Katalog

1 MART 2024 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 31.2280 33.9080 39.6080 44.9 9.194 14.247 2.054 3.8 kuruş 12.2 kuruş 4.3 kuruş 0.16 puan 131.33 puan 43 lira 14 lira 2013’te açıklanan 10. Kalkınma Planı’nda 2023 için kişi başı gelir hedefi 25 bin dolardı Hedef 25 gerçek 13.1 Kırılma... Manifesto TÜİK’e göre Cumhuriyetin 100. yılında kişi başına üyük tezatların, önemli ortalama milli gelir 13 bin 110 dolar oldu. 2 trilyon kutuplaşmaların olduğu dolarlık toplam gelir hedefi ise 1.1 trilyon dolarda kaldı. Bdönemler. Büyük hızla değişen gündemler. İnsanlar daha işin özünü ÜİK’in dün yayımladığı harcamalarının GSYH içindeki payı anlamadan, sorgulamaya fırsat “Dönemsel Gayrisafi da cari fiyatlarla yüzde 59.1. Buna bulmadan, insanın karar vericilikte hiçbir rolü olmadan geçen zamanlar... TYurtiçi Hasıla (GSYH), IV. karşın yatırım harcamalarındaki Hal böyle olunca birçok şey de haliyle Çeyrek: Ekim-Aralık ve Yıllık, (gayrisafi sabit sermaye oluşumu) anlamını yitirmiyor mu? Sorular 2023” raporu, hem Türkiye’nin artış, 2023’ün tümünde yüzde 8.9, asla yanıtlanmıyor, sorunlar asla tüketimle büyümeye devam dördüncü çeyrekte yüzde 10.7 oldu. çözülmüyor ama yola devam ediliyor? ettiğini gösterdi hem ülkeyi krize Yatırım harcamalarının payı ise Geçen haftaki “Seçimlere bir de sürükleyen AKP iktidarının 10 yıl yüzde 32.4. böyle bakmak” başlıklı yazım böyle önce 2023 için açıkladığı temel başlıyordu. Seçimlere ve demokrasiye İhracatta azalma birey olarak etkimiz ne? Sahip hedeflerin ne kadar gerisinde olduğumuz tek bir oy dışında? Bu tabii 4 Mal ve hizmet dış ticaretine kaldığını ortaya koydu. sadece bizim değil neredeyse bütün bakıldığında, 2023 yılının tümünde Verilere göre Türkiye ekonomisi, insanlığın sorunu. reel olarak ihracat yüzde 2.7 geçen yıl 2022’ye kıyasla reel Konuyu farklı boyutları da katarak azalırken ithalat yüzde 11.7 arttı. olarak yüzde 4.5 büyüdü. Bu sürdürüyorum. Dördüncü çeyrekte ise ihracat büyüme dördüncü çeyrekte ise Seçimler diyoruz. Üstelik sadece yüzde 0.2, ithalat yüzde 2.7 yüzde 4 oldu. Bu kapsamda dolar bizde değil 2024 yılında 60 ülkede yükseldi, seçim var. Ama artık eski seçimler bazında toplam GSYH 1 trilyon 119 yok. Olmayacak. Çünkü artık yapay Tasarrufu eriterek harcama yaptık milyar dolar, kişi başına ortalama 4 Yine verilere göre cari zekâ (YZ) devrede. YZ’nin neredeyse gelir de 13 bin 110 dolara ulaştı. fiyatlarla 2022’de yüzde 26.3 olan sonsuza yakın veri üretme becerisi n Prof. Dr. Hakan Kara: Kişi başı harcama yapıyorsunuz. Böylece kişi başına gelir, 2013’teki emekçinin (işgücü ödemeleri) ve ortak aklı saptırabilecek boyutta milli gelirde 10 yıl öncesini yakaladık. n Prof. Dr. Fatih Özatay: Tüketim 12 bin 582 dolarlık rekor rakamı da “gayrisafi katma değer” içindeki kişiselleştirilmiş içerik üretme Ama gelir dağılımı 10 yıl öncesine göre azalacağına yatırım azaldı. Cari açık ve aştı. Ancak TÜİK’in 2023 ile ilgili payı 2023’te yüzde 32.8’e çıktı. kapasitesi var. Ve YZ’nin yaratmış daha bozuk. enflasyon için iyi haber değil. açıkladığı sonuçlar, Türkiye’nin, Sermayenin (net işletme artığı/ olduğu bu tehlike dezenformasyonun n Prof. Dr. Aziz Çelik: Yıllık n Dr. Burcu Aydın Özüdoğru: dizginlenemez bir şekilde yayılmasına 2013 yılında yayımlanan 10. karma gelir) payı ise yüzde olarak işgücü ödemelerinin payı Artan kişi başına gelir maalesef ve tek tek her bireye ulaşmasına yol Kalkınma Planında Cumhuriyetin 53.7’den yüzde 46.3’e düştü. artmış. Bunun sebebi 2023’ün ilk refah artışına yansımadı. 2024’te açıyor. (İlgilenenler için “2024’teki 100. yılı için hedeflenen 2 trilyon Dördüncü çeyrekte ise emekçinin üç çeyreğinde yoğunlaşan EYT yavaşlaması beklenen ekonominin seçimleri bekleyen büyük dijital tehlike” dolarlık GSYH ile 25 bin dolarlık payı yüzde 29.7, sermayenin payı kapsamında emekli sayısı artışıdır. yükü, muhtemelen yine emeğin Herkese Bilim Teknoloji dergisinin bu kişi başına ortalama gelirin çok yüzde 50.5 oldu. Ancak bu geçici bir durum. sırtında olacak. haftaki kapak konusu). gerisinde kaldığını netleştirdi. 2023 Öte yandan TÜİK, 2023 yılı n Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu: n Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Değişik bir dönemden geçiyoruz. ile ilgili diğer ayrıntılar ise şöyle: Ekonomi yüzde 4.5 büyürken niye Şimşek: Programımız doğrultusunda Sadece teknolojik değişimlerin üçüncü çeyrek için daha önce mutlu değiliz? Geliriniz artmasa da yılın üçüncü çeyreğinde büyümede yaşamın her alanını dönüştürmesi 4 Yurttaşın nihai tüketim yüzde 5.9 olarak açıkladığı reel değil, YZ, küresel ısınma, jeopolitik enflasyonla talebi öne çekiyorsunuz. başlayan dengelenme, son çeyrekte de harcamaları, 2023 yılının tümünde büyüme oranını yüzde 6.1 olarak ilişkiler, savaşlar, göçler, ekonomik Geçmiş tasarruflarınızı eriterek devam etti. yüzde 12.8, dördüncü çeyrekte revize ettiğini duyurdu. krizler... Büyük kırılmalar yaşanıyor. Bir yüzde 9.3 arttı. Hanehalkı tüketim l Ekonomi Servisi yolda ilerlerken bir anda farklı bir yola savuran kırılmalar bunlar. Ve her kırılma Şubat ayında açlık sınırı 16 bin 257 lira, yoksulluk 52 bin 855 lira oldu (disruption) aslında bir gri alan yaratır. Kontrol edilemeyen, bizi bilinmezliğe sürükleyen... Hepsini biliyoruz ama nasıl yol alacağımızı nasıl çözümler ‘Açlık’ asgariye yaklaştı geliştireceğimizi bilmiyoruz. Kimse bilmiyor aslında. Günümüz politikacıları bu çözümlerden çok uzak. TÜRK-İŞ’in, Şubat 2024 ile ilgili Hepimizin içinde bulunduğu küresel dün açıkladığı açlık ve yoksulluk Ete zam yağdı kapitalist sistemin geldiği nokta bu. ‘Gerçek TÜFE’ sınırları, çarşı-pazardaki fiyat Nouriel Roubini, Dani Rodrik, Daron artışlarının hızlandığını gösterdi. Acemoğlu, Ayşe Zarakol... Ve diğer satışlar düştü üç hanelerde Araştırmaya göre Ocak 2024’te bilim insanları, ekonomistler... Hepsi rAMA zAn öncesi marketlerde yazıyor, uyarıyor. Yeni politikaların 15 bin 49 lira olan 4 kişilik bir TÜr KİyE Devrimci İşçi fiyat denetimleri artarken fiyatlar oluşması için öncelikle yeni fikirlerin ailenin açlık sınırı (gıda için Sendikaları Konfederasyonu da yükselmeye devam ediyor. tartışmaya açılmasında, farkındalık yapması gereken asgari harcama Araştırma Merkezi (DİSK-AR), Her yıl ramazandan bir hafta yaratılmasında yarar var. tutarı) geçen ay 16 bin 257 liraya “TÜİK’in yapmadığını yapıyor önce ete zam geldiğini hatırlatan Önceki gün Türkiye Bilişim Vakfı’nın hissedilen enflasyonu açıklıyoruz” yükseldi. Bu tutar Şubat 2023’te 9 Türkiye Kasaplar Federasyonu (TBV) küçük bir sohbet toplantısı ile Ayrıca araştırma sonuçlarına notuyla bir rapor yayımladı. Buna bin 425 liraydı. Ayrıca yeni açlık Başkanı Osman Yardımcı, bu sene ortaya attığı manifesto da bu amaca göre 2023’te açıklanan (resmi) göre gıda fiyatlarını gösteren ramazana 25 gün kala zamların sınırı ile halen geçerli olan 17 bin hizmet ediyor. Vakfın Başkanı Faruk tüketici enflasyonu ortalama “mutfak enflasyonu”ndaki artış, başladığını söyledi. Kasapların da Eczacıbaşı, “Bu çağın bittiğini ve 2 liralık net asgari ücret arasındaki yüzde 53.4 iken hissedilen bu fiyatlardan rahatsız olduğunu aylık bazda yüzde 8.03, son iki paradigmanın değiştiğini görmemiz fark 745 liraya indi. (algılanan) enflasyon yüzde gerek. Hepimizin içinde bulunduğu belirten Yardımcı, “Et satışlarını ayda yüzde 12.64, yıllık bazda 106.9 oldu. Ortalama hissedilen bu sistem (küresel kapitalist sistem) neredeyse yarıya düşürdü. Fiyatları ‘Mutfak’ta yangın yüzde 77.2 ve son 12 ayda yüzde enflasyon 2023’teki ortalama değişimden korktuğu için kendini büyük firmalar ve tedarikçiler 72.49 oldu. Bu kapsamda aylık Yine Şubat 2024’te, gıda açıklanan resmi enflasyonun 53 korumaya alıyor. Yönetişim sistemleri yükseltiyor. Bakanlık Et ve Süt ortalama artış sütte 4.50 lira, harcaması ile giyim, konut (kira, puan üzerinde hesaplandı. 2022 kendini savunmaya çekiyor ve Kurumu bulunan illerde esnafa peynirde 31.50 lira ve yoğurtta elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, yılında hissedilen enflasyon kompleks yapılaşmaya yanıt vermeyi et desteği verirse piyasayı çok 6.50 lira olarak hesaplandı. sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için beceremiyor. Böylece bu kırılma ile ortalama 98.44 iken ortalama rahatlatır” dedi. Et fiyatlarındaki en yüksek yeniliğin arasındaki gerilimi daha da yapılması zorunlu diğer aylık açıklanan resmi enflasyon yıllık artırmış oluyoruz” diyor. Ve ekliyor: aylık artış ise yüzde 31 ile kuzu ortalama yüzde 71.98 olarak harcamaların toplamını ifade eden Hizmet üretici “Aklımıza gelen her türlü konu, hukuk, gerçekleşti. Böylece resmi kuşbaşı fiyatında tespit edildi. Bu yoksulluk sınırı 52 bin 955 liraya yönetişim, ulus devlet kavramı, eğitim açıklanan enflasyon ile hissedilen artış dana kıyma ve kuşbaşında yükseldi. Bu tutar önceki ay 49 bin fiyatları fırladı sistemi hepsi yeni bir bakış açısı enflasyon arasındaki fark 36.8 yüzde 15. Ocak 2024’te kilogram 19 lira, Şubat 2023’te 30 bin 701 altında yeniden değerlendirilmeli.” puan oldu. 2021 yılında ise TÜİK 2024 Ocak’a ilişkin Hizmet fiyatı ortalama 86 lira olan yeşil liraydı. Bekâr bir çalışanın yaşama ortalama hissedilen enflasyon Üretici Fiyat Endeksini (H-ÜFE) mercimek geçen ay 98 liradan maliyeti ise 21 bin 190 liraya çıktı. Peki TBV’nin manifestosu ne? yüzde 56.39, ortalama açıklanan açıkladı. Buna göre, Hizmet Üretici satıldı. Tereyağının kilosu da 369 Bu rakam da önceki ay 19 bin - Yeni paradigmanın hikâyesi resmi enflasyon yüzde 19.42 ve Fiyat Endeksi ocakta yıllık bazda liradan 435 liraya yükseldi. sürdürülebilirlik olmalı: Teknoloji 630 lira, Şubat 2023’te 12 bin 266 aradaki fark 34.91 puan oldu. yüzde 80.68, aylık yüzde 15.25, belirleyici ise gelin teknolojiyi l Ekonomi Servisi liraydı. on iki aylık ortalamalara göre tamamen sürdürülebilirlik üzerine inşa yüzde 76.47 arttı. Endeks, geçen edelim. yılın aynı ayına göre, ulaştırma ve - Geçmişten miras kalan sorunlarla depolama hizmetlerinde yüzde değil, geleceğin sorunlarıyla 72.85, konaklama ve yiyecek ilgilenmek. Geleceğe yönelik modeller Çeyiz alışverişi öne çekildi hizmetlerinde yüzde 87.7, bilgi ve üstünde çalışmak. iletişim hizmetlerinde yüzde 86.91, - Gençlerin dilinden konuşabilmek, FİyAT artışlarından etkilenmek erteliyor. 2023’te beyaz eşyada fiyat gayrimenkul hizmetlerinde yüzde onlara geleceğe yönelik fırsatlara dair istemeyen tüketici özellikle şubat artışları enflasyonun altında kaldı. Bu umut verebilmek. 74.45, mesleki, bilimsel ve teknik aylarında başlayan çeyiz alışverişlerini yıl da aynı trend sürer. Fiyatlar artar. Sedef Ataman Gökhan Sığın - Veri toplamak, veriye dayanarak hizmetlerde yüzde 91.2, idari ve aralık ayına kaydırdı. BSH Ev Aletleri Şu anda beyaz eşyada taksit sayısı 9. çalışmak ve bilimsel olmak. destek hizmetlerinde yüzde 92.44 Grubu’nun Gelişen Pazarlar Bölgesi taksit sayılarının düşürülmesine dönük fabrikasında yıllık 7 milyon adetlik - Değişimi içselleştirmek ve uzun yükseldi. l Ekonomi Servisi Üst Yöneticisi (CEO) ve Yönetim Kurulu bir düzenleme olursa, bu tüketiciyi üretim yapıyor. Gökhan Sığın, BSH dönemli bakmak. Tehlikeleri fırsata Başkanı Gökhan Sığın, enflasyonun ihtiyaçlarından mahrum bırakmak Gelişen Pazarlar Bölgesi CFO’su ve çevirmek ve yaratıcı ekonomiyi tüketiciyi çok korkuttuğunu belirterek anlamına gelir” dedi. Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sedef KıSA... KıSA... KıSA... desteklemek. “Özellikle tüketici yeni yıldaki fiyat Bu yıl Türkiye pazarına 100 milyon Ataman düzenledikleri toplantıda, - Sadece Türkiye için çalışmak değil, l TEPAV İstihdam İzleme Bülteni artışlarından etkilenmemek için Avronun üzerinde yatırım yapmayı 130 ülkeyi kapsayan gelişen pazarların bu toprakların sorumlu beyinlerinin Kasım 2023 sayısı yayımlandı. alışverişini aralık ayına çekiyor. planlayan BSH, istihdam konusunda lokomotifinin Türkiye olduğunu imzasını dünyaya atmak. Buna göre kasım ayında toplam Türkiye’de düğünler genelde temmuz- da frene basmayacak. Şu anda belirterek Türkiye’ye şu ana kadar 1.3 sigortalı çalışan sayısı yıllık yüzde ağustos aylarında yapılır. Giriş Türkiye’de 8 bin 412 kişiye istihdam milyar Avro yatırım yapıldığı bilgisini 2.6 (614 bin), aylık yüzde 0.6 (154 segmenti müşterisi alımlarını daha çok sağlayan şirket, Çerkezköy’deki verdiler. l Ekonomi Servisi bin) azalarak 23 milyon 86 bin Riskli konuta kolaylık oldu. Öte yandan esnaf sayısında BAn KAcılı K Düzenleme ve Denetleme Kurulu yüzde 4.1 (107 bin 236), çiftçi Merkez’in rezervlerinde erime var (BDDK), kentsel dönüşüm kapsamındaki riskli sayısında ise yüzde 5.1 (25 bin 139) konutların sahiplerini kredi kullanımıyla ilgili azalma görüldü. MEr KEz Bankası brüt ve net haftadaki toplam düşüş 17.6 milyar sınırlamalardan muaf tuttu. l Tİc Ar ET Bakanı Ömer rezervlerinde yılsonundan bu yana dolara ulaştı. Piyasalarda bu düşüşün BDDK’nın kararına göre “azami kredi Bolat, TESKOMB finansman görülen düşüş geçen hafta da devam seçim öncesi dövizi kontrol altında tutarının teminat olarak alınan konutun destek kredisinin hazır olduğunu etti. TCMB’nin yayımladığı haftalık tutmak için satılan dövizler sebebiyle değerine oranı” şeklindeki sınırlama, tek bir belirterek “Esnaf başına limit verilere göre, 23 Şubat’ta sona eren yaşandığı belirtildi. Öte yandan konut sahipliği ve bu konutun 6306 sayılı daha önce 500 bin liraydı, birkaç haftada net rezervler 6.1 milyar dolar mali piyasalarda dolar/TL’deki Yasa kapsamında riskli yapı tespit edilmesi, ay önce 650 bin liraya çıkarılmıştı, düşüşle 22.5 milyar dolara geriledi. yükseliş sürüyor. Dolar/TL dün anlık Brüt rezervler, son dokuz haftada yıkım kararı alınması ya da yıkılması halinde şimdi 750 bin liraya çıkarıldı” dedi. toplamda 13.7 milyar dolar geriledi. Böylece net rezervlerde son dokuz işlemlerde 31.40'ı gördü. uygulanmayacak.