Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 21 OCAK 2024 PAZAR9 Yüksek enflasyon, ekonomiyi soğutma çabaları gibi unsurlar ticari yaşamı etkiliyor Karşılıksız çek patladı Bütçe açığında Geçen yıl, 2022’ye kıyasla karşılıksız işlemi yapılan çek sayısı yüzde 18.7 artarak 146 bin 770 adet, bunların tarihi rekor tutarı ise yüzde 176.4 artışla 57 milyar lirayı aştı. azine ve Maliye Bakanlığı geçtiğimiz hafta, merkezi ürkiye Bankalar Birliği 176.4 artışla 57 milyar lira ve tekil Hyönetimin aralık ayı bütçe (TBB) Risk Merkezi’nin çek kişi sayısı ise yüzde 18.4 artışla 16 sonuçlarını açıkladı. Buna göre Tkullanımıyla ilgili 2023 bin 78’e çıktı. 118.6 milyar lira olan 2022 yılı aralık ayı bütçe açığının, 2023 aralık yılı sonuçları, uzun zamandır Liderlik İstanbul’da ayında 842.5 milyar liraya çıktığını ekonomik kriz altında savrulan gördük. Ayrıca aralık ayında deprem Sadece Aralık 2023’te ise Aralık ticari hayattaki sorunların nedeniyle ayrılan 622.4 milyar liralık 2022’ye kıyasla ibraz edilen çek sürdüğünü ortaya koydu. ödeneğin, transferler faslından AFAD sayısı yüzde 17.3 düşüşle 971 bin 2023’te 2022 yılına kıyasla veya benzeri kamu kurumlarına 340 adede inerken bunların tutarı bankalara ibra edilen çek sayısı aktarıldığı anlaşılıyor. 17 mİLyo N ADeT 4.6 Tr İLyo N Lİr A yüzde 55 artışla 425 milyar lira yüzde 0.4 artışla 16 milyon 954 Yıllık bazda baktığımızda, 139.1 Bankalara ibraz edilen Bankalara ibraz edilen oldu. Yine karşılıksız çek sayısı bin 515 adet, bunların tutarı yüzde milyar lira olan 2022 yılı bütçe çeklerin sayısı çeklerin tutarı açığının yüzde 888.5 oranında yüzde 23.8 artışla 10 bin 881 adet, 72.8 artışla 4 trilyon 567 milyar (8.8 kat) artarak 2023 yılında 1 tutar yüzde 185.3 artışla 6.4 milyar 1053 adette oldu. Karşılıksız 27.9. İstanbul’u Ankara izliyor. Bu lira oldu. Çek kullanan tekil kişi trilyon 375 milyar lira (milli gelirin- lirayı gördü. Öte yandan karşılıksız işlemi yapılan çeklere il bazında ilin payı adette yüzde 8.3, tutarda sayısı da yüzde 8.6 artarak 558 GSYH’nin yüzde 5.4’ü) seviyesine işlemi yapıldıktan sonra ödenen bakıldığında, İstanbul’un bu alanda yüzde 9.5. Üçüncü sırada ise adette bin 651’e çıktı. Bu kapsamda çıktığını görüyoruz. Üstelik bu çeklerin sayısı yıllık bazda yüzde da açık ara önde olduğu görülüyor. yüzde 6.6 ile İzmir, tutarda yüzde karşılıksız işlemi yapılan çek açık, vergi gelirlerindeki yüzde 0.5 artışla 30 bin 27 adet, Aralık İstanbul’un çek sayısındaki payı 7.4 ile Bursa var. sayısı yüzde 18.7 artışla 146 bin 91.25 oranındaki artışa rağmen 2023’te ise yüzde 43.9 düşerek yüzde 26.6, tutardaki payı yüzde l Ekonomi Servisi 770 adet, bunların tutarı yüzde gerçekleşmiş bulunuyor. Böylece 6 trilyon 585 milyar liralık gider, 5 trilyon 210 milyar liralık da gelir gerçekleşmesiyle, Cumhuriyet PwC ve Allianz’ın araştırmaları, dünya ve Türkiye açısından riskleri gösterdi tarihinin en büyük bütçe açığı verilmiş oldu. Bütçe açığının milli gelire oranı olarak baktığımızda ise 2003 yılından bu yana en yüksek bütçe açığıyla karşı karşıyayız. Enflasyon ve Elbette bu açığın oluşmasında deprem harcamalarının önemli etkisi bulunuyor. Bu nedenle temmuz ayında ek bütçe çıkarıldı; harcama ödenekleri ve vergi gelirleri 1 iklim korkusu trilyon 119.5 milyar lira artırılarak Komisyona taban başlangıçta öngörülen 569.4 milyar liralık bütçe açığı sabit tutuldu. em uluslararası alanda hem payla “iklim değişikliği” ilk sırada ve tavan getirilmeli Daha sonra eylül ayında yayımlanan HTürkiye’de zorlu bir yıla adım yer aldı. Yine aynı oranla, geçen Türk İye Esnaf ve Sanatkârları OVP’de 2023 yılı merkezi yönetim atıldı. Özellikle 2023’ten 2024’e yılın lideri “makroekonomik Konfederasyonu Genel Başkanı bütçe rakamları revize edilerek taşınan jeopolitik ve finansal gelişmeler” birinciliği paylaştı. Bendevi Palandöken, elektronik bütçe açığı 1 trilyon 633 milyar liraya sorunlar, bölgesel savaşlar, Bunları yüzde 30’arlık payla ticaret (e-ticaret) sitelerinden satış çıkarıldı. yeni salgın kaygıları dünyayı “mevzuat ve yönetmeliklerdeki yapan esnafın aldığı hizmete göre Nakit bazlı bütçe açığı değişkenlik gösteren komisyon etkilerken Türkiye 2018’den bu değişiklikler”, “doğal afetler” ve oranları için taban ve tavan yana şiddetlenen ekonomik kriz ve “siyasi riskler ve şiddet” izledi. daha düşük çıktı uygulaması getirilmesini istedi. politik kutuplaşmanın içinde yerel Ayrıca yüzde 26 payla “siber Öte yandan merkezi yönetimin Palandöken, “Günümüzde adeta tahakkuk bazlı bütçesi 1 trilyon 375 seçimlere doğru gidiyor. İşte bu olaylar”, yüzde 15 ile “iş kesintisi”, vazgeçilmez bir hal alan internet milyar açık verirken nakit bazlı bütçesi noktada uluslararası kurumların yüzde 11 ile “enerji krizi”, yüzde alışverişlerinde müşteri portföyü 2023 yılında 625.5 milyar liralık yaptığı araştırmalar, 2024’teki olası 11 ile “pandemi” ve yüzde 10 ile genişleyen esnafın ulaştığı kitle açık verdi. İkisi arasındaki bu rekor fazla ekonomik olarak varlığını risk ve kaygılar konusunda önemli “çevresel olaylar” bu riskleri takip artsa da e-ticaretteki komisyonlar, farklılık temelde muhasebeleştirme sürdüremeyeceğine inanan üst ipuçları veriyor: etti. Allianz Türkiye Üst Yöneticisi sitelerin yaptığı reklamların yöntemlerinden kaynaklanıyor. yöneticilerin Türkiye’deki oranı n Risk baRometResi: Allianz Tolga Gürkan, özellikle iklim krizine Tahakkuk esasında giderlerin bedelinin esnafa yansıtılması gibi yüzde 29 oldu, bu oran 2023’te Commercial’ın 2024 yılıyla ilgili karşı sürdürülebilir çözümler tahakkuk etmesi yeterli iken nakit durumlar esnafın belini büküyor. yüzde 34’tü. Öte yandan Türkiye’den bazlıda ise giderler ödenmedikçe “Allianz Risk Barometresi”nin üretmek için her zamankinden daha Alınan hizmete göre farklılık gider kaydedilmiyor. Ödenen katılan her üst yöneticinin gösteren, komisyonlar yüzde 45’e sonuçlarına göre dünya genelinde iş fazla işbirliğine ihtiyaç olduğunu avanslarda ise tersi bir durum kadar ulaşıyor” dedi. neredeyse 7’si önümüzdeki üç dünyası en önemli risk olarak yüzde vurguladı. oluşuyor. Buradan bir kısım deprem Palandöken, yüksek komisyon yılda üretken yapay zekânın 36 ile “siber olayları” görüyor. Bunu n küResel Ceo: PwC’nin ödeneğinin henüz harcamaya oranlarının, esnafa külfet olurken rekabeti artıracağını, iş modellerini yüzde 31 ile bir ekonomik sorun “27. Küresel CEO Araştırması”na dönüşmediğini anlıyoruz. Belli ki satış fiyatlarını da en az yüzde 20 değiştireceğini ve yeni yetenek olan “iş kesintisi” ve yüzde 26 ile göre enflasyon, hem yüzde 24 bunun için seçimler bekleniyor. etkileyerek vatandaşa pahalılık ihtiyacı doğuracağını düşünüyor. “doğal afetler” izliyor. payla küresel hem yüzde 56 payla şeklinde yansıdığını belirterek PwC Türkiye Kıdemli Ortağı Cenk Ayrıca yüzde 19 ile “mevzuat ve Türkiye’deki üst yöneticiler (CEO) Dolaylı vergilere şöyle devam etti: “Bunların Ulu ise “Bu yıl önceki döneme yönetmeliklerdeki değişiklikler”, açısından 2024 için ilk sıradaki yüklenilmiş durumda yanında e-ticaret yapan esnafımız göre küresel ekonomiye ilişkin yine yüzde 19 ile “makroekonomik riski oluşturuyor. Yine, raporun Yapılan vergi düzenlemeleri haftada bir defa indirim yapmaya iyimserliğin arttığını görüyoruz” gelişmeler“ ilk 5’te yer alıyor. verilerine göre mevcut gidişat ve iç talebin canlılığı nedeniyle; zorlanmamalı.” l İHA yıllık bazda gelir vergisinde yüzde dedi. l Ekonomi Servisi Türkiye’de ise bu yıl yüzde 33’lük devam ederse şirketlerinin 10 yıldan 96.4’lük, dahilde alınan KDV’de yüzde 225.2’lik, ithalde alınan KDV yüzde 79.6’lık, ÖTV gelirlerinde yüzde 122.3’lük, gümrük vergilerinde yüzde maliye kira gelirlerini kamuda ‘yemek’ isyanı 86.4’lük artış kaydedildi. Kurumlar vergisindeki artış yüzde 55’te kaldı. 218’lik rekor zam yaparak 105 MUSTAFA ÇAKIR incelemeye başladı! Değişik tarihlerde düzenlenen vergi liraya çıkarmıştır. Yönetmeliğe yapılandırmalarından elde edilen ktidarın kamuda yemek azine ve Maliye Bakanı gelir ise 168.8 milyar liraya ulaştı. göre bir öğün yemeğin toplam Anlaşıldığı üzere toplanan vergiler, İücretlerine yaptığı zamlar HMehmet Şimşek, kira maliyeti 315 liradır. 315 lira büyük oranda vergilemede adalet memurları kızdırdı. Kamu gelirlerinin mart ayında doğru bedel yemek şirketine değil de gözetilmeden geniş halk kesiminden çalışanlarının ocakta yüzde 49.25 beyan edilmesini sağlamak personele ödenmiş olsa daha alınan KDV ve ÖTV gibi dolaylı zam aldıklarını anımsatan Büro- amacıyla gayrimenkul yayımladığı istatistikleri de dahil doyurucu ve personel açısından vergiler ve çalışanlardan kaynakta İş Sendikası Genel Başkanı Alay sahiplerinin mercek altına etti. Tapu ve nüfus verilerinin daha ekonomik olacaktır.” kesilen vergilerden oluşuyor. Hamzaçebi, aynı ildeki kurumlar alındığını açıkladı. incelenmesi sonucunda, kira Ayrıca keşif, icra, yoklama, arasında bile farklı yemek Geçen yılki çalışmalarda geliri elde edebilme potansiyeline Harcamalarda gaza denetim görevinde bulunan, uzak ücretleri belirlendiğine dikkat olumlu sonuçlar alındığını sahip yaklaşık 4.5 milyon bölgelerde görev yapan personele basılmış çekerek karara tepki gösterdi. ve mükelleflerin beyan dışı konut analiz ediliyor, kiralık yemek hizmeti verilmediğini, 2023 yılında faiz giderleri yüzde Hamzaçebi şöyle devam etti: bıraktıkları gelirleri beyan olarak kullanıldığı tespit edilen 117 artarak 674.7 milyar lira bu yönde ücret de ödenmediğini seviyesine çıktı, deprem giderleri “Örneğin haksız fiyat rekabetini etmelerinin sağlandığını adreslerde fiili tespitler yapılacak. ifade eden Hamzaçebi, yemek 823.6 milyara ulaştı, faiz dışı düzenlemekle, marketlerin, bildiren Şimşek, sözlerini Bu tespitlerde kiracılardan ihalelerinin de siyasi iktidara harcamalar içinde 2 trilyon 373.6 restoranların fahiş fiyat şöyle sürdürdü: “Gelir İdaresi edinilen bilgiler, elektronik yakın belirli şirketler ve milyar lira ile en büyük pay, önceki artışlarını denetlemekle Başkanlığı (GİB), kira gelirlerinin ortamda tutulacak bir tutanakla gruplar tarafından alındığını, yıla göre yüzde 110.7 oranında görevli birimlerin bulunduğu marttaki beyanından önce doğrudan GİB’e aktarılacak. kârını maksimize etmek artan cari transferlerin oldu. Ticaret Bakanlığı 31 Aralık gayrimenkul sahiplerinin Beyannamelerinde uyumsuzluk isteyen şirketlerin siyasi 2023’te personel giderleri yüzde 2023’e kadar 33 lira kira gelirlerinin doğru beyan olan ve hiç beyanname vermeyen 115.3 artışla 1 trilyon 324.5 milyar nedenlerle yeterli liraya, bunlar adına ödenen sosyal olan yemek bedelini 1 edilmesini sağlamaya yönelik mükelleflere yönelik yasal denetlenmediğini güvenlik primleri de yüzde 91.7 Ocak’tan itibaren yüzde çalışmalarına, TÜİK’in işlemler başlatılacak.” l AA belirtti. l ANKARA artışla 185.7 milyar liraya yükseldi, Alay Hamzaçebi yıl toplamında görevlendirme gideri olarak BOTAŞ ve EÜAŞ’a yapılan toplam aktarımın ise 151.6 milyar ‘Çevreyi koruyabilmenin ilacı atık’ kıSA... kıSA... kıSA... ‘Faiz indirimleri liraya ulaştığı görülüyor. Ayrıca yaklaşık 500 milyar liralık bir KKM yeş İL Dönüşüm ve Teknoloji Derneği 2025’te yüzde 25-30 geri dönüştürülmüş sert olmayacak’ maliyetinin Merkez Bankası’nda l eNerj İ ve Tabii Kaynaklar (PAGÇEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, hammadde kullanımını zorunlu oluştuğu tahmin ediliyor. Harcamalar Bakanlığı, sosyal medyadan dünya RePlast Eurasia Plastik Geri kılacak. Türkiye’nin geri dönüşüme kre Dİ notu kuruluşu Fitch tarafına baktığımızda sadece deprem bor rezervinin yüzde 73.2’sine Dönüşüm ve Hammaddeleri kazandırabilmek adına AB’den Ratings, merkez bankalarının nedeniyle yapılan giderlerde değil sahip olan Türkiye’nin, 2023’te Fuarı’nın bu yıl 2-4 Mayıs’ta atıkları alabilmesi için bundan 2024’te faiz indirimine birçok giderde yüksek artışların de yüzde 63’lük pazar payı ile yapılacağını anımsatarak “Cari açık Y. Eroğlu sonra iyi bir karneye ihtiyacı olacak. yöneleceğini ancak bunun sert gerçekleştiğini görüyoruz. liderliğini sürdürdüğünü bildirdi. ve çevreyi koruyabilmenin ilacı atık” Türkiye’nin 10 yıl içinde küresel bir güç olmayacağını bildirdi. Açıklamada, Bilindiği gibi, Maastricht Ekonomik l ÇALışmA ve Sosyal Güvenlik dedi. Eroğlu sözlerini şöyle sürdürdü: “AB haline gelebilecek potansiyeli var.” enflasyondaki son düşüşler ve ABD Kriterleri’ne göre bütçe açığının Bakanı Vedat Işıkhan, işbaşı Merkez Bankası’ndan (Fed) gelen GSYH’nin yüzde 3’ünü geçmemesi eğitim programları için istihdam “güvercin” tondaki yorumların gerekiyor. Aksi halde bütçe bir ‘Sürdürülebilirlik kültürün parçası’ edilmesi gereken katılımcı sayısı ardından Fed, Avrupa Merkez istikrarsızlık unsuru olmaktadır. 2023 taahhüdünü yüzde 70’ten yüzde London Stock Exchange Group çalışmalarını şirket kültürünün en Bankası (ECB) veya İngiltere bütçe verileri, maliye politikasının 60’a düşürdüklerini duyurdu. tarafından gerçekleştirilen halka önemli parçası haline getirdiklerini enflasyonu dizginlemek için değil, Merkez Bankası’ndan (BoE) daha l TArım ve Orman Bakanlığı, açık şirketlerin çevresel, sosyal dile getirdi ve “2030’a kadar aksine seçimlerin alınması için fazla faiz artışı beklenmediğini Türk gıda kodeksi aroma vericiler ve yönetişim (ESG) performans elektrik tüketiminin yüzde 100’ünü kullanıldığını gösteriyor. 2024 yılı belirtti. Her bir bankanın 2024 ve aroma verme özelliği taşıyan değerlendirme sonuçlarına göre yenilenebilir enerjiden tedarik için öngörülen 2.65 trilyonluk bütçe sonuna kadar 75 baz puanlık faiz gıda bileşenleri listesinden 22 Ülker’in kendi kategorisinde birinci etmeyi, tüm karbon emisyonlarını açığından da hastalığın devam M. Buyurgan indirimi yapmasını öngördü. maddeyi çıkardı. olduğu açıklandı. Ülker Üst Yöneticisi ise 2050’ye kadar azaltarak net sıfıra edeceğini anlıyoruz. l ekonomi Servisi Mete Buyurgan, sürdürülebilirlik ulaşmayı hedefliyoruz” dedi.