Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 4 EYLÜL 2023 PAZARTESİ 2 olaylar ve görüşler 104. yılında Sivas Kongresi Sivas Kongresi’nin bilinmeyen en önemli yönü, Mustafa Kemal kongreyi yönetirken aynı zamanda kongrenin basılması tehlikesiydi. Yukarıda da belirtildiği gibi İstanbul hükümeti, İngiliz Gizli Servisi, ayrılıkçı Bedirhan aşireti bu tehlikeli projeyi yürütmeye ugün Sivas Kongresi’nin çalışıyorlardı. Atatürk, aldığı 104. yıldönümüdür. önlemlerle, Malatya’da toplanan BCumhuriyet gazetesi böyle bu grubu dağıtmayı başardı. önemli günlerde daima, Kuvayı Milliye tavrını ortaya koyar. Sivas Kongresi’nin Sivas Kongresi, Milli Mücadele başarıları tarihimizde çok önemli bir yere 4 Eylül 1919’da başlayan, sahiptir. Mustafa Kemal’in, 11 Eylül’de sona eren Sivas Anadolu’ya çıkışının üzerinden Kongresi’nin başarıları ve Milli henüz 19 gün geçmişti. Havza’da Mücadele’ye katkıları şöyle iken İstanbul’a geri çağrıldı. sıralanabilir: Mustafa Kemal bu aşamada Bekir Sami Mustafa Kemal Ruşen Cemil Cahit Cevat Hüseyin 1- Her türlü engele karşı kongre yaşamsal derecede önemli bir Kunduh Atatürk Rauf Orbay Eşref Ünaydın Toydemir Abbas Gürer toplandı ve önemli kararlar karar aldı. Kararın esası şudur: alındı. “Kuvayı Milliye ile ilgili faaliyetler 2- Kongrede etkin bir biçimde kişisel olmaktan çıkarılmalıdır.” çalışan mandacı görüş başarılı Amasya Bildirisi bu kararın olamadı. Kongre manda görüşünü ürünüdür. Bu bildiride “vatanın kabul etmedi. Alınan kesin karar bütünlüğü ve bağımsızlığının şudur: “Manda ve himaye kabul tehlikede” olduğunu belirtiyor, her edilemez.” ilden seçilecek üç kişinin Sivas’ta 3- Kongreyi basıp dağıtmak, toplanarak kongreye katılması Mustafa Kemal’i tutuklamak ya isteniyordu. da öldürmek için tasarlanan İngiliz İstanbul hükümetinin planı başarıya ulaşamadı. 4- Sivas Kongresi ile dağınık kongreyi engelleme Kemal’e telgrafla bildiriyor ve Kongreye katılan delege sayısı Kuvayı Milliye örgütlenmeleri girişimleri ‘Kumandayı kesin olarak “kongrenin başka bir kentte” beklenenden az olmuştu. Tam “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i terk etmeyiniz’ Önce o günün koşullarındaki yapılmasını öneriyordu. sayı 40 kişiyi geçmiyordu. Trakya Hukuk” adı ile bir çatı altında çok önemli bir konu üzerinde Sivas Kongresi’nin Mustafa Kemal, valiye verdiği ve Güneydoğu Anadolu illeri, birleşti. duralım. Erzurum Kongresi’nin toplanmasından bir hafta önce, yanıtta kongrenin muhakkak kongreye delege gönderemedi. 5- Kongrede seçilen “Temsilciler başarıyla sonuçlanması, Ankara’daki Kolordu Komutanı toplanacağını belirtiyor ve Valiler İstanbul hükümetinden Kurulu” Kuvayı Milliye’nin Kuvayı Milliye örgütlenmesinin Ali Fuat Cebesoy görevinden “Fransız Binbaşı Brunot’nun tehdit çekindikleri için kimi illerde kurumsal sözcüsü durumuna Anadolu’da etkin bir biçimde azledildi. anlamında söylediklerini tümüyle delege seçimini, kimi illerde ise geldi. sürdürülmesi, Mustafa Kemal’in Mustafa Kemal, Ali Fuat blöf sayarım” diyordu. seçilen kişilerin Sivas’a gitmesini liderliğini Kuvayı Milliyeciler Paşa’ya gönderdiği telgrafta, Önü açıldı engellediler. Ali Galip projesi arasında perçinlemişti. “...Kumandayı kesin olarak terk Artık Kuvayı Milliye hem İstanbul Başkanlığı engelleme İstanbul hükümeti, Sivas’taki İstanbul hükümeti, Sivas etmeyiniz” diyordu. hükümeti hem de yabancılar kongreyi kesin olarak engellemek Kongresi’nin engellenmesi için girişimi ve mandacılar tarafından bir gerçek olarak Kongreye katılım istiyordu. En etkin yol Mustafa her türlü önlemi alıyordu. Emekli kabul ediliyordu. Nitekim 17 Kongrenin açılış günü, Erzurum Kongresi bir doğu illeri Kemal’in tutuklanmasıydı. İstanbul Yarbay Ali Galip, Elazığ Valiliği’ne Eylül 1919’da İstanbul’daki Mustafa Kemal’i kongre başkanı kongresiydi, Sivas Kongresi’nin hükümeti, bu yoldaki talimatlarını getirildi, kendisine paşalık İngiliz Yüksek Komiseri John D. yapmamak için girişimler tüm Türkiye’yi kapsayan bir nitelik telgrafla valilere bildiriyor, unvanı verildi. Kongrenin bir Robeck, Londra’ya gönderdiği başlattılar. Bu girişimleri, taşıması isteniyordu. Kongre Mustafa Kemal ve arkadaşlarının askeri birlikle basılıp dağıtılması raporunda “Mustafa Kemal Türkiye’nin Amerikan mandasına delegeleri de Sivas’a gelmeye girişimlerinin memleket yararına için Elazığ Valisi Ali Galip hareketi, Anadolu’da bağımsız verilmesini savunan mandacılar başlamışlardı. olmadığını ve bu nedenle başkanlığında, Malatya’da yapılan bir cumhuriyete doğru gelişiyor” yapıyordu. Kongreye katılan iller ve delege tutuklanmaları gerektiğini hazırlıklar sürüyordu. Bu alçakça Sivas Kongresi’nde Atatürk’ün diyordu. sayıları şöyledir: belirtiyordu. düzenlenmiş proje, İstanbul İstanbul’da sadrazam Damat karşılaştığı en zor konu Afyon 3, Alaşehir 1, Bursa 2, Kongre öncesi Sivas’ta bulunan hükümeti ve İngiliz Gizli Servisi mandacıların etkinliğidir. Ferit istifa ediyor ve artık Milli Samsun 2, Çorum 2, Denizli 4, Fransız jandarma müfettişi tarafından hazırlanmıştı. Sivas Manda yönetimi isteyenler Mücadele’nin yeni aşaması Erzurum 1, Erzincan 1, Eskişehir Binbaşı Brunot, Sivas Valisi Reşit Kongresi yaklaşırken İstanbul kürsüye egemen olmuşlardı. başlıyordu. 3, Gaziantep 1, Hakkâri, İstanbul Paşa’yı ziyaret etti ve kongrenin hükümeti İngiliz Gizli Servisi ile “Manda yönetimi bağımsızlığı Mustafa Kemal’in önü açılmıştı. 5, Kastamonu 1, Nevşehir 1, toplanmasının doğru olmadığını, birlikte önlemler alıyordu. bozmaz, çünkü manda ile Yeni atanan Salih Paşa hükümeti, Niğde 1, Tokat 1, Yozgat 1, kongreyi engellemek için kente bir Padişah Vahdettin bağımsızlık birbirine mani değildir” Sivas’taki “Temsilciler Kurulu”nu İstanbul Tıp Fakültesi 1 olmak Fransız birliği getirileceğini bildirdi. İngilizlerden medet umuyor, diyorlardı. Mandacılığı, özellikle tanıdığını ilan ediyordu. Kuşkusuz üzere 31 delege. Baskı altında kalan Sivas veliaht Abdülmecit de Anadolu Kara Vasıf ve Albay Refet Bele bu son derece önemli kazanımdı. Buna göre, kongreye 15 vilayet Valisi Reşit Paşa, bu bilgileri hareketini “delilik ve hainlik” ve onları alttan destekleyen Rauf Artık Milli Mücadele’nin yeni ve 3 mutasarrıflık katılmıştı. Erzurum’da bulunan Mustafa olarak suçluyordu. Orbay savunuyordu. aşaması başlıyordu. Sığınmacı ve mülteciler tehdit unsuru mu? Prof. Dr. osman İncİ tehdit eder boyutlara geldiği halde 1 milyon Suriyelinin çalıştığını nüfusunun yüzde 57’sinin Suriyeli kanısı toplumda yaygın kanı. bildirmekte. olduğunu açıkladı. Eski Trakya ÜnivErsiTEsi rEkTörÜ Etnik grupların, dinsel cemaat ve Hacettepe Nüfus Etüdleri eleceğimizi ciddi boyutlarda Artan toplumsal gerilim diğer toplumsal unsurların üniter Enstitüsü’nden Gökhan etkileyecek üç olgu yapıyı bozmasına izin verilemez. İl ve ilçelerimizde sığınmacı/ Yıldırımkaya’nın Suriyeli göçmen Gyaşanmakta; dış borçlanma, Son yıllarda ülkemize giren kişi ve mülteci mahalleleri oluştu. Ucuz örneklemi çalışmasında; çocukların sığınmacı/mülteciler ve yabancılara grupların etnisite sayılacak yaşam ve kolay işçilik ile emek sömürüsü yüzde 21’inin resmi kaydı yok, 6 toprak satışı. Ülkeler çağın sorunu tarzları ve eylemleri konunun de yaşayan göçmenler; sağlık ve yaş üstü kadınların yaklaşık yarısı olan uluslararası göçe yönelik bazı ciddiyetle irdelenmesini gerektirdiği psikososyal hizmetlere, barınma ve okuryazar değil, erkeklerin eğitim önlemler almak zorunda kalmaktalar. açıktır. eğitim hizmetlerine erişim, beslenme süresinin 5.1 yıl. Doğurganlık hızı 5.1 Ancak insanların neden olduğu iç Birleşmiş Milletler Mülteciler sorunları yaşamaktalar. Ayırımcılık çocuk. 15-19 arası kadınların yüzde savaşlar, açlık, çevresel felaketler Yüksek Komiserliği tarafından yapılan yapılmakta ve toplumsal gerilim 50’sinin doğumlar arası 18 ay. 20-29 önlenmeden sorun çözülemez. açıklamada Türkiye 2023 yılında da giderek artmakta. yaş arası yüzde 46’sı 24 aydan az, 30- Osmanlı dış borç almaya ve toprak en fazla sığınmacı barındıran ülke. Güneydoğu ve doğu sınırında 39 yaş arasının yüzde 24’ü ise 2 yıl satmaya başlamasıyla kısa sürede Bilinen 4 milyon 990 bin kişi. Ancak rahatlıkla ve kontrolsüz geçen içinde doğum yapmakta. Erkeklerin Düyunu Umumiye ile yüz yüze 300 bin ile 2 milyon arasında olduğu yabancıların, ne kadarı terörist, ne çoğu 3-4 eşli ve her kadın çok çocuklu. geldi. Yabancılara taşınmaz satışı tahmin edilen düzensiz göçmenler var. kadarı normal göçmen bilinmiyor. Doğurganlık hızı çok yüksek, eğitim ile ilgili düzenlerden birisini 1985’de TC vatandaşlığı verilmesi Suriyeli ve Iraklılardan sonra Afganlar durumları ortada. iptal eden Anayasa Mahkemesi ölçütlerine uyulmadığı açıktır. gelmeye başladı. Bunların hepsi Bugün resmi rakamlara göre ülke kararında, yabancıların arazi ve emlak Suriyeliler “istisnai vatandaşlık” genç insanlar. Eşya, çanta, valizleri nüfusumuzun yüzde 6’sı kadar edinmesini salt bir mülkiyet sorunu yoluyla da TC vatandaşı olmaktalar. olmadığı gibi, yanlarında çocuk ve eğitimsiz ve zanaatsız sığınmacı/ olarak görülmemesi gerektiğini Göç Araştırmaları Derneği kadın da yok. Sivil giyimli asker imajı mülteci var. Bu üreme hızı ile belirterek: “Toprak devletin Başkanı Didem Danış son yılların vermekteler. . yakın gelecekte oran katlanır. Bu vazgeçilmesi olanaksız temel unsuru, “istisnai vatandaşlık” kriterlerini Nüfus dağılımı bağlamında ciddi koşullarda ülkemizin sosyal, kültürel egemenlik ve bağımsızlık simgesidir” kimsenin bilmediğini, vatandaşlığa bulgular var. İbrahim Efe’nin yaptığı ve demografik yapısının etkilenmesi demekte. geçenlerin artık Resmi Gazete’de çalışmada Kilis nüfusunun yüzde kaçınılmaz. AB’nin kadrolu sınır Ülkemizdeki sığınmacı ve yayımlanmadığını, 230 bin Suriyeliye 42.43’ü geçici koruma altındaki bekçiliğinden çıkmamız ve devlet mültecilerin, sayısal, kültürel ve “istisnai vatandaşlık” verildiğini, 60 göçmenlerden oluştuğunu yayımladı. politikası olarak soruna çözüm sosyal açıdan Türkiye Cumhuriyeti’ni bin kadarına çalışma izni verildiği Hatay Belediye başkanı, Reyhanlı ilçe üretmemiz vazgeçilmez görünüyor.  (YLQèO\DVRYOX HW HODO%LQ] & $$   & O (YLQèO\DVRY HW %LQ] OO X   XU WWDcOéN < \D]éODUéLOH WDW¾UN?¾QHO $$ W D N ?¾QHO \D < ]éODUéLOH XU U WWDcOé N  \DEDQFé HKHUcXEHQLQEDcéQD HN¤OHWW ?? 9 9 HKHUcXEHQLQEDcéQ HHN¤OHWW (YUHQ H%XU©DN Y ¾NVHO < J¾O \cH $$ \ c ( H%XU©DN Y ¾NVHO < O YY UHQ \éOODUéDUDVéQGD  %LOJLOHUL%LO \éOODUé  UL DD UDVéQGD ??  HNWLUHNWLU FF X]PDQJHWLULOHX]PDQJHWLULOH \D]DUODUéQ JLELDODQéQGDX]PDQ D \D]DUO QéQGDX]PDQ DD UéQ HQGLVLWDUDIéQGDQNDOHPH N W DUDIéQ G DQND OH P H  HODO%D\DU && HODO%D \ D U H Y WL\DWUR P¾]LN  VDQDWODU SODVWLN WL P¾]LN  VDQDWODU \ DW H Y UR  DOéQPécWéU  cWéU VLQHPDDODQODUéQGDNLDWéOéPéQ D O DQ O DUéQ G DNLD W é O éP éé Q H Y  KDONéPé]éQJHOHQHNKDONéPé]éQJH DVDODUéPé]éDVDODUéPé]é ?? << OH \N¾V¾Q¾DQODWWéNODUé ¸ \éOOéN  O ¸ éN \ N¾V¾Q¾DQODWWé NN ODUé H © ¾UN 7 H Y FD )UDQVé] WDW¾UN $ ¾UN 7 H Y FD )UDQVé] N H   \DNéQGDQELOGLYLPL] JJ¸UHQHNOHULQLGDKD \DNéQGDQ ¸UHQHNOHULQLGDKD  HW?LQ6DQDWé XPKXUL\ <éOéQGD&  é QGD & XPKXUL \ HW?LQ 66 DQDWé ND\QDNODUGDQRNXGXNODUéQGDQ ODUGDQRNXGXNODUéQ GD D Q \DEDQFéODUGDQKHUKDOGHGDKD EXLcL L©L©LQ EXL LQ cL \DEDQFéODUGDQKHU  N¾OW¾U YULPLPL]LQELUDVéUOéN GH L P L ] L QE L N¾OW UDVéUOéN ¾U ROXcDQG¾c¾QVHOGDYDUFéYéQGDNLOHU G¾c¾QVHOGD Y DUFé Y éQ Q GDNLOH U  ? ¸QHWLUL] \ L\LL\L  \ ¸QHW L U L ] ?  HGLU HWOHPHNW ] VDYDcéQé¸ Q HG HWOHPHNW ] é¸ L YLULOHUHGH H \DSéODQNLPL© H OHELUOLNW N  \D Sé ODQN L P L © LU UL OHUHGH  Kitap okuduğunuzu biliyoruz. ]NDQ ? 0XVWDID0XVWDIDCHUHI C HUHI ? ]NDQ H Y ©DYGDc  JDU GD\DQDUDNX\ UDNX\ J ©D  DU Y Y GDc HH  \XU ELU WELOJLVL GHPRNUDWLN \XU ELU WELOJLVL UDWLN \D]éVéLOHNDYéGD HVLQLHO Y H HU© © H \D]éVéLOHND VLQLHO Yé é GD   G¸NP¾cW¾U cW¾ HOHPH èQF  VD\ID  [ HOHPH èQF  VD\ID  [  VD   \ èQ  ID H OHPH \N¾V¾ DDcDP¸ <<   VD\IDVD\ID  [[ c D P FH U HY WH U  ©H