Katalog

11 NISAN 2024 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 Deprem bölgesinde işverene destek için getirilen ‘mücbir sebep hali’ 30 Nisan’da sona eriyor Çarklar yavaş dönüyor AKP’de travma... Bölgede halk geçici 104 MILYAR DOLAR erel seçimlerin sonuçları, Toparlanma için barınma bölgelerinde, esnaf siyasal İslamın entelijansiyasını Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Ysarstı, bir “travma” yarattı. Bütçe Başkanlığı’na göre depremin konteynerlerde, sanayici ise yeterli adım yok “Travma” diyorum çünkü sonuçları oluşturduğu maddi hasarın maliyeti düşük kapasiteyle çalışmak açıklayamıyorlar, daha tehlikelisi ANTAKYA Ticaret ve Sanayi Odası kabullenemiyorlar. Paranoya ve histeri durumunda. Sanayi odası Başkanı Hikmet Çinçin de “Ne yazık el ele... başkanları desteklerin ki ekonomik anlamda toparlanma Siyasal İslamın entelijansiyasının yetersizliğinden yakınıyor. konusunda önemli adımlar kültürünün tarihsel derinliğinden hiç kuşku duymadım. Yeri geldiğinde, atılamadı” diyor. Şehrin büyük darbe epremin üzerinden bir “yararlı salakların” (“A takımı” filan...) aldığını hatırlatan Çinçin de şu yılı aşkın süre geçmesine yönlendirme heveslerinin küstahlığa bilgileri veriyor: varan bir cehalet olduğunu da Drağmen ne yaralar 4 Küçük Sanayi vurguladım. Ancak o entelijansiyanın sarılabildi, ne kalıcı barınma Sitesi’nin yıkımı, onulmaz bir zaafı vardı: Toplumsal sorunu çözüldü. orta ve uzun vadede, gerçeklik, anlıklarında kurguladıkları Kalifiye çalışanlar bölgeyi terk özellikle stoksuz sanal gerçeklik içindeki beklentilere çalışan mobilya ederken ekonomide uymadığında, oluşan “çatlakları” türlü üreticilerimiz için, çarklar ağır aksak fantezilerle kapatmaya çalışıyorlardı. büyük sıkıntıya 31 Mart seçimlerinin ertesinde yine öyle dönüyor. Depremin Hikmet Çinçin ESNAFIN IŞIKLARI YANMALI sebep olacak. bir momentteyiz. bölgeye faturası 100 4 Hükümet tarafından bugüne 27 BIN 500 işyerinin ağır önce özel sektörde çalışan milyar TL’yi geçerken, Tek bir ‘dünya’ var ŞEHRIBAN kadar yapılan destekler, yaraların hasarlı olduğu Malatya’da sayısı 124 bin 882’di 62 bine yaşamın normale KIRAÇ O entelijansiya içinde yaşadığı sarılması için önemli bir katkı da fabrikalar hâlâ 6 Şubat kadar geriledi dönmesi, ticaretin gerçekliğin en belirleyici özelliğini sağladı. Ancak, daha fazlasına öncesine dönememiş. Ticaret 4 Üretimin yüzde 100 kavrayamıyor: Bir hegemonya altında devam etmesi, sanayide çarkların ihtiyaç bulunuyor. Hasarlı binaların ve Sanayi Odası (MTSO) kapasiteye ulaşabilmesi için şekillenmiş uluslararası bir kapitalizm, dönmesi de devletin bölgeye daha tespiti ve onarımı/yeniden inşası Yönetim Kurulu Başkanı deprem şehirlerinin çalışma doğası gereği karşılaştığı, mekânları, fazla destek sunmasına bağlı. için çalışmalar hızlandırılmalı. Oğuzhan Ata Sadıkoğlu koşulları konusunda cazip Oğuzhan Ata duyarlılıkları, kültürleri (kodları) yıkıyor, Depremde ekonomileri en Evsiz kalanlara ivedi kalıcı konut şunları söylüyor: hale getirilmesi gerekiyor. parçalıyor, yeniden yapıyor tüm diğer büyük yara alan, adeta yerle bir sağlanmalı. 4 Malatya’da çarşı olarak tabir Asgari ücretteki devlete ödenen işçi “dünyaları” (uygarlıkları) dönüştürerek olan binlerce insanın yaşamını ettiğimiz alanların tamamını ve işveren payları doğrudan personele 4 Esnaf ve çiftçilere daha fazla kendine benzetiyor, egemenliği altına kaybettik. Odamıza kayıtlı 10 bin ödenmeli. kredi ve hibe desteği sağlanmalı. alıyor. Gerçeklik, uygarlıkların kaybettiği Kahramanmaraş, 600 üyemizin tamamı depremden 4 Mücbir sebep hali bittiğinde çatışması değil, tek bir kapitalist 4 Vergi indirimleri ve teşviklerle Hatay ve Malatya’da sanayiciler uygarlığın egemenliği altında olumsuz etkilendi. Esnafın ışıkları ertelenen vergi ve borçları dağ gibi yatırımlar teşvik edilmeli. Birçok kişi kentlerini ayağa kaldırmak için oluşuyor. yanmadan, ticaret devam etmeden, işverenin önüne çıkacak. En az bir yıl hâlâ geçici barınma çözümlerine de büyük çaba harcıyor. Ancak Tabii ki başka bir “dünya” kurulabilir. sanayide çarklar dönmeden şehrimizi daha uzatılmalı. ihtiyaç duyuyor. Mücbir sebep hali onların çabası tek başına yeterli Ancak bu “başka dünya”, kapitalist yeniden ayağa kaldırmak çok güç. 4 6 Şubattan bugüne 14 ay seçim esnaf ve sanayicilere bir nebze olsun olmuyor. Kahramanmaraş, uygarlığın doğarken yıkmaya 4 403 fabrikamızın bulunduğu gündemiyle geçti. Artık yıkılan nefes aldırdı. Bir yıl daha uzatılması dönüştürmeye başladığı, ekonomik, Malatya, Hatay ve Adıyaman’da OSB’mizde en büyük kaybı şehirlerimiz ve iş dünyamız için daha çözüm olabilir. teknolojik ve kültürel olarak aştığı uygulanan “mücbir sebep hali” personelimizde yaşadık. Depremden kapsayıcı destekler bekliyoruz. 4 Bu da tek başına yeterli biçimlere (özellikle “dinci hakikat de bu ay sonunda doluyor. değil. Ertelenen vergi ve borçların rejimlerine”, hatta öncesine) geri Ertelenen vergi ve borçlar dağ ödenmesi konusunda bölgede dönülerek kurulamaz. 20. yüzyılın kullanım oranlarının için borçlanmayla ilgili sıkıntılar gibi işverenin önüne çıkacak. belirsizlik hâkim. Esnaf ve başında, Avrupa’da kimi entelektüeller hâlâ yüzde 60- gibi toparlanmayla ilgili zorluklar Depremden sonra geçen bir yılı sanayiciler, bu borçların nasıl ve bunu arzuladılar, sonra da gidip 70 seviyelerinde yaşanıyor. 2023’te yüzde 10 artışla faşizme yamandılar. Gerisi tarih... aşkın sürede sanayici ne yaptı, ne zaman ödeneceğine dair net olduğunu belirterek 225 firma kapandı. Oluşan, “çatlakları” fantezilerle bir bilgiye sahip değil. Bu durum, nasıl ayakta kalıyor gelin onları yamama çabasının son örneğini siyasal şunları söylüyor: 4 Şehirden ayrılan çalışanların endişelere yol açıyor. dinleyelim. İslamın önde gelen yazarlarından 4 Deprem öncesi geri dönmelerini sağlamalıyız. birinin “Mücahit olarak yola çıktık. Mustafa Buluntu Koşulsuz uzatılmalı ortalama 170 Geri gelmek isteyen çalışanlara birikmiş vergi ve prim borçlarının Sonra sırasıyla evvela müteahhit..., Depremde konut stokunun binlerde seyreden zorunlu sigortalı yer değiştirme yardımı sağlana- taksitlendirilmesi konusunda ardından da her şeye müsait...” yüzde 73’ünün etkilendiği istihdam sayımız, 2023 sonu bilir. Finansmana erişimleri kolaylık sağlanmaması halinde yakınmasında görebiliyoruz. Yazar Kahramanmaraş’ta üretim yapan itibarıyla 156 bin seviyesine indi. hızlandırılmalı ve kolaylaştırılmalı. devam ediyor, “Sistemi dönüştürmek esnaf, tüccar ve sanayiciler çok değil, yıkmamız gerekiyordu. firmaların yüzde 60’ı hasar gördü. 4 İplik, altın ve metal işleme gibi Teşvikler daha da geliştirilmeli. zor durumda kalabilir. Bu da Putları değiştirmek değil, yıkmaya Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) üretim değer zincirlerinde aksama, 4 Mücbir sebep hali koşulsuz- ileride telafisi daha zor sonuçlar soyunmalıydık. Müslümanlar, Başkanı Mustafa Buluntu, kapasite nitelikli işgücü eksikliği, KOBİ’ler şartsız uzatılmalı. Ertelenen doğurabilir. ekonomiye yön vermeyi, ekonomiyi büyütmeyi hedefleri haline getirdikleri zaman, asla sistemi dönüştüremezler, sistem tarafından dönüştürülürler”. Otobüs, uçak, tren fiyatlarının yüzde 80’e yakın artması talebi artırdı Kısacası: Kapitalizm bizi dönüştürdü, kendine benzetti, onun, ekonomik, kültürel siyasi dinamiklerine tabi olduk. Kiralık otoya da zam geldi Belli ki yazar anlığındaki resmin içinde açılan “çatlakların” farkında, ALI CAN POLAT doğru bir saptama yapıyor (Kapitalizmin dünyasıyla uyuşamazdık önce Havada yolcu sayısı rtan fiyatlar, düşen alım gücü yıkmalıydık!) ama imkânsız bir yöne Mehmet Şimşek kampanyayla artıyor doğru. Ve hemen fanteziler üretmeye Ave daralan kredilerle araç satın başlıyor. alma hayalini unutan yurttaş, HAVAYOLU firmaları arasındaki Dünya Bankası’yla Birinci fantezi: Nerede, hangi otobüs ve uçak biletleri fiyatları da rekabetin çeşitli kampanyaları dünyanın içinde “yola” çıktınız? yüzde 70-80 oranında zamlanınca beraberinde getirdiğini belirten mali işbirliği Kapitalizmle, onun dışından gelerek Türkiye Özel Sektör Havacılık 9 günlük uzun bayram tatilinde mi karşılaştınız? Siz kapitalizmle, 19. İşletmeleri Derneği Başkanı araç kiralama firmalarına koştu. süreci başladı yüzyılın sonundan bu yana gittikçe Mehmet Nane, bu kampanyaların Araç kiralamada fiyatlar yüzde 70’e artan bir yakınlığın ürünü olarak başladı. Yurttaş bir aydan uzun süre HAZINE ve Maliye Bakanı daha önce hiç uçmamış ya da şekillendiniz. 21. yüzyılda, kapitalizmle, yakın artarken geçen yıl 500 liraya önce kiralamalarını yaptı. Tüketici Mehmet Şimşek, Dünya Bankası daha az uçan misafirlerin sayısını ekonomik kriz içinde egemen kiralanan en uygun araç bugün erken rezervasyonla fiyat avantajını ile yürütülen güçlü işbirliği artırdığını söyledi. Nane, özellikle sermayenin tercihlerinden biri olarak 900 liraya kiralanabiliyor. Buna değerlendirdi” dedi. kapsamında gelecek beş yıllık yazın mevsimsel ziyaretçi trafiği karşılaştınız. karşın bu bayramda geçen bayrama döneme ilişkin mali işbirliği yoğunlaşsa da son yıllarda İkinci fantezi: Kapitalizm ‘Yazın zamlanacak’ göre yüzde 40-50 oranında talep programı oluşturulduğunu kültürel, sağlık ve eğitim amaçlı “putlar” olarak tanımlanacak bir Araç kiralama firması Enterprise belirterek “Dünya Bankası’nın artışı oldu. ziyaretlerin giderek arttığını “inanç” sistemi değil tüm inançları ilk üç yıl içinde ülkemize ilave Üst Yöneticisi (CEO) Özarslan Bünyesinde birçok araç kiralama “organlarıyla” yakalayıp kodlarını söyledi. Nane, bu nedenle 18 milyar dolarlık finansman Tangün ise “Fiyatlar 2023’e göre çözüp yeniden şekillendiren şirketini barındıran Yolcu360 Genel ziyaretçi trafiğinin mevsimsel sağlayacağı Ülke İşbirliği dönüştüren bir “kâr makinesi”, maddi yüzde 70 civarında arttı. Ama buna olmaktan çıkıp 12 aya yayılmaya Müdürü Umut Yıldırım, 100’den Çerçevesi Programı, bankanın bir ilişkidir. başladığına dikkati çekerek rağmen bu bayram geçen bayrama fazla noktada araç stoklarının Üçüncü fantezi: “Önce insan icra direktörleri kurulunda bunun havayoluyla seyahati de göre yüzde 40’lık bir talep artışı tamamen dolu olduğunu söyledi. yeşerteceğiz...” Peki ekonomiyi görüşülerek yürürlüğe girdi” dedi. artırdığını dile getirdi. Nane, da gözlemledik” diye konuştu. Araç satış fiyatları bir yılda yüzde (kapitalist birikimi) büyütmeyi Öte yandan Uluslararası Para 2022’de transit geçişler dahil Kiralama rotalarında en yüksek 96 artarken kiralama fiyatlarının hedeflemeyecekseniz, “insanı Fonu (IMF), aralarında Türkiye’nin 182.2 milyon olan havalimanını talebin İstanbul ve Ankara’da yüzde 70 arttığını söyleyen Yıldırım, yeşertmek” için gerekli mali, de bulunduğu G20’nin gelişmekte kullanan yolcu sayısının, geçen olduğunu söyleyen Tangün, yaz kurumsal, teknolojik hatta kültürel bu bayramda kiralamaya olan olan piyasa ekonomilerindeki yılın sonu itibarıyla 214.2 milyona kaynakları nereden bulacaksınız? aylarında yüzde 50’lik bir talep talebin yüzde 50 arttığını belirtti. şokların küresel ekonomiyi çıktığını da belirtti. İkincisi siz “sistemi” yıkmaya artışı ile birlikte yüzde 45’lik bir giderek daha fazla etkilediğini Yıldırım, “Bayram için yapılan l Ekonomi Servisi hazırlanıyorsanız “sistem” sizi kendi bildirdi. l Ekonomi Servisi fiyat artışı da beklediklerini söyledi. erken rezervasyonlar şubat ayında halinize mi bırakacak? 28 Şubat’ın “sistemin” sizi, iktidara taşımak üzere dönüştürdüğü bir “an” olduğunu hâlâ anlayamadınız mı? 50 kg şeker torbasının fiyatı bin 350 liradan, bin 650 liraya yükseldi Bir yazarınız soruyor “AK Parti İslamcılardan kurtulmalı mı?” ve devam ediyor: “Bu soruya, AK Bayramda şekerin tadı yine kaçtı Parti Genel Merkezi’nde çok güçlü olduğunu düşünen bir ekip (çete mi her geçen gün zorlaştığını MUSTAFA ÇAKIR demeliydim?) ile onların beslediği belirterek “Gıdaya ulaşmak daha trol, ajans hesapları, köşe yazarları Havalede açıklama ekere tam da Şeker Bayramı’nda da zorlaşacak. Yurttaş zaten ve benzerlerinden oluşan bir Ş yüzde 22 oranında zam geldi. 50 toplam ‘evet’ diye cevap veriyor uzun geçinmekte zorlanıyordu. Ev bölümüne dikkat süredir”. Belli ki yazar o “toplamın”, kg’lık şeker torbası 1350 liradan, kiraları, gıda fiyatları çok yüksek. TÜKETICI Hakları Derneği Genel diğer bir deyişle kültür üretimi 1650 liraya yükseldi. Şimdi bu zamlarla yaşam daha da Başkanı Ergün Kılıç, bankacılık alanında değerlenen sermayenin, CHP’nin Tarım ve Orman zorlaşacak. Yurttaş açlık sınırının sistemi üzerinden yapılan para “İslamcılardan” kurtulmak istediğine Bakanlığı’ndan Sorumlu Genel altındaki maaşlarla geçinmek transferlerinde yaşanabilecek inanıyor. Aynı sayfalarda, bir başka Başkan Yardımcısı Erhan Adem, zorunda kalacak” dedi. sorunlara ilişkin değerlendirmede yazar da (Sakın o “çeteden” biri fiyat artışı konusunda Bor bulundu. EFT veya havale yoluyla Bu arada Ziraat Mühendisi olmasın?) “AKP’nin başa, kurulduğu para gönderen tüketicileri uyaran Şeker Fabrikası ile görüştüğünü zam geleceğini de gösteriyor. Zam Gazi Kutlu da kısa bir süre ana, muhafazakâr demokrat Kılıç, “Havale veya EFT, ödemelerin kimliğine” (o fanteziyi satın alacak belirterek zam yapıldığını için bayramın birinci gününün önce “10haber.net”te yer alan yapıldığının kanıtıdır. Açıklama salak kaldı mı?) dönmesi gerektiğini öğrendiğini belirterek zammın seçilmesi de abes. Ben 6 ay önce yazısında şekere zam geleceğini kısmına önem verilmezse, savunuyor. zamanlamasına işaret ederek şu şekeri 1300 liradan almıştım. İki yazmıştı. Dün “Yazının mürekkebi herhangi bir uyuşmazlık ve Korku derinleşiyor: “Ya esas özne biz bilgileri verdi: gün önce 1350 liraydı. 6 ay sonra kurumadan şekere yüzde 22 zam konunun yargıya taşınması değilsek?” Ya o “sistem” şimdi başka “Şeker Bayramı’nda insanların yüzde 30’a yakın zam gelmiş.” geldi. 50 kilogramlık şekerin çuvalı durumunda tüketicileri sorun bir şey denemeye hazırlanıyorsa? tadını kaçıracak bir zam. Bu aynı Adem, zaten yurttaşın alım 1350 liradan 1650 liraya çıktı” yaşayabilir” dedi. Korku şiddete yol açabilir! zamanda birçok ürüne çok fazla gücünün düştüğünü, geçinmenin paylaşımını yaptı. l ANKARA