Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
24 TEMMUZ 2024 ÇARŞAMBA
2 olaylar ve görüşler
Vahdettin
bir hain midir?
Diplomasi zaferi: LOZAN
av. UğUr BayraKTUTan
yapılmıştır. Bu öneri de ulusal
Doç. Dr. hÜnEr TUnCEr
TBMM İDARE AMİRİ
amacımızı gerçekleştirecek
Temmuz 1923’te
ak P’li Cumhurbaşkanı Erdoğan,
nitelikten uzaktı. Dördüncü
imzalanan Lozan Barış restorasyonu tamamlanan Yıldız
öneri ise Lozan Antlaşması’nın
Sarayı’nın açılış programında yaptığı
24Antlaşması, Osmanlı
imzalanmasıyla sonuçlanan
konuşmasında; “Gazi Mustafa Kemal,
İmparatorluğu’nu sona erdirmiş
görüşmelere konu olmuştur.”
Bandırma Vapuru’yla yola çıkmadan
ve Atatürk’ün kurduğu Türkiye
“Lozan Antlaşması, Türk
bir gün önce buraya gelmiş ve Sultan
Cumhuriyeti Devleti’ni tarih
ulusuna karşı yüzyıllardan beri
Vahdettin’le görüşmüştür. Gazi Mustafa
sahnesine çıkarmıştı. Bu antlaşma,
hazırlanmış ve Sevr Antlaşması
Kemal, o tarihi görüşmeyi şöyle anlatır:
Türk devletinin bugünkü
ile tamamlandığı sanılmış büyük
Yıldız Sarayı’nın ufak bir salonunda
sınırlarını çizmekte, bağımsızlığını
bir yok etme eyleminin (suikastın) Vahdettin’le adeta diz dize denecek kadar
ve egemenliğini onaylamaktaydı.
yakın oturduk.
kırılıp önlenişini bildirir bir
Lozan Konferansı’nı kendisi için
Salonun boğaziçine doğru açılan
belgedir. Osmanlı tarihinde
yaşamsal sayan ve konferansa en
penceresinden gördüğümüz manzara şu;
benzeri görülmemiş bir siyasal
değerli temsilcilerini gönderen üç
birbirine paralel hatlar üzerine düşman
utku anıtıdır!”
zırhlıları bordalarındaki toplar sanki
devlet vardı: Türkiye, İngiltere ve
Yıldız Sarayı’na doğrulmuş. Vahdettin hiç
Yunanistan. Lozan Konferansı’nda
Diplomasinin süvari birliği
unutmayacağım şu sözlerle konuşmaya
Türkiye’yi Dışişleri Bakanı İsmet
komutanı
başladı: ‘Paşa paşa, şimdiye kadar devlete
(İnönü) Paşa, İngiltere’yi Dışişleri
Lozan Konferansı’nda İngiliz çok hizmet ettin. Bunların hepsi artık bu
Bakanı Lord Curzon, Yunanistan’ı
kitaba girmiştir ve tarihe geçmiştir. Bunları
temsilciler heyetinin bir üyesi olan
ise Başbakan Venizelos temsil
Lozan Barış konferansı görüşmelerini içeren, a lois Derso ve Emery kelèn
unutun, asıl şimdi yapacağın hizmet
Andrew Ryan şöyle demekteydi:
imzasını taşıyan meşhur Guignol àLausaunne başlıklı karikatür.
etmekteydi.
hepsinden mühim olabilir. Paşa paşa,
“Lozan Konferansı, 1914-1918
Lozan Konferansı’nda yeni Türk
devleti kurtarabilirsin.’ Bunun üzerine
Savaşı’ndan sonra Müttefiklerin
aşaması 21 Kasım 1922-4 Şubat
korumak ve sağlamak için
devletinin kurucusu Mustafa
Gazi Mustafa Kemal, Sultan Vahdettin’e
düşmanlarıyla karşı karşıya eşit
1923 tarihlerinde, ikinci aşaması gücümüz de vardı; gücümüz de
Kemal’in en önem verdiği konu,
şu cevabı verir; ‘Merak buyurmayın
koşullarla tartışmış oldukları ilk
ise 23 Nisan-24 Temmuz 1923 yeterliydi. En büyük gücümüz,
Türk temsilcilerinin kendilerini efendimiz, noktai nazarı şahanenizi
toplantıdır. Bu konferansın iki
tarihlerinde gerçekleştirilmiş en güvenilir dayanağımız, ulusal anladım. İradei seniyyeniz olursa hemen
Batılı devletlerin temsilcileriyle
önemli kişiliği; konferansın ilk
hareket edeceğim’. ‘Muvaffak ol’ hitabına
ve görüşmeler 24 Temmuz’da egemenliğimizi elde etmiş, onu
eşit görmeleriydi. Bu nedenle
aşamasında Lord Curzon, bütün
mazhar olduktan sonra huzurdan çıktım,
Lozan Barış Antlaşması’nın eylemli olarak halkın eline vermiş
Mustafa Kemal, Lozan’da ülkemizi
konferans boyunca ise İsmet ayaklarımızın patırtısını işittirmeden
imzalanmasıyla son bulmuştu. ve halkın elinde tutabileceğimizi
temsil edecek heyetin başkanını
Paşa’ydı. İsmet Paşa için denilirdi saraydan uzaklaştık’ demiştir” ifadelerini
Lozan Konferansı görüşmelerine yine eylemli olarak kanıtlamış
bizzat seçmişti. Mustafa Kemal,
kullanmıştır.
ki o diplomasiye bir süvari birliği
ilişkin olarak, Mustafa Kemal olmamızdı.”
Mudanya ateşkes görüşmelerinde
komutanı nitelikleriyle girmişti;
Atatürk Nutuk’ta şunları dile “Baylar, Mondros Ateşkes
gösterdiği başarıdan memnunluk
Çarpıtılan gerçek
gerektiği zaman ileri saldırır,
getirmektedir: “Baylar, mirasçısı Antlaşması’ndan sonra düşman
duyduğu İsmet Paşa’nın, Lozan
Cumhuriyet yazarı, tarihçi Sinan Meydan
eğer başarı elde edemezse bütün
olduğumuz Osmanlı Devleti’nin
devletler, Türkiye’ye dört kez
Konferansı’nda da Türkiye’yi
konuya ilişkin “Atatürk’ün sözleri sansür
gücüyle geri çekilirdi.
dünya gözünde hiçbir değeri,
barış koşulları önermişlerdir.
temsil etmesini istiyordu.
edilmiş gerçek çarpıtılmış. Cumhurbaşkanı
Geleneksel anlamdaki “diplomat”
saygınlığı ve onuru kalmamıştı.
Bunların birincisi Sevr tasarısıdır.
Bu nedenle, Dışişleri Bakanı Erdoğan maalesef eksik anlatıyor. Oysa
tipine belki hiç uymayan İnönü,
Osmanlı Devleti, uluslararası
Bu tasarı Türkiye Büyük Millet o görüşmeyi anlatan Mustafa Kemal
Yusuf Kemal (Tengirşenk) Bey
aslında bir askerdi, diplomasi
hukukun dışında bırakılmıştı; Atatürk, o görüşme hakkında -Erdoğan’ın
Meclisi’nce tartışılmaya bile
istifa etmiş ve onun yerine,
dilini bilmemekteydi ve çok az anlatmadığı- şu yorumu yapmıştı:
devlet, sanki güdüm ve kısıtlama
değer görülmemiştir. İkinci
Dışişleri Bakanlığı’na İsmet Paşa
‘Söylerken (cevabı verirken) kafamdaki
konuşan bir kişiydi. Ancak, bu
altına alınmış sayılıyordu.”
barış önerisi, Birinci İnönü
getirilmişti.
muammayı da halletmeye uğraşıyordum.
kişi, hak bildiği yoldan ilerlerken
Savaşı’ndan sonra toplanan Londra
Çok iyi anladığım, veliahtlığında,
a zim ve kararlılık en ufak bir ödün dahi vermeye
Sevr’in çöpe atılışı
Konferası’nın bitiminde 12 Mart
padişahlığında bütün his ve fikirlerini,
yanaşmıyor, doğru bildiği görüşten
İsmet Paşa, yeni Türk diplomat
“Benim Türk ulusunun varlığı 1921’de yapılmıştır. Bu öneri Sevr
temayüllerini, sahtekârlıklarını tanıdığım
geri adım atmıyordu. İnönü,
tipinin seçkin bir örneğiydi. İsmet
için, bağımsızlığı için, egemenliği Antlaşması’nda bazı değişiklikler
adamdan nasıl yüksek ve asil bir hareket
Curzon gibi o dönemin en güçlü
Paşa, Lozan Konferansı’nda, hiçbir için, yüzde yüz elde etmek ve yapılmasını öngörmekteyse de
bekleyebilirdim?
hatiplerinden birinin üstesinden
devletin temsilcisine üstünlük sağlamak zorunda olduğu temel değinilmemiş sorunlarda Sevr
Memleketi kurtarmak lazımdır, istersem
gelebilmeyi başarmıştı. Konferans
tanımak ya da onlardan aşağı hakların dünyaca tanınacağına tasarısındaki maddelerin tümünün
bunu yapabilirmişim. Nasıl? hemen hüküm
boyunca, Türk baş delegesi İngiliz
kalmak istemiyordu. Bu nedenle, hiç kuşkum yoktu. Çünkü olduğu gibi bırakıldığını kabul
verdim: Vahdettin demek istiyordu ki hiçbir
baş delegesi ile tam bir eşitlik
İngiltere temsilcisi Lord Curzon’un gerçekte bu temel haklar güçle, etmektedir. Bu öneri bizce tartışma kuvvetimiz yoktur. Tek dayanak noktamız
ayağı üzerinde konuşuyordu. İstanbul’a hâkim olanların siyasetine
konferansı açış nutkunu takiben, hak edişle ve eylemli olarak konusu olmadan, İkinci İnönü
uymaktır. Benim memuriyetim onların
Bu, tüm dünyaya artık
protokolde yer almamasına karşın, alınmıştı. Konferans masasında Savaşı’nın başlamasıyla sonuçsuz
şikâyet ettikleri meseleleri halletmektir.
İsmet Paşa da bir konuşma yapmış istediğimiz, gerçekte elde edilmiş kalmıştır. Üçüncü barış önerisi, geleneksel Osmanlı diplomasi
Eğer onları memnun edebilirsem,
ve böylece, daha ilk günden olan hakların, yöntemine göre 22 Mart 1922’de, yani Sakarya anlayışının ve uygulamasının
memleketi ve halkı bu siyasetin
itibaren Türkiye’nin davasını yazılıp onanmasından başka bir Utkusu’ndan ve Fransızlarla tarihe karıştığını ve onun yerine,
doğruluğuna inandırabilirsem ve bu
azimli ve kararlı bir biçimde bütün şey değildi. İsteklerimiz açıktı ve yapılan Ankara Antlaşması’ndan yeni bir diplomasi anlayışı ve
siyasete karşı gelen Türkleri tutuklarsam
dünyanın gözleri önüne sermişti. doğal haklarımıza dayanıyordu. sonra Paris’te toplanan İtilaf uygulamasının doğduğunu
Vahdettin’in arzularını yerine getirmiş
Lozan Konferansı’nın birinci Bundan başka, haklarımızı Devletleri dışişleri bakanlarınca kanıtlıyordu.
olacaktım’ açıklamasında bulunmuştur.”
Hainden kahraman yaratmak
Ortada bilinmeyen bir durum yoktur.
Her şey tüm açıklığıyla ortadadır. Tüm
anlatılanların aksine; İstanbul hükümetine
karşı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün
Ömür biçenler tarihten utanır mı?
büyük yolculuğu neticesinde kazanılmış
bir zafer söz konusudur. “Mustafa Kemal’i,
Temeldeki sorun, aslında aydınlıkla
Doç. Dr. İhsan Tayhanİ vatanı kurtarsın diye, Vahdettin’in
karanlığın tarihsel mücadelesidir
Anadolu’ya gönderdiği” imaları kabul
Laik demokratik Cumhuriyeti bir türlü
ve bilindiği gibi karanlığın en yararlı
edilemez bir çarpıtmadan ibarettir. Milli
içlerine sindirememiş olan devrim
gıdası da cehalettir.
kurtuluş mücadelesini baltalamak için,
karşıtı çevrelerin, özellikle 2016’dan
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü idama
beri ivme kazanan Lozan’a ve Lozan
mahkûm ettiren, ölümü için fetvalar
Emperyalist güçler ve
üzerinden Cumhuriyete yönelik
verdiren, rütbelerini söktüren, bizzat vatan
maşaları
sistematik saldırıları ve bilimsellikten
haini Vahdettin’dir.
Lozan sürecinde İnönü üzerinden
uzak uyduruk şehir söylenceleri,
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın
Mustafa Kemal’e yönelik örtülü,
Lozan’ın 101’inci yıldönümünde
anlatısında; Vahdettin’in Atatürk’e
İnönü’ye ise cepheden muhalefetin
sönümlenmiş gibi duruyor!
Anadolu’ya gitmesi için izin verdiğini
temelsizliği ve bir senlik-benlik
Özünde Atatürk, Türk Devrimi ve
ima eden sözlerin olduğunu ifade ederek
direnci olduğu, ikinci Lozan
laik Cumhuriyetle kavgalı ve usları
yaptığı konuşmanın sansürlü olduğu gayet
görüşmelerinden önce Büyük Millet
mühürlü öbeklerin, özellikle saltanatın
açıktır.
Meclisi’ndeki tartışmalar sırasında,
kaldırıldığı 1 Kasım 1922 tarihinden
Aynı doğrultuda; Falih Rıfkı Atay
muhaliflerin utangaç kabulü ile
sonra izledikleri belirgin bir strateji
“Atatürk’ün Bana Anlattıkları” adlı
anlaşılmıştır.
dikkat çekicidir. İsmet İnönü üzerinden
ismet Paşa Lozan’da toplantı masasında ayağa kalkmış konuşmasını yapıyor.
kitabında görüşmeyi Atatürk’ün ağzından
İzleyen sonraki dönemlerde ise
Atatürk’e, Lozan üzerinden hem
(Fotoğraf inönü Vakfı arşivinden alınmıştır)
anlatmış; Atatürk’ün “Vahdettin beni,
Lozan’a ilişkin yürütülen benzer
Atatürk’e hem İnönü’ye, din üzerinden
vatanı kurtarmam için gönderdi””
çarpık tartışmaların, pek çok
laikliğe veya laiklik üzerinden
Emperyalist güçler ve onların hüküm olmadığı görülür. (Antlaşma
demediğini, aksine hain olarak adlandırdığı
kişi gibi günümüz iktidar sahibi
Cumhuriyete saldırı, söz konusu bu
maşaları Milli Mücadele’deki tam metni için bkz: TTK. Kütüphane.
Vahdettin’i çok ağır biçimde eleştirdiğini
yetkili siyasi figürlerin de etkisi
stratejinin önemli bir ayağıdır.
yenilgilerini ve arkasından imzalanan “Lozan”. Erişim: 16. 08. 2023)
ifade etmiştir.
altında kaldıkları veya eğitiminden
Anılan zaman diliminde, devlette
Lozan Barış Antlaşması’nı bir türlü Lozan’ın ömrüne ilişkin kasıtlı
Tarihi sansürleyerek, çarpıtmaya
elde edilen güçle doğru orantılı olarak geçtikleri İslamcı ideolog, şair Necip
içlerine sindirememişlerdir. yalanlar üretip bu dünyadan göçüp
çalışarak bir vatan haininden kahraman
kişilerden, basın yayın organlarına, Fazıl Kısakürek dışında, Mehmet
Ancak Lozan Antlaşması, yüz birinci gidenleri bilmiyoruz! Yalnız hiç
yaratamazsınız. Lafı evirip çevirmeye
kurum ve kuruluşlara değin geniş bir Şevki Eygi ve misyonunu (özgörev)
yılında halen yürürlüktedir, olanca olmazsa hayattaki fesat ortağı
gerek yoktur. Vahdettin tarihin vatan haini
yelpazede konumlanan etki ajanları tamamladıktan sonra 2019 yılında
dinamiği ile varlığını sürdürmektedir bilgiçlerin, yüzlerinin kızarması ve
olarak yazdığı bir kişiliktir. Mustafa Kemal
üzerinden yeni bir tarih yazımına vefat eden tescilli (bilindik) Atatürk,
ve sürdürecektir. 143 maddelik bu utanmaları gerekmez mi? Ama ne
Atatürk üzerinden subliminal mesajlarla
girişilmiş ve toplum mühendisliği
devrim ve Cumhuriyet düşmanı -Milli uluslararası barış antlaşması, ileri gezer! Çünkü “utanma” da insana
algı yaratmaya çalışmak acizlikten başka
yapılmıştır.
Mücadele’yi “keşke Yunan kazansaydı” sürüldüğü gibi “100 yıl süreli” geçici özgü yüce bir erdemdir. Ancak -her
bir şey değildir. Mustafa Kemal, Milli
Oysa, toplumu çağın gerisine çekme
diyecek kadar küçülen- Kadir Mısıroğlu bir antlaşma değildir. Antlaşma metni ne olursa olsun- Lozan’a dil uzatanlar
Mücadele’nin ta kendisidir. Gerisi boş
erekli bu yönelim ve girişim, olsa olsa
ve benzerleri tarafından sürdürüldüğü madde madde incelenecek olursa, tarihin arşivine “hain” olarak çoktan
sözdür.
akıl tutulması olarak tanımlanabilir.
görülür. süresinin bitimine ilişkin herhangi bir kaydedilmiş bulunuyor.
Türkiye’nin varlığını tüm dünyaya
…Lozan Antlaşmasına imza koymayan İttihat ve Terakki döneminden beri
onaylattıran Lozan Barış Antlaşması; Türkiye’de çok partili sistem mücadelesi,
ABD, bugün yeni yeni sorunlar yaratıyor.
özgürlüğün, ulusal egemenliğin ve
Türkiye 21. yüzyılın eşiğinde bir yol daha çok iktidardaki ve muhalefetteki
bağımsızlığın açık ve net duyurusudur. partiler arasında sürdürülmesine
kavşağına doğru hızla sürükleniyor. Bu
Cephede süngüyle kazanılan zafer
kavşağa açılan yollardan biri Sevr’e, öteki rağmen, siyasi mücadele aslında
müzakere masasında kaybedilmemiş, karizmatik bir lidere karşı bir parti
de Lozan’a doğru gidiyor…
İsmet İnönü’nün müthiş diplomatik
mensuplarının mücadelesi şeklinde
yeteneği bu toprakları Türk ulusuna geçmiştir. Bunun ilk örneği Türkiye
vatan yapmıştır.
Cumhuriyeti’nin kurucularından İsmet
yoruz.
İnönü’ye karşı Demokrat Partililerin
mücadelesidir.
13,5x23- 136 sayfa- İnceleme 13,5x20,5 – 276 sayfa- İnceleme
12,5x19,5- 384 sayfa- İnceleme