Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
29 OCAK 2024 PAZARTESİ
6 SÖYLEŞİ
TEKGIDA-İŞ Genel Başkanı Türkel, son 20 yılda büyük bir değişim yaşandığını söyledi:
İşçide sınıf bilinci değil
Yeni bir siyasi
yapılanmaya,
bir siyasi soğana
tarikat etkisi var
ihtiyaç var
on yıllardaki değişim, işçileri sınıf ürkiye’de işçi konfederasyonları
EKGIDA-İŞ Genel Başkanı Mustafa
oğan inanılmaz bir sebze.
Türkel Cumhuriyet’in sorularını Sbilincinden uzaklaştırarak şükretme Tmisyonlarını tamamladı, sendikal
Soğansız yemek, mutfak
Tyanıtladı.
düşünülemez. Mutfağın
döngüsüne soktu. Tarikatlar eliyle, sınıf mücadelenin önünde ket oluşturuyorlar. S
n Türkiye’de sendikalı işçi sayısı kraliçesi sayılabilir. Dünyanın her
‘
bilincinden daha çok din sömürüsü ya da Konfederasyonlar bugünkü koşullarda
yerinde her yemektedir.
nedir?
siyasi parti bilinci ve şükretme etkisindeler. sendikal yapıların gelişmesine engel oluyor.
Bu kadar övgüyü onu soğan
Yaklaşık 1.5 milyon civarında toplu iş
olmaktan alıp başka bir yere
sözleşmesi kapsamında çalışan sendikalı
konumlandırmak için yapıyorum.
işçi var. Sendika üyesi çalışanlar,
Mustafa t ürkel
Önceki gün dostlarla bir sohbette
istatistikler yayımlandığında 2 milyon
Vedat bir partiye dışarıdan özel bir konuda
P 1955’te Zile’de doğdu.
civarında olacak gibi gözüküyor.
a rık
-hadi söyleyelim- güvenlik ve
Torna/tesviye bölümü
n Ne kadarı asgari ücret alıyor?
dış politik ilişkiler konusunda bir
okudu. 1983’te Tokat Sigara
Geçtiğimiz iki yılda iktidarın asgari 0
uzmanlık destek konferansı üzerine
Fabrikası’nda teknik usta
ücreti yıl içerisinde ekonomik ve siyasi bilgi aldığımda, ağzımdan çıkıverdi:
olarak çalıştı. 1989’da Tokat
şube başkanı ve Samsun Yapılan aslında partiye bir soğan
nedenlerden dolayı iki kez artırmak
R
bölge şubesi sekreterliğine
kabuğu eklemek gibi...
zorunda kalması ama toplu iş sözleşmesi
seçildi. 10 yıl sonra
Herhalde partiyi bir soğana
ücret artışlarının çoğunlukla yıllık olması,
TEKGIDA-İŞ Sendikası genel
T
benzetmek pek akla gelen bir
çalışanların çok büyük bir oranını asgari
sekreteri oldu. 2005’te
benzetme olmaz, dahası gülünç bile
ücret düzeyine düşürdü.
ise genel başkan seçildi.
karşılanabilir.
R
2007’de seçildiği Türk-İş
Öte yandan hissedilen ve ilan edilen
Genel Sekreterliği’nden
enflasyon arasındaki makas, toplusözleşme
Parti soğana benzemeli
2010’da istifa eden Türkel,
E
düzenini altüst etti. Dolayısıyla çalışanların
Ama hayır, parti ile soğan
TEKGIDA-İŞ Genel Başkanlığı
yüzde 90’ın üzerindeki bir oranı asgari
arasında bence çok anlamlı bir ilişki
görevini yürütüyor.
ücretle çalışıyor gibi gözüküyor.
kurulabilir.
n Çalışanların tümü sendikalı olsa Soğan katman katmandır.
Kabukları bir bir kaldırdığınızda öze
asgari ücret böyle belirlenebilir mi?
ulaşırsınız. Yani merkezine.
Hayır. İşçiler asgari ücretten şikâyetçiyse
Yargı örgütlenmeye engel
Parti de bir soğana benzemeli.
örgütlenecekler. Yaşamından ya da
Soğanın her bir katmanı, partinin
yaşadıklarından şikâyetçi olanların buna
bir yapısal bilgi katmanı olarak
n Sınıf bilinci için siz az olmamak üzere ücret ödüyoruz. çok da daha iyi bir yere taşıdık. 20
çözüm bulabilmek için çabaları olması
görülebilir.
sendikanızda ne yapıyorsunuz? Çünkü yargı kararı çıkana kadar yıl önce sarı sendika olarak bilinen
gerekiyor. Bunun çalışma hayatındaki tek
Soğanın kaç katmanı var
Biz sendika olarak yıllardır evinin elektriği kesilmemeli, TEKGIDA-İŞ sendikasını “Türkiye’nin
yolu da sendikalı olmak.
bilmiyorum ama bir parti için yeterli
“Ürettiklerimizi tüketelim” diye çocuğunun sütü ekşimemeli. en ilerici, devrimci sendikası yaptık”
n İşçiler sendikalı olmaktan çekiniyor sayıdadır.
örgütlü olduğumuz şirketlerimizin Ekmeksiz ve aşsız kalmamalı. n İktidar veya muhalefet
Partinin merkezinden dışa
mu?
reklamlarını yapar, üyelerimiz ve n Sendikaların etkisini ve yanlısı gibi ayrışmalar da sendikal
doğru çok farklı konularda bilgi
Toplum olarak beklentilerimiz kolay
ailelerini bu konuda aydınlatmaya mücadelesini nasıl buluyorsunuz? mücadeleyi etkiliyor mu?
katmanlarıyla donatıldığını ve her
yoldan kazanmak şeklinde gelişiyor,
çalışırız. Bir işçi kendi örgütlü Sendikal hareketin ivedilikle Bugünkü durumda işçi
bir katmanın birbiriyle ilişki etkileşim
işçiler de çoğunlukla öyle. Bir kısmı hazıra olduğu ürünü değil de bir başka mevcut yapılarını gözden geçirerek, konfederasyonlarının
içinde yenilikler ürettiğini ve merkezi
örgütsüz ürünü, “daha ucuz” diye çalışanların hem teknolojik hem bağımsızlığından ya da sendikaların
konmaya, kolaycılığa alışmış, örgütlenmek
beslediğini düşünün.
alırsa kendi makinesinin kapanma sosyal ihtiyaçlarını anlayabilecek bağımsız karar alma organlarından
için risk almayı göze almıyor.
Klasik parti yapısını düşünün,
riskini yükselttiği ona anlatılıyoruz. yeni kadroları yönetimlere bahsedemeyiz. Türkiye’de işçi
n Örgütlenmenin nasıl bir riski var?
yukarıda anlatmak istediğim yeni bir
Çünkü, işçiler ne kadar bilinçliyse, getirmesinin önünü açmalı. Bugün konfederasyonları misyonlarını
İşten çıkarılma korkusu var. Bir söz yapısal örgütlenmenin ne kadar çok
işçilerin tercihleri ve mücadeleye ne Hak-İş’te ne Türk-İş’te ne de tamamladı, sendikal mücadelenin
uzağındalar, dahası sokağın yapısı
vardır: “Sen yanmazsan ben yanmazsam
katkıları o kadar yüksek olur. DİSK’te mümkün görünüyor. önünde ket oluşturuyorlar.
ile ne kadar uzaktalar. Soğanın
nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa”.
n Sizde örgütlü olan işçilerin Maalesef sendikal statüko Bugünkü koşullarda sendikal
katmanları merkezi korur. Merkez
Emeğimizin karşılığını almak için
ücretleri nasıl? oluşturulmuş, bunu aşmak kolay yapıların gelişmesine ve kendini
soğanı yeniden üreten en canlı,
örgütlenmekten başka yol yok.
Ortalama gelir olarak olmayacak. geliştirmesine de engeller.
genetik olarak tüm bilgileri içeren
n İşçilerin bu korkusu nasıl giderilebilir?
baktığımızda zaten bizim n Zaman zaman “sendika
bölümüdür.
Herkes kendini sorgulayacak. Ben
üyelerimizin birçoğu ağalığı” yakıştırılır ‘Hareket tembelleşti’
sendikal nedenlerle birkaç kez işten bugün toplu iş yönetim kademelerine,
Türkiye’de sendikal hareketi
Tek renk siyasi figürler
sözleşmeleri bitmeden bundan mı söz
atıldım, yılmadım. Risk almadan iyi şeylere İşçiler tembelleştiren şey çerçeve
Klasik partileri düşünün. Mesela
bile asgari ücretten ediyorsunuz?
sözleşmelerdir. Konfederasyonu
ulaşılamaz.
CHP. Başkanı, seçtiği merkez
yaklaşık iki katı Bu, 12 Eylül sonrası
öne çıkaran sendikal bakış ya da
bilinçlendikçe
komitesi ve daha geniş bir parti
ortalama ücrete kimi basın organlarının
‘Yüzde 60'ı iktidara oy veriyor' sendikal anlayıştır. Bu yapı
meclisi var.
sahip. Şu kadarını geliştirdiği bir söylem.
siyasi iktidarlar tarafından da
n İşçilerde sınıf bilinci var mı?
Dışa doğru parti örgütleri,
mücadele
söyleyebilirim, Özelleştirmelerin
besleniyor.
delegeler, kurultay var. Bunlar
Yok maalesef. Türkiye’nin siyasi
metal sektörü geçen gündeme taşınmasıyla
n Ne olmalı?
örgütsel yapı. Bunun dışında da
ve kültürel anlamda, özellikle son
yükselir
hafta bir grup toplu iş birlikte o günün
İşkollarına göre bağımsız ve güçlü
gönül verenleri, seçmenleri var.
yıllarda yaşadığı değişim, işçileri sınıf
sözleşmesi bitirdi. Biz medya patronlarının
sendikal hareketlerin gelişmesi
Fakat tüm bu yapının rengi tektir:
bilincinden uzaklaştırarak, şükretme
sözleşmelerimiz bitmeden devletin özelleştirilecek
için konfederasyonların kendi
Siyasi.
döngüsü içerisine soktu. Tarikatlar,
çoğu işletmemizde onlardan kurumlarından pay alabilmek
misyonlarını yeniden gözden
Dıştan içeriye doğru bu tek
cemaatler eliyle, sınıf bilincinden daha
iyiyiz. Yeni dönem artış taleplerimiz amacıyla, önlerinde engel
geçirerek sembolik, parlamento
renk siyasi figürler merkeze doğru
çok din sömürüsü ya da siyasi parti
yüzde 250 ile 300 civarında. gördükleri sendikal yapıları
ilişkileri, uluslararası ilişkiler
ilerlemeye çalışır.
bilinci ve şükretme etkisindeler. Çeşitli yıpratmak, sendikacıları
gibi daha üst konularda çalışma
Evet kimi avukattır, kimi doktor,
‘Davalar 2.5 yıl sürüyor’ susturabilmek için yapmış olduğu
propagandalar etkisiyle işçilerin yüzde komisyonları oluşturarak düşünce kimi müteahhit, kimi profesör...
bir propagandanın sonucudur.
n Örgütlenmenin önündeki en üretmeye çalışmalı. Sendikalar Yani bu siyasi figürlerin her birinin
60’ından fazlası bu siyasi iktidarı
Benden ya da bizden ağa olmaz.
büyük engel nedir? adına toplusözleşme yaparak meslekleri vardır. Ama hepsini
destekler durumda. Eğitim düzeyi düşük,
Emekli maaşım 1 Ocak itibarıyla
En önemli engel yargıda geçen herkesi aynı kefede buluşturma güdüleyen siyasettir.
ne kadar azgelişmiş, bilinçsiz bir kitle
13.500 TL. Benden ağa olur mu?
zaman. Yargımız hantal, iş yükü kolaycılığından kaçmalı. İktidarların Bu bakımdan, partiler renk
varsa siyasi iktidarlar ve sermaye ondan
n Peki sizin statüko dediğiniz yoksunluğu içindedir.
çok fazla ve yavaş işliyor. İhtisas kapısında dilenci durumuna
daha çok nemalanır.
nedir? Partinin içinde bazı uzmanların
mahkemeleri yok. İşçi, sendikal düşmekten sendikal hareketi, işçi
n İşçiler üretimden gelen gücünü bu
Sendika yöneticilerinin, olması, partiyi renkli yapmaz.
nedenlerle işten atılıyor, dava sınıfını çıkarmalı.
nedenle mi kullanamıyor?
sendikaları kendi babalarının mülkü
açıyoruz. İşçi yüzde 95 kazanıyor
Aslında işçilerin üç temel gücü var.
Arada sırada değil...
gibi görmeyerek, o kurumun gerçek ‘İktidara biat ettirildiler’
ve iyi de tazminat alıyor ancak iki
Üretimden gelen güç, tüketimden gelen
sahibinin işçiler ve gelecek kuşaklar
yıl, iki buçuk yıl sonra. O arada n Sendikal hareket, hükümet
Arada sırada CHP, 40 yılda bir
güç ve siyasal güç. Üretimden gelen güce olduğunu unutmadan, bilgili,
geçen zamanda işveren baskılarıyla karşısında “dilenci” durumuna mı
kendine yakın uzmanları çağırır.
aydın, ideolojik anlamda kendini
zaman ve koşullar oluştuğunda zaman çalışanları sendikadan istifa düştü? Birkaç saat görüş alışverişi yapar.
geliştirmiş arkadaşlarımıza bu
ettiriyor, ortada ne sendika ne işçi, Aynen öyle. Özellikle AKP Bunlar sanatçı da olabilir, savunma
başvurulur. Tüketimden gelen güç bir
yerleri teslim etmek gibi bir çabaları
üye kalıyor. Biz bunlarla ilgili gerekli iktidarı ile birlikte Türkiye’de uzmanları veya ekonomistler de...
bilinç düzeyi gerektirir. Tüketirken
olmalı. Buna engel olmaya statüko
yasal prosedürleri başlattığımızda, kamuda örgütlü sendikal hareket Fakat uzmanlardan oluşanlar
örgütlü yapıların üretimlerine destek
deriz.
işveren bizim çoğunluk tespitimize konfederasyonlar eliyle ve tabiri partinin bir katmanını oluşturmazlar.
verip, o işletmelerde daha çok istihdam
Gelirler konuşur ve dağılırlar.
yasa gereği itiraz ediyor. Burada caizse işbirliğiyle iğdiş edildi,
yaratma ve örgütsüz yapıların da
‘Devrimci sendikayız’ Söyledikleri ne kadar partiye,
çarpıklık başlıyor. iktidara biat ettirildiler. Göstermelik
sermaye ya da işletme anlamında
merkeze nüfuz eder bilinmez.
n Sendikalı bir işçi işten Ben göreve gelme olarak bir iki söylemlerin dışında
cesaretlendirilmesine örnek olmalıdır.
Havada uçuşur söyledikleri.
çıkarıldığında yargı süreci devam aşamasındayken bizim şu anda siyasi iktidarın politikasını
‘
Siyasi güç ise bugün hepsinden önemli
Burada yeni bir yapı
ederken siz ne yapıyorsunuz? önümüzdekiler de “Geriden adam eleştirecek bir tane ortak bir eylem
hale geldi. İşçiler siyasi gücünü doğru olarak bir “soğan-
O üyemize bir süre asgari ücretin gelmiyor” diyordu ama geldiğimiz ya da bakış açısı oluşturabilecek bir
parti”den bahsediyorum.
kullanmıyorsa ortada bir sorun vardır.
işsizlik ödeneğindeki alt limitinden noktada bu sendikayı biz onlardan işçi, sınıf konfederasyonu yok.
Yani mesela 10-15 katmanı ile
partiye zırh gibi saran bir yapıdan.
Partinin çok farklı alanlarda,
partide söz sahibi, bir parçası bir
TEKEL çaresizliğin son duruşu oldu
yapısal ilişkiden.
Bu katmanlar, sosyal
n 78 gün süren Tekel direnişinde iktidar var. O tür eylemleri özel sektör ya da konfederasyonu adam yerine hizmetlerden tutun emekli ve
TEKGIDA-İş’in başındaydınız. O işçisi yapamaz, o zamanlar kamu işçisi koymuyor. işçi katmanına uzman kadırlara,
kooperatif ve tarım uzmanlarına
dönem bu, gelecek eylemler için de eylem yapıyordu. Kamu işçisinin örgütlü n Siz milletvekili olmayı düşünür
kadar da diyelim iki ayda üç ayrı bir
bir milat olarak düşünülmüş, hatta olduğu çok az yer kaldı. Ortada kamu müydünüz?
toplanırlar. Politikalar önerirler. İtilen
“işçi sınıfının yeniden uyanışı” olarak işçisi kalmayınca kamu güvencesi de Benim beklentim olmadı. Bu konuda
kakılan değil partiye can veren ana
değerlendirilmişti. Ancak bir daha böyle kalmadı. hem CHP’den iki dönem hem de
katmanlar.
bir eylem göremedik. Neden? AKP’den 2007’de teklif edildi.
‘Yok sayıyorlar’
O eylem işin finaliydi, çaresizliğin Parlamentoya girmeyi ben reddettim,
HHH
son duruşuydu. Türkiye o eyleme asla düşünmedim.
n 2023 seçimlerinde özellikle
Böyle bir şey mümkün mü?
sahip çıktı. Ancak Tekel işçisi maalesef n Yerel seçim için de bir çağrınız
milletvekilliği seçimi için üyelerinize oy
Türkiye’yi değiştirecek klasik,
çoğunlukla sahip çıkmadı. Sendika olur mu?
kullanmama çağrısı yaptınız, neden?
dışarıdan kimsenin içine nüfuz
olarak çok zorlandık. Kimi makaleler, Bu kayıkçı kavgasından başka
Parlamentoda işçilerin karşılığı yok. Ne
edemediği, parsellenmiş, kimseyi
hikâyeler yazılır ama işin doğrusu, kimse bir şey değil. Düzen partilerini
partilerin aday belirleme süreçleri ne de
içine sokmayan klasik bir CHP
yaşadığımız zorlukları anlamak için destekleyecek hiçbir çağrı
işçilerin sorunlarına dair yaklaşımları bizi
(ve diğerleri) bence bitmiş siyasi
çaba göstermedi. Bu haksızlık. Artık bu yapmayacağız. Çünkü onların ne
onların değirmenlerine su taşımamızı
yapılardır.
tür eylemler olmayacak, çünkü bütün programlarında ne de hedeflerinde
gerektirmiyor. Parti fark etmiyor, aslında
Bizim bir ciddi “soğan parti”ye
yapıları kontrol edebilen güçlü bir işçiler ve sendikalar var.
hiçbiri işçiyi sevmez. Hiç kimse sendikayı
gereksinimimiz var.
‘
‘