Katalog

4 KASIM 2024 PAZARTESİ 6 İNCELEME/HABER Bretton Woods’u terk edip (1) günümüze gelen kapitalizm CHP AKP’yi dönüştüğü bir  yüzde 28’in altına senaryo lazımdır.  Her şey, yani  çekebilir mi? tüm kaynaklar,  mevcut varlıklar ve  zgür Özel ve arkadaşları 6-7 ay  toplumlara ait haklar.  önce Saray’ın hep başvurduğu  Kısaca, “mutlak  Ösiyaseti aşırı kamplaştırma ve  kapitalizm” için  emmuz ayında  ötekileştirme politikasını “boşa çıkararak” tüm partilerin birbiriyle normal ilişkiler  Bretton Woods’u  birikim ve bölüşüm. içinde olduğu bir siyasi ortamın CHP’ye  T(BW) yad ettikten  Model “ödünsüz”dür.  oy kazandıracağına karar verdiler.  sonra, bir değerli dostum,  Sermayenin işçi sınıfı  Böyle bir ortamda CHP’nin sesini AKP  önemli bir Hazineci aradı.  (tüm çalışanlar) ile rıza  ve ötesine daha iyi duyurabileceği ve  “Devamı gelmeyecek mi”  göstererek ekonomide  desteğini artıracağı beklentisi umuduyla... diye sordu, görev vermiş  paylaşacağı bir şey yoktur,  Acaba bu umut ne kadar doğruydu,  oldu. Deneyeceğim. Hacmi  demektir. 1970 öncesine  hiç bilimsel ve analitik olarak tartışıldı  birkaç yazı alabilir. İktisat,  dönülemez. Bugüne  mı partide bilmiyorum. Oysa partide bu  maliye, finans alanı dışındaki  gelişi kavrayabilmek için  konuda fikir yürütecek çok insan var. Birkaç ay önce yazmıştım.  okurları ürkütmeden  sermayenin maksimalist  AKP kaybedeceği seçmen kitlesinin yazmaya çalışacağım. Söz. ve ödünsüz olacağını  sınırına ulaştı diye. Bu partiyi sıfırlamanız  akılda tutmak lazım. Daha  veya baraj altına düşürmeniz, bugünkü  Her şey elbette sonra konuşacağımız  koşullarda, zor, hatta olanaksız.  ekonomi ve finans  sermayeye Nedenlerini de tartışmıştım. Beslediği,  malzemesini yerine  inşa ettiği çok geniş bir kitle var,  BW Amerika’nın dünyayı  yerleştirebilmek için. yarattığı kendi orta sınıfı var vb. diye. Bu  kapitalizmle yönetmek  sınır yüzde 28’dir ve yerel seçimlerde  üzere hazırlanmış ilk  belirlenmiştir. CHP’nin de yüzde 34’tür. Derin dondurucu strateji belgesiydi.  bitti. Başrolü devlet aldı.  yarattığı “zayıf halka”  Çünkü hazır tasarruflar  Bir noktayı unutmayalım:  Amerikan Hazinesi (White)  Ekonomide devlet hazine  (“emerging market”)  her şeyin “sermaye  Neden hâlâ ayakta AKP Kapitalizm 1980’den sonra  hazırlamış, İngiliz tarafı  demekti. kapitalizmlerindeki son yirmi  varlığı”na dönüştürülmesi  Buna şaşıranlar var, yahu ülkeyi  “toplum için siyaset”i (Keynes) onaylamıştı.  ekonomik olarak çökertti, yoksullaştırdı,  1930’larda, artık yavaş  yıldır. için kapitalizmin dişinin  buzdolabına kaldırdı.  Kısaca, “Amerikan Yüzyılı”  emeklilere kan kusturuyor ama nasıl  yavaş dünya “ağa”lığını  İktisatçıya dönük  kovuğuna bile girmez,  Gücü buna yetti. Önce  (American Century)  oluyor da yüzde 28 oy alabiliyor hâlâ diye. düşünmeye başlayan  konuşursak, son otuz  yetmez. “Varlığa”  sosyal demokratlar derin  Böyle bakarsak kaba bir görüntü olur.  için pişirilip servise  Amerika’da, Hazine  yılın senaryosu “Varlık  dönüştürebilme işi  dondurucuya yerleştiler.  Mesela 16 milyon emeklinin yüzde kaçı  konulmuştu. (Biliyoruz, yeni  (Treasury) stratejinin  Enflasyonu” üzerine  ancak “vaatler”e dayalı  gerçekten çok zor durumda, bilmiyoruz,  İşçi sendikaları ağır zafiyet  sanatlarımızdan “intihal”  sahibi oldu. İngiltere’nin  inşa edilmiştir. Her şeyin  olarak, yani elde kaynak  yan gelirlerinden haberimiz yok. Biz  hastalığına yakalandıktan  beceri ister. “Türkiye  “sermaye varlığı”na  “ağa”lığının nasıl sona  sokağa yansıyan en zor durumdakiler  yokken “yükümlülük”  sonra, kapitalizmin işçi  Yüzyılı” başlığının özde aslı  dönüşebilmesi için “varlık  adına herkesi kastediyoruz genellikle. ereceği üzerinde düşüne  üstlenerek, “yükümlülük”leri  sınıfını siyasetten diskalifiye  ile herhangi bir benzerliği  Evet, asgari ücret zorluğu, emeklilerin  düşüne, hazine stratejiyi  fiyatları”nın (“varlıkların  kurumlaştırarak yapılabilir!  etmesi kolaylaştı. Siyaset  olmayışı reklamcılıkta önemli  açmazda olmaları, işsizlerin varlığı,  oluşturdu. Amerika’nın  piyasa değerleri”nin)  Son otuz yılda kapitalizmin  artık kapitalizmin kendi için  gençlerin iş bulamaması vb. tüm bunlar  değildir!)  dünyaya yeniden bakışını  sürekli artması ve artma  en geniş, genişleyen  yeni ve kapsamlı bir senaryo  doğru. Ama işte resmi bir ölçü olarak yerel  BW’ye toplum yönünden  şekillendirdi. Ve bunu  beklentisi yaratması şarttır.  işi, damarı “yükümlülük  kurgulamasına engel  seçimler AKP’yi yüzde 28’de gösteriyor. bakınca, bu “refah devletli”  1940’larda BW potasına  O tarihlerde Amerikan  yönetimi” oldu. Amerika’dan  olmaktan çıktı. Kısaca,  bir kapitalist sermaye  döktü. IMF’yi ve Dünya  Merkez Bankası’nın (FED)  başlayarak şirket ve  Mahfi Eğilmez ne diyor? sermayenin idman sahası  birikimi ve bölüşüm modeli  Bankası’nı yarattı. Öteki  başkanı olan, ünlü Alan  devlet çapında. Bu damar  Bu iktisatçımızın “Yeni Ekonomi, 21. oldu.  olmuştu. Sermayeye  ülkelerin tümü için sınırlı  Greenspan 1990’ların  gitgide genişleyerek  Yüzyıla Özgün Yaklaşımlar” kitabını  Yeni senaryo 1980’lerden  kesintili kaynak aktarımıdır.  bir hareket alanı çizdi.  ortalarında “Dow 35 bini  okudum. Remzi Kitapevi’nden birkaç  kapitalizmin “aort”u oldu ve  sonra işçi sınıfının ve  “Amerikan Yüzyılı”nın  ay önce çıktı, herkese öneririm, geniş  BW’nin mimarı White ve  vuracak!” demişti. Dow, yani  2008’de patladı. Üzerinde  giderek refah devleti  bu ilk kurgusu 1970’te  kitlelerin ekonomiyi öğrenmeleri veya bir  onu izlemeye mecbur  ABD sermaye piyasasının  düşünenler diyecektir ki  döneminde “refah”ı tatmış  tükendi. Amerika “tamam”  ekonomi bilimine bir başlangıç yapmaları  kalan Keynes’e göre  en kapsamlı indeksi o  genişlemeye devam ediyor  “orta sınıf”ın ekonomideki  için de gerekli ve yeterli. Üstelik dünya  dedi. Kapitalizme yine  bu kapitalizmin sahibi  tarihlerde 1000’lerde idi.  ve yine patlayabilir! payını elbette eritecekti.  ekonomisindeki çıkmazları ve nelerin  Amerika’nın güvencesi  ve işletmecisi, komuta  “Abi, senin borsa ile ne  düzeltilmesi gerektiği konusunda da ciddi  Senaryonun yeni alet  altında yeni senaryo lazımdı.  makamında Amerika’nınki  ilgin var? Kendi işine, para  Faiz yükümlüğü görüşleri var, ki bunların bir kısmı bilim  edevatı buna uygun  Yeni kurgu 1970’lerin  olmak üzere, “Hazine”lerdi.  politikasına baksana!”  dünyasında da dile getiriliyor. kurgulandı, yaratıldı, işletildi.  kartopu gibi artıyor sonlarında başladı. Bu ikinci  Yani, kapitalizmin  Böyle düşünebilirsiniz  Mahfi Bey, Türkiye’de ekonominin  Son kırk yıl komple bir  Unutmayalım, “varlık  kurgu “refah”ın silindiği  ekonomideki “devlet”i.  ama üstat kapitalizmin  göreceli canlılık içinde olmasının  “toplum diye bir şey yoktur!”  enflasyonu” olmazsa  bir kapitalizmde birikim ve  nedenlerini de tartışıyor. Mesela: White ve Keynes “Dünyanın  yepyeni stratejisini, onun  zamanı oldu. İktisatçı  “yükümlülük yönetimi”  - Kayıtdışılık sürekli artıyor. Bunda  bölüşüm modeli olacaktı.  yeni ‘ayar’ düzeninde bu  bel kemiği olan “varlık  gözlüklerini taktığı zaman  illegal kazançların ve yüksek vergilerin  yapılamaz. “Yükümlülük  Sermayeye kesintisiz  ‘para’ (kredi) işi bankerlere  enflasyonu”nun merkezi  bunu gözden kaçıramaz.  payı var. Piyasalarda karşılaştığımız  yönetimi” kapitalizmin yeni  kaynak aktarımı. Yani,  bırakılamayacak ciddi  ağırlığını dillendiriyor!  canlılıkta kayıtdışı paraların harcanmasının  Kaçırırsa, analizi havada  senaryosunda bel kemiği  kapitalizm için “sakıncasız”  iştir!” diyorlardı. Berraktır.  “Varlık enflasyonu”nu  etkisi var. kalır. oluyor. Sermaye mülkiyetini  birikim ve bölüşüm. Ana  1950’lerle başlayarak para  kredileyelim, demiş oluyor.  - Dolarizasyon enflasyonu besliyor,  büyütmek için var olan  kural: maksimalist ve  (likidite) işleri (politikası)  Ve bu yeni gerçeğe, yani  hükümet harcamaları, pahalılık sarmalı  Devlet var mı, piyasalar bu “yönetim” ile  ödünsüz. ve negatif faizler insanları (tabii yoksulları  devlete göre yönlendirildi,  “makas değişikliği”ne göre  yok mu? işler. “Yükümlülük yönetimi”  değil) hızla harcama yapmaya teşvik  yönetildi. Kamu maliyesi  kapitalizmin merkezinde  ediyor. Bu harcamalar fiyat artışlarını  Thatcher noktası sürekli olarak kendine  Biraz geriye gidelim ki  (“fiscal policy”) uzmanları,  görmemiz gereken kurumsal  tetikliyor. Kamu kesimi de bu harcamalara  kredi yaratır, yeni “faizler”  Hatırlayalım, BW  kapitalizmdeki kurguları  iktisatçıları yetişti. Bunlar  iş bölümü değişikliğine  destek veriyor. Nüfusun gelir bakımından  yaratma becerisiyle can  tükendikten kısa süre  ve işleyişi yerine oturtma  elbette stratejinin öncelikle  dikkat çekiyor. Buna sonra  iyi kesimi, bu canlılığı gördükçe,  bulur ve devam eder ve  sonra, İngiltere’de Madam  şansımız olsun. Günümüz  Amerikan Dışişleri’ne (State  gelelim. yaşadıklarımızı kriz olarak görmüyor. artar. Son otuz yılda böyle  Thatcher “sahne aldı.”  için belirsizlik kalmasın. Tek  Department) ait ana görev  Senaryonun ortaya  oldu ve dünya çapında “faiz  Şunu dedi: “Toplum diye  kanaldan değil, birbiriyle  olan “Pax Americana”yı  koyduğu yeni, büyük iş  Ahlaksızlık yolsuzluk kitlesi yükümlülüğü” kartopu gibi  bir şey yoktur!” Bu söz  uyumlu/uyumsuz ama  (Amerika’ya ayarlı dünya  “varlıklar”ı yönetmektir.  - Türkiye ahlaksızlık, yolsuzluk,  arttı ve artıyor. Kapitalizmin  kapitalizm için “kalk borusu”  çoğaltılabilen kanallardan  düzenini) gözden ırak  Bilançomuzun bir tarafında  liyakatsizlik batağında, sefalet endeksinde  balonu buradan üflenerek  idi. Kapitalizm için kâr  işleyen sistemi tanıyabilelim. tepelerde ama bu durum gemisini  tutmuyorlardı. “varlıklar”, öbür tarafında  şişiyor. Faiz bu senaryo ile  kurtaran kaptan düşüncesini ve her türlü  bir “azami”dir, ücret ise  Önce Amerika. (Trump  “yükümlülükler” olduğuna  ekonomik ve siyasi ahlaksızlığı mubah  bir “asgari”dir ve bundan  da böyle demiyor mu?)  Makas değişikliği ekonomilerin temel fiyatı  göre, kapitalizmin yeni  gören ve buradan önemli paylar alan bir  ibarettir, demekti. BW’den  1920’ler, biliyoruz, orada  oluyor. “Varlık enflasyonu”  Yeni senaryonun ilk  senaryosu yeni bir “sanat”  sınıf da yaratılmış durumda. Karapara  da mal ve hizmet  sonraki kurguyu kavramak  büyük sermayenin ve onun  zemini 1970’lerin sonlarında  yaratmıştır: Her şeyin  aklamak, dolandırıcılık, mafya ve terör  enflasyonunun sütannesi! için Madam’ın koyduğu  maceracı, atılgan kuvveti  döşenmeye başladı. Üst  “varlıklar”a dönüştürülmesi  iç içe aynı zamanda. Bu durumdan  Peki, kapitalizmin devleti  noktayı unutmayalım.  olan finans sermayesinin  üste takviyelerle 1990’larda  ve nemalandırılması. Kim  yararlananlar durumdan memnun. ne yapıyor? Bu filmde  “Refah”ın silindiği model,  coşkusunu sonunda hayal  vücut buldu, pratik  yapacak? Kapitalizmin bu  - Her alanda mantar gibi üreyen  tarikatlar inanca dayalı yaklaşımları  son kırk yılda yaşayarak  kırıklığına çeviren “Büyük  aşamaya geçti. 2000’lerle  senaryoda bitmeyecek  oynamıyor mu? Merak  dayatıyor ve nüfusun bir kısmını AKP  gördük ki “maksimalist”tir.  Kriz”le tükendi. O sermaye  “sürekli hareket”ini  etmeyelim, başroldeki  dünyayı şekillendirdi. Pratik  doğrultusunda kontrol altına alıyor.  Sermaye en geniş ölçeğe  o güne değin Amerika’nın  (“perpetuum mobile”sini)  yerini kaptırmış değil.  aşama, vurguladık, her  AKP’nin bunlara sarılmasının sivil erişmek üzere dünyayı  dünya ilişkilerinde,  yönetecek olanlar. Kısaca,  Sadece karakter değiştirdi.  şeyin “sermaye varlığı”na  toplum diye yutturmasının ve  Onu seyredeceğiz ve  fethe çıkar. Dünyada her  müzakerelerinde başrole  dönüştürülmesidir. Bunun  “varlık şirketleri”. Bu  desteklemesinin nedeni... şeyin sermaye mülkiyetine  oturmuştu. Bu tarihi “tek  süreçleridir. Dünyada ve  “sanat”a da “yükümlülük  önemseyeceğiz. - Toplumun önemli bir bölümü yapılan  geçtiği, “sermaye varlığı”na  tabanca” rolü 1930 ile  kapitalizmin kendi için  yönetimi” denilecektir.  Arkası gelecek sayıda. binalara, yollara, köprülere, otomobillere,  insansız hava araçlarına, savunma  teknolojilerine bakarak geliştiğimizi  düşünüyor ve AKP’ye destek veriyor.  Tabii sendikasızlaşma geniş emekçi  kesimi de örgütsüz ve iktidarın eline  İstanbul’da hava soğudu bakmaya muhtaç ediyor. Antalya’da deniz keyfi Sınır yüzde 28 ise ANtAly A’DA etkili olan güneşli havayı Memur da “işini bilir” oluyor ve gelirini  değerlendirmek isteyen turistler ve kent devletle işi olandan çıkartıyor. Bazı noktaları yorumlayarak aldım. sakinleri dün sahillerde yoğunluk oluşturdu, AKP’nin belediyelere ve devlete aldığı  denizde yüzdü. Hava sıcaklığının 29, deniz suyu ve şişirdiği kadroların da oyunu topluyor.  sıcaklığının 25 ve nem oranının yüzde 16 olarak Zaten merkezi ve yerel ihale sistemi başlı  ölçüldüğü kentte, güzel havayı fırsat bilenler başına milyonlarca insanı bağlıyor. Konyaaltı sahilinde yoğunluk oluşturdu. Bazı Erdoğan ve AKP’nin daha çok oy  tatilciler çocuklarıyla denize girerken bazıları kaybetmesi, yüzde 20’lerin altına düşmesi  da şezlonglarda ve kumsalda güneşlendi. için bambaşka yeni koşullar gerekli, belki  İskanbul’da pazar günü en yüksek sıcaklık 15 de iktidardan düşmesi. Ayvalık’ta yaklaşık 11 asırlık Hatay’da orman yangını derece ve hafif sağanak yağışlar görülürken Yani CHP’nin normalleşme politikasıyla  AKP seçmenini bu tarafa devşirmesinin  Antalya’da birçok kişi yeşil alanlarda aileleriyle ağaçtan zeytin hasadı kontrol altına alındı önü büyük ölçüde tıkalı. piknik yaptı. l AA Bunun yerine, bir okurumun da belirttiği  HAtAy’ı N Arsuz ilçesinde çıkan orman yangını BAlık ESİr Ayvalık’ta “Turizmin değeri, gibi, iktidar ve kurduğu rejimden hoşnut  ekiplerin yoğun çabası sonucu 20 saat sonra, zeytinyağının başkenti” temasıyla bu yıl olmayan maddi ve manevi mağdur en  dün sabah saatlerinde kontrol altına alındı. 19’uncusu düzenlenen Ayvalık Uluslararası geniş kitleleri tarafına çekmek politikasına  Çevre illerden de desteğe gelen ekiplerle Zeytin Hasat Festivali’nde 1080 yıllık anıt sarılmalı. toplam 153 araç ve 523 personelle müdahale ağaçtan zeytin hasadı yapıldı. Altınova Atatürk, laiklik, devrimlere bağlı edilen yangında yaklaşık 95 hektarlık alan Mahallesi’nde bir çiftliğin bahçesindeki muazzam bir kitlenin varlığı, Türkiye’nin en büyük kazancı ve yıkılmazlığının zarar gördü. Bölgedeki soğutma çalışmalarının yaklaşık 11 asırlık ağacın meyvesinden elde teminatıdır. Bu kitleyi heyecanlandırmak  sürdüğü bildirildi. edilen ilk zeytinyağı katılımcılara tattırıldı. ve yüksek güvenini kazanmak  Hatay Valisi Mustafa Masatlı, Harlısu Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, Ayvalık gerek. Esenyurt, bunun için önemli bir  Mahallesi’ndeki dört evin kısmen yangından zeytinyağını özellikli kılan unsurlardan birinin denek noktası olabilir... etkilendiğini, iki ahırın zarar gördüğünü 300 yılın üzerindeki ağaçların meyvesini Yarın ki yazım, CHP’de durulma üzerine  açıklamıştı. l DHA kullanmak olduğunu anlattı. l AA olacak.