilgili bir lik alanlarını güçlendirmek için savunma tek- metninde faizi indirmememek değerlendirme notu yayımlayan nolojilerine büyük yatırımlar yapıyor. Savaş gerektiğini ima ediyor ama uçakları, hava savunma sistemleri, radar ağ- ve bunda geçen eylüldeki nota Moody’s ‘siyasi Tüketici güveninde ları ve siber teknolojiler, artık yalnızca aske- indiriyor. Allah yardımcıları olsun; göre önemli değişiklikler yapan ri değil jeopolitik varlık araçları haline gelmiş ne diyeyim” derken Prof. Dr. Hayri gerilim risk’ dedi düşüş devam etti PPK, enflasyonun (TÜFE) ana durumda. Türkiye de bu yeni güvenlik denk- leminde aktif bir oyuncu olmaya çalışıyor. Kozanoğlu şu vurguyu yaptı: eğiliminin eylül ayında yükseldiğini Ancak tablo, hem fırsatları hem de yapısal kı- “Enflasyonun yükselme eğiliminde MOOdY’S Ülke Risk Grubu TÜİK’in dün yayımladığı “Tüketici vurgulayarak şöyle devam etti: “Son rılganlıkları içinde barındırıyor. Kıdemli Kredi Yetkilisi Alexander Güven Endeksi, Ekim 2025” olduğunu kabul etmesine rağmen döneme ait veriler talep koşullarının Perjessy, dün İstanbul’da katıldığı raporuna göre eylül ayında 83.9 faiz indiren TCMB’nin zayıflayan Eurofighter alımı: dezenflasyonist düzeyde olduğuna bir konferansta Türkiye’de puan olan tüketici güven endeksi, itibarı iyice kayboldu. Zaten bu ancak dezenflasyon sürecinin Bir ara çözüm dezenflasyon ivmesinin gözle ekimde yüzde 0.3 azalarak rejimde hiçbir kurumun itibarlı F-35 programından çıkarılmanın ardın- yavaşladığına işaret etmektedir. görülür şekilde yavaşladığını 83.6’ya geriledi ve 100’ün altında; dan Türkiye, hava gücündeki açıkları kapat- olması beklenemez!” İris Cibre ise Başta gıda olmak üzere son ve çekirdek enflasyonun aylık “kötümser” tarafta kötüleşti. mak için çok yönlü bir tedarik stratejisine kararı “Hedefleme doğrultusunda dönem fiyat gelişmelerinin yöneldi. bazda yüzde 2 seviyesinde Bu kapsamda, “Mevcut dönemde ABD’den 40 adet yeni F-16 ve moderni- enflasyon beklentileri ve fiyatlama teknik olarak yanlış. Her gün takılı kaldığını söyledi. Siyasi hanenin maddi durumu” endeksi zasyon kitleri için pazarlıklar sürerken, Eu- davranışları kanalıyla dezenflasyon yaratılan USD talep edebilecek gerilimlerin makro istikrarda elde yüzde 0.1 düşüşle 67.7, “Gelecek rofighter Typhoon alımı da gündemin mer- süreci üzerinde oluşturduğu miktarı artırması açısından edilen bazı kazanımları tersine 12 aylık dönemde hanenin maddi kezinde. Katar’dan 24 adet ikinci el Typho- on alımı ve 16 yeni Tranche 4 model uçağın riskler belirginleşmiştir.” PPK yetersiz” şeklinde değerlendirdi. çevirme tehdidinde bulunduğunu durum beklentisi” endeksi yüzde tedariki için Birleşik Krallık ve Almanya ile da vurgulayan Perjessy, “Siyasi 0.2 artışla 84.2, “Gelecek 12 aylık ayrıca, “politika faizine ilişkin Öte yandan faizle ilgili kararın görüşmeler devam ediyor. Neden ikinci el? gürültünün” Türkiye’de yatırımcı dönemde genel ekonomik durum atılacak adımları enflasyon mali piyasalar üzerindeki etkisi Çünkü Katar’ın elindeki bu uçaklar Tranche güvenini zayıflatma konusunda bir beklentisi” endeksi yüzde 0.7 artışla 3A konfigürasyonunda ve göreve hazır du- gerçekleşmelerini, ana eğilimini sınırlı oldu. Dolar/TL zaman geçmişi olduğunu da anımsattı. 78.6 ve “Gelecek 12 aylık dönemde rumda. Yeni uçaklar için üretim takvimi 2-4 ve beklentilerini göz önünde zaman 42 seviyesini aşarken Borsa yıl sürebilirken ikinci el uçaklar birkaç ay için- Perjessy, ayrıca Türkiye’nin kredi dayanıklı tüketim mallarına bulundurarak ara hedeflerle İstanbul 100 Endeksi günü yüzde de envantere alınabilir. Maliyet, sıfır üreti- notundaki pozitif ivmenin artık harcama yapma düşüncesi” endeksi me göre daha düşük. Eğitim, bakım ve lojis- uyumlu biçimde dezenflasyonun 0.54 artışla tamamladı. plato noktasına ulaştığını bildirdi. yüzde 1.6 düşüşle 104 puan oldu. tik süreçler daha hızlı entegre edilebilir. Yani gerektirdiği sıkılığı sağlayacak l Ekonomi Servisi bu tercih, “geçiş dönemi” için hızlı nefes al- ma anlamı taşıyor. Bu hamle, zaman kazanma stratejisinin Sınırlı kaynakların dönüştürülmesini içeren ‘döngüsel ekonomi’ İSO’da tartışıldı bir parçası. Çünkü: - KAAN’ın tam operasyonel hale gelmesine daha yıllar var, - Mevcut F-16 ve F-4 filosu yaşlandı, ‘Yeni ekonomik model şart’ - ABD ile F-35 ve motor lisans krizleri sürüyor. Ancak bu ara çözüm, motor ve aviyonik gibi kritik teknolojilerdeki bağımlılığı ortadan stanbul Sanayi Odası (İSO) vurgulayarak “Bu vizyon, büyürken kaldırmıyor. İöncülüğünde, İstanbul’un küresel onarmayı, üretirken korumayı, Savunmada neoprime çağı işbirliğini hızlandırmak amacıyla kazanırken paylaşmayı öğretiyor. Tam da bu kırılgan dönemde dünya, sa- “Döngüsel Ekonomi Forumu Bu yaklaşım istihdam yaratıyor, vunma sanayisinde bir paradigma değişimine KISA... KISA... KISA... İstanbul” düzenlendi. inovasyonu teşvik ediyor ve tanık oluyor: “Neoprime” adı verilen yeni bir aktör tipi yükseliyor. Silikon Vadisi merkez- Birleşmiş Milletler Kalkınma dayanıklılığı güçlendiriyor” dedi. l PTT, 185. yılını kutluyor. li Anduril, Palantir ve SpaceX gibi girişimler, Temelin, 23 Ekim 1840’ta “Posta Programı (UNDP) ve Team Finland UNDP İstanbul Bölge Merkezi yapay zekâ, otonom sistemler, radar ve yazı- Nezareti”yle atıldığını anımsatan işbirliğinde, Hollanda, İsveç ve Direktörü Steliana Nedera, lım altyapısıyla Lockheed Martin ve Boeing genel müdür Hakan Gülten, o gibi geleneksel devlere meydan okuyor. “Sanayi kalıcı etkiler yaratma Danimarka başkonsoloslukları ile geleneksel destek modellerinin Pentagon artık tedariklerini sadece dev günden beri kesintisiz hizmet potansiyeline sahip. Bunu büyütecek Norveç Büyükelçiliği’nin desteğiyle ötesine geçen yeni işbirliği yüklenicilerden değil, hızlı çözümler üreten verdiklerini belirtti. işbirliklerini desteklemeye düzenlenen forumda, sınırlı biçimlerine ihtiyaç olduğunu teknoloji şirketlerinden de yapıyor. l TÜr KİYE Varlık Fonu (TVF) Bu yeni modelin temelinde: kararlıyız. Yeni finansal modeller kaynakların geri dönüştürülmesine vurgulayarak “Bu, hükümetlerin, Genel Müdürü Arda Ermut, - Büyük tesislerden ziyade yazılım labora- oluşturmak önemli.” Finlandiya dayalı yeni bir ekonomik modelin iş dünyasının, finans sektörünün tuvarları, TVF’nin altın madenciliği Büyükelçisi Pirkko Hämäläinen ise artık tüm ülkeler için zorunlu hale birlikte çözümler ürettiği çok - Devlet kontratlarından ziyade girişim faaliyetlerini yürüten Türk Altın’ın sermayesi, döngüselliğin yalnızca bir çevre geldiği vurgulandı. paydaşlı ortaklıklar anlamına halka arzını bir seçenek olarak - On yıllık proje takvimlerinden ziyade aylık politikası olarak görülemeyeceğini İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, geliyor” diye konuştu. değerlendirdiklerini söyledi. geliştirme döngüleri var. döngüsel ekonominin üretim SITRA Dünya Döngüsel Ekonomi l Jeo Termal Elektrik Bu durum, Soğuk Savaş’tan bu yana ABD savunma sisteminde en büyük dönüşüm Santral Yatırımcıları Derneği’nin süreçlerinde Forumu Direktörü Mika Sulkinoja a llianz anlamına geliyor. Pentagon’un da bu değişi- (JESDER) 7. Olağan Genel Kurul rekabet avantajı Trade 2025 İflas da bunun artık “niş bir İflaslar 2026’da me yön vermesi dikkat çekici. Toplantısında, Ufuk Şentürk r aporu’nu açıkladı. 2025’te sağlayan ve kavram” olmadığını yüksek seyreden küresel ticari yeniden ve altıncı kez yönetim Tek adam Türkiye’si ve hammadde zirve yapacak söyleyerek iflasların 2026’da yüzde 5 artışla son beş kurulu başkanlığına seçildi. bağımlılığını “Tasarımı, üretimi yanlış politikalar yılın zirvesine ulaşacağı belirtildi. Şirket, l MEr KEz Bankası toplam Türkiye için mesele yalnızca Eurofighter azaltan bir ve tüketimi 2027 yılında iflaslarda yüzde 1 oranında sınırlı bir düşüş öngörüyor. Türkiye’de rezervleri, 17 Ekim haftasında, bir veya F-16 değil. Esas mesele bağımsız sa- strateji yeniden ise konkordato anlaşmalarının iflaslardan iki kat fazla olduğu, 2025’te iflas artış önceki haftaya göre 8 milyar 708 vunma teknolojisi geliştirme kapasitesini güç- hızının süreceği, ancak 2026 itibarıyla bu hızın düşeceği belirtiliyor. Allianz Trade olduğunu düşünme- lendirmek. Bunun için ise yalnızca savunma milyon dolar yükselişle 198 milyar CEO’su Aylin Somersan Coqui, “Büyük ölçekli iflaslar domino etkisi yaratıyor” dedi. İflas ihaleleri değil; bilim politikaları, teknoloji yatı- belirterek liyiz” 442 milyon dolara çıkarak yeni bir riskini arttıran etkenler ise “zayıf ekonomik büyüme, sıkı finansman koşulları ve inşaat ve rımları, girişim sermayesi ve uzun vadeli stra- şöyle diyerek rekor kırdı. tejik planlama gerekiyor. Uluslararası kon- otomotiv gibi sektörlerde faiz, rekabet ve dönüşüm baskısı” olarak sıralandı. konuştu: yorumladı. sorsiyumlara akıllı pozisyon almak gereki- yor. Kritik alt sistemlerde aşamalı yerlilik ora- nı; her tedarikte “kilit teknoloji kazanımı” şartı ile motor için ayrı ve kalıcı devlet politikası ile ‘Araç sahipliği’nin yerini ‘ihtiyacı net bir “teknoloji egemenliği” doktrini oluştur- mak gerekiyor. Yapılabildi mi? Hayır. Ama tam da burada iç siyasi kutuplaşma, ekonomik kırılganlık ve kötü yönetim gerçe- giderme’ alıyor ğiyle yüzleşiyoruz. Kısa vadeli çıkarlar, uzun vadeli savunma politikalarının önüne geçiyor. Stratejik Ar-Ge yatırımları yerine ithalata da- KLease Genel Müdürü Eser yalı, günü kurtaran çözümler öne çıkıyor. Bu AOkyay, finansal kiralama da Türkiye’yi neoprime dönüşümünün geri- sektöründeki güçlerini operasyonel sinde bırakma riski taşıyor. kiralamada kullanmak üzere Ceren Acer Kezik Yeni bir jeopolitik denklem “mobilite” alanında AKLease Filo Eser Okyay Oğuzhan Avdan Bugün İsveç JAS 39 Gripen’lerini tes- adıyla bir iş modeli geliştirdiklerini lim alıyor, Çin uzay tabanlı radarlarla F-22 Gençlerin hesabı var, tasarrufu yok ve kısa sürede 2 bin 500 araçlık edeceklerini vurgulayan Avdan ise ve B-21 gibi platformları izlemeyi hedefliyor. ABD, Pentagon’un kapılarını yapay zekâ giri- filoya ulaştıklarını açıkladı. “mobilite”nin küresel düzeyde bir GAr An Tİ BBVA, Başlangıç Noktası ücreti sunan bankaları tercih ediyor. şimlerine açıyor. Bu gelişmeyi anlatmak üzere eğilime dönüştüğünü, bu nedenle (Be Node) ve Türkiye Bilişim Vakfı Mobil bankacılık, yüzde 84 kullanım Türkiye ise hâlâ motor tedariklerini, ambargo AKLease Filo’dan sorumlu genel işin arz tarafının kalabalıklaştığını risklerini, Eurofighter pazarlıklarını konuşuyor. işbirliğiyle yürütülen “Türkiye’de oranıyla açık ara öne çıkıyor. Fintek Bu tablo, savunma stratejimizin bir ara Gençler İçin Finansal Teknolojinin kullanımı 2014’te yüzde 3 iken 2021’de müdür yardımcısı Oğuzhan kaydetti. Avdan şöyle devam formda sıkışıp kalma riski taşıdığını gösteri- Rolü” araştırması, gençlerin finansal yüzde 49’a yükseldi. Ancak gençlerin Avdan’la birlikte dün bir basın etti: “Bu gelişmeler sahipliği de yor. Oysa savunma sanayiinde oyunu değiş- alışkanlıklarını ve dijital bankacılığa üçte biri siber güvenlik ve gizlilik tirenler, artık daha çevik, daha teknolojik ve toplantısı düzenleyen Okyay, etkiliyor. Araba, ev sahibi olma daha stratejik hareket edenler. Geleceğin bakışını ortaya koydu. konularında temkinli davranıyor. değişen tüketici alışkanlıklarına yeni nesle zor gelmeye başladı. savunma gücü, jet sayısıyla değil; teknoloji- Araştırmaya göre gençlerin yüzde Garanti BBVA Genel Müdür da atıf yaparak bu yeni sektörde Bunun yerine ihtiyacı giderme öne ye hükmetme kapasitesiyle belirlenecek. 95’i banka hesabına sahip olsa da Yardımcısı Ceren Acer Kezik, Bugün Eurofighter alımı kısa vadeli bir ne- bütünsel hizmet vereceklerini, çıkıyor.” yalnızca yarısı hesaplarını düzenli “Gençlerin finansal özgüvenlerini fes olabilir. Ama uzun vadeli egemenlik, yerli beş yıl içinde 10 bin araçlık filoya Öte yandan toplantıda verilen motorlar, açık mimari savunma yazılımla- kullanıyor. Tasarruf oranı yüzde 16, desteklemeyi hedefliyoruz. Onları ulaşmayı ve “en büyükler” arasına bilgiye göre 1 milyar dolarlık aktife rı ve yeni nesil neoprime ekosistemleri ku- yatırım hesabı sahipliği ise yüzde 33. dinliyor, ihtiyaçlarını anlayarak rabilen ülkelerin olacak. Ve Türkiye, teknolo- girmeyi hedeflediklerini anlattı. ulaşan AKLease, özellikle yeşil Gençlerin yüzde 80’i ücretsiz para hayatlarını kolaylaştıran çözümler ji odaklı stratejik bir dönüşüm başlatmadıkça Müşteri memnuniyeti, şeffaflık ve dönüşüm pazarına odaklanıyor. transferi, yüzde 59’u ise düşük işlem geliştiriyoruz” dedi. bu tablo değişmeyecek. dijital kolaylık anlayışıyla hareket l Ekonomi Servisi