Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
22 NİSAN 2024 PAZARTESİ
6 SÖYLEŞİ
Prof. Dr. Gençkaya, Tayyip Erdoğan ve Özgür Özel görüşmesinin önemine dikkat çekti:
Halk çözüm bekliyor
Millet oyunu geri
eçmenin bilinçaltı var. Kaynak israfını zel ve Erdoğan görüşmesi çok
alır mı? Veya radikal
Sgördü. Geleneksel muhafazakârlığın Öönemli. Koltuk ve iktidar mı yoksa
dönüşüm mü?
dayandığı orta sınıf yoksullaşırken, siyasal halk ve Türkiye’nin geleceği mi? Halk
yanaşmacı ilişkilerle geliştirildiği görülen artık kendisiyle ilgili gerçek sıkıntılarının kranlarda ve tartışmalarda bir
konu var, pek de siyasetin
lüks yaşam hikâyeleri bardağı taşırdı. tartışılmasını ve çözülmesini istiyor.
Eve milletin davranış biçiminin
rof. Dr. Ömer Faruk Gençkaya ruhuna uygun olmayan: AKP’ye oy
Prof. D r . Ömer f aruk Gençkaya veren seçmenler, aslında AKP’ye
Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.
tamamen sırtlarını dönmediler,
P n Seçmen tercihini ne etkiledi?
P
Ankara Üniversitesi Siyasal kendisini toparlasın diye sadece bir
Seçmen tercihi zaman içerisinde
Bilgiler Fakültesi Siyaset ve İdare uyarı işareti verdiler. İlk seçimde geri
oluşur ve olgunlaşır. Ya değişir ya da
dönme olasılıkları var. Bunlar arasında
Bölümü’nden lisans, Boğaziçi
0
değişmez, katı kalır. Bireysel koşullar ve
Üniversitesi’nden yüksek lisans sandığa gitmeyen AKP seçmeni var,
algılar, ulusal ve uluslararası gelişmeler CHP’ye de oy verenler var ama seçime
ve doktora derecelerini aldı. AGİT
katılmamayı tercih edenler çoğunlukta.
Demokratik Kurumlar ve İnsan
yanında seçmen, son aşamada bir
R
AKP’liler hele bu yorumu çok
Hakları Ofisi’nde 2012’den beri
önceki durumuyla mevcut durumunu
seviyor! Çünkü yedikleri büyük haltlara
siyasi partiler ana uzman heyeti
karşılaştırarak tercihini belirler.
rağmen milletin kendilerinden asla
T ile Siyasi İlimler Türk Derneği
Öncelikle cüzdanın gücü etkili oldu.
vazgeçmeyeceklerine ve saltanatlarını
ve Uluslararası Siyasi Bilimler
Sonra kutuplaştırarak oy devşirme
sürdüreceklerine kesin inanıyorlar.
Derneği yasama uzmanları çalışma
Öyle mi?
stratejisi bu kez ters tepti. Bazı bilimsel R
grubunda yer alıyor. İstanbul
çalışmalar uzun süren kutuplaşmanın,
Medipol Üniversitesi Siyaset Bilimi
20 yıllık yönetime nokta
ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde yarı
merkeze yakın parti ve adayın şansını
E
Vedat
Bir kez yolculuğa çıkan ve başka
zamanlı öğretim üyesidir.
arttırdığını gösteriyor.
a RIK
partilerde soluk alan seçmenin
n Seçmen artık kutuplaşma istemiyor
oyu genellikle geri dönmez, artık
mu?
bir yolculuğa çıkmış sayılır. Buna
Seçmen bu seçimde tercihini deneysel yolculuk da diyebilirsiniz.
Seçmen AKP’yi çok denemiştir, beş
kutuplaşmanın sona erdirilmesinden
Muhafazakârlar laikliği
yıldır hayatı daha kötüye gitmiştir,
yana kullandı.
onların adam olmayacağını özellikle
son bir yıl içinde görmüştür ve oyunun
‘Lider odaklı siyaset’
rengini değiştirmiştir.
n İktidar partisinin halktan kopuk
Ayrıca bu iktidarın omuzlarına yıktığı
özgürlük olarak görüyor
görüntüsü ne kadar etkili oldu?
ağır yükün daha iki yıl süreceğini
Parti ile, parti örgütü ile seçmen görmektedir, belki de hiçbir umudu
n Yani bu seçimde n AKP’lilerin lüks ortaya konmalı. Türkiye’nin
kalmamıştır. 20 yıllık AKP macerası
arasındaki ilişki zayıfladı. Lider odaklı
iktidardan muhalefete yaşamları daha önce de ekonomi, sığınmacı ve uluslararası
bence noktalandı görünüyor.
bir siyasi yaşam oluştu. 2005’ten bu
oy kayması mı kamuoyuna yansımıştı ilişkiler gibi temel sorunları ele
Millet CHP’ye yöneldiyse bunun
yana parti örgüt ve ideolojisi yerine
yaşandı? ancak hiçbiri ıstakoz alınmalı.
sonuçlarını almayı bekler.
liderle tanımlanan “partiler” güçlendi.
Araştırmamıza
Türkiye’de seçmen kadar etkili olmadı. n Anayasa temel sorunlardan Dört yıl boyunca iyi ve kesintisiz
Dolayısıyla, uzun süre iktidarda
bir parti yönetimi, yerel yönetimlerin
oynaklığı çok biri mi sizce?
Bu kez neden göze
göre en önemli
kalma, örgüt ve politika yenileyememe başarısı, sadece oy veren değil
yüksek. Özellikle Bu görüşmede birinci madde
battı?
vermeyen seçmenle de sıcak ve yeni
payda
tercihleri etkileyen diğer unsurlarla de blok içi oynaklık. kesinlikle anayasa olmamalı.
Seçmenin bilinçaltı
bağlantılar, CHP’nin sosyal demokrat
Bu daha çok sağ Çok yakınımızda sınırlı da olsa
birlikte liderin performansını ana eksen vardır. Bazı şeyler
laiklik
yönetiminin ne demek olduğunu
blokta görülür. Ancak savaşlar var, ekonomik durum
birikir birikir ve bir
haline getirdi.
pratikte gösterme becerisi, seçmeni
bu yerel seçimde henüz istikrara kavuşmaktan
yerde patlar. Bunlar
bağlayacaktır. Daha başka bir
gözlemlediğimiz şey, bu uzak. Bu kapsamda tüm partilerin
‘Fatura kaybedenlerin’
hep gözlemlendi, muhalif
ekonomi daha başka ve halkı gözeten
oynaklık bloklar arasına doğru birbirleriyle görüşmesi gerekiyor.
medya hep yazdı. Özellikle,
n “Lider odaklı” dediniz, yenilginin bir yönetim biçimi ile tanışılmıştır ve
yöneldi. Yani sağ bloktan merkeze Koltuk ve iktidar mı yoksa
muhafazakâr olduğunu varsayan
tanışılacaktır.
faturası Cumhurbaşkanı Erdoğan’a
yaklaşan CHP’ye oy akışı olduğunu halk ve Türkiye’nin geleceği mi
kesimin değer ve yaşam tarzına Öyle umuyoruz!
mı ait?
söyleyebiliriz. Çok sayıda değil ama önemli. Halk artık kendisiyle ilgili
uymayan tutumlar kamuoyunun
Faturayı, kaybedenlerin tümü
böyle bir eğilim başladı. konuların, gerçek sıkıntılarının
Seçmen dayanışması
karşı bilinç geliştirmesinde
ödeyecek. Adaylar, adayları belirleyenler,
n Sizce seçime katılım oranı tartışılmasını ve bir an önce
etkili. Seçmen kaynak israfını Seçim sonuçlarının hiç tartışılmayan
kampanyayı yönetenler, tarafsız
neden düştü? çözülmesini son sınırda istiyor.
bir yönü daha var. Seçmenin hiçbiri
gördü. Özellikle, son beş
olmayan medya ve birçok kategorideki
13 milyonu aşkın seçmen oy n Belediyelerin CHP’ye birbirine bakarak oyunu değiştirmedi.
yılda izlenen farklı ekonomi
Yani benzer düşünceleri gelip
platformlar. Tek bir kişi değil. Öte kullanmadı. Bu çok önemli bir geçmesi halkın bu beklentisini
politikalarının tüm kesimlerde
bir başka nehre aktı. Veya zaten
gösterge. Belki de seçmenin karşılamada etkili olacak mı?
yandan, mekânın yeniden tasarımı
yarattığı yoksulluk, geleneksel
oluşmakta ve akmakta olan nehirle
zihninde, “her şeyin zaten Seçimler bitti. Ulusal iktidarla
seçmen örüntüsünü de değiştirdi. AKP
muhafazakarlığın dayandığı orta
buluştu.
merkezden belirlendiği” algısı yerel iktidarın belli bir tabanda
kentsel dönüşüm, TOKİ projeleriyle belki sınıfı da yoksullaştırırken, siyasal
Hepsi baktı ki “Ooo benim gibi
var ki yerel seçimlere katılmıyor. birlikte iş yapması demokrasinin
önceden öngöremediği bir “hata” yaptı. yanaşmacı ilişkilerle geliştirildiği
düşünen milyonlar var, o halde doğru
Ya da sistemden beklentisini pekişmesi, yerleşmesi ve
görülen lüks yaşam hikâyeleri
Kendine zarar verdi. karar vermişim.”
kaybedenlerin sayısı artıyor. Bu gelişmesinin önkoşuldur.
bardağı taşırdı.
Bu kolektif bir davranış biçimini
n Nasıl bir etki oldu?
elbette teste muhtaç bir tespit. Belediyeler, yerel yönetimler bir
ortaya çıkardı.
Örneğin Üsküdar gibi uzun yıllar
n AKP kendi seçmeninin demokrasi okuludur. Vatandaş
‘Yumuşama şart’ Bunun toplumsal ifadesi bir kitlesel
AKP’nin önde olduğu ilçelerde
sandığa gitmediğini savunuyor. hizmet için oraya başvurur.
dayanışmanın ve görüş birliğinin
n “Erdoğan yumuşar mı
yeni yapılan konutlara orta üst
O zaman “Siz seçmenlerin Halk sorunlarını yaşadığı yerde
varlığıdır.
yumuşamaz mı” tartışması
sosyoekonomik statüye sahip kişiler
hangi partiye oy vereceğini biliyor çözebilmeli. Ama biz ne yapıyoruz
Bu durumun tek tek seçmende
yapılıyor. Sizce ne olur?
yerleşti. Mekânsal dönüşüm seçmen musunuz” diye sormak lazım. Gizli sorun çözmek için Ankara’ya etkisi büyüktür, bir bütünsel davranışın
Balkon konuşmasında
parçası olmuştur ve seçmende
oy, açık sayımdan söz ediyoruz. Meclis’e gidiyoruz.
tercihlerini de etkiledi.
yumuşama eğilimi vardı ancak
kendine güven yaratmıştır: Yalnız
Mevcut verilere göre her partiden n Hükümet ve yerel
n Biraz daha açar mısınız?
parti grubunda verilen mesaj çok
değilim, iktidarı değiştirme iradesine
oya katılmayan seçmen bulunuyor. yönetimlerin birlikte
Oradan ev alma olanağına herkes
sertti. Bu noktaya gelindikten
ve gücüne sahibim... Kötü yönetimi
Sandık bazlı sonuçlar çıksın, bir çalışabilmesi için umut var mı?
sahip değil. Diğer kaybedilen yerlerde
sonra yumuşama
cezalandırabilir ve alaşağı edebiliriz,
önceki seçimle karşılaştırabiliriz Merkezi hükümet ve yerel
de oldu bu. Düşüncenin gelişmesinde
şart. Cumhurbaşkanı Erdoğan iktidarın istediği gibi kandıracağı ve
ama şu anda nereden biliyorlar? yönetimler rekabet yapmak
yönlendireceği köleleri değiliz. Biz
mekân son derece önemli. Mekânın fiziki daha ılımlı bir politika
Seçmen kaydını esas alan bir analiz yerine koordineli olarak birlikte
Cumhuriyetiz...
izleyebilmeli. Ulusal ve uluslararası
ve toplumsal örüntüsü değişince, farklı
yapmadan bunu ileri sürmek bir çalışmalı. Vatandaş artık yıkıcı
Sokak röportajlarına bakıyorum,
koşullar ve acı ekonomik
dünya görüşüne sahip yeni yerleşikler,
varsayımdır. rekabet değil üretim ve hizmet
artık daha güvenli ve üst perdeden
önlemlerin uygulanması
eski yerleşiklerin zihniyetinde de
n Geçersiz oy sayısı da oldukça istiyor. İktidar yerelle işbirliği
sesler duyuyorum. Burada bir kitle
kutuplaşmadan ziyade uzlaşmayı
değişime neden olabiliyor. Bizim
yüksek. içinde hareket ederse seçmen bunu
psikolojisinden de söz ediyorum.
gerektiriyor.
toplumda yukarıya doğru hareketlilik Çok yüksek. Geçersiz oy atma, değerlendirecektir.
Sosyal psikologların alanına girdim,
Türkiye’de zamanla protesto kusura bakmasınlar!
ve öykünme yaygındır. Değişen yaşam
‘Zirve zaman alır’
‘Seçmen daha bilinçli’
davranışı olarak ortaya çıkabilir.
kalıpları özellikle kendisini baskı altında
n AKP kaybettiklerini bu
Ciddi yol ayrımı
Çünkü vatandaş beklediğini elde n İşbirliği gerçekleşmezse ne
hisseden seçmeni yeni arayışa itebiliyor.
şekilde geri kazanır mı?
Ben seçmende ve ülkede radikal bir
edemiyor. olur?
n Yaşam tarzına müdahale
Oy kaybederken zirveye
dönüşümü görme eğilimindeyim.
n Gelecek seçimde geçersiz Seçmen özerkleşiyor. Yani
endişesinin etkisi de oldu mu?
çıkmak zaman alır. Seçmen bir Ülkelerin hayatlarında çok ciddi yol
oy vererek protesto edenlerin daha bilinçli, daha rasyonel
Daha önce yaptığımız bir araştırmada
gecede “Erdoğan yumuşadı, ayrımları vardır.
sayısının daha da artacağını mı hareket ediyor. Kısa vadeli değil
Türkiye’de deneklerin kendisini en fazla Büyük ekonomik çöküş, kitlesel
oyumuzu değiştirelim” demez.
söylüyorsunuz? orta ve uzun vadeli düşünmeye
yoksulluk ve umutsuzluk da bunlardan
tanımlayan değerin laiklik olduğunu Parti sistemindeki sarsıntılar,
Eğer böyle bir artış yaşanırsa başlıyor. Yani korkuya, rekabete
biridir.
sert, kutuplaştırıcı söylemler
tespit ettik. Laiklik gerçekten önemli bir
demokrasiye inanç da azalmış gerek yok, vatandaş işbirliğini
Bu yol ayrımında yurttaş, radikal ve
ve güvenlikçi politikalardan
payda. Muhafazakâr düşüncedeki pek
demektir. 2002’den bu yana görür ve değerlendirir. 20 milyon
yeni bir yola girmiştir.
uzaklaşmayı gerektiriyor.
çok insan laikliği bir özgürlük ortamı Türkiye’de geçersiz oy sayısı 1 insan sosyal yardım alıyor. Bu
CHP, seçmenin anlayacağı bir
n CHP lideri Özel ile
milyonun biraz üstünde ve altında sürdürülebilir değil. Öncelikle
olarak görüyor. Kafelere restoranlara
dille sosyal demokrat ilkeleri tek
Cumhurbaşkanı Erdoğan
olurdu. 2019’da 2 milyon ve 2024’te vatandaşlara öncelik veren
tek anlatabilmelidir: Dayanışma,
“laik kesim” diye bilinenlerin gittiği
görüşmesinin Türk siyaseti
2.2 milyon. Geçersiz oyların seçim istihdam politikası uygulanmalı.
namusluluk, sözünde durma,
yerlere artık muhafazakâr gençler ve
açısından önemi nedir?
çevresi, başkan ve meclise göre Yerel seçimin bazı bölgelerdeki saydamlık ve halkın iyilik sağlığı ve
orta yaş grubu da gidiyor. Burada
Çok önemli. Farklı olsalar da
mutluluğu için her şey.
dağılımı analiz edilmeli. İstanbul gizli mesajı, emek piyasasındaki
karşılıklı bir etkileşim var. Belki
CHP’nin AKP’yi alaşağı eden
parti liderleri bir araya gelmek
gibi büyükşehir belediye başkanı yanlış politikaların yarattığı
kutuplaşmaya ve zorlayıcı tek
dinamiklerin hepsini tersine
zorundalar. Özellikle günümüzdeki
oy pusulasının 1 metre olmasının yabancı karşıtlığıdır.
tipleştirmeye karşı tabanda ittifak, yeni
çevirmesi yeterlidir.
koşullar bunu gerektiriyor ama
yarattığı engel yanında, sandığa Yapamıyorlarsa
sentezler oluşabiliyor. Kaybedenler kadar
‘
bu sadece vatandaşa “yumuşama
gidip de geçersiz oy verenler bırakırlar,
kazananlar da bu sosyolojik değişimi
görüntüsü” vermek için olmamalı,
demokrasiye olan inançlarını yerlerine yenileri
doğru analiz etmeliler. görüşmenin amacı açıkça
yitirmiş olabilirler. seçilir.
5 yılda 4 bin 361
ihale yayımlandı
Ank Ar A Büyükşehir Belediyesi (ABB),
Erken seçim isteyenler kaybetti
beş yılda 4 bin 361 ihaleyi canlı yayımladı.
ABB tarafından yapılan açıklamada, 8
n Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Biz bitti 2033’ten sonra da seçime girme ve kazanma hukuka güvenini
Mayıs 2019 tarihinden itibaren mal ve hizmet
demeden bitmez” ifadesinin siyasette karşılığı olanağı yaratacak bir şeyler yapalım” zaten yeniden güçlendirmek daha
alım ihalelerini için başlatılan Türkiye’de
nedir, bitirmek halkın iradesinde değil midir? çıkmazdaki yapıyı daha da zorlar. Seçmen zordur. Bu uzlaşmayla olur.
ilk ve tek olan canlı yayın uygulaması
Seçim güçlü bir sinyal ve uyarıdır. Bu tür oyun sırasında kuralların değiştirilmesine n Erken seçim olasılığı görüyor
kapsamında 20 Nisan 2024 tarihine kadar 4
ifadeler yerine partiyi ayakta tutacak, akılcı de tepkili. Toparlanmak zorundayız. Türkiye, musunuz?
bin 361 ihalenin canlı yayınlandığı belirtildi.
çözümler üretmeliler. Cumhurbaşkanının bir ekonomik sorunlarını, siyasal sorunlarını, Türkiye’de erken seçimler,
Açıklamada, ABB TV ve sosyal medya
hakem rolü oynaması önemli. Biz, kişiye sistemi toplumsal sorunlarını aşabilmek için mutlaka hiçbir zaman erken
hesapları üzerinden yapılan Halk Ekmek
uyduruyoruz. Bu yanlış. asgari müştereklerde bir araya gelmeli. seçimi isteyenlerin lehine
büfe çekilişleri, gayrimenkul satışları, yol
n Ne olmalı? Hiçbir parti veya grup için “Türkiye’yi sadece sonuçlanmadı. Koşullar uygun
yapım çalışmaları, sokak hayvanlarının
Doğru, düzgün işleyen bir sistem olmalı ve biz kurtarırız” diye bir şey olamaz. Evrensel değil. Meşruiyet krizleri herkesin
kısırlaştırılması gibi ihalelerin paylaşıldığı
kişiler sisteme uymalı. “Oranı yüzde 50’den kurallar uygulanırsa düzeltilebilecek ekonomik görevini etik değerlere saygıyla
yayınların yurttaşlar tarafından sevildiği
40’a indirelim, Erdoğan’a 2033’te, hatta sorunlara göre, vatandaşların kurumlara ve yapmasıyla aşılır.
Ömer Faruk Gençkaya
kaydedildi. l ANKARA/Cumhuriyet
‘