Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 19 AĞUSTOS 2023 CUMARTESİ 2 olaylar ve görüşler y Fi atlarda istikrar kime yarar? Prof. Dr. Bora SüS mülkiyet hakları, karar alma kuru ve finansal varlıkların (hisse kaynaklar katma değer yaratmayan olmadan elde edilen yabancı maliyetleri, işgücü maliyetleri ve senedi, tahvil vs.) cari ve gelecekteki verimsiz sektörlere kanalize olmakta varlıkların siyasi aktörlerin faydalarını Muğla Sıtkı koçMan ÜniverSiteSi, maksimize edecek şekilde dağıtımı ekonomik belirsizlikler gibi- azaltıcı fiyatlarının öngörülebilir olmasını ve toplumsal refah azalmaktadır. iktiSat BölÜMÜ sağlanmakta, bu da krediye dayalı bir işlev üstlenmiştir. Bu açıdan fiyat sağlamaktır. Böylece fiyat istikrarı Bozulan gelir dağılımı ünümüz kapitalist istikrarında asıl amaç emek kesiminin finansal sermayenin gelecekte ekonomik büyüme sistemi ortaya ekonomilerinde kamu ekonomisi Uluslararası ekonomide rekabet koymaktadır. Böyle bir ekonomik reel gelirini korumak değil, daha elde edeceği gelirin garanti altına sistemin sonu yoktur. Bu ekonomi Gpara ve finans politikalarına ziyade sermaye sınıfının uzun vadeli almasını sağlayacaktır. Fiyat istikrarı artmakta, rekabet süreci ülkeler için politikası sistematik ekonomik krizleri odaklanırken ekonomik büyüme ve sağlanarak elde edilen uluslararası fiyatlar üzerinde değil verimlilik karar alma sürecindeki maliyetleri de beraberinde getirmektedir. Bu üzerinden yapılmaktadır. Verimsiz endüstri politikalarını şekillendirecek en aza indirmektir. Fiyat istikrarı finansal sermaye kaynakları ile sistematik krizlerde monopolcü süreci üretim ve tüketim konuları piyasa toplumun genelinin refahını artıran bir ekonomik büyüme de garanti altına bir ekonomiye sahip ülkeler için hızlandırarak ekonomideki verimliliği ekonomisine bırakılmıştır. Küresel alınacaktır. Fiyat istikrarı ile ekonomik uluslararası piyasalara mal ve hizmet politika değil, belirli grupların sermaye ortadan kaldırmakta ve ortaya çıkan devlet anlayışına göre kamunun kazancını garanti altına almak için büyüme sağlanıyorsa bu büyüme ile satmak sadece maliyetin azaltılması ekonomik maliyetin toplumun büyük görevi piyasa mekanizmasının doğru yaratılan katma değerin toplumun ve satılan malın ucuzlatılması ile ortaya konulmuş bir politika olarak bir kesimi tarafından üstlenilmesi refahını artırması gerekmez mi? olacaktır. Bu da ücretlerin reel olarak çalışması -bir başka şekilde ifade karşımıza çıkmaktadır. anlamına gelmekte, dolayısıyla gelir Uluslararası finansal sermayenin o edilir ise uzun vadeli karar almalarını azaltılması ve mal ve hizmetin dolar Toplumsal refah dağılımı hızla bozulmaktadır. Bunun sağlamak- için para ve finans ülkeden elde edeceği gelir, toplumun bazında ucuzlatılması anlamına sonucunda şu soru akla gelmekte, büyük kesiminin sadece bugünkü değil piyasalarının istikrarını sağlamaktır. Fiyat istikrarı ile anlaşılması gelerek ekonomide yaratılan fiyat istikrarı toplumun refahı için aynı zamanda gelecekte ödeyeceği bir Dolayısıyla kamu ekonomisi, gereken sadece mal ve hizmetler kaynakların dağılımının bozulmasına mi yoksa belirli gruplar için mi fiyatlarının öngörülebilir olması değil, maliyet olarak karşımıza çıkmaktadır. yol açmaktadır. sermaye sınıfının ihtiyacı olan uygulanmaktadır? Uluslararası sermaye ile elde edilen piyasaları düzenleyici ve maliyetleri- aynı zamanda ekonomideki döviz Fiyat istikrarı ile birlikte üretim Laiklik güvencesi \DGD \D]GéYé WDW¾UN?¾QEL]]DW $ D )HULGXQ $OWéQND\QDN ++LNPHW $ LNPHW OW HQ \DcDUN HQGLVL HN Y DQODWWéYéD Q H?QHU Y $VODQNDUD  6DGéN 0 $QGD©$  0 QGD© 6 Cezmi Doğaner  RSOXRODUDN W  \D\éPODQDQKDWéUDODU\D \ DYFéJLELDODQéQGDX]PDQ << D Y FéJLEL avrupa SoSyal DeMokrat eyleM   %XKDWéUDODU  RU \D\éPODQé\  ] H N LONLO N H Y \N¾ ¸ GHQHPH  \D]DUODUéQcLLU\D]DUODUéQ platForMu Başkanı H Y \DUDWéFéVé QLQ ? 0LOOL0¾FDGHOH0L  \éOOéN URPDQGDNLDWéOéPéQU RPDQGDN ürkiye’de bazı çevreler son YULP-D\GéQODQPDGH RPXWDQé %DcN% D <éOéQGD  ? \N¾V¾Q¾DQODWWéYé ¸¸ \N¾V¾Q¾ yıllarda laikliğe eleştirinin HPDO OHOHULQLQ¸QGHUL0XVWDID. U HGHEL\DWD  D]éQé? < HW?LQ XPKXUL\ && XPKXUL\ H T dozunu artırdılar. Laikliği  RN L©LQ© ]¾PVHPHN WDW¾UN?¾¸ $ D -LOJLGX\DQW¾PRNXUODUéQNLWDSOéL OJ L GX\DQ “din düşmanlığı” gibi göstermeye HW XPKXUL\ &  ¸QHPOLEHOJHOHUGLU¸ Q  DOPDQDN HQ YYéQGDEXOXQPDVéJHUHN éQGDEX OX başladılar.  HW?LQ XPKXUL\ & .LWDSODUé.L W  HOLYLQGHELUEDcYXUXND\QDYéGéU QLWQ HOLYLQG LW H Laiklik, devletin dine WDW¾UN?¾QDQéODUéQé $  <éOéQGD<é O karışmaması, dininde devlet ELUE¾W¾QKDOLQGH RODUDN HNHNVLNVL] işlerine karışmamasıdır. Bunun -HVL\OHRNX\XFX © ¾UN 7  HJ¾Q¾P¾] YY H anlamı: Dini her türlü yozlaşmadan ? \DVXQPDNWDQRQXUGX\PDNWDGéU\D uzak tutmaktır. Din, siyaset ve 113,5x233 13,5x13,5x20,520,5 èQFHOHPHè Q F devlet işleri birbirine karıştırılırsa èèQFHOHPH Q FH OH PH 3359 sayfa5 296296 sayfa sayfa işin içine siyasal çıkar hesapları girer, iktidar hesapları girer. Böylece din, siyaset ve çıkar hesaplarına alet edilmiş olur ve yozlaşır. Anadolu’da İslamın iki kolu vardı; $GDODUé (JH  HU XQF 7 +¾QHU  'U 'R'R© © (  HU XQF 7 +¾QHU  'U JH G   %HUNWD\ D]DU'HQL] < FL H HW *D]*D %HUNWD\ 'HQL] bunlardan birincisi Orta Asya’dan HPL]OHHPL]OH 6RUXQXNLWDEé\OD¾ON6RUXQXNLWDEé\OD¾ON ? XV\D ?5 \OD   ?8?8NUD\QDOéODUNLPGLU"? NU ? XV\D ?5 \OD   PGLU"?  başlayıp Anadolu’ya uzanan Ahmet  WDW¾UN $ XQDQLVWDQDUDVéQGD < QD QL VW DQ D UD Vé QG D DW  ¾UN   RU"? 8N8NUD\QDQHGHQ©DWécé\ UD   RU"? ©DWécé\ Yesevi kolu, ikincisi İmam Gazali '¸QHPLQGHNXUXOPXcRODQ'¸QHPLQGHNXUXOP Xc ROD Q QéQLOLcNLOHUL ? H ? ¾U¾UNL\ \OH8NUD\QD ?7?7 QéQLOLcNLOHUL ? D\QD kolu. İmam Gazali’nin katı, ödünsüz HQEX \ HGHOHHGHO ]] GRVWDQHLOLcNLOHULGRVWDQHLOLcNLOHUL HQE HLOLcNLOHULQL\LcHNLOGH Y QDVéOQDVé QL\LcHNLOGH İslam yorumuna karşın, Hoca HXOXVODUDUDHXOXVODUDUDVé YY WDULKVHOWDULKVHO VRUXQXVRUXQX JLEL KDQJLcDU WODUDEDYOé"? YDPé GHGH YD JLE U WODUDEDYOé"? L Ahmet Yesevi kolu daha hoşgörülü, KXNXNDGD\DQDQELUSHUVSHNWKXNXNDGD\DQDQELUSHUVSHNWLI   RU HUL\ Y \DQéWODU VRUXODUDNDSVDPOéVR UX   RU HUL\ Y \DQéWODU Oé daha insancıl, saygı, sevgi temeline LOHULV¾U¾OHQLOHULV¾U¾OHQ L©LQGHHOHDODUDNL©LQGHHOHDODUDN H HQ¾ON \ J¾J¾QGHPGHQG¾cPH QG H HQ¾ON \ PH dayanan bir din anlayışını örnekler. YLGDKD H VDYODUéQKDQJLOHULQLQJHU©VDYODUéQKDQ JL OHULQLQ JH U© L ? 8NUD\QD8N-\éWDULKVHOELUSHUVSHNWLI UD VHOELUSHUVSHNW LI - Ortadoğu’daki bazı Müslüman -\DQVéWWéYéQéD©éNOéYDNDYXcWXU  RN © \D QVéWWé Yé QéD ©é NO éY DNDYX RNXUXQDGDKD ¾UN 7  HQHOHDODUDNHQ WW H RNXUXQDGDKD UN toplumlarında İslam, Allah  PD\D©DOécPécWéUPD \D © DO éc Pé cW é  RU \DNé\DNéQGDQWDQéWé\ R korkusuna dayandırıldı. Allah korkusu da despotik rejimlere yol açar. Türkiye İslamlığı, Arap milliyetçiliğinin ve kültür 13,5x20,513,5x20,5 1313,5x20,5 ,5 hegemonyasının örtüsü gibi èQFHOHPHèQ FHOHPH èQFHOHPHèQ FH O kullanan bazı ulema ve tarikatların 115 sayf115 sayfaa 445 445 sayfa etkisi altıda. İnanç sömürüsü “İslamiyet kadar, kendi mensup ve yöneticileri tarafından tahrip ]DQ R / WDW¾WDW¾UN $$ HPDOHPDO 0XVWDID.0XVWDID. UN  ]D R / QQ edilen ve soysuzlaştırılmak istenen GençGenç nesiller nesiller vve ke kononuyu derinle-uyu de ]OHUOH HULQL1XWXN?WDEXV¸ ]DI]DI H ULQL1 XWX N? W DE X  V¸V ] OH U O H bir din yoktur. Ulema sınıfı, mesine incmesine incelemekelemek ist isteeyyenler için enl YDUOéYéQéW¾P QLQQLQ ?? HH ¾UNL\¾UNL\ 77   WDQéPODUWDQéPODU YY DUOé Y éQé W¾P yüzyıllar boyu din hükümlerini, HOLYL HPHOELUEDcYXUXND\QDYéHPHOELUEDcYXUXND\QDYéQLW WW ]DQ%DUéc R G¾Q\D\DRQD\ODWWéUDQ/G ¾Q\D\DRQD\ODWWéUD QQ ]DQ R / %%DUéc siyasi iktidarların ve kendi H'HP-H'HPRNUD YY HWHW XPKXUL\XPKXUL\ WDcé\DQ&WDcé\DQ& XOXVDO J¾UO¾Y¾Q ] $QWODcPDVé¸$ ] QWODcPDVé¸ J¾ UO ¾Y Y XOXV ¾Q DOD  çıkarlarının doğrultusunda \¾]¾QF¾\¾] HWLPL]LQHWLPL]LQ XPKXUL\XPKXUL\ && VL?VL? \L\L  HEDYéPVé]OéYéQD©éN Y JHPHQOLYLQ H HPHQOL YL HE Y Q DY é PP Vé]Oé Y é  QQD©éN kullanmışlardır. Din, asıl \DcéQéNXWODGéYéEXJ¾QOHUGH\D cé QéNXWODGé Yé E XJ ¾QOHUG HSKHGH &  HQHWGX\XUXVXGXU YY HQHWGX \   XUXVXGXU && HSKHGH amacından uzaklaştırılmış; korku  ]¾PVHPLc]¾P GHPRNUDVLN¾OW¾U¾Q¾¸GHPRNUDVLN¾OW¾U¾Q¾¸ -H HUP¾]DN ]DI V¾QJ¾\OHND]DQéODQV ¾Q J ¾\OHND]DQéODQ ]] HUP¾ DI H ]]DN - ve manevi baskı rejimi halinde HVLQLEHQLPVH-HVLQLEHQ HOVHIHOVHI \GéQODQPDI\GéQODQPDI $$  UHPDVDVéQGDND\EHGLOPHPLcU HPDVDVéQGDND\EH GG LOPHPL c çeşitli çıkarlara alet edilmiştir.” RUX] PLcRNXUODUéPODEXOXcWXUX\PLcRNXUODUéPODEXOXcWXUX\  Q¾QP¾Q¾QP¾WKLcGLSORPDWLN èVPHWèQ¸Q¾?èVPHWèQ¸Q¾? WW KL c GLSO  RRPDWLN Dışarıdan ve içeriden aldıkları her  ¾UN 7 RSUDNODUé YLEXW HQHHQH HWHW \\ YL RSUDNOD EXW ¾U 7 Ué türlü destekle laik düzeni yıkmak  \DSPécWéU YDWDQ XXOXVXQD \DSPé YDWDQ OXVXQD c  WéU ve yerine dine dayalı bir diktatörlük kurmak isteyen ve halkımızın dinsel inançlarını sömürenler 13,5x23 13,5x23 saldırılarını artırmışlardır. 1616x24x24 èQèQFHOHPH FHOH P H Dinciler, Cumhuriyet değerlerine èQFHOHPHèQFHOHPH 13136 sayfa6 sayfa ahlak, vicdan ve din dışı 20208 sa8 sayfayfa saldırılarını sürdürmüşlerdir. Laik anlayış da Allah’la insan arasına, kişi ya da kurum olarak aracı girmez. ©DNXOODQéODQELU DUDVéQGDVéNDUDVéQGDVéN ?+DON?+DON ©D NXOODQé OODQELU Toplumları insan hakları ve H HW? XPKXUL\XPKXUL\ RUOXN?WDQ&RUOXN?WDQ& èPSDUDWèPSDUDW DGHULQ¸Q¾QH ?.   YDUGéU WDWDELU EL U YD UG éU ?. DG HU LQ ¸ Q¾ QH  demokrasiden yoksun, geri HOKHP KHPQLF YLWLP PLUDVNDODQHPLUDVNDODQ KHPQL LWLP  HN %XLQDQFéQELUW ? ] ©LOPH JHJH %XLQDQFé ? ] ©LOPH QQ H ELUW N  kalmışlığa, mahkûm edenler olsa ¸QGHQSHULcDQGXUXP-\ HOHO GHQLWGHQLW \ ¸QGHQ SH UL cD QGX  ?GHQL]DOWéFéOéN RGD  YDUGéU LLVWLVQDVé YDUGéU VWLVQDVé  RGD ?GHQL]D OW  WéFéOéN olsa o dinlerin uygulayıcıları, YLWLPLQKHUYLWLPLQ YUDOéQDQHYUDOéQDQH 'H'H GD\GéGD\Gé  YL?GLU PPHVOH HVO L?GL devletleri yönetenler ve  RN NDGHPHVLQGHRNXOODcPDRUDQé©NDGHPHVLQGHRNXOODcPDRU '¾Q\DGDGHQL]DOWéFéODUNDGDU'¾ Q\ DGDGHQL]DOWéFé ODUNDG DU U  politikacılardır. HPHOXQVXUX (YLWLPLQW G¾G¾c¾NW¾ c¾ ( NW¾ YL HPHOXQ WLPLQW  ELOJLVL NDGHULQHNDUcéJHOHQN DGHULQHNDUcé J HOH QQ ELO  J LV L  Din Allah ile kul arasındaki  D]Gé RN RODQ¸RODQ¸YUHWPHQLQVD\éVé© YU HWPHQLQVD \é Vé © RN HJ¾F¾Q¾QVRQQRNWDVé-Y YL HQH HW \ HQH W YL  J¾ F¾Q¾ QQ VRQ QR RNWDVé - manevi bir bağdır. Devlet düzeni DQODPGDDQO HNHN RYXJHU©RYXJHU© RQODUéQGD©RQODUéQGD© QQDNDGDURQXQODP¾FDGHOHHGHQ DNDGDURQXQODP¾ FDGHOH HGHQH ise hukuksal bir tüzel kişiliktir. Bu ©LOPLc HWLcLSVHHWLcLSVH \\  ¸YUHWPHQRODUDN¸YUHWPHQRODUDN  RNWXU \ RSOXP EEDcNDELUW D c RSOXP NDELUW \ R  NWXU nedenle din kişiye özeldir, devletin 2NXOODUéQ¯]LNVHOR2NXOODUéQ¯]LNVHORODQDNOD-YLOGLYLOGL GHGH 'HQL]DOWéFéODUKDYD'HQL]DOWéFéODUKDYDND©éUDQODU NN D ©é UDQO DUD dini olmaz. Laiklik, dünyamızın (YLWLPHD\UéODQ ¸W¾\G¾ N RN © RN Ué©Ué © RN © ¸W N RN ¾\  G¾ (Y LWLPH DD©éOGéYéDQGDQLWLEDUHQNDGHUL ©éOGé Y éDQGDQLWLED UU HQNDGH UL  çağdaş yaşam koşullarını kapsayan, (YLWLPGH(YLW HUVL]GLHUVL]GL HWHW \\  RNRN ©© ¸GHQHN¸GHQHN  ?  NDUcéODUéQDDOéUODUN D Uc  éODUéQDDOéUODU ?  insan akıl ve mantığının ürünü olan -\ H YLLNLOHPLV¾UPHNW H GLQVHOG¾QGLQVHOG¾Q\ YLLNLOHPLV¾UP kurallar bütünüdür. Bu kurallar GLGL  dinle doğrudan ilgili olmadığı gibi 13,5x20,5 13,5x20,5 èQèQFHOHPH FHOH P H 16x24 16x24 asla dine karşı da değildir. Tam 45456 sayfa6 sayfa èQFHOHPHèQFHOHPH tersine, laiklik, bir yönü ile din 349 sayfa349 sayfa ve vicdan özgürlüğünün yanı sıra onun yadsınamaz güvencesidir. Amaç; barışçı, eşitlikçi kendi içinde ve demokrasi üzerinde uzlaşabilmiş adaletli bir toplum oluşturmak olmalıdır. \H YH \H U HY HY  N  HJ U U N ©R HY H\ $W <X  ]H $ $W $W lü