Katalog

29 TEMMUZ 2024 PAZARTESİ 6 SÖYLEŞİ Prof. Dr. Tosun: Erken seçime gidilir ve Cumhurbaşkanı aday olursa muhalefetin kazanma olasılığı fazla Muhalefet güçlü Belediyeleri rof. Dr. Tanju Tosun Cumhuriyet’in engellemek zor, halk sorularını yanıtladı. P n Geçim yoksa seçim olur mu, dayanışır yine yapar ‘ sizce seçim yakın mı? Erdoğan yorgun üzde 28’in dışında kalan Seçim yapılmasının iki koşulu seçmenin, yani toptan var. Bir; anayasal ve yasal birtakım Ymuhalefetin, şüphesiz ki en başta koşulların oluşması. İki; siyasal iktidarın oplumsal muhalefet arttığında erken iyasette olası bir çatışma iktidara yarar. CHP’nin aşması gereken bir temel mesele yarattı iktidar: Belediyelerin uygulamalarından ortaya çıkan koşullar. Tseçim daha yoğun telaffuz edilecek. SCHP’nin girişimleri aktif yurttaşlığa sahip oldukları kaynakları halka Seçimlerin özellikle ekonomik krizin CHP, kazanabilecek aktörler çıkardı. geçiş için araç. Önümüzdek süreçte buna akıtmasını engellemelerini boşa olduğu dönemlerde erkene alınması teorik çıkarmak. Birden fazla aday olursa biri çekilmeli. tüm muhalif seçmen dahil edilmeli. olarak söz konusu. Bu durum Türkiye’de Tasarruf önlemleri bahanesi veya 1957 seçimleriyle birlikte zaman zaman yasal palavrasıyla hizmetlerin elini PROF. DR. TANJU TOSUN yaşanıyor. 1957’den bugüne 8-9 tane kolunu bağlamanın yine yasal yollarla etkisiz kılmak mümkün mü bilmiyorum. yapılmış erken genel seçim var. 1965’te Bursa’da doğdu. Ankara Bu yerel yönetim ve hukukçularının n Geçmişteki erken seçimlerde Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi araştırması gereken konu. ekonomik krizin payı nedir? Kamu Yönetimi Bölümü’nden Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne mezun oldu. Yüksek lisans ve Bizde genellikle siyasal krizler erken iktidar, “Kreş yapamazsın!” demiş. P doktora derecelerini Dokuz seçime yol açıyor. Ekonomik kriz erken Kendi ideolojik iktidarları için en Eylül Üniversitesi Sosyal seçim yapılması sonucunu çok fazla önemli gördükleri konuya yasak Bilimler Enstitüsü’nden aldı. getiriyorlar. üretmiyor. Ama normal koşullarda 0 Doçentliğini siyasal hayat ve Bu yasağı başta İstanbul olmak üzere bakıldığında yasama organının amacı kurumları alanında yaptı. YÖK yayacaklarını tahmin etmek zor değil. nedir? Kurumsallaşmış demokrasilerde bursuyla Washington DC’de R siyasal temsil organının mevcut Middle East Institute isimli ‘Boşa harcama’ düşünce kuruluşunda Turkish iktidarların ülkeyi yönetemediği İktidar resmen halkın yararına yönelik Studies Center’da kıdemli T koşullarda karar alıp ülkeyi seçime tüm faaliyetlere harcanacak belediye araştırmacı olarak yer aldı. olanaklarını “boşa harcama” olarak götürmesi gerekiyor. Yani ekonomik 2020’de emekli olan Tosun’un görüyor! kriz, geçinememe çok önemli, tetikleyici R Türkiye siyasal hayatı, oy verme Eh, dünkü yazımda belirttiğim gibi bir faktör. davranışı, karşılaştırmalı siyaset kendilerine adamlarına yandaşlarına ve seçim analizleri konularında akmayan her şey boşa akıyor! ‘Kötü ekonomi seçim getirmiyor’ E yayımlanmış Türkçe ve İngilizce İktidar bu “yasakları” öğrenci yurtlarına ve n Neden ekonomik kriz seçim için kitapları bulunuyor. burslarına yönelik çok geniş bir çerçeveye yeterli bir faktör olmuyor? yayar mı bilmiyorum. Ama mesela İstanbul’da Halk Ekmek Ekonomi nedeniyle erken seçime büfelerinin yayılmasını, sahip oldukları gitmek bizde yok gibi. Erken seçimi belediyeler aracılığıyla engelleme doğuran koşullar; ya siyasal iktidarın Belediyeler plan yapmalı rezilliğini bu ülkeye yaratmaktan bile erken seçim kararı alarak daha güçlü utanmadılar. bir şekilde iktidara gelme düşüncesi ya Bu merkezi engellemelerin ötesinde, n İnsanlar demokratik yollardan yetkinlikleriyle iktidarın stratejisini aktör. Muhalefete kazandırmıyor da koalisyon hükümeti varsa, onların SGK kesintilerinin yaratacağı mali hak aramaya çekiniyor mu? etkisiz hale getirebilirler. ama iktidarın kaybetmesine neden darlıklar da var. aralarında anlaşamaması nedeniyle Mevcut otoriter rejimin n Hem Erdoğan’ın aday olması, oluyor. Kendi yerini koruyor. oluyor. Cumhurbaşkanının partisi ile baskısından çekiniyor. Eyleme hem de ekonominin toparlanacağı n Seçmende desteğini artırma Halk yapar, hediye eder! parlamentoda çoğunluğu elinde tutan katıldıkları takdirde yarın öbür bakış açısıyla 2027’de erken seçim olasılığı nedir? CHP’li belediyeler tüm sorunları parti ayrı değil. Bölünmüş çoğunluğun gün kendilerinin veya çocuklarının olabileceği söyleniyor. Muhalefetin Türkiye koşullarında büyümesinin tartışacaklar. yani parlamento çoğunluğuna sahip parti başına gelebileceklerden endişeliler. tavrı ne olmalı? sınırları var. Asla AKP olamaz. Şüphesiz ki iktidarın belediyelerin ile başkanın partisinin farklı olmasının Tüm bu nedenlerle birlikte zaten Burada CHP’nin göstereceği Çünkü katı ideolojik bir parti. AKP faaliyetlerinin tümünü engellemesi mümkün değil. olmadığı durumlarda erken seçim siyasal kültürde edilgen olan muhalefet refleksi, diğer parti ise daha pragmatik, geçmişte Belediyeler kendi bütçe ve yurttaş, daha fazla içine kapanıyor seçmenlerinin de önümüzdeki merkez sağ seçmeni toplayarak konusunda Meclis’ten karar çıkarmak kaynaklarını yeniden ele alacaklardır ve ve demokratik siyaseti 4-5 yılda süreçte CHP’ye yönelmesine neden geldi. Ama 2015 sonrasında bu özellikle başkanlık rejimlerinde çok zor. yaratıcılıklarını ortaya koyacaklardır. bir yapılan seçimlere indirgiyor. olabilir. pragmatizm yerine ideolojiden Şu anda Cumhur İttifakı parlamentoda Şüphesiz çok iyi bildiğimiz, belediye Bu durum yanlış bilince yol açıyor. Türkiye’de bir tarafta CHP, bir beslendiği için kaybetmeye başladı. çoğunluğa sahip. Cumhurbaşkanı da olanaklarının engellendiği ve/ Ama CHP’nin son dönemdeki tarafta AKP, diğer tarafta DEM Parti Oysaki Türkiye’de seçmen, ideolojik AKP’li. Bu sistemde, cumhurbaşkanının veya yetmediği konularda devreye girişimleri edilgen yurttaşlıktan aktif şeklinde üç ana aktörün olacağı tercihleri çok geride bıraktı. sokulacak olan halk dayanışmasıdır. ya da Meclis çoğunluğunun istemediği bir yurttaşlığa geçiş için bir araç görevi kanaatindeyim. Milliyetçi blokta ise Özellikle kreşler gibi toplumsal neden ile yani ekonomik krizden hareket ‘Güçlünün adayı konuşulur’ görüyor. Toplumsal muhalefetin MHP ve İYİ Parti. Küçük partilerin etkisi çok yüksek konular, geçmişte ederek erken seçim kararı çıkması çok zor. bir şekilde harekete geçirilmesi önümüzdeki seçimde ciddi anlamda n Sürekli CHP’nin adayı örneklerini gördüğümüz “Halk yapar n Peki toplumsal baskı... gerekiyor. Bu mitingler en azından bir etkisi olmayabilir. konuşuluyor. Ancak seçim belediyeye hediye eder” teması ile Bu biraz sivil toplumun gücüyle de ilgili. “uyuyan muhalefet” yerine “uyanık n Küçük partilere İYİ Parti de zamanında yapılırsa Erdoğan kesintisiz sürdürülebilir. Ancak sivil toplum önemli ölçüde etkisini muhalefet” oluşturmaya dahil mi? İktidara karşı oy kullanan yüzde aday olamayacak. Neden AKP’nin 70 seçmenden bahsediyoruz. Tüm katkı yapıyor. Kamuoyu araştırmalarında İYİ yitirmiş durumda. Örgütlü sivil toplumun adayları konuşulmuyor? muhalefet için yeni bir birliktelik alanı... Parti’nin yüzde 4 bandında oyu Güçlü bir iktidar bloku var. olmadığı bir ülkede iktidara toplumsal Bu millet hem arsa verir hem okul yapar. ‘Aksama kaçınılmaz’ olduğundan söz ediliyor. İYİ Parti Karşısında güçlü bir muhalefet baskı yapmak mümkün değil. Bu gibi konularda yapılacak n Erdoğan, “Hazine ve Maliye seçmeninin tavrı son derece önemli. partisi olarak sadece CHP’yi kampanyalarla halka akıtılacak Bakanlığımız belediye borçlarının Mevcut yeni yönetime desteğe görüyoruz. Seçim kazanmaya yakın ‘Toplum istikrarı kutsuyor’ kaynaklar şüphesiz ki yaratılabilir. tahsiline kaynağında başlayacak” devam mı edecek? Yoksa bu siyasal tek parti CHP. Dolayısıyla adayının n Bu durumda muhalefet ne yapmalı? Bunlar sessiz sakin akıllıca çıkışı yaptı ve borç tahsili için adım kutuplaşma dolayısıyla CHP, AKP ve kim olacağı, AKP karşısında seçimi Ana muhalefetin toplumu harekete programlanmalıdır. atıldı. Hizmetlerde aksama MHP’ye gitmeyen seçmeni kimin kazanacağı sorusuna yanıt geçirmesi gerekiyor. CHP lideri Özgür olur mu? çekebilir mi? CHP, kamuoyu bulmak anlamında önemli. Yani Köpek sevgisizliği Özel bu konuda son dönemde çıkışlar Bu uygulamanın araştırmalarında yüzde bu aslında CHP’nin gücünden Aslında köpekleri vahşice yapıyor. Ancak toplum 1980, 1990’larda hizmetlerde aksama 33-34 görünüyor. kaynaklanan bir durum. temizleme konusunda iktidarın ısrarı CHP, hükümet krizlerinin yaratmış olduğu yaratması kaçınılmaz. n Peki DEVA ve n Sürekli isim konuşulması, aynı acelesi ve hemen çıkaralım yasayı sorunlar nedeniyle istikrarı kutsayan yüzde 33- Belediyelerin mali Gelecek partilerinin partideki olası adayların birbirlerine de muhalif belediyelerin elini bağlamak bir algıya sahip. İstikrardan anladığı, kaynaklarında etkisi ne olur? rakip gösterilmesi seçimi riske atar mı? amacını taşıyor. Dindar kesim 34 bandında arasında köpek varlığının az olduğunu “İktidar işbaşında kalsın. Süreç içinde bir azalma olacağı DEVA, ideolojik Ümit ediyorum ki atmaz. Çünkü düşünüyorum. Aşırı dindar kesimler açık. Çünkü, sadece görünüyor anlamda Gelecek birden fazla aday olması aşamasında şekilde bizim lehimize kararlar alır.” Yani zaten köpekleri, kedileri mundar Ankara, İstanbul, Partisi ile AKP arasındaki birinin mutlaka çekilmesi gerekiyor. toplum tamamen depolitize. Sivil toplum yaratıklar olarak görür. Hayvan, köpek, İzmir, Adana gibi mesafenin daha uzağında, Olası bir çatışma iktidara yarar. son derece zayıf ve yasama organında doğanın tüm yaratıklarına yönelik büyük kentlerin SGK liberal bir çizgide. İYİ Parti’nin n Peki AKP’nin adayı kim olur? iktidar partisi çoğunlukta. Dolayısıyla ana sevgi, daha çok seküler seçmenlerle mevcut yönetimi devam ederse prim borçlarını bile dikkate Anayasal koşullara bakıldığında muhalefet partisinin hareket alanı ilişkilidir. Bu bilinçle hareket ediyorlar. aldığımızda, bazı belediyelerin AKP ile bir yakınlaşma olmayacağını seçim erkene alınmadığı takdirde Not olarak yazayım. çok sınırlı. bütçelerinin yüzde 10’unun üzerinde tahmin ediyorum. Bu iki partinin beş Erdoğan’ın aday olma yolu kapalı. n CHP’nin tematik mitingleri, ışık prim borcu bulunuyor. Bu oran puan civarında bir gücü var. CHP’nin O yüzden erkene alınma ihtimali 750 bin kişiye iş olanağı açma kapa eylemleri toplumu dinamik İstanbul’da yüzde 1.5 gibi düşük yeni dönemde bu partilerle seçim olabilir. Ama bu, Erdoğan’ın İstanbul Gönüllüsü sıfatıyla dünkü tutar mı? düzeyde kalırken İzmir’de yüzde işbirliğine gitme olasılığının yüksek hem politik hem de ekonomik yazıma katkıda bulunan Dr. Boray Toplumsal baskının sürdürülebilir 11 civarında. Borçların kaynağında olduğunu düşünüyorum. performansına bağlı. Uğraş, kreşler konusunda şu olması ve tüm muhalif partilerini kesilmesi durumunda zaten n Erken seçim, Erdoğan’a yine bir görüşlerini paylaştı, teşekkür ederim: kapsaması gerekiyor. Mesela Susurluk ‘İttifak zorunlu’ ekonomik kriz nedeniyle mali açıdan fırsat sunmak anlamına gelir mi? “Cemaatlerin güç kazandığı yerlerde sosyal devlet güç kaybeder, sosyal sonrası “Sürekli aydınlık için bir dakika zor durumda olan belediyeler belirli n Yani seçimde CHP ittifak mı “Erdoğan’a yeni bir fırsat yaratır” yardım ve sosyal hizmetler cemaatler/ alanlarda mali felç yaşayabilir. yapmalı? düşüncesiyle erken seçime mesafeli karanlık” eylemleri bir siyasal partinin vakıflar üzerinden yürütülür. Ekrem Tabii. Seçim yasası ve siyasal yaklaşmak olmaz. Toplumsal ötesinde toplumun çok geniş kesimlerinin Bey ilk kampanyasında 300’den fazla Tehlike: ‘Yönetemiyor algısı’ kutuplaşma bunu dayatıyor. muhalefetin daha fazla güçlenmesi, desteğini almıştı. Şimdi CHP’nin yapmış mahallede kreş açacağını taahhüt n Buna halk nasıl tepki verir? n Yerel seçimleri ittifaksız kazandı... kademe kademe ses yükseltmesi olduğu mitingleri dikkate aldığımızda, evet etmişti. Bir kısmını başarabildi. Hizmetlerde ortaya çıkacak Hem bu partilerin yönetimini planlanıyor ve ondan sonra erken bir katılım var, onu yok saymak mümkün Bunu duyduğumda gerçekten çok aksamaların nedenleri hemşerilere hem de bu partilere yönelecek seçim çağrıları daha da netleşecek. sevinmiştim ve seçimi kazanacağını değil. Ama bunu kitleselleştirerek tüm Şu an söylem düzeyinde. Toplumsal çok iyi anlatılmalı. Yeni finansman seçmenin ağırlığını izlemek lazım. daha o zaman anlamıştım. Türkiye’de muhalif seçmenleri dahil etmek gerekiyor. modelleri üzerinde çalışılmalı, Eğer güçlerini korurlarsa yüzde 7’ye muhalefet sesini artırdığı zaman, yaşlı, engelli ve çocuk bakımı kadının n AKP seçmeni de ekonomiden önceliği olmayan hizmetlerde ulaşmaları zor olduğu için gidilecek erken seçim daha yoğun biçimde omzundadır. Türkiye genelinde rahatsız... tasarruf yapılmalı. CHP’li belediyeler bir ittifak her koşulda muhalefetin telaffuz edilecek. Eğer erken yaşlı, engelli ve çocuk bakımı Evet tekil olarak insanlar rahatsız ama kurumsallaştığı takdirde kadın bunu tümü için geçerli olacak bir ciddi anlamda işine yarar. seçime gidilir ve Erdoğan aday bizim siyasal kültürümüzdeki edilgen istihdam oranı rahatlıkla yüzde model çerçevesinde planlamalılar. n Peki Yeniden Refah Partisi’nin olursa çeyrek asrın yorgun yurttaşlık anlayışı dolayısıyla bu tür 50’nin üzerine çıkar, yaklaşık 750 Aksi takdirde halkta “CHP’li rolü ne olur? cumhurbaşkanı karşısında ‘ bin kişiye iş imkânı sağlanır. Bu işe rahatsızlıklar, toplumsal eylemlere belediyeler yönetemiyor” algısı Yeniden Refah Partisi, güçlü bir muhalefet adayının kazanma biraz kafa yoran birisiyim. Kadını ikinci dönüşmüyor. oluşabilir. CHP’li belediyeler kanımca aktör değil ancak gücü olan bir olasılığı yüksek. sınıf yapmanın en kestirme yolu onu bakıma/mutfağa hapsetmektir. RTE’nin iktidarı yaklaşık 12 milyon kişiye çeşitli kanallardan yardım dağıtıyor, evde bakım parası Söylem sert, davranış pragmatik (...) yandaşa akıtılan ihaleler, oy oranının yüzde 25-30 civarında n AKP’yle MHP arasında bir çatışma muhafazakarlığın harmanlanmasına ve atmak zorunda hisseden AKP. gezinmesi bundandır. CHP’li görüyor musunuz? 80’lerdeki gibi Türk-İslam sentezi tipi bir n Neden? belediyeler yoksulluğu genişletmeden MHP, mevcut sistem içinde yasama rejimin ortaya çıkmasına yol açıyor. Öte Çünkü AKP’nin yasama organında yönetmeye başlayınca işin rengi organında iktidarı AKP’yle paylaşıyor. yandan iktidarın kaynak aktarımından iktidar MHP’nin oylarına ihtiyacı var. Bu değişti. Şimdi daha çok kreş, İnformal olarak iktidarı paylaşmanın partileri ve tabanları yararlanıyor. Söylemde nedenle AKP son derece pragmatik daha çok yurt, daha çok Halk MHP’nin kemik ideolojik tabanını bir arada sert ideolojik rüzgârlar esiyor ama iktidar davranabiliyor. Ortaklığın bozulacağı Ekmek gerekli. Beyoğlu Belediye Başkanı İnan Bey’i görünce tutması açısından ciddi avantajları var. kaynaklarından yararlanma anlamında kanaatinde değilim. Bir seçim daha ekranlarda gözlerim yaşarıyor... Bu tavır aynı zamanda AKP’nin ideolojik çok pragmatik davranabiliyorlar. Yani birlikte geçirirler. Çünkü birlikte yaşam, İnan Bey’le çalışmayı çok isterdim. anlamda muhafazakâr çizgiden milliyetçi aralarında öyle ciddi bir çatışma olduğunu her iki parti içinde kaybeden kazanan (brugras@gmail.com)” çizgiye doğru hareket etmesine, milliyetçilikle düşünmüyorum. Bir çatışma anında da geri değil kazan kazan formülü üzerine işliyor. Prof. Dr. Tanju Tosun ‘ ‘