Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
17 AĞUSTOS 2023 PERŞEMBE
2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER
Körlük
Yanlış veriden doğru
PROF. DR. OKAN TOYGAR
GÖZ HASTALIKLARI UZMANI
osé Saramago “Körlük” isimli
Jromanında, normal hayatta kör
olup göremediklerimizi “beyaz
sonuç beklenemez
körlük” salgını ile anlatır. Körleşen
insanlar toplumsal karmaşaya
neden olurlar romanda.
OSMAN GÖLCÜK tahminleriniz yanlış, bu durumda
28 Mayıs gecesinden beri
sanayici, ithalatçı, ihracatçı nasıl
BILIŞIMCI
yaşadıklarımızın romanı yazılsa
plan yapsın? Yabancı yatırımcı
bu herhalde Körlük romanıyla
hangi cesaretle Türkiye’ye yatırım
emmuz ayı enflasyon
birebir aynı olurdu. Gazeteci, bilim
yapsın?
Trakamları açıklanmadan
insanı ve siyasilerden başlayan ve
Bu kadar yanlış verilerle
önce Maliye Bakanı Mehmet
tıpkı romandaki gibi hızla topluma
ülke ekonomisindeki soruna
Şimşek’in TÜİK başkanına
yayılan körlük hali...
doğru teşhisin konulması ve
arayıp doğru enflasyon rakamları
Ülkede sanki adil ve demokratik
gerekli önlemlerin alınmasının
açıklayın, sizin açıkladığınız
bir seçim yapılmış ve bu seçim
imkânı yok. Bakanlık bile önünü
enflasyon rakamlarıyla program
sonrasında da ezici bir yenilgi
göremiyor, ülke el yordamı ve
yapamıyorum dediği iddia ediliyor.
alınmış havası hâkim. Yapılan
günlük tedbirlerle yönetiliyor.
Türkiye’de enflasyon, işsizlik
bazı eleştirilerde haklılık payı olsa
Yapılacak planların tek adamın
vb istatistik verileri konusunda
da yenilgiden sadece CHP genel
sözüyle değişip uygulandığı
ölçümleri yapan, hesaplayıp
başkanının sorumlu tutulması
Türkiye’de ekonomik krizden
açıklayan resmi kurum Türkiye
toplumsal körlüğün en somut kanıtı.
çıkmak için zam yapmaktan,
İstatistik Kurumu (TÜİK) ama
yeni vergi koymaktan başka yol
artık işsiz kabul etmeden hayali Merkez Bankası başkanını... Asıl
enflasyon konusunda çalışma
Görülmeyenler
kalmıyor.
rakamlar açıklıyorlar. değişmesi gerekense yerinde
yapan iki kurum; İstanbul Ticaret
Demokratik hukuk devletinde
Enflasyon, işsizlik ve diğer duruyor.
Odası (İTO) ve tarafsız olduğunu
“sandıklara ve oylara sahip çıkma”
Doğrudan müdahale
istatistik rakamlarını açıklama
inandığımız Enflasyon Araştırma
gibi bir kavramın akla dahi
Yarını görememek Eskiden Devlet Planlama
konusunda inandırıcılıklarını
Grubu (ENAG) da var.
gelemeyeceği, cumhurbaşkanının,
Teşkilatı vardı, doğru verileri
Merkez Bankası faiz oranlarını
yitirdiler. Açıkladıkları enflasyon
TÜİK’in açıkladığı enflasyon
seçim sonuçlarını doğrudan
toplar, planları hazırlar bakanlık,
hesaplayacak, döviz kuruna
oranına göre zam yaptıkları emekli
rakamlarıyla ENAG ve İTO’nun
etkileyecek şekilde hemen her
siyasi iktidar planları kendi
müdahale edecek ama veri olarak
ve maaşlı çalışanları mağdur
açıkladığı rakamlar arasında
gün yalan söylediği, asıl AKP
programların göre değiştirirdi.
kullanacağı enflasyon oranı
ettikleri gibi ülkeye de büyük zarar
uçurumlar var. TÜİK enflasyonu
2009’dan bu yana terör örgütü
Şimdi siyaset artık doğrudan
gerçek değil! Maliye bakanı bütçe
veriyorlar. Örneğin hasta olup
yüzde 30-40 oranlarında açıklarken
PKK ile iletişim halindeyken
verilere müdahale ediyor.
yapacak, zam yapacak, devlet
gittiğiniz hastanede doktor sizden
ENAG yüzde 150, İTO yüzde 120
montaj video ve sahte broşürlerle
Esasında tek adamın planlamaya
yatırım yapacak ama enflasyon
tahlil istese ve laboratuvardaki
gibi oranlar açıklayabiliyor.
“PKK, Millet İttifakı’nı destekliyor”
ihtiyacı da yok.
rakamından işsizlik oranına tüm
görevli tahlil sonuçlarını kafasına
imajı verilerek seçmenin
Faiz sebep, enflasyon sonuç
Hayali rakamlar veriler hatalı! Burada nasıl bir plan
göre doldurup gönderse, o doktor
kandırıldığı, daha da kötüsü, AKP’li
saçmalığının bile uygulandığı
yapılabilir?
İşsizlik rakamlarını açıklarken
size doğru teşhis koyup doğru
cumhurbaşkanının bu sahtekârlığı
ülkede başka daha ne yanlış
Enflasyon rakamınız yanlış,
de TÜİK en düşük rakamları
tedavi uygulayabilir mi? Yanlış
itiraf etmesi ve en önemlisi,
yapılabilir ki? Hani derler ya “Bir
faiz oranlarınız yanlış, Merkez
açıklıyorlar. İşsizlik oranlarını
tedaviyle hasta yaşamını bile
medya AKP baskısı altında olduğu
deli kuyuya taş atmış, kırk akıllı
Bankası rezervleriniz hayali,
küçültmek için son 3 ayda
yitirebilir. Biz henüz ölmedik,
için seçmenin büyük kısmının
çıkaramamış” şimdi çıkış yolları
işsizlik oranı yanlış, döviz kurunuz
İŞKUR’a başvuranları gösterip,
tam yatağa düşüyoruz ya maliye
gerçekleri bilmeden sandığa gittiği
arıyoruz.
yanlış, yıl sonu döviz ve enflasyon
iş bulmaktan ümidini kesenleri
bakanını değiştiriyorlar ya da
görülmüyor.
Hiç kimse kutuplaştırıcı
söylemlerle kendi seçmeninde oy
kaybına neden olan İYİ Parti’yi,
CHP’nin 15 milletvekilini kendi
partisine vermesi 2018’de “tarihi
demokratik tavır” iken 2023’de “en
büyük pişmanlığı” olan ve kritik
Laiklik, liberaller ve
bir zamanda masadan kalkıp tekrar
oturan Akşener’i ve Kılıçdaroğlu’na
desteğini açıkladıktan sadece bir
gün sonra, kendisinin milletvekili
olması karşılığında Erdoğan’ı
destekleyeceğini duyuran DSP
İslamcıların çıkmazları
genel başkanını eleştirmiyor,
siyasi etik kavramının üzerinde
durulmuyordu.
DOĞAN ERGENÇ 4 12 Eylül 1980 darbesiyle
Siyasetimize; entrika,
birlikte bir taraftan neoliberal
SOSYOLOG
hukuksuzluk ve yozlaşma egemendi
politikalar hayata geçirilirken
ve önemli olan insan ve ahlak değil;
umhuriyetin yüzüncü diğer taraftan dinci gericiliğin
sadece ve sadece seçim kazanmak,
yılındayız. Bu yıl, önü açılmıştır. Zorunlu din
mevki, makam ve para sahibi
CCumhuriyet hakkında epey dersleri bu dönemin ürünüdür.
olmaktı.
şey yazıldı, çizildi. Hiç kuşkusuz, Bu dönemde, Kemalizm resmi
daha da yazılacak, yüz yılın ideoloji olmaktan çıkmış, “Türk
Örgütlenmek
muhasebesi yapılacaktır. Bu İslam sentezi” bir bakıma resmi
Toplum faşizme ve siyasetteki
yazıda ise çok kısa olarak, 1923 ideoloji olmuştur.
yozlaşmaya alışmıştı. Dürüst ve
Cumhuriyetinin neden “siyasal 4 Aydınlanma, modernleşme
ilkeli siyasetçileri değil, faşizmin
İslamcı” bir tehditle karşı karşıya ve evrensellik eleştirilerinin öne
ortaya çıkardığı koşullardan
kaldığı tartışılacaktır. çıktığı bir dünya, İslamcı çevreleri
kişisel yarar sağlamaya çalışan
Bir dönem AKP’ye demokrasi gayet memnun etmiştir.
ikiyüzlü, içten pazarlıklı ve popülist
adına, insan hakları adına destek 4 Soğuk Savaş döneminde
siyasetçileri destekleyebiliyordu.
veren liberal çevreler de artık sola karşı radikal İslamcıları
İşte bu; bir seçimi kaybetmekten
siyasal İslamın Türkiye için bir destekleyen emperyalist
çok daha vahimdi.
tehdit olduğunu kabul ediyor. merkezler, tehdit olarak gördükleri
Faşizme alışmak ve “insanın
Bilindiği gibi, bu çevreler geçmişte, radikal islama karşı, “ılımlı İslamı”
ve tam da bu nedenle dindar halk, gördükleri İslamcı hareketleri
bozulması”...
laikliğin tehlikede olduğunu desteklemişlerdir. Hatta Türkiye
siyasal İslamcı bir partiye destek desteklemişlerdir. Bu dönemde
Peki, sorunlar yumağını nasıl
söyleyenlere inanmıyor, ısrarla bu “ılımlı İslam” politikasının
vermektedir.” imam hatip okullarının sayısı
çözeceğiz?
Türkiye’nin demokratikleştiğini laboratuvarı olmuştur.
artmış, tarikatların ve cemaatlerin
Çözüm, aynı romanın
Uzaklaşılan kazanımlar
iddia ediyorlardı. Şimdi ise
önü açılmıştır. Türkiye’nin satırları arasında gizli belki de.
Yanılgının nedeni
laikliğin önemini anlamış gibiler. Neresinden bakılırsa bakılsın,
modernleşme sürecinde elde ettiği “Örgütlenmek bir bakıma görmeye
Türkiye’de siyasal İslamın
Ancak yine de içlerinden bazıları hatalı bir görüş bu. Aksine Türkiye
kazanımların zarar görmesinde bu başlamaktır” diyor Saramago.
güçlenmesinin önde gelen
ciddi bir hata yapıyor. Diyorlar “katı laiklik” uygulamaları
dönemde uygulanan politikaların Toplumun gerçekleri görebilmesi
sebeplerini yukarıda sıraladığımız
ki “Eğer bugün siyasal İslamcılar nedeniyle bugünlere gelmedi;
önemli bir payı vardır. ve faşizme karşı mücadelenin
üzere, konunun katı laiklikle bir
otoriter bir rejim inşa ettilerse, laiklikten, Cumhuriyetin
zafere dönüşebilmesi için emekten,
4 Emperyalist merkezler
ilgisi yoktur. Türkiye tarihini
bunun baş sorumlusu insanların kazanımlarından adım adım
eşitlikten ve demokrasiden yana
hem komünizme hem de
“devlet-toplum” ya da “merkez-
inanç özgürlüğünü yok sayan ‘katı uzaklaşıldığı için bugünlere geldi.
olan Atatürkçü yurtseverlerin
Ortadoğu’daki ulusalcı, kamucu
çevre” çatışması üzerinden okuyan
laiklik’ anlayışıdır.” Şimdi Türkiye’nin adım adım
örgütlenmesi zorunludur.
ve laik hareketlere karşı dinci
liberaller emperyalizm, sınıf
Evet, üç aşağı beş yukarı böyle laiklikten uzaklaşma öyküsünü
CHP’nin ve Türkiye’nin; sol,
gerici akımları desteklemişlerdir.
mücadelesi gibi konuları büyük
söyleniyor. Bu çevrelere göre birkaç maddeyle özetleyelim. sosyalist, Cumhuriyetçi ve
Türkiye’nin ve İslam ülkelerinin
ölçüde görmezden gelmektedir. Bu
“Cumhuriyet, dindarlara baskı 4 Özellikle Soğuk Savaş Aydınlanmacı birikimi bunu
siyasal İslamcı bir tehditle karşı
da onların sürekli hatalı tespitler
yapmış, insanların inançlarını döneminde sağ iktidarlar gerçekleştirecek güçtedir.
karşıya kalmasında bunun da ciddi
yapmalarına neden olmaktadır.
özgürce yaşamalarını engellemiştir komünizmin panzehiri olarak
bir payı vardır.
\DGD \D]GéYé WDW¾UN?¾QEL]]DW $ D
?8NUD\QDOé- %HUNWD\ D]DU'HQL] < FL H HW *D] * DD ] \ ? 8NU D\ QDO é - 0 $QGD© )HULGXQ $OWéQND\QDN + +LNPHW L $O NPHW W
\D\éPOD-HQ \DcDUN HQGLVL HN Y DQODWWéYéDQ Q O \ éPOD - DYFéJLEL < H?QHU Y $VODQNDUD 6 6DGéN DD $VOD GéN
? XV\D ?5 \OD8NUD\QDQHGHQ ODUNLPGLU"? OD UU N \ QDQHGHQ
] H N LON RSOXRODUDN W QDQKDWéUDODUQDQQD ]
QéQ ? H ? ¾UNL\ \OH8NUD\QD ?7 RU"? ©DWécé\ ©DWé©D \ QéQ ? QD GHQHPH \D]DUODUéQcLLU DODQéQGDXDO DODQéQGDX]PDQ D
0LOOL %XKDWéUDODU RU \D\D\éPODQé\ \ \éOOéN HURPDQGDNLDWéOéPéQ Y \N¾ ¸ HU Y N¾ R
HLOLcNLOHULQL\LcHNLOGH Y LOLcNLOHULQDVéO L OL cN \ L c HNLOGH
-RPXWD H%DcN Y \DUDWéFéVé QLQ ? 0¾FDGHOH0 ¾ PXWD -
JLEL KDQJLcDU WODUDEDYOé"? YDPé GH G D " JLEL ? <éOéQGD ? \N¾V¾Q¾DQODWWéYéb ¸ ¸ \N¾V¾Q¾
YULPOHULQLQ¸QGHUL D\GéQODQPDGH QéQ é D G HU L HGHEL\DWDLOJL D]éQé? < HW?LQ XPKXUL\ & & XPKXUL\ H
RU HUL\ Y \DQéWODU VRUXODUDNDSVDPOé VRU X H U L\ RU
]¾PVHPHN WDW¾UN?¾¸ $ HPDO 0XVWDID.0X H P H
? H8NUD\QD HQ¾ON \é \ J¾QGHPGHQG¾cPH J ¾Q 8NUD\QD ? \é G GX\DQW¾PRNXUODUéQNLWDSOéYéQGD X\DQW¾ P
HW XPKXUL\ & ¸QHPOLEHOJHOHUGLU RN LL©LQ© ©L Q K HW XUL\ HOLYLQGH QLW DOPDQDN HQ EXOXQPDV EXOXQPDVéJHUHN
¾UN 7 HQHOHDODUDN W WDULKVHOELUSHUVSHNWLI WDUL K H ¾UN 7 DODUDN
<éOéQGD HW?LQ XPKXUL\ & ..LWDSODUé LW D Q GD
RU \DNéQGDQWDQéWé\ RNXUXQDGDKD RN X W é ELUEDcYXU ELUEDcYXUXND\QDYéGéU
?7"32.8%8ó818=8#?/? y258=^
ELU RODUDN WDW¾UN?¾QDQéODUéQéHNVLNVL] $$ WD D N ELU
HVL\OH © ¾UN 7 HJ¾Q¾P¾] Y E¾W¾QKDOLQGHE ¾ W © HV L \OH
-RNX\XFX\DVXQPDNWDQRQXUGX\PDNWDR N X P DNWD -
? GGéU é
HOHPH èQF VD\ID [ HOHPH èQF VD\ID [ [
HOHPH èQF VD\ID [ O H PH
U?
U \R
N
HY
¸\
$W