Katalog

30 OCAK 2024 SALI 10 kültür/bulmaca yapımında Ramazan’ı kısa bir Türk tiyatrosunun değerli ismi, ‘hocaların hocası’ Hale Eren’i kaybettik süre için Rana Cabbar oynamış. Benim izlediğim Komiser, Erkan Yücel’di. Arayıcı’nın hemen ardından, henüz 41 yaşındayken k ostümlerin yitirdiğimiz bu parlak oyuncu, son derece titiz bir ekip çalışmasının ürünü olan yapımda, Ramazan’ı ancak Charlie Chaplin’in “Şarlo” Oktay Arayıcı ‘Nafile ile yarattığı trajikomik etkiyle kıyaslanabilecek bir ustalıkla hanımefendisi Dünya’ demişti yorumlamıştı. Oyun, 12 Mart döneminin baskı tasarımcılarının, bestecilerin birlikte yun yazarı, senarist, radyo ortamında sıkıyönetimce Ankara ve kaldıkları bir mekân, adeta “spontane bir programcısı Oktay Arayıcı’yı İzmir’de yasaklanmış, Ankara Sanat tiyatro laboratuvarı”ydı. O21 Ocak 1985’te yitirmiştik. Sevenler Derneği tarafından ise 2005-2006 sezonuydu. Ankara Devlet Ülkemizde nice fırtınaların estiği “yılın oyunu” seçilmişti. Arayıcı’nın alıyorum; çünkü tiyatronun gelecek Tiyatrosu için Sofokles’in “Antigone”sini 1970’li ve 80’li yılların yıldız tiyatro “seyirlik komedya” adını verdiği “Nafile kuşaklara aktarımını görüyorum sende; sahneye koyuyordum, kostüm tasarımını yazarlarından biriydi. Öldüğünde Dünya”nın iletisi, polislik uğraşına sen de bunu öğrencilerinle yapıyorsun” da her zamanki gibi Hale Eren yapıyordu. yalnızca 49 yaşındaydı. Türk 1930’larda başlayan ve zaman içinde derdi. Bir taraftan İstanbul Üniversitesi’nde eçen hafta Türk tiyatrosunun tiyatrosuna bir kez daha yazık oldu. Cumhuriyet rejimine ve/ya da devlete ve Mimar Sinan’da ders veriyor, sonra çok değerli bir ismini, adı Devlet Çünkü tiyatromuzun ilerici, toplumcu hizmet ilkesine hep bağlı kaldığı için, ‘Nasıl olsa öleceksin...’ gece trenine atlayıp Ankara’ya geliyordu. GTiyatroları tarihi ile bütünleşmiş bir kanadına yazar ve/ya da uygulamacı yozlaşan toplumsal koşullara yenik Ankara’da “Orkestra”yı sahneye Misafirhanede tüm odalar dolu olduğu yaratıcıyı, kostüm tasarımında “hocaların olarak emek vermiş olan Sermet düşen bir küçük adamın komik olduğu koyuyorum. Hale Eren de atölyede için aynı odayı paylaşıyorduk. Bir gece hocası” Hale Eren’i kaybettik. Çağan, Güner Sümer, Asaf Çiyiltepe denli trajik öyküsü doğrultusunda çalışıyor. Toplama kampında delilerin provadan 9 gibi gelebildim. “Şekerim, Türkiye’deki tiyatro ve Vasıf Öngören’le aynı kuşaktandı biçimlenir. Komiser Ramazan, bir gaz odasına götürüldükleri bir sahne bu gece bana aitsin” dedi. serüvenimin Devlet Tiyatroları ve onlar gibi, yeterince yapıt bakıma, kurmaca dünyamızın bir var. Oyuncuları çağırıp kostümlerini Sonra sabahın 2’sine kadar, bölümünde neredeyse en üretemeden, aramızdan çok erken başka küçük adamı olan, Orhan denetliyor. Biri gitmiş yanına. Hale kostümleri konuştuk, kumaş başından itibaren Hale ayrıldı. Senaryo ve oyun yazarı olarak Kemal’in Murtaza’sına selam Eren gözlüklerini takmış kumaş biçiyor, örneklerine, çizimlere baktık. Eren ile birlikte yürüme yaptığı çalışmaların çoğu ödüllere göndermektedir. ona bakmıyor bile. Oyuncu, “Hocam, Neyse, gecenin 2’sinde şansını buldum. 2001’de değer bulunmuştu. o sahnede kostümüm nasıl olacak” işimiz bitti, yatmaya gittik. Konya Devlet Tiyatrosu’nda Arayıcı’nın 2000’li yıllarda en Brecht tiyatrosundan bize diye sormuş. Hale Hoca cevabı Benim ayakta duracak halim yönettiğim, Shakespeare’in çok sahnelenen oyunu “Rumuz Ramazan nesli gitgide tükenmekte yapıştırıvermiş: “Çocuğum kostümü niye kalmamıştı. Hale Hoca saat “Atinalı Timon”unda buluştuk, Goncagül”dür (1981-82 AST). olan insanlarımızdandır. “Para”nın merak ediyorsun? Nasıl olsa biraz sonra 3’e kadar bigudilerini sardı, sonra da yaptığım hemen Evde kalma korkusuyla rumuz tüm değerleri çiğnediği toplumsal öleceksin.” cilt bakımını yaptı, bu arada her oyunda mutlaka birlikte kullanarak gazetelere ilan veren bir ortamda, namus, doğruluk, görev benimle de tatlı tatlı sohbet çalışmak istedim Hale genç kızın öyküsü çerçevesi içinde sorumluluğu gibi erdemleri savunduğu Türkiye Tiyatro Vakfı etti. Sonra başını yastığa Hocamla. Yaratamayacağı biçimlendirildiği için “popüler” anlayışa için çeşitli kesimlerden kişilerin koydu ve anında uyudu. Bende uyku Hale Eren işinin her anlamda hakkını tasarım, sözünü geçiremeyeceği daha çok seslenen, geleneksel çıkarlarıyla çatışan, kahramanlığın falan kalmamıştı; ancak sabaha karşı veren bir sanatçıydı. Hem kendisinin malzeme, altından kalkamayacağı zorluk tiyatromuzun çeşitli örgeleriyle artık geçerli olmadığı bir dünyada dalmışım. Sabahın 8’inde gözlerim biraz hem de Refik Eren’in çalışmalarını yoktu. Kostümlerin tasarım aşamasında bezeli olan, epik tiyatronun düşünsel “kahramanlığa soyunduğu” için aralanır gibi oldu; saçları ve makyajı titiz bir biçimde arşivlemişti. Bu değer çizimleri, biçilip dikilme aşamasında ağırlığının da yer yer duyulabildiği başarılı olamayan ve neden başarılı yapılı, tiril tiril giyinmiş Hale Hoca bilmez ülkede o arşiv ne olacak diye da kendileri Hale Eren’e uysalca bu müzikli güldürü yanında, en ünlü olamadığını anlayamayan Ramazan’ın karşımdaydı. “Şekerim ben terzihaneye tasalanmaya gerek kalmadı neyse boyun eğerlerdi. Çünkü o kostümlerin oyunları, toprak reformu olgusunu içinde bocaladığı “ironi” Brecht gidiyorum. Arada sana uğrarım. Sonra ki... Kızı, Devlet Tiyatroları emekli hanımefendisiydi. Türkiye’nin 70’li yıllardaki güncel tiyatrosunun “eleştirel bakış açısı” akşam treniyle İstanbul’a gidip oradan dramaturglarından Lale Eren Dalar, Kendisi bir tiyatro tarihi olan ve tartışma gündemi içinde epik tiyatro ile biçimlendirilmiştir. Bu yaklaşım, Bursa’ya geçeceğim.” “Siz ne zaman o kıymetli arşivi Esen Çamurdan’ın bu tarihi tatlı dedikodularıyla birlikte yöntemleriyle işleyen “Bir Ölümün seyirlik geleneğimizin tipleme ve uyuyorsunuz?” diye sordum. “Bana kurduğu Türkiye Tiyatro Vakfı’na paylaşmaya bayılan Hale Eren, aynı Toplumsal Anatomisi” (1978-79 Devlet söyleşim yoluyla gerçekleşen “sıcak” üç dört saat derin uyku yeter, uykuda bağışlamış. Değerli dramaturg ve yazar zamanda beni hayatımda en çok Tiyatroları) ve “Seferi Ramazan Bey’in iletişim ortamına sindirilmiştir. geçen zaman ölü zamandır” dedi. Onun Esen Çamurdan’ı da suya yazı yazmaya şaşırtmış insanlardan biriydi. Nafile Dünyası”dır. Ramazan’ın serüveni böylece, atılan enerjisine yetişmek mümkün değildi benzeyen sanatımızı böyle bir koruma her kahkahanın bıraktığı “buruk tat” ile ve o sırada Hale Eren 76 yaşındaydı. altına aldığı için ayrıca tebrik etmek İrfan Şahinbaş anıları 70’lerin en önemlilerinden biçimlenir. Biyografisinde söz edilen 260’ın gerek. Muhsin Ertuğrul’un, belki ileride Her üç oyunun da dünya prömiyerini Arayıcı’yı yitireli 39 yıl olmuş. üzerindeki tiyatro, opera, bale ve film Yine İrfan Şahinbaş’tayım, prova bir deneme sahnesi kurulur diye izlemiş bir seyirci olarak benim oyum Oysa oyunlarının ilk gecelerinde, kostüm tasarımının ardında böyle bir yapıyorum Hale Hocam. Artık aldığı arazide kurulan İrfan Şahinbaş “Nafile Dünya”dan yanadır. 1971’de ilk seyirciyi selamlamak için sahneye enerji, disiplin, bilgi ve sanat aşkı vardı. misafirhane yok, siz de yoksunuz. Ama Sahnesi’nin misafirhaneleri bir zamanlar kez Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından çağrıldığında, yerinden hızla kalkarak, Kuşaklar arası ilişkiye ayrı bir önem her yerde görüyorum sizi, sohbetlerimiz Ankara’ya bir oyunda çalışmaya gelmiş sahnelenen oyun, metnin ve sahnede zarif adımlarla ilerleyişi, sahnedeki verirdi. “Seninle çalıştığımda çok keyif çınlıyor kulaklarımda. Hep benimlesiniz. yönetmenlerin, dekor ve kostüm canlandırılışın pek çok özelliği ince uzun görüntüsünü dingin, nedeniyle, 70’li yılların en önemli özgüvenli bir gülümsemeyle süsleyişi kıs A... kıs A... kıs A... sanat olaylarından biri olarak tiyatro sanki dün yaşanmış gibi gözümün l Meks İkAlı tenor Alejandro Del Festivali kapsamında düzenlenen getiren Sahnede 90’lar sergisi, 27 tarihimize geçmiştir. Yalçın Tura’nın önünde... Angel, “Roma Karnavalı” ile 3 Şubat Köprüde Buluşmalar’ın 2024 “Work Ocak-14 Nisan tarihlerinde Kunstverein müziği ve Ergin Orbey’in rejisiyle “Nafile Dünya” çivisi yerinden Cumartesi akşamı CRR’de konser verecek. in Progress” ve Kısa Film Atölyesi için Hamburg’da yer alıyor. sunulan oyun, sanatçılardan özenli ve oynamış toplumsal düzene “ironi”nin Del Angel’e CRR Senfoni Orkestrası’nın başvurular alınmaya başladı. Başvurular l NeVŞeh İr Kapadokya’da düzenlenen duyarlıklı yorumlar isteyen bir yapıttır. aynasını tutan, yazıldığı 55 yıl eşlik edeceği konserde orkestrayı için son tarih 22 Şubat. Cappadox, 5. edisyonu ile Uçhisar- Şablon tiplemeler ve kaba bir üslup öncesinden bu yana güncelliğini yetenekli İtalyan şef Jacopo Brusa l sAl T’ıN sahne ve performans Göreme’yi merkezine alan ve çevredeki anlayışıyla oynandığında, sahne olayı hep koruyan bir oyun. Çok daha sık olarak değerinden çok şey yitirir. AST sahnelenmeli... yönetecek. kavramları odağında Türkiye’nin 1990’lı vadilere yayılan geniş bir coğrafyada 23- l İks V tarafından İstanbul Film yıllarından sanat üretimlerini bir araya 26 Mayıs tarihleri arasında geri dönüyor. Bir Gelir Yüz, surat “... Nihayet Evlilik akti KAKURO BULMACA Stefan kimsenin İdaresi Ustinov” Bir baharat Bir nota Zweig Başkanlığı mal varlığı (fotoğraf- Eski Mısır türü kitabı ‹l taki aktör) tanrısı Aç kar?›t› Düzeyli Bir nota Koku lan d› - r›l m›? NASIL OYNANIR? Yasaklana- Gümüş Bir salata 1-9 aras› rak koru- Tarla bitkisi nan nesne sınırı rakamlar› Ça€layan Bir ilimiz Söz kullanarak, Manda bo?luklar› past›rmas› doldurun. Bunu yaparken Uyku karelerin Kabaca Güzel Sağlamlığı, evet toplam›n›n, sanat dayanıklılı- Parazit Bel de ta ?› - ba€l› hücredeki ğı olmayan Hamam nan su kab› say›ya e?it Roma'n›n olmas›n› K›s kançl›k, eski ad› Dizi, sıra arabo zu- sa€ lay›n ve culuk Dik yokuş bir rakam› sadece bir Kula€›n Büyük ve duyabildi€i Bir faiz kere kullan›n. sert ta? titre?im türü kütlesi An› KELİME MERDİVENİ Yaz›l› eser Merdivenin ilk basama€›ndaki kelimeyi son basamaktaki Ç›ng›rak kelimeye ula?tırmak için birer harf de€i?tirin! Bir nota ABD'nin Uzun boyun - “.... Kadın” Savma merkez lu hay van (Ulviye GÜLLÜ KISIM bankası Alpay Endonezya ‹talya’da Bir soru kitabı) plakası bir ›rmak Bir nota tak›s› Sert Demiryolu tart›?ma Japonlar›n Küçük ulusal Adaletli Karadeniz BATAK SEZME giysisi yelkenlisi Eleştiri ve önerileriniz için: trbulmaca@gmail.com SUDOKU BULMACA Tedavi Bayındırlık “Cihan ...” Saf Askerler Siyasi Rumeli’de etmek (fotoğrafta- En küçük Notada K›?a kadar çekişme- Tayin DÜNKÜ BULMACALARIN seslenme ki aktör) izci birli€i lerin etmek ODelikli İ Ü O Adurak A Esaklanan A sözü keten bezi Bayağı Adres i?areti üzüm geçtiği yer Eski M›s›r tanr›s› Birlikte ÇÖZÜMLERİ E T A M İ N B E R A B E R R A Ünlem Bir üzüm Korunmak türü için De niz b›rak›lm›? A D A K A R A S I E M A N E T generali ?ey Özen Güzel A M İ R A L İ T İ N A sanat Köy evi Bir erkek Tarla ‹nce yap›l› Sınırlama şarkıcı Deride A M A R D A M geni? leke Avuç içi Kans›zl›k Muğla’nın hastal›€› E K E N E K A Y A A bir ilçesi Pasta, Namuslu çörek Mibzer Hayvan G A T O U L A A K Anakara topluluğu ‹tikat Başa Yön giyilen Kazanç E K E R T İgösteren M A N metal koruyucu işaret Yapma, Kazakis- Kara yu- Araç Avrupa’da etme tan’da bir muşakçası Sahiplik, Notada nehir bir başkent Bir müzik mülkiyet durak I İ K A İ E O A L E T Köpek Ak›l aleti i?areti Cengiz Tibetli Han'›n Buda A T İ N A Uannesi L U N E K E Arahibi M A Satrançta Tek ki?ilik At bakıcısı bir taş konser A T R E S İ T A L S E Y İ S YAYLA - YAYMA - SAYMA -SATMA - SITMA - SIRMA UYMAK - UÇMAK - AÇMAK - ALMAK - ALMAN - ALTAN Her sat›r, her sü tun ve 3x3’lük ku tu bö lüm le rin de NASIL OYNANIR? 1’den 9’a ka dar say›lar bir kez kul lan›la cakt›r.