Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
22 MAYIS 2024 ÇARŞAMBA
2 olaylar ve görüşler
Yen İ An AYAsA YApıl AmAz
Liberal dünya düzeninin
Erdoğan Teziç’e göre asli
Dr. Cihangir Dumanlı
kurucu iktidar üç şekilde ortaya
(E) TUĞGENERAL, HUKUKçU
çıkabilir:
- Halkın bu amaçla seçtiği ve
KP iktidarı yeni anayasa
yeni anayasayı hazırlayıp kabul
Akonusunu yine bir gündem
sonunun başlangıcı
etme yetkisini içeren “kurucu
değiştirme yöntemi olarak
meclis” vasıtası ile;
öne çıkardı. Konu ile ilgili
- İktidarı belli dönemde
NEJAT ESLEN elektrikli araç oluşturmuştur. ABD, Çin
yayınlarda ve tartışmalarda
ellerinde bulunduranların
(EV) üretilmiş ve mallarına yüksek gümrük
olası yeni bir anayasanın içeriği
EMEKLİ TUĞGENERAL
hazırladıkları anayasa
dünyada, çoğu vergileri uygulayarak liberal ele alınmaktadır. Oysa genel bir
taslağının bir tartışma ortamı
hukuk kuralı olan “usul esastan
Batı markalı dünya düzeninin kurallarını
oğuk Savaş döneminde
yaratmadan “evet” veya
önce gelir” kuralına göre,
elektrikli çiğnemekte ve korumaya
ABD’nin ve NATO’nun
“hayır”la sonuçlanabilecek bir
konunun esasına girmeden
araçların çalıştığı bu düzeni kendi
Snükleer stratejisini
halkoylamasına sunulması ile
önce yeni anayasanın kim
satışının yüzde elleri ile tarihin mezarlığına
hazırlayan önemli strateji (Örneğin 1982 Anayasası);
tarafından, hangi yetki ile ve
altmış beşini Çin gömmektedir.
- Halkın kurucu meclisi
geliştirme merkezi RAND’ın
nasıl yapılabileceğinin açıklığa
gerçekleştirmiştir. Bu şartlarda, Çin’in seçmesi, bu meclisin
mayıs ayında yayımladığı,
kavuşturulması gerekir.
hazırladığı anayasanın
ABD, yükselişini frenlemek
“The Sources of Renewed
Anayasanın 175. maddesi
sonradan halkoyuna
Çin’in imalat ve küresel liderliği
National Dynamism”
yeni bir anayasa yapmanın
sunulması ile (Örneğin 1961
sektöründeki bu sürdürebilmek için ABD’nin
(Yenilenen Ulusal değil, mevcut anayasada
Anayasası). (Erdoğan Teziç,
üstünlüğüne, önünde iki seçenek olduğu
değişiklik yapmanın yöntemini
Dinamizmin Kaynakları)
Anayasa Hukuku, Beta
Trump’ın ifade edilebilir: belirlemektedir. Yeni bir
başlıklı rapora göre, azalan
Yayınları, 2020, s.181)
anayasanın ne zaman, nasıl ve
başkanlık Birincisi, imalat sektörünü
göreceli üretim kapasitesi,
kim tarafından, hangi yetki ile
döneminden bu yeniden güçlendirerek
yaşlanan nüfusu, kutuplaşan
Karşıdevrim anayasası
yapılacağı 175. madde ile değil,
yana Çin’den Çin ile rekabet edebilecek
politik sistemi, yozlaşmış
Mevcut TBMM yeni bir
yine bir hukuk kaynağı olan
ithal edilen kapasiteye çıkarmak. Bu
bilgi ortamı, Çin’in giderek
anayasa yapamaz çünkü:
anayasa hukuku doktrini ile
ürünlere yüksek seçeneğin, birçok nedenle
artan meydan okuyuşu ve
Yeni anayasa yapmak için
açıklanabilir.
gümrük vergisi başarı ihtimalinin düşük
çok sayıda kalkınmakta olan anayasa hukuku doktrininde
En üstün hukuk kuralı olan
uygulayarak karşı olduğu söylenebilir. belirtilen olağanüstü koşullar
ülkenin Amerikan gücüne
anayasa bir devletin kuruluş
oluşmamıştır. Mevcut
koymaktadır. İkincisi, Asya-Pasifik’te
olan saygısındaki azalma
yasasıdır. Yeni bir anayasa
anayasa ile kurulan devlet
ABD’nin rekabet gücünü Biden yönetimi, Çin’e karşı Ukrayna
yapmak yeni bir devlet
ayaktadır. Devletin dayandığı
tehdit etmekte ve düşüşünü 14 Mayıs 2024’te, savaş modelini Tayvan ile
kurmaktır. Bu nedenle yeni
kurucu felsefe ve ideoloji
hızlandırmaktadır. RAND’a Çin’den ithal uygulamak ve başta Japonya anayasa ancak olağanüstü
almasıdır. 2023 yılı değişmemiştir. İstenildiği
koşullarda yapılabilir. Mustafa
göre, tarihi örnekler, edilecek çelik ve alüminyum ve Filipinler olmak üzere
zaman anayasada demokratik
değerlerine göre ABD imalat
Erdoğan’a göre, geleneksel
düşüşteki büyük güçlerin ürünlerine yüzde 25, yarı bölgedeki müttefikleri
yöntemlerle değişiklik
sektörünün gayrisafi hasıla
olarak rejim değişikliği (örneğin
nadiren yeniden yükselişe
iletken ürünlere yüzde bu savaşta kullanmak.
yapılabilmektedir.
içindeki payı, 2.8 trilyon komünizmin çöküşü), savaş
geçtiğini göstermektedir.
50, elektrikli araçlara Savaşmadan hasmın
Mevcut iktidar anayasada
yenilgisinden sonra yeniden
dolar ile sadece yüzde
İmalat kapasitesindeki
yüzde 100, elektrikli araç direncini kırmayı amaçlayan
değişiklik yapma yetkisine
inşa (örneğin 1945 Japonya),
ondur. Aynı yıl Çin’de ise
göreceli düşüş, küresel güç
bataryalarına yüzde 25, stratejik kültürü nedeni ile
sahip tali kurucu iktidardır.
bağımsızlık kazanma (1950’ler
imalat sektörü 5.59 trilyon
mücadelesinde, ABD’nin
güneş pillerine yüzde Çin’in bu oyuna gelmesi
Halk bu iktidara yeni bir
60’lar Afrika’sı) gibi olağanüstü
dolar ile toplam gayrisafi
en güçlü rakibi Çin ile
50, tıbbi ürünlere yüzde uzak bir olasılıktır. anayasa yapma (asli kurucu
durumlar yeni bir anayasa
hasılanın yüzde 31.7’sini
ilişkisinde, en önemli sorunu iktidar) yetkisi vermemiştir.
50 gümrük vergisi
yapmayı gerektiren başlangıç
İktidar adayının
oluşturmuştur. Bir başka
Yeni anayasa gereksinimi
oluşturmaktadır.
uygulayacağını açıklamıştır.
koşullarıdır. (Mustafa Erdoğan,
ifade ile Çin’in imalat
politik tutumu konuşunda tüm toplum
Dünyada hâlâ en
Anayasal Demokrasi, Siyasal
sektörünün kapasitesi, kesimlerinde oydaşma
Düzen çöküyor
Son sözüm iktidar adayı
büyük gayrisafi hasılayı Kitabevi, 2015, s.44) Olağan
(consensus) yoktur.
ABD’nin imalat sektörünün
İkinci Dünya Savaşı’ndan CHP ile ilgilidir. CHP,
gerçekleştiren ABD’nin 2023 koşullarda bir
Anayasa
kapasitesinin yaklaşık iki
sonra ABD liderliğinde “Türkiye Atlantik blokunun kesim istiyor diye
yılında dış ticaret açığı 773
şimdiki hal ile
katıdır.
yeni bir anayasa
kurulan kurallara dayalı üyesidir; bu nedenle de her
milyar dolardır. Aynı yıl,
AKP’nin iddia
Örnek olarak ifade etmek yapılamaz.
dünya düzeni olarak da şartta Atlantik bloku ile
Çin’in dış ticaret fazlası ise
ettiği gibi “12
Anayasa yapan
gerekirse, çelik ve elektrikli
tanımlanan dünya düzeni, birlikte hareket edecektir”
823 milyar dolar; ABD’nin
Eylül/darbe
veya değiştiren
araç (EV) üretiminde
ekonomide ve uluslararası diyerek bu anlayışa göre dış
Çin ile ticaretindeki açık
anayasası”
iktidarlara
Çin’in, açık ara ABD’nin
ilişkilerde liberalizmi esas politika mı uygulayacaktır;
ise 280 milyar dolar olarak
değildir. Üçte
kurucu iktidar
önünde olduğu söylenebilir.
alan dünya düzeni olarak yoksa dünyadaki bu değişimi
gerçekleşmiştir.
ikisi çoğunlukla
denir. Var olan
2023 yılında, Çin’in çelik
tanımlanmıştır. Açık ve kurulmakta olan yeni
AKP iktidarı
anayasada
ABD’nin asıl sorunu
üretimi 1.019 milyon ton;
pazarlar, serbest ticaret, düzeni dikkate alarak, daha döneminde
değişiklik yapma
Bu çelişkinin nedeni, ABD’nin çelik üretimi ise
değiştirilmiştir. 2017’de önemli
malların ve sermayenin esnek dış politika vizyonu
yetkisine sahip iktidar tali
ABD gayrisafi hasılasında sadece 80.7 milyon ton değişiklik yapılmıştır.
serbest dolaşımı, gümrük mu geliştirecektir. Bu
(ikincil) kurucu iktidardır. Yeni
Mevcut anayasaya uyamayan
en büyük payı imalat olarak gerçekleşmiştir.
vergilerinin kaldırılması sorunun cevabı Türkiye’nin bir anayasa yapmaya yetkili
iktidarın yeni bir anayasa istemi
değil, hizmet sektörünün Aynı yıl Çin’de 9.3 milyon
iktidar asli (birincil) kurucu
bu düzenin karakterini kaderini etkileyebilecektir.
yersizdir. Yeni anayasaya da
iktidardır. (Süheyl Batum,
uyacağı garanti edilemez.
Anayasa ve İnsan, Cumhuriyet
AKP’nin bu güne kadar
Kitapları, 2011,s. 59)
sergilediği demokrasi anlayışı
ve pratiği dikkate alındığında
Asli kurucu iktidar
demokratik ortamda özgürce
Süheyl Batum’a göre asli
Kıbrıs’taki son çabalar
tartışılmadan yeni bir anayasa
kurucu iktidar aşağıdaki
yapma girişimi karmaşaya
hallerde ortaya çakabilir:
oluşturulacak “Barış Gücü”ne de adanın iki tarafındaki siyasi yapılan açıklamalardan
ahmET gÖKSan
- Bir devlette siyasal (kaosa) yol açar. Yapılacak
3 aylık süre veriliyordu. Anılan partilerin iç politikadaki anlaşılıyor. Önümüzde kalan
YAZAR sisteminin ve ona dayalı hukuk anayasa meşru olmaz.
tarihte görevlendirilen “Barış görüşlerini öne çıkarmadan 2 aylık sürenin mucizelere
sisteminin yıkılarak ya da
AKP girişimi ile yapılacak
Gücü”nün yaptıkları biliniyor. yaptığı görüşmelere ek olarak kalmadan nasıl çözüme
eni bir yıla girerken
devletin ve sistemin üzerine
yeni bir anayasa “karşıdevrim
İddialı görünen bu 6 aylık sürede sivil toplum kuruluşları, kavuşturulacağı karşımızdaki
YBM Genel Sekreteri
kurulu olduğu kurucu felsefe
anayasası” olabilir. Amaç laiklik
müzakereleri başlatmak için sendikalar ve düşünce unsurun insafına kalıyor gibi
Antonio Guterres’in Kıbrıs’ta
ve ideolojinin değişerek yeni
ilkesini ortadan kaldırmak,
hemen düğmeye basılıyordu. kuruluşları ile yaptığı görünüyor.
müzakerelerin yeniden
bir kurucu felsefenin egemen
Anayasa Mahkemesi’nin
Verilen süreyi ekonomik olarak çalışmalardan da müzakere Türk tarafının 2 devlet
başlatılması için düğmeye
olması durumunda,
yargı yetkisini kısıtlamak ve
formülünün de federasyon
kullanmak için taraflarla yapılan sürecinin başlatılabilmesi için
bastığı biliniyor. Sürecin
- Var olan hukuk düzeninin
cumhurbaşkanının yeniden
görüşmelerden olumlu sonucun ortak zeminin bulunmadığını yapısı içinde esnetilmesi bir
başlatılabilmesi için ortak
bir savaş, ihtilal veya hükümet
seçilebilmesine olanak
yakalanamadığı ortalığa itiraf ediyor. Garantör ülkelerin umut ışığı olabilecek mi,
zeminin olmadığına ısrarla
darbesi ile ortadan kalkması
sağlamaktır. Anayasanın giriş
çıkıyordu. de kendi iç politikalarında birlikte tanık olacağız. Türklere
vurgu yapıyor olmasına karşın
ve yenisinin kurulması
bölümünde, bu anayasanın
Görev süresi önümüzdeki yaşamakta oldukları sıkıntılar tanımayacakları eşitliği bile çok
bu tavrı ilginç tartışmalara
durumunda,
demokrasiye âşık Türk
temmuz ayında (eğer da müzakere sürecinin görenlerle masaya oturulacak
neden oluyordu. Eski Kolombiya
- Daha önce hiç anayasa
evlatlarının vatan ve millet
başlatılmasının önünde engel olmasının konunun çözümüne
uzatılmazsa) sona erecek olan
Dışişleri Bakanı Maria Angela
yoksa devlet yeni kuruluyorsa
sevgisine emanet edildiği
“kişisel özel temsilci”, konunun olarak duruyor. Adadaki taraflar katkısının olmayacağını belirten
Holguin Cuellar’ı kişisel “özel
(örneğin ABD’nin kuruluşu) ya
belirtilmiştir. Bu emanete sahip
çözülebilmesi için “Garantör” arasında müzakere sürecinin kişisel özel temsilci, “artık
temsilcisi” olarak ataması
da savaş, işgal gibi durumlarda
çıkan, Cumhuriyetin temel
ülkelerin de katılacağı 5’li veya başlatılmasının ve çözümün sorumluluk liderlerde” diyerek
sonrasında umutlar kısmen
devlet yıkılmış, yeniden
niteliklerini benimsemiş geniş
5+1 katılımla müzakerelerin yolunun açılmasının fazladan havlusunu atıyordu.
de olsa iyimser havanın
kuruluyorsa (örneğin 1921
toplum kesimi böyle bir yeni
başlatılması gerektiği olumlu yankı bulmadığı da ayrı Gelinen bu nokta da müzakere
yaşanmasına neden olmuştur.
Anayasası),
formülünü öne çıkarıyor. bir gerçek oluyor. umutlarının başka baharlara anayasaya izin vermez.
İç ve dış kamuoyunda oluşan
Mümtaz Soysal’a göre
Yaşadığımız sorunlar,
60 yıllık süre içinde benzer kaldığının da göstergesi oluyor.
olumlu hava Kıbrıs’ta sorun
yeni anayasa bir ihtilal veya
Umut ışığı var mı? 2017 değişikliği ile getirilen
formüller gündeme taşınarak Bu nedenle 60 yılı geride kalmış
bulunmadığının konu
yerleşik düzeni altüst edici
yapılan müzakerelerden BMGK’nin daha önce almış olan 4 Mart 1964 tarihli 186 cumhurbaşkanlığı
olduğunun göstergesi oluyordu.
bir olayın arkasından yapılır.
sonuç alınamadığı gerçeği olduğu iki bölgeli ve iki toplumlu sayılı BMGK kararının yeniden hükümet sisteminden
Buna koşut bugüne değin BM’in
(Mümtaz Soysal, 100 Soruda
de ortalıklarda duruyor. çözüm formülünün konunun gözden geçirilerek konunun kaynaklanmaktadır.
Kıbrıs bürosundaki görevlileri
Anayasanın Anlamı, Gerçek
Denenmişlerin yeniden çözülmesine katkı vermediği çözümüne ne gibi katkısının
Anayasa 2017 öncesi duruma
değiştirmesi ve kendi kadrosu
Yayınevi, 1979, s.7)
denenmesinden dilenilenin ne biliniyor. İki toplumun da olabileceğinin de tartışılmasının döndürülüp tam olarak
ile çalışmaya başlamış olması
Mevcut anayasaya göre
olduğu ayrıca da bir kez daha eşitliğini gözetecek olan çözüm müzakere umutlarının
geleceğe ilişkin umutlu hava uygulanırsa yeni bir anayasa
partisini kurmuş, seçilmiş ve bu
değerlendirilmeye muhtaç bir formülünün yeniden gündeme yeşermesine katkısının ne
yaratıyordu. yapmaya gerek kalmayacaktır.
anayasaya bağlılık andı içerek
konu olarak karşımızda duruyor. taşınıyor olmasının fazladan derece etkili olabileceğinin
Kişisel özel temsilciye Anayasanın demokratik
göreve başlamış bir iktidar yeni
Aradan geçen sürede tarafların bir yararının olamayacağının sorgulanması da kaçınılmaz
müzakerelerin başlatılabilmesi
olmasından daha önemli olan
bir anayasa yapmaya yetkili
görüşlerinin kemikleştiğinin de bilinmesi gerekiyor. Karşımızdaki olarak karşımızda duruyor.
için 6 aylık bir süre veriliyordu.
uygulayıcıların demokratik
asli kurucu iktidar değil; ancak
unsur egemenliği bir yana Alınması gereken günlük
Bu süre iddialı bir süre idi. 04 unutulmaması gerekiyor.
olmasıdır. İktidar anayasadan
anayasayı belirlenen kurallara
Mart 1964 tarihinde alınan 186 Buna koşut “kişisel özel bırakıyor olsa bile eşitlikten kararlarla konunun müzakere
göre değiştirme yetkisine sahip önce kendi demokrasi
sayılı kararla da çatışmaların temsilci”nin göreve başladıktan yana olmadıklarını “kişisel özel edilemeyeceğinin biliniyor
tali kurucu iktidardır. anlayışını sorgulamalıdır.
durdurulabilmesi için sonra geçen 4 aylık sürede temsilci”nin yüzüne söyledikleri olması gerekiyor.
“Uzun zamandır bırakın gülmeyi,
Kendi de bir öykücü olan Hürriyet Işıl Özgentürk’ün 50 yıllık tanıklıkların-
gülümsemeyi bile unuttuk. Bunun dan damıttığı insan hikâyeleri…
Yaşar’ın son çalışması çağdaş yazınımı-
birkaç nedeni: Mesela gülmek ayıp.
zın kurucularından Memduh Şevket Direnenlerin, dövüşenlerin, ezilenlerin,
Mesela bu pahalılıkta gülecek halimiz
Esendal’ın kadın kişilerinden oluşan bir en çok da kadınların; aşağılanan ama
yok. Mesela bu baskı ve yasaklar yılmayan, yok sayılan ama olanca
öykü seçkisi. Öykü okurunun M.Ş.E.
ortamı insanı gülmekten caydırıyor.
kısaltmasıyla da tanıdığı Esendal bu gücüyle haykıran kadınların öyküleri…
Daha pek çok şey sayabiliriz…” Anadolu’nun kadim uygarlıklarına selam
derlemedeki öykülerinde bizi, erkeğini
kendi seçen, “o güzel yuva”yı kurup ocağı verip Moskova sokaklarında gezintiye
tüttüren, olmadığını gördüğünde bozup çıkan röportajlar, anılar, toplumsal
Kitap okuduğunuzu biliyoruz.
bellekte yer eden yaşanmışlıklar…
yeniden kurabilen kadınlarla tanıştırıyor.
13,5x20,5- 117 sayfa- Gülmece 12,5x19,5- 377 sayfa- Anı
12,5x19,5- 256 sayfa- Öykü Seçkisi