Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 29 EKİM 2024 SALI 2 olaylar ve görüşler ederek, Saltanat ve Hilafet makamları olmaksızın devleti yönetmenin olanaklı olduğunu kanıtlamak gerekliydi. 101. yılında Cumhuriyet Devlet başkanlığından söz etmeksizin, onun görevini fiilen Meclis Başkanına GÜLİZAR BİÇER KARACA Cumhuriyet, bireyin özne milli egemenlik ve hukuk gördürüyorduk. olarak tarih sahnesine çıkışını da devleti gibi kavramlar, ayrı bir Fiilen Meclisin Başkanı, İkinci Başkandı. TBMM BAŞKANVEKİLİ, CHP DENİZLİ MV. Hükümet vardı, fakat “Büyük Millet önem kazanıyor. Bu bağlamda, simgeliyordu. Modern ulus devlete Meclisi Hükümeti” adını taşırdı. Kabine geçiş süreci, bireyin kamusal “Cumhuriyetin ilerici yapısı nasıl İkinci sistemine geçmekten kaçınıyorduk; çünkü umhuriyet, yalnızca modern alanda daha etkin bir rol almasını korunabilir; nasıl geliştirilebilir” hemen Saltanatçılar, padişah yetkilerinin ulus devlet oluşumlarının bir sağladı. Bu süreç, “vatandaş” gibi sorulara yanıt aranmalı. kullanılması gerekliliğini ortaya atacaklardı. Cumhuriyetçiliğin Cunsuru değil, aynı zamanda kavramını yeni baştan tanımladı. Prof. Dr. Ünsal Yavuz; İşte, geçiş devresinin bu savaşım toplumda yeni kolektif hafızanın, 1923’teki bu devrim, tarihi ve “Cumhuriyet mi, demokrasi aşamalarında bizim kabul ettirmek Temelleri değerlerin ve ideallerin bir zorunda bulunduğumuz ara rejimi, Büyük siyasi bir perspektif ile kültürel ve mi” sorusunu, “Geçmişte çeşitli u yazının başlığı, Zülâl yansımasıdır. Cumhuriyet, insanlık Millet Meclisi Hükümeti sistemini, haklı sosyolojik bir derinliği de içeriyor. nedenlerle demokrasiye ara Kalkandelen’in yeni ve olarak eksik bulan, meşrutiyet şeklinin tarihine damgasını vurmuş bir verilmiş, verilmek zorunda Bgenişletilmiş baskısı yapılan açıkça ifadesini sağlamaya çalışan yönetim modeli olarak toplumlara Modernleşme sürecimiz kalınmıştır ama demokrasiye kitabının adı. karşıtlarımız bize itiraz ediyorlar, diyorlardı özgürlük, demokrasi ve adalet Cumhuriyet, demokrasi ve insan dönülmüştür; (...) Cumhuriyet mi, Kalkandelen bu kitabında, Atatürk ki: “Bu yapmak istediğiniz hükümet şekli gibi evrensel değerler sunmuştur. ve Cumhuriyet karşıtı olan fikirlerin haklarını temel taşlar olarak kabul neye, hangi yönetime benzer?” Amaç ve demokrasi mi diye sorulduğunda Omurgasını egemenliğin millete İdris Küçükömer’den çok önce, hedefimizi söyletmek için yöneltilen bu etmiştir. Örneğin, kadınların ‘demokrasiye ara verilir ama Cumhuriyetin kuruluş dönemine kadar tür sorulara biz de zamanın gereğine göre ait olması, hukuk devleti ve birey kamusal alanda daha etkin olması dönülür, fakat Cumhuriyete uzandığını anlatır. yanıtlar vererek Saltanatçıları susturmak haklarının korunması ilkeleri sağlanmış, eğitim ve çalışma ara verildi mi, Cumhuriyet gitti Bu önemli kitabın yeni baskısının zorundaydık. şekillendirir; eşitlik anlayışını da haklarında büyük ilerlemeler gider’ derim. Bu nedenle öncelikli Cumhuriyet Yayınları tarafından Rauf Bey, bu türden verdiğimiz bir ön plana çıkarır. kaydedilmiştir. Toplumsal cinsiyet olarak üzerine titrememiz, sahip yapıldığı bugünlerde, Atatürk’ün yanıtı, vicdanını tatmin eden, ret ve itiraz Türkiye Cumhuriyeti de NUTUK’ta, bu konuda neler söylediğine olunamaz nitelikte bulduğunu söylüyor ve eşitliği, eğitimdeki reformlar çıkmamız gereken Cumhuriyettir” bakmak istedim. bütün görüş ve iddiasını benim o ifademe sadece yeni bir kimlik yaratma ve sanatın demokratikleşmesi diye yanıtlar. Prof. Yavuz’a göre, Benim günümüzün diline çevirdiğim dayandırıyor. süreci ve politik yapısıyla değil, Cumhuriyetin sağladığı en önemli Cumhuriyetin üzerinde yükseldiği “Emre Kongar Seçkisiyle NUTUK” “Bu tatminkâr ve büyük sözlerden sosyokültürel dinamikleriyle de sosyokültürel dönüşümlerdendir. en önemli sütun laikliktir. kitabından aldığım bölümde konuyu sonra”, Büyük Millet Meclisi Hükümeti bir yenilik sürecidir. Cumhuriyet, Cumhuriyetin eğitimde Atatürk aşağıdaki sözlerle anlatıyor. biçiminin sakat olacağını kabul etmek Türkiye’nin çok katmanlı Aydınlık yolda ilerlemek gerçekleştirdiği reformlar, HHH istemiyor. Bu sakat ise bu sakat biçimi yapısında bir “ulusal” kimlik Efendiler, Saltanat devrinden zamanında bize kabul ettirenlerin, bu defa düşünme biçimimizi de Cumhuriyetin 101. yaşını Cumhuriyet devrine geçebilmek için, kabul ettirdikleri cumhuriyet biçiminin inşa etmekten ibaret olmayıp, şekillendiren bir süreçtir. kutlarken bu yolculuğunu herkesin bildiği gibi, bir geçiş dönemi de bir gün eksik görülüp başka bir rejim toplumsal, kültürel ve entelektüel Laik ve bilimsel temellere anlamak; gelecek umudunu, yaşadık. şekli ortaya atmalarından kaygılanmak bir devrimi de temsil etmektedir. oturtulmuş eğitim sistemi, toplumsal bir sorumluluğu canlı Bu dönemde iki fikir ve görüş gerekeceği biçiminde bir mantık eleştirel düşüncenin gelişmesine tutmak önemlidir. Cumhuriyetin birbiriyle sürekli olarak çatıştı. yürütüyor. Bu mantığın ne kadar çürük bir ‘Millet kurtulacaktır’ katkıda bulunmuş, bilginin tarihsel birikiminden, modern O fikirlerden biri, Saltanat devrinin safsata olduğu meydandadır. “Mukaddes Türkiye Cumhuriyeti, Atatürk ve devam ettirilmesiydi. Bu fikrin duyguları, cumhuriyet yönetiminden demokratikleşmesini sağlamıştır. dünyadaki yeri ve gelecekteki taraftarları açık idi. başka hiçbir yönetim taraftarı olmadığı silah arkadaşlarının öncülüğünde Sanat, toplumun aynası olarak potansiyeline kadar geniş Öteki fikir, Saltanat yönetimine merkezinde” olan bir kişinin, geçiş kuruldu. Kurulan modern devlet, Cumhuriyetin getirdiği değişimleri bir açıdan değerlendirilmesi son vererek cumhuriyet yönetimini dönemi zorunluluklarından olduğunu çeşitli devrimlerle büyüdü. 29 estetize etmiş ve dönüşümün zorunlu. Çünkü, Cumhuriyetin kurmaktı. Bu, bizim fikrimizdi. pekâlâ bildiği Büyük Millet Meclisi Aralık 1923’te Hâkimiyet-i Milliye öncüsü olmuştur. zincirlerinden kurtulmaya çalıştığı Biz fikrimizi açıkça söylemekte sakınca Hükümeti biçimine saplanıp kalarak, gazetesinde çıkan “Dahili Islahat görüyorduk. Ancak görüşümüzün cumhuriyet rejiminin de eksik görüleceği Ancak tarihin farklı eski yapılar ve katı gelenekler, bir uygulama gücünü saklı tutup onu uygun ve başka bir rejim araştırılacağı kaygısına Vesilesiyle” başlıklı yazıda şöyle dönemlerinde çeşitli zorluklarla yönüyle hâlâ etkin. bir zamanında gerçekleştirebilmek için, kapılmasına yer var mıdır? deniyor: “Mücadelenin birinci yüzleşilmiştir. Bugün, mevcut 101. yılında, Cumhuriyet Saltanat taraftarlarının fikirlerini uygulama Rauf Bey’in, burada, cumhuriyetten devresinde vatan kurtuldu, ikinci politik ve sosyoekonomik sadece bir tarihsel miras değil, alanından uzaklaştırmak zorundaydık. sonra başka rejim diye ifade etmek devresinde millet kurtulacaktır, dinamiklerin, Cumhuriyetin bu aynı zamanda yarının dünyasına Yeni yasalar yapıldıkça, özellikle istediğinin anlamı vardır. Rauf Bey eser henüz tam değildir.” Buradaki yaklaşımıyla nasıl örtüştüğünü ışık tutacak bir felsefe. Bir Anayasa yapılırken Saltanat taraftarları, demek istiyor ki cumhuriyeti ilan padişah ve halifenin haklarının ve edenler, bu suretle Osmanlı hanedanını ikinci devre, Cumhuriyettir. ve hangi alanlarda kırılmalar tarih ya da bir ideoloji olmanın yetkilerinin açıkça belirtilmesinde ısrar Saltanat’tan uzaklaştırdıktan sonra, Cumhuriyet, bir dizi olduğunu analiz edecek bir bakışa ötesinde, bir yaşam biçimi. Bunun ederlerdi. Biz, bunun zamanı gelmediğini acaba cumhuriyetten tekrar Saltanat sosyopolitik değişimin sonucu gereksinim var. sürdürülmesi ve güçlendirilmesi, veya gerek olmadığını belirterek o devrine geçerek, Saltanat makamını olarak doğdu. Cumhuriyet, Modernleşme sürecimiz, her toplumsal birliktelik ve dayanışma yönü söylenmemiş bırakmakta yarar işgal etmeyecekler mi? Bunun tarihte Atatürk’ün önderliğinde, köklerini geçen gün farklı dinamiklerle ile olası. Gelecek nesillerin, görüyorduk. emsali yok mu, diyenler duraksadılar ve Batılı modernizmden alan ve Devlet yönetimini, cumhuriyetten söz kaygılandılar. çevrelenirken kimi durumlar, Cumhuriyetin temel değerlerini etmeksizin, milli egemenlik esasları Rauf Bey, aynen aldığımız sözlerinin Anadolu’nun tarihsel gerçekleriyle kazanımları derinden etkiliyor. sahiplenmesi ve onları geliştirmesi çerçevesinde, her an cumhuriyete sonunda, halkın cumhuriyeti istediğini sentezlenen bir anlayışın Cumhuriyetin demokrasiyle en büyük dileğimiz. Daha adil, doğru yürüyen biçimde yoğunlaştırmaya kaydederken, “istiyor ama uygulayamayız ürünüydü. Bu yenilik süreci, olan ilişkisini değerlendirmek, daha özgür ve daha kapsayıcı bir çalışıyorduk. da...” biçimindeki garip ifadesiyle, benim yalnızca siyasi bir devrimden ibaret kazanımlarını doğrudan ele almak dünya idealiyle, Cumhuriyetin Büyük Millet Meclisi’nden daha büyük işaret ettiğim noktayı pekâlâ açıklığa değildi; aynı zamanda sosyolojik ve kritik öneme sahip. Cumhuriyetin aydınlık yolunda ilerlemek makam olmadığını anlatmakta ısrar kavuşturmaktadır. kültürel bir yapılanmaydı. temel ilkeleri laiklik, demokrasi, hepimizin ortak sorumluluğudur.