Katalog

22 KASIM 2024 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 34.5050 36.4330 43.6450 41.6 9.368 20.784 2.958 5 kuruş 4 kuruş 17.2 kuruş 0.9 puan 336 puan 128 lira 37 lira Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizini bir kez daha yüzde 50’de tuttu ‘İndirim’e kapı aralandı Hasta Merkez gıda enflasyonuna dikkat çekse de yeni faiz YÜZDE 2 YÜZDE 44 kararıyla ilgili değerlendirmeleri aralık ayında sınırlı da Gelecek 12 ayda Merkez Bankası’nın yıl demokrasileri ekonomiyle ilgili sonu yıllık TÜFE ile ilgili olsa bir faiz indirimine alan açıldığı şeklinde yorumlandı. beklentideki güven azalışı yeni tahmini onarmak erkez Bankası bünyesindeki ile aylık enflasyonun ana eğilimini Para Politikası Kurulu’nun düşürecek ve dezenflasyon mümkün mü? (1) M(PPK) enflasyonla (TÜFE) sürecini güçlendirecektir. Maliye emokrasi sözcüğü ve kavramının ilgili tutumu ekimden kasıma değişti. politikasının artan eşgüdümü de bu kökeni yaklaşık MÖ 500’lü Merkez Bankası Başkanı Fatih sürece önemli katkı sağlayacaktır.” Dyıllara dayanır. O dönemde antik Karahan başkanlığında, üyeler Kararı sosyal medyadan Yunanistan’da Atina halkı yepyeni bir Cevdet Akçay, Elif Haykır Hobikoğlu, yorumlayan isimlerden Prof. Dr. yönetim sistemi oluşturmuştu. Hedefleri Hatice Karahan ve Fatma Özkul’la Hakan Kara, “Aralık ayı indiriminin ortak sorunlara en iyi çözümü bulmak için kolektif bilgiden yararlanmaktı. toplanan PPK, dün yeni kararını kapısını bir tık daha araladı, fakat Bugün bilim insanlarının doğruluğunu açıklayarak nisandan bu yana temkinli konuşarak bir indirim olsa bilimsel olarak kanıtladıkları bir olguyu değiştirmediği faizi bir kez daha dahi bunun sınırlı olacağını (250 baz onlar o dönemde sezgisel olarak yüzde 50’de tuttu. Değerlendirme puandan düşük) ima etti” derken bulmuşlardı: Bilişsel olarak farklı notunda ise ekim notuna göre Prof. Dr. Fatih Özatay şunu vurguladı: insanlardan oluşan bir grubun bulduğu değişiklikler oldu. Örneğin “Mesaj net: Kasım enflasyonu çözüm, en zeki insanın bulduğundan daha iyidir. TÜFE’nin ana eğilimiyle ilgili çok olumsuz çıkmazsa aralık Türkiye’nin sürekli aşağısına çekildiği yorum “bir miktar yükselmiştir”den ayında faiz indirimi var. İndirimin Tüketici güveni yeniden düşüşte dipsiz kuyunun yıpratıcı gündeminden “düşüş gözlenmiştir”e döndü. sonraki aylarda da devam etmesi uzaklaşıp küçük bir beyin jimnastiğine TÜRKIYE ekonomisindeki ayındaki düşüşün belirleyici alt Hizmet TÜFE’si için umutlanan için enflasyon gerçekleşmelerinin ne dersiniz? istikrarsızlık tüketici güveniyle ilgili başlıkları ise “gelecek 12 aylık PPK’nin, gıda TÜFE’siyle ilgi şu yeni tahmin olan yüzde 21+5 ile Günümüz demokrasilerinde hatta en inişli çıkışlı bir sürecin yaşanmasına dönemde hanenin maddi durum değerlendirmesi ilginç: uyumlu olması gerekiyor. Maliye iyilerinde bile önemli krizlerin olduğu neden oluyor. beklentisi“ endeksinin yüzde bir gerçek. Üstelik demokratik bir politikasından da katkı beklediğini TÜİK’in dün açıkladığı “Tüketici 1.8 azalışla 80.6, “gelecek 12 sistem altında yaşamakta olduğunu ‘Güvercin’ ve ‘pembe’ ima eden bir cümle eklenmiş.” İris Güven Endeksi, Kasım 2024” aylık dönemde genel ekonomik sanan çok sayıda insan, aslında “Geçici arz koşullarına bağlı Cibre de şu yorumu yaptı: “Metin raporuna göre güven endeksi, durum beklentisi” endeksinin oligarşiye daha yakın bir yönetim altında olarak işlenmemiş gıda enflasyonu güvercinleşmiş, faiz indirimi yapılsa ekimde 80.6 iken bu ay yüzde 1 yüzde 2 azalışla 73.8 puana olduğunun farkında değil. Başka bir yüksek seyrini sürdürmektedir.” da sıkılığın korunacağına vurgu azalışla 79.8 puan oldu. Endeks inmesi oldu. Ayrıca, ana endeksin deyişle çoğumuzu küçük, zengin bir Ayrıca şu ifadenin ikinci Ağustos 2024’ten bu yana yükseliş hesaplanmasında kullanılmasa elit kitle yönetiyor. Bu elitlerin esas yapıldığını düşünüyorum.” Mustafa derdi, çoğunluğun sorunlarına çare cümlesi uzmanlarca ilgiyle yönünde hareket ediyordu. Ayrıca da “gelecek 12 aylık dönemde işsiz Sönmez ise farklı yaklaştı: “Talebin bulmak değil. Yalnızca azınlıkta kalan bu endeks, Nisan 2006’daki sayısı beklentisi” endeksi yüzde 5.7 karşılandı: “Kararlı duruş, düşürüldüğünü, hizmet enflasyonu ve bir grubun çıkarları ön planda tutulurken 100.7’den bu yana, 100 puan olan düşüşle 74.4’e indi. Burada düşüş yurtiçi talepte dengelenme, TL’de beklentilerin düştüğünü yazmışlar. hoşnutsuz çoğunluğa popülist reçeteler “iyimserlik” sınırını hiç aşamadı ve işsizliğin artacağı anlamına geliyor. reel değerlenme ve enflasyon Ama hepsi pembe bekleyişler. Bekle sunuluyor. Ve ne yazık ki karşılık da “kötümser” tarafta kaldı. Kasım l Ekonomi Servisi beklentilerinde düzelme vasıtası ve gör.” l Ekonomi Servisi buluyor. Son örnek Trump’ın yeniden ABD başkanı seçilmesi olarak karşımıza çıktı. Bizim ülkemizin son 22 yıllık İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, Türkiye’deki barınma sorununa dikkat çekti: geçmişinden zaten olaya aşinayız. Peki ne yapacağız? Örneğin dünya ölçeğinde bir Atina modelini yaşama geçirmek mümkün mü? Atina modeline geri dönmenin en Maaşların çoğu kiraya! geçerli çözüm olacağına inanan bilim insanları öncelikle bu modelin dünya ölçeğine göre tasarlanması gerektiğini ÇAĞDAŞ BAYRAKTAR Yapı ruhsatlı bina belirtiyorlar. Hayal mi? Evet ama yine de devam edelim. Konu New Scientist ntalya’da gazetecilerle bir araya yüzde 18.8 azaldı dergisinde yer aldı. Özetleyelim. Agelen İş Bankası Genel Müdürü MIT Üniversitesinden Mark Klein TÜIK’in dün açıkladığı “Yapı Hakan Aran, güncel ekonomik çözümü üç ayak üzerine kuruyor: İzin İstatistikleri, III. Çeyrek: konuları yorumlarken barınma l İlki, politika yapıcılarının gelişigüzel, Temmuz-Eylül, 2024” raporu, sorununu da değerlendirdi. yani piyango usulü ile seçilmesi. inşaat sektöründeki sorunları Farklı ülkelerdeki jüriler temsili seçim “Bu konu toplumsal bir sorun ortaya koydu. Rapora göre yapacaklar. haline geldi” diyen Aran, kendi l İkinci ayağı, yapay zekâ yardımıyla üçüncü çeyrekte, geçen yılın aynı deneyimini ve bankasının konuya olabildiğince fazla sayıda kolektif bilgiyi dönemine kıyasla belediyeler sonra yeniden önümüze bakabiliriz. yaklaşımını şöyle anlattı: “Ev sahibi- bir araya getirmek oluşturuyor. tarafından yapı ruhsatı verilen 2024 böyle bir yıldı. ‘Turizmde ilk üçe kiracı ilişkisinde, kiracı olarak l Üçüncüsü, gerçek demokrasi bina sayısı yüzde 18.8 azalarak 28 n Yılsonu için enflasyon tahminim için çalışmaya istekli vatandaşları ben de evden çıkmak durumunda bin 828 adet, daire sayısı yüzde oynayabiliriz!’ yetiştirmek için ideal vatandaşlık yüzde 44. 2025 sonu için ise kaldım. Tablo o kadar acı ki, bizim 17 azalarak 165 bin 134 adet ve nasıl olmalıdır konulu eğitime öncelik yüzde 24-26. Bu arzu ettiğimiz verdiğimiz maaşların artık yarısı yüzölçümü yüzde 18.9 azalarak AKDENIZ Turistik Otelciler ve verilecek. nokta değil ama yüzde 90 ile de 32 milyon 12 bin metrekare kiraya gidiyor. Tabii şanslıysa. Dörtte Siyaset bilimciler ve teknoloji İşletmeciler Birliği’nce (AKTOB) karşılaştırılmayacak bir oran. oldu. Ayrıca yapı kullanma izin üçünün de kiraya gitme ihtimali uzmanları bu fikirleri 50 yıldır tartışıyor İş Bankası sponsorluğunda belgesi verilen bina sayısı yüzde Dolayısıyla geriye dönüş olarak var. O yüzden çalışanlarımızın ama ancak son 10 yıldır birbirleriyle düzenlenen “14. Uluslararası Resort 2.9 artarken daire yüzde 3.1 ve algılanacak adımların atılmaması temas kurmaya başladılar. Bunun için maaş düzenlemesinde kira Turizm Kongresi” dün yapıldı. yüzölçümü yüzde 5.3 azaldı. bazı kurumlar finansal destek sağlıyor. gereken bir noktadayız. enflasyonunu da dikkate alıyoruz. AKTOB Başkanı Kaan Kavaloğlu, Örneğin Avrupa Birliği’nin Horizon n Yılın ilk 10 ayında, kredi açılışta “Turizmde sadece büyümeyi Bunu bilançomuzu zora soksa da Europe Programı. OpenAI tarafından ‘FEM sertifikası’ kartlarıyla ilgili donuk alacak oranı değil, sürdürülebilir şekilde tercih ediyoruz. Bu sorunun çözümü da fon sağlanıyor. Ancak şu soru hâlâ gelişmeyi hedefliyoruz” derken geçen yıla göre yüzde 200 arttı. için kurumlar yeniden lojman tam olarak yanıtlanmış değil: Bu tür eşitlik için önemli İş Bankası Genel Müdürü Hakan Çok net şekilde kredi kartları başta sistemine dönebilir. Yeni politikalar yenilikler, demokrasiyi tazeleyip siyasi Aran şu çağrıyı yaptı: “Dünyada TÜRKIYE Kadın Girişimciler olmak üzere bireysel kredilerde şiddetin ve sosyal krizlerin tırmandığı geliştirilmeliyiz.” İş Bankası Genel ilk üçe oynayan ülke konumuna Derneği (KAGİDER), FEM yerlerde istikrarı sağlayabilecek mi? bozulması görünüyor. Ticari Müdürü Aran’ın diğer sorulara gelebiliriz. Turizmde beşinci olmak Sertifikası almış kurumları ve tarafta ise bu seviyede bir bozulma verdiği yanıtlar ise özetle şöyle: çok kıymetli bir başarı.” Antalya Kritik eşik kurumsal üyelerini bir araya yaşanmıyor. Ancak bunun da Büyükşehir Belediyesi Başkanı Bu soruyu yanıtlamak zor, zira getirdi. Bu toplantıda konuşan Kredi kartı alarmı 2025’te sürdürülebilir olmadığını Muhittin Böcek ise Kültür ve Turizm seçmenler karmaşık bir yapıya KAGİDER Başkanı Esra Bezircioğlu, n Geçen sene 2024’e ilişkin düşünüyorum. Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’dan sahipler ve davranışları tutarsız ve “FEM Sertifikası, kadınların umutlu olmamın sebebi, akıldışı n Gelir dağılımı çok bozuldu. destek isteyerek belediyelerin dengesiz; kritik eşik denilen noktaya iş hayatındaki fırsat eşitliğini turizm sektörüne hizmet gelirlerse işlevsiz hale gelebiliyorlar. olarak nitelendirebileceğim bir Asgari ücretli kesimin beklentisini artırmayı hedefleyen bir model. edebilmesi için kaynaklardan daha “Bu durum donmakta olan suya politikanın yerine fiyat istikrarını anlayabiliyorum. Aynı zamanda Bu sertifika, iş dünyasında benzer” diye konuşan MIT’den fizikçi fazla pay almaları gerektiğini sağlamaya yönelik bir politikanın işveren de işletmesinin devamını fırsat eşitliği kültürünün Alexander Siegenfeld, “Sıcaklığı vurguladı. Ersoy ise hükümetin yaygınlaştırılması adına bir başlamasıydı. Ülke olarak yanlışları istiyor. Çünkü rekabet gücü devamlı düşürdünüz zaman hiçbir yaptıklarını anlatarak “Sizden artık taahhüt ve sürdürülebilir bir düzeltmek için yola çıktıysak zayıflıyor. Yeni asgari ücret için şey olmayacakmış gibi bir hisse bahaneler değil çözüm üretmenizi dönüşümün başlangıcıdır” dedi. tüm tarafların bedelini ödemesi kolay bir denklem değil bu. Çözüm kapılırsınız. Derken dereceyi biraz daha bekliyoruz” yanıtı verdi. düşürdüğünüzde aniden su donar. gerekiyor. Bunlar düzeldikten çok yönlü ele alınmalı. l ANTALYA Demokrasilerin işlevsizleşmesi de aynen KISA... KISA... KISA... böyle aniden oluşabiliyor” diyor. Siegenfeld ve meslektaşı New ‘Hizmet ihracatında England Kompleks Sistemler ‘Kota altın kaçakçılığını patlattı’ Enstitüsü’nden Yaneer Bar-Yam, hedefe ulaşacağız’ matematiksel modelleme yoluyla ŞEHRİBAN KIRAÇ böyle bir kritik eşiğin ne zaman HIZMET İhracatçıları Birliği ortaya çıkabileceğini araştırdılar. CARI açığı artırdığı gerekçesi ile (HİB), “Hizmet İhracatının Siyasal kutuplaşma dönemsel olarak 2023’ün ağustos ayında altın ithalatına Şampiyonları”nı altıncı kez parlar ve söner. Fakat araştırmacılar l ITALYAN işçi sendikaları, getirilen kota, mücevherat sektöründe ödüllendirdi. yüksek kutuplaşmanın düşük seçmen Arçelik’e ait ev aletleri üreticisi dengeleri bozdu. Kaçakçılık 35 yıl aranın Bu amaçla düzenlenen törende katılımı ile birleştiği zaman sistemin Beko’nun İtalya’da yaklaşık 2 bin ardından rekorla geri döndü. Mücevher konuşan HİB Yönetim Kurulu istikrarsızlaştığını ve seçim sonuçlarının kişiyi işten çıkarmayı planladığını ve ve kuyumculuk sektöründe yangın şiddetli salınımlara yol açtığını Başkanı Şekib Avdagiç, 2023’ü 106 açığın nedeni mücevherat sektörü ülkedeki çalışan sayısını neredeyse büyüyor. Sektörde her ay yüzlerce gözlemlediler. Bunun nedeni aşırı milyar dolar ihracatla kapattıklarını olmaması rağmen başta üretici ve uçlardaki insanların oy verme olasılığının yarı yarıya azaltacağını açıkladı. işletme kapanıyor. Özellikle 2025’te anımsatarak şöyle devam etti: ihracatçılar olmak üzere bedeli tüm yüksek olması ve siyasetçilerin de bu l REKABET Kurumu, Mastercard sektörde üretim tarafinda çalışan “2024 için hükümetimiz 110 milyar oyların peşine düşmesi. sektörün ödediğine dikkat çekerek ve Visa hakkında soruşturma yaklaşık 60 bin kişinin yüzde 30’unun dolarlık bir hedef koymuştu. Sonuçta ortaya şöyle bir tablo çıkıyor: “Verilere bakıldığında son 5 yıldır açtı. Bu karar, şirketlerin “şema” işsiz kalacağı öngörülüyor. Son aylarda Biz bu hedefi yılın ilk aylarında Sistem çoğunluğun istemediği bir altın ithalatında çok yüksek bir artış ve “dijital cüzdan” hizmetleri işsiz kalanlar 4 bini aştı. 120 milyar dolara yükselttik. yönetim ve politika üretir. Hoşnutsuz olduğu görülüyor. Ancak bu artışın pazarındaki dışlayıcı eylemleri Yeni kurulan Takı Üreticileri ve Bugüne kadar istatistiklere seçmenler bu durumda çekimser kalır sorumlusu biz değiliz. Merkez Bankası, iddiasının incelemesi sonucu alındı. İhracatçıları Derneği (TÜİD) Başkanı yansıyan ihracat rakamları 2024 ve istikrarsızlık daha da şiddetlenir. son yıllarda agresif bir altın politikası l ÇEVRE Dostu Yeşil Binalar Mustafa Kamar, işletmelerin yılı için belirlediğimiz 120 milyar Peki istikrar nasıl sağlanabilir. Bilim izliyor. 2022’de 19 milyar dolarlık altın Derneği’nce (ÇEDBİK) düzenlenen yüzde 80’inde yangın olduğunu, dolarlık hedefimize ulaşacağımızı insanları ve ileri teknoloji uzmanları ithalatının 8 milyar dolarlık kısmını, 7. Uluslararası Yeşil Binalar ve kapanmaların artacağını anlatarak demokrasileri rayına oturtmak için gösteriyor. Hizmet ihracatçıları 2023’te ise 29 milyar dolarlık kısmın Şehirler Zirvesi, bugün İstanbul’da altın kotasının ihracata darbe, modeller oluşturmaya çalışıyorlar. Bunu sadece istihdama değil, cari açığa da 10 milyar dolarını Merkez Bankası başlıyor. Bu yılki ana tema “Sıfırın kaçakçılara ödül olduğunu söyledi. yeni demokrasi arayışları da diyebiliriz. da pozitif etki yapıyor.” almış. Açığın asıl sorumlusu Merkez Yer kalmadı. Yazının devamı haftaya. inşası: İnsanca yaşam.” Kamar, aylık 12 ton ile uygulanan l Ekonomi Servisi Bankası” diye konuştu. kota uygulamasına yol açan cari