Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 4 ağustos 2023 CuMa 2 olaylar ve görüşler Tarihsel sorumluluk: Türkiye modeli Prof. Dr. Nur SErTEr smanlı, İstanbul’dan ibaret değildi. Yoksulluk ve cehalet Oiçinde kıvranan milyonların Öfke neden yükseliyor? yaşadığı Anadolu, yalnızca savaş olduğunda hatırlanan dermanı Kadir SerKan SelçuK göçmenlerin kontrolsüz biçimde tükenmiş insanların yurduydu. ülkeye alınmasıyla artmış, Tarikatların ve toprak ağalarının ürkiye geçtiğimiz günlerde art bu durum başta işsizliğin zulmü altında süre gelen zihinsel Tarda yaşanan şiddet olaylarıyla yükselmesine yol açmakla ve bedensel sömürü, dininden ve sarsıldı. Vahşice işlenen birlikte önü alınması zorlaşan milliyetinden habersiz kitleleri cinayetler, çoğu zaman sudan birçok problemin de kapısını yaşam umudundan yoksun bir sebeplerle yaşanan kavgalar, açmıştır. çürümeye terk etmişti. ardı arkası kesilmeyen hırsızlık İşte tam da böyle bir tabloda “Siz Türk değil misiniz?” ve gasp olayları insanların can gündeme getirilen, bazı denildiğinde, “Estağfurullah” güvenliklerine dair endişelerinin hükümlülerin tahliye edilmesine diyenlere, hangi dinden oldukları artmasına ve gözlerin bir kez daha dair yasa ise adeta bütün bu sorulduğunda, mezhep ve hukuk sisteminin eksikliklerine kaosun üzerine tuz biber eken tarikatların adlarını sıralayanlara çevrilmesine sebep oldu. Artan bir gelişme olarak Meclis’ten çokça rastlanan bu toplumdan şiddetin sosyolojik boyutu ise her geçirilmiştir. Aynı zamanda bir ulus yaratmak ve Kurtuluş 80’ini ödemiş, isyanlara ve 1929 Bu modelin ikinci taşıyıcı kolonu zamanki gibi yine göz ardı edildi. bu karar, geçmişten hiç ders Savaşı’nı zaferle sonuçlandırmak Dünya Ekonomik Krizine karşın ise ulus devlettir. Üniter yapının Her şeyden önce, yaşanan alınmadığının da göstergesidir. hiç de kolay olmamıştı. Aydınlanma Devriminde önemli emperyalist güçlerce tehdit altında olayların temellerini son dönemde Yeni bir devlet kuruluyordu. aşamalar kaydetmiştir. bulunduğu ve bölücü hareketlerin gelişen ekonomik zorlukların Hesapsız karar Kurtuluşu kadar kuruluşu da Ulus olmanın bilinci ve bilimsel siyaseten destek gördüğü yanı sıra toplumumuzun mevcut Hatırlanacağı üzere, olağanüstü bir vizyonla yol düşüncenin yarattığı çağdaşlaşma dönemlerden geçilmektedir. iktisadi yapısında aramak kamuoyunda “Rahşan affı” alıyordu. Mustafa Kemal Atatürk hedefinin gücü ile bağımsızlık Demokrasiyi bölgesel özerklik ve gerekmektedir. Cumhuriyet olarak bilinen ve 2000 yılının bir “Türkiye modeli” inşa ediyordu. mücadelesini sürdüren federatif yapıya geçişin bir aracı tarihinin en zorlu ve en uzun son ayında Meclis’te kabul Yeni Türk Devletinin adı Türkiye’nin uygarlaşma çizgisine haline getirmek isteyenlere karşı süren ekonomik krizini edilen yasayla o dönem mevcut konulmuştu; Türkiye Cumhuriyeti. durmak da CHP’nin öncelikli yönelik tehditler ise devam yaşamakta olan halkın, geçim mahkûmların neredeyse yarısına 1924 Anayasasının 2. Maddesinde görevi olmalıdır. etmiştir. sıkıntısı ve yaşam şartlarının yakını cezaevlerinden tahliye ise temel nitelikleri tanımlanmıştı: Türkiye Modelinin kurucusu Cumhuriyete yönelik saldırıların gittikçe kötüleşmesi gibi edilmiş; hesapsız alınan bu Türkiye Devleti, Cumhuriyetçi, olan devrimin partisinden özellikle kuruluş doktrininin sebeplerle günden güne daha da karar, hemen ardından gelen Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve beklenen, ambleminde taşıdığı 6 taşıyıcı kolonları olan laiklik gerildiği ve bu gerginliğin zaman ekonomik krizin de etkisiyle, Inkılapçıdır. Ok’un önemini çok iyi anlaması, ve ulus devlete yönelik olması, zaman sonu kötü biten olaylara boşalan cezaevlerinin kısa süre Tam bağımsızlık çatısı altında tüm gücüyle sahiplenmesi ve kuşkusuz rastlantısal değildir. yol açtığı ortadadır. Yaş, cinsiyet içerisinde yeniden dolmasını inşa edilen ulus devletin kuruluş doktrini ile özdeşleşen Kemalizm’den kurtulmayı veya statü fark etmeksizin önleyememişti. karakterini belirleyen bu temel parti kimliğine onurla sahip öğütleyen “maskeli demokrasi toplumsal yaşamın her noktasında Bugün içinde bulunduğumuz özellikler, bütüncül bir anlayışın çıkmasıdır. hareketinin” iç ve dış temsilcileri rahatlıkla gözlenebilen bu gergin şartlar ne yazık ki 22 yıl eseri olarak “Türkiye modelini” Değişim tartışmaları altında bu konudaki işbirliğini tavırların artık olağan hale geldiği öncesinden pek farklı değildir. tanımlarlar. Devrimler, bu model örselenen CHP için çıkış yolu sürdürmektedirler. vahim bir gerçektir. Hatta birçok yönden daha doğrultusunda gerçekleştirilmiş, bellidir. Şiddetin daha köklü bir sebebi kötü durumdadır. Böyle bir Laiklik ve ulus devlet Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığı CHP, ilkelerini “yeniden olarak karşımıza çıkan iktisadi tablo içerisinde sorunu çeşitli Laikliği demokrasinin alternatifi ve bağımsızlığı bu ilkelere yorumlayarak” partinin tarihsel yapımıza bakıldığında ise bu boyutlarıyla ele almadan, üstüne olarak sunarak dar bir laiklik dayandırılmıştır. CHP’nin ‘6 Ok’u kimliğinden uzaklaşmasına katkı noktadaki karmaşık ve içinden üstlük daha da büyütecek da bu modelden ilham alınarak yorumuna sığınmak bu kesimce yapmayı vaat edenlerle değil, çıkılamaz durum ne yazık ki kararlara imza atmak ciddi belirlenmiştir. yapılan algı operasyonunun bir tarihsel başarısı kanıtlanmış olan net biçimde karşımızdadır. derecede yanlış ve tehlikelidir. CHP, kuruluş doktrinine dayalı parçasıdır. Oysa demokrasinin Türkiye modeline sahip çıkarak Nüfusunun belli bir bölümü kayıt Öncelikle yapılması gereken, Türkiye modeline bağlı kalarak en büyük güvencesi olan tarihsel görev ve sorumluluğunu dışı çalışan, bunların içinde de popülizmi bir kenara bırakarak Cumhuriyetin ilk on yılında laikliğin zayıflatıldığı bir ve Türk siyasetindeki önemli belirgin derecede yasadışı işlerle halkın gittikçe artan öfkesinin mucizevi bir kalkınmaya imza toplumda demokrasinin nefes rolünü içselleştirmiş bir genel geçimini sürdüren bir kitleye sebeplerini araştırıp ortaya atmış; eğitim, bilim, kültür, bile alamayacağı bellidir. Bu başkanla yol almak zorundadır. sahip olan toplumumuzda bu koymak ve mevcut ekonomik bayındırlık, güvenlik alanlarında tartışmalarda laiklikten yana Uygar, özgür, demokratik ve tür şiddet olaylarının yaşanması yapının çarpıklıklarını göz büyük atılımlar gerçekleştirmiş; olmak görevi ise kuşkusuz CHP’ye aydınlık Türkiye’ye yeniden hiç de anormal değildir. Üstelik ardı etmeden köklü çözümler Osmanlı borçlarının yüzde düşmektedir. kavuşmanın yolu budur. kayıt dışı ekonominin payı, üretmeye çalışmak olmalıdır. Cumhuriyetin 100. yılını sahiplenmek MehMet ŞaKir ÖrS açıkça görüyoruz. Cumhuriyetimiz, ve ülkemizin tüm ilerici yurtsever Ülkemizin ilerici yurtsever güçleri, kuruluşundan itibaren çizilen çağdaş güçlerine düşmektedir. Bu kesimler, seçim sonrasında oluşan olumsuz ünlük yaşamda yurttaşın üstüne uygarlık yolunda duraksıyor ve öncelikle doğrudan ilişkili oldukları durumdan ancak böylesi bir çıkış Gçöken ekonomik ve sosyal sorunların geriye düşüyor. alanlarda olmak üzere, ikinci yüzyılla yolu açarak çıkabilirler. Bu bağlamda, ağırlığı, birçok önemli konuyu gölgeledi. Başta eğitimde olmak üzere birçok ilişkili projeler geliştirmeli, yol Cumhuriyetin 100’üncü yaşı önemli Uzunca bir süre gündemde önemli yer bir siyasal ve toplumsal kaldıraç alanda geride kalınıyor, laiklik haritaları oluşturmalıdır. tutan seçim süreci ve sonrasında yaşanan olabilir. Toplum bu amaçla tümüyle ilkesi örseleniyor. Uzun mücadeleler Buna koşut olarak, hayatın siyasal gelişmeler de gündemi adeta hareketlendirilebilir. Cumhuriyetin sonucu elde edilen Cumhuriyetin her alanıyla ilgili, Cumhuriyetin teslim aldı. 100’üncü yılı, toplumsal ve kitlesel kazanımları ve değerleri, birer ilk yüzyılını da içeren ve ikinci Böylece, 2023 yılının üçte ikilik bir seferberliğe dönüştürülebilir. birer yok oluyor. Cumhuriyetin yüzyılıyla ilgili yeni projelerin / bölümü geride kalırken; bu yılın Bu durum, ülkemizin ilerici ikinci yüzyılına girerken, ülkemizin hazırlıkların geliştirildiği çalışmalar Cumhuriyetin 100’üncü kuruluş yılı Cumhuriyet ve demokrasi güçleri, kotarılabilir. Yerel yönetimlerin yurtsever kesimlerinde yeni bir olduğu gerçeği neredeyse unutulmuş umut ve heyecan yaratacaktır. yaşanan yüzyılın ve özellikle girişimiyle, kentlerin 100 yıllık gibi görünüyor. Oysa bütün bu Ayrıca Cumhuriyetin 100’üncü de son çeyreğinin kapsamlı Cumhuriyet geçmişleri ortaya yaşanan ekonomik, sosyal ve siyasal yılında böylesi bir seferberliğin, bir değerlendirmesini yapmak çıkarılabilir. Bu çalışmalar müzelere, sorunların; Cumhuriyetin, 100’üncü Cumhuriyetin geçmişine ve başta zorundadır. Kısacası Cumhuriyete, anıtlara, belgeliklere, belgesellere yılının ve cumhuriyet değerlerinin kurucu önderi Mustafa Kemal değerlerine ve kazanımlarına, hep ve yayınlara dönüştürülebilir. gereğince sahiplenilmemesi ile Atatürk olmak üzere, kurucu birlikte sahip çıkılmalıdır. Cumhuriyetin tüm kurum ve kadrolarına / kuşaklarına karşı doğrudan bağı ve ilişkisi vardır. kuruluşlarının, özgün çalışmalar ve İkinci yüzyıl tezleri da bir vefa borcu ve saygı duruşu etkinlikler yapması sağlanabilir. Cumhuriyet değerleri Bu sahip çıkmanın bir başka önemli olacaktır. Cumhuriyetin 100’üncü Uzunca bir süredir ülkemiz Yeni bir bakış ve çıkış yönü, hem düşünsel alanda ve hem yılını gereğince sahiplenmek Cumhuriyet değerlerinden ve de uygulamada, Cumhuriyetin ikinci Ülke olarak, Cumhuriyetin ve kutlamak, ülkemizin tüm çağdaş demokrasiden uzaklaşmanın yüzyılına hazırlanılmasıdır. Bu görev ikinci yüzyılına hazırlanmanın ve ilerici yurtsever kesimlerinin sancılarını yaşıyor. İç ve dış ve sorumluluk, başta ana muhalefet geçişin yolu, böylesi bir bakıştan ve yurttaşlarının temel, güncel politikada bunun yansımalarını partisi CHP olmak üzere, muhalefete ve yaklaşımdan geçmektedir. görevidir. $GDODUé (JH  HU XQF 7 +¾QHU  'U 'R©'R R +  'U © ¾¾ (  HU XQF 7 QHU J H GG DODUé  \D\éSVDWPDN +D\DOLELUGHPRNUDVL\LER +D \D O L E L U GG HPRNUDV L\L E DD\ éS VDWPD N  FDU éQ?GD $ JHQ ] FL? H HW 8 8VWDJD] VWD J FL H HW D] ? ] J FDU éQ $ HQ  XQDQLVWDQ < HPL]OH 6R6RUXQXNLWDEé\OD¾ON R UXQXNL WW DEé \ < HPL]OH OD¾ON XX QDQLVWDQ  DYcDN HVLQGHNL. HW HWJD] XPKXUL\ & & XPKXU L\ HW J HVLQGHNL. HW D] D  RN ROPD\DQELU© GHPRNUDWLN L©LQ L© GHPR LQ NN ROPD\DQE UDWLN LL U N  G¸QHPLQGHNXUXOPXc WDW¾UN $$ DUDVéQGDDUDDUDVéQGD $ G¸QHPLQGH WDW¾UN NXUXOPXc ]GHPLU HQOHUHNDUcé? GL\ YDU HW FXPKXUL\ F XPKXUL\ HW W HQOHUHN GL\ YDU  DD U c é ? ]GHPLU \D\éPODGéYéEX  ¸cHVLQGHGL]LRODUDN N cH  VLQGHGL]LRODUDN \D \é PO D HQEX \ HGHOH ] RRODQGRVWDQHLOLcNLOHUL ODQGRVW DD QH L O L cN L OHU L HGHO ]  HH QEX ¸cHOHULQGHQ HQQHWN HP HPL]LQF ¾ON ¾ON   \D]éODU \D]éODU L ] L ¸ HQQHWN QF cH HWOLELU %L]LLOJLOHQGLUHQFXPKXUL\ %L]LL H H èQF èQF OO JLOHQGLUHQFXPK HWOLELU XUL\ HXOXVODUDUDVéKXNXND Y WDULKVHO VVRUXQX RUXQX  WD ULU HXOXVODUDU Y KVHO DD VéKXNXND QH HWL XPKXUL\ H& Y RU GL\ GHPRNUDVL G HPRNUDV L  GL \ H Y RU   X PKXUL \ QH HWL  WDULKLQL \éOOéN XQ XQ ELULRODQ%RGUXP ELULRODQ%RGUXP   \ éO O GGD\DQDQELUSHUVSHNWLIL©LQGHHOH D\DQDQ EEL USHUVSHNW L I L©L QG HH HOH HG¸Q¾c¾-Y ] ]DPDQL©LQGHNLJHOLcLPLQL DPDQ L© LQGHNL J HO Lc H Y LPLQL  RU ]X\ NDUcéNXUXODQWX]DNODUéER N DU c é N XUX OD D QWX]D NO DUé E XX R\ -LOHULV¾U¾OHQVDYODUéQKDQJLOHUL DDODUDN ODUDN LOH UU LV¾U¾OHQVDYODUéQ KK DQ JL OHU L -  RU HWOL\ ] P¾Q¾NDSVDPOéELU P¾Q¾NDSVDPOéELUcHNLOGH¸ c HNLOGH \DQVéWWéYéQé  RN YLGDKD© H QLQJHU©Q LQ J HU© Y \DQVéWWé  RN LGDKD© Y éQé  D©éNOéYDNDYXcWXUPD\D©DOécPécWéUD ©éNOé YD N DD YXcWXUPD\D©DOéc PP  écWéU Kitap okuduğunuzu biliyoruz. HOHPH èQF VD\ID [ [  VD  \ HOH èQF ID PP H *H]L  VD\ID ?  [   VD ? [ \I ] H*   D L D]éODU < 6L\DVL VD\ID [  [     VD\ID 6 L\DVL << D]éODU HY ¸]  U R] &X \H N¸ ©R R\ $