Katalog

16 AĞUSTOS 2023 ÇARŞAMBA Haber 9 ADD, Ali Erbaş’ı Hatay’da işgal ve direniş istifaya davet etti GAzetemİzİN Başkanlığı’na osyal medyaya düşen Sancağı’nı kurdu. Ankara Türk münevverlerini düşman Cumhuriyet, atanmış bir videoda Diyanet’in Antlaşması’na uygun olarak bildiklerini” yazıyordu. SINAN MEYDAN Diyanet İşleri bir memur Skadrolu bir imamı şöyle 27 Ocak 1937’de Milletler Hatay’daki Türk okullarında Başkanı Ali olduğunun altı diyor: “Hatay’ın çoğunluğu Cemiyeti temsilcisi Sandler, az çok Türkçe eğitim-öğretim Erbaş’ın WhatsApp çizildi. ADD, Tarihten Arap’tı... Hatay, 1938’e hazırladığı “Sandler Raporu”nda yapılabildi. Atatürk’ün Türkiye’de grubunda “Laikçi Erbaş’ı istifaya kadar Fransız işgalindeydi... Hatay’ın “entite distincte” yani yaptığı devrimlerden bazıları Ali Erbaş Günümüze yobazların davet ederek Türkiye’de ezan yasağı “ayrı varlık” olmasını önerdi. Hatay’da uygulamaya koyuldu. Diyanet’e ve “Atatürk, anayasa 1932’de geldi. Fransızlar ezanı Milletler Cemiyeti Konseyi, Ancak Fransa, zaman içinde şahsıma saldırıları ve hukuk devletine Hatay’ın Müslüman köylerinde, Sandler Raporu doğrultusunda Hatay Türklerine çeşitli baskılar sürüyor” ifadelerini meydan okuyan bu camilerinde yasaklamadılar. bir anayasa taslağı hazırlattı. yapmaya başladı. kullandığını “Laiklere hadsiz, bir de sıkılmadan 1938’de Hatay Türkiye Bu taslak, 29 Mayıs 1937’de ‘yobaz’ dedi” manşetiyle eleştirenlere ‘laikçi yobaz’ topraklarına katıldığında ilk kabul edildi. Böylece Hatay Hatay’da Fransız baskısı önlerine gelen Türk köylerini de gündeme getirmişti. deme küstahlığında yapılan iş ezanın yasaklanması hukuki olarak “ayrı varlık” 9 Eylül 1936’da Fransa ile yaktılar. Halk dağlara kaçtığı için Atatürkçü Düşünce bulunup diğer gericilerden oldu. Yani Fransız kâfirinin statüsü kazandı. Anayasaya Suriye arasında imzalanan fazla kayıp verilmedi. Fransız yapmadığı zulmü bu göre Bağımsız Sancak (Hatay) Derneği (ADD) destek istemiş. Bu millet bir antlaşmaya göre Fransa, zulmünden en çok etkilenen topraklarda yaptılar!” Devleti kurulacaktı. Hatay Devleti haberimizin ardından bir devletini sokakta bulmadı Suriye’ye bağımsızlık veriyordu. yerlerden biri de Hassa’ydı. Evet! Vergilerimizle maaş bir cumhuriyet olacak ve 40 üyeli açıklama yaptı. Sosyal efendi” ifadelerini Ancak Fransa, İskenderun Fransız işgal kuvvetleriyle birlikte alan bir imam, cemaatin bir meclis tarafından yönetilecekti. medya hesabından kullandı. ADD, yetkili Sancağı’nı (Hatay’ı) da Hassa’ya gelen Ermeniler, gözünün içine bakarak yalan Milletler Cemiyeti kararına göre Suriye’ye bırakıyordu. Bunun yapılan açıklamada, makamları anayasanın Fransız koruması altında söylüyor. Hiç utanmadan, Hatay’da seçimler 28 Mart ve üzerine hemen harekete geçen Diyanet İşleri Başkanı gereği doğrultusunda buradaki Türklere şiddetli “Türkiye’de 1932’de ezanlar 15 Nisan 1938’de yapılacaktı. Türkiye, 9 Ekim 1936’da Erbaş’ın Atatürk’ün harket etmeye davet etti. baskılar yaptılar. (Mehmet yasaklandı! 1938’de Hatay Ancak Fransız temsilcilerin yanlı Fransa’ya bir nota verdi. Türkiye, Mursaloğlu, Hatay’a ve Atatürk’e kurduğu Diyanet İşleri l ANKARA/Cumhuriyet Türkiye topraklarına tutumları Hatay’da çeşitli olaylara Suriye’ye verilen bağımsızlığın Adanan Bir Hayat, Tayfur katıldığında ilk yapılan iş neden oldu. Bunun üzerine Hatay’a da verilmesini istedi. Sökmen Hatay Devlet Reisi, ezanın yasaklanması oldu!” Türkiye seçim yönergesine Türkiye, “bağımsız Hatay” için İstanbul, 2017, s. 63-119) Saray, laikliği hedef alan diyor. Oysa Cumhuriyet, hiçbir itiraz etti. Milletler Cemiyeti 19 Fransız işgali altındaki Hatay de hem Fransa ile görüşmeler zaman ezanları yasaklamadı. Mart 1938’de Türk tezini kabul yapacak hem de konuyu Milletler hiçbir zaman özgür olmamıştır. Camiler hep açıktı. Devlet, etti, seçim yönergesini ona göre imam Konakcı’yı savundu Antakya, İskenderun ve civarında Cemiyeti’ne taşıyacaktı. 1924’te Diyanet’i kurdu, yeniden düzenledi. Böylece Türkler, Fransız işgaline karşı 1936 yılı sonunda gazeteler, V hilafaa et sergileyerek sahip çıkınız” Elmalılı Hamdi Yazır’a Kuran Hataylılar istedikleri cemaat direnişe geçmiş, 1918-1921 “Hatay’da vaziyet gerginleşti. çağrıları yapan, kadın çağrısında bulundu. tefsiri yaptırdı, Kuran kursları listesine yazılabilecekti. yılları arasında Fransızlarla Türklerin mahkemesi haklarını ve laikliği hedef “Aksi halde böyle yapmakla açtı. Dini bayramlar özgürce Seçim sürecinde Hatay Türkler arasında bölgede çok görülmedi. Hatay’da baskı almasından dolayı Konakcı hocamızı kutlandı. 1932’de ezan Türkçe Türklerine yine çeşitli baskılar sayıda çatışma yaşanmıştır. ve zulümler. Türklerin hakları tepki çeken imam töhmet altında okunmaya başlandı. İbadete yapıldı. Türklerin köyleri Suriyeli Fransızlar, Türk direnişçileri devamlı çiğneniyor. Türklerin Halil Konakcı’nın bırakırsınız” diyen çağrı anlamına gelen ezanın Araplar tarafından basıldı. öldürmüş, Türk köylerini arazileri de yavaş yavaş en son Hatay ile Saral, “Bozacının Arapça dışında başka bir dilde yakmış, halk Fransız zulmünden Fransızlar nüfus kayıtlarını ellerinden çıkmaya başladı” okunamayacağı biçiminde değiştirmeye çalıştı. Gazeteler, ilgili skandal sözleri şahidi şıracıdır. korunmak için dağlara kaçmıştır. diye manşetler attı. Hatay bir dinsel hüküm mü var? Bu nedenledir ki, 13 Temmuz “Halep’ten kamyonlarla Hatay’a büyük tepki çekti. Karnından konuşan Türkleri, bağımsızlık için protesto Yok! Buna rağmen bu imam, 1919’da İskenderun Sancağı’na gönderilen Suriyeli delikanlılara Ardından Diyanet ve asla bu ülkenin gösterileri yaptı. 30 Ağustos ezanların Türkçe okunmasını, gelen bir ABD heyetine, bölge nüfus kâğıtları verildi” diye İşleri Başkanlığı’nın değerleriyle Zafer Bayramı’nda Belen’deki “Ezanlar yasaklandı!” diye halkı, Türk idaresinden başka yazıyordu. Birçok yerde Türk Türk abidesine çelenk koyan (DİB), Konakcı’ya bağdaşmayan insan Halil Konakcı çarpıtıyor. Çünkü Arapçayı idare istemediğini bildirmiştir. listelerine yazılmak isteyenlere izin Türkler tutuklanıp mahkemeye sosyal medyadaki namzetlerine yol kutsuyor. Çünkü din dilinin verilmedi. Kurun gazetesi, “Türk sevk edildiler. Fransızlar, bazı paylaşımları nedeniyle vermeyin; yoksa arkasını Türkçe olamayacağını Ankara Antlaşması ve mahallelerine bomba atıldı. Hatay’da Cumhuriyet Bayramı’nı inceleme başlatacağı alamazsınız. Konakcı’nın düşünüyor. Çünkü “ezan” ve Kadınlar da boğazlanmaya kutlayan Türk Kız Lisesi’ni ve sonrasında Hatay öğrenildi. Bu iddialar her daim yanındayız” “din” üzerinden Atatürk’ü ve başlandı” manşetiyle çıktı. Yeni Gün gazetesini de kapattı. üzerine Cumhurbaşkanı ifadelerini kullandı. Fransa ile TBMM hükümeti Cumhuriyet’i yıpratmak istiyor. Baskılarla Hatay’da Türkler Fransa, 1936 yılı sonunda (14- arasında 20 Ekim 1921’de Danışmanı Oktay Saral, Konakcı, “Hatay, 1938’e Diyanet’in kadrolu İmamı azınlıkta bırakılmaya çalışıldı. İşte 15 Kasım 1936’da) yapılacak Ankara Antlaşması imzalandı. sosyal medya hesabından kadar Fransız işgalindeydi. asıl büyük yalanları Hatay tam da o günlerde Atatürk, Konakcı’yı savundu. DİB Fransızlar, ezanı Hatay’daki konusunda söylüyor: çok hasta olmasına rağmen yetkililerine seslenen Müslüman köylerinde, “Hatay’ın çoğunluğu 19 Mayıs 1938’de kalktı Saral, “Bazı ağzı ve kalbi camilerinde yasaklamadılar. Arap’tı…” diyerek tarihi Adana ve Mersin’de orduları bozuk insanların ifadelerini 1938’de Hatay Türkiye çarpıtıyor. “Fransızlar teftiş etti. Fransa’ya ve şahit tutarak söylemediği topraklarına katıldığında ezanı Hatay’ın Müslüman Suriye’ye gözdağı verdi. sözlerden dolayı imanına, ilk yapılan iş ezanın köylerinde, camilerinde 6 Haziran 1938’de Fransa, vatanına ve bayrağına yasaklanması oldu. Yani yasaklamadılar” diyerek Hatay’da yönetimi Türklere meftun olan yüzde yüz Fransızın yapmadığı zulmü Fransızların Hatay’da bırakmak zorunda kaldı. yerli muhterem Konakcı bu topraklarda yaptılar” hoşgörülü, dine, kültüre saygılı, Abdurrahman Melek vali adil bir yönetim sergilediklerini hocaefendiye, onun ifadelerini kullanmıştı. olarak göreve başladı. 3 ima ederek açıkça Fransız imanı gibi kavi bir duruş l ANKARA/Cumhuriyet Temmuz 1938’de Türk- işgalini /mandasını övüyor. Fransız Antlaşması imzalandı. 4 Temmuz 1938’de Albay Hatay’da Fransız Şükrü Kanatlı komutasındaki ilk Türk birliği Hatay’a girdi. İşgali Yeni bir seçim komisyonu 30 Ekim 1918’de Mondros kuruldu ve 22 Temmuz Ateşkes Antlaşması imzalandı. 1938’de çalışmaya başladı. Osmanlı, I.Dünya Savaşı’ndan Ağustos 1938’de Hatay Yurdu boşaltmak çekildi. 9/10/14 Kasım 1918’de Meclisi için seçimler için yoğun güvenlik İngiltere ve Fransa, Mondros’a önlemleri alındı. yapıldı. Toplam 56 bin aykırı biçimde Antakya ve 613 kişiden oluşan ikinci İskenderun’u işgal ettiler. seçmenlerin 35 bin 847’si İngilizler, İskenderun’u 1936 yılında Hatay’daki gelişmeleri haber 1938 yılında seçim sürecinde Hatay’daki Tekkeye ait yurt mahkeme Fransızlara terk etti. 28 Türk seçmenlerden yapan Akşam gazetesi. olaylardan söz eden gazete manşetleri. Kasım 1918’de Fransa Yüksek oluşuyordu. Seçimler Komiserliği “İskenderun sonunda 40 milletvekilinden kararıyla tahliye edildi Sancağı”nı kurdu. Yerli halk, oluşan Hatay Meclisi’ne Ankara Antlaşması’na göre Suriye genel seçimlerine Hatay İst ANbul Eyüpsultan’da rağmen bina vakıf Fransız yönetimine karşı direniş 22 Türk milletvekili seçildi. Fransa, Güney Anadolu’da işgal halkının da katılmasını istedi. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından boşaltılmadı. kararı aldı. Fransız işgaline Hükümet üyelerinin tamamı ettiği yerleri boşaltıp TBMM’ye Ancak Hatay Türkleri, Hatay’ın tarafından sözleşme Bunun üzerine Vakıflar karşı ilk silahlı direniş 19 Aralık da Türklerden oluştu. 2 Eylül bırakarak TBMM’yi tanıdı. Suriye’ye bağlanmasını kabul yoluyla bir vakfa Genel Müdürlüğü ve 1918’de Dörtyol’da gerçekleşti. 1938’deki ilk meclis toplantısında etmeyerek Suriye seçimlerini Böylece Türkiye-Suriye sınırı kiralanan ve yurt olarak vakıf arasında başlayan Fransızlar, Dörtyol’u, Erzin’i Abdülgani Türkmen Meclis çizildi. Ancak Hatay, sınırlarımız boykot etti. Fransa, Hatay kullanılan Şeyhülislam hukuki süreç altı yıl işgal ettiler. Kuzuculu’da bazı Başkanlığına, Tayfur Sökmen Türklerini zorla seçimlere sokmaya dışında Fransa mandası altında Türkleri katlettiler. Bundan sonra Esbak Mustafa Efendi sürdü. İstanbul 11. İdare de devlet başkanlığına seçildi. çalıştı. Fransa, seçimi boykot eden kaldı. Fakat TBMM, Hatay’a özel Antakya, Altınözü, Reyhanlı ve Tekkesi, sözleşmenin Mahkemesi binanın Başbakanlığa Abdurrahman Türk ileri gelenlerini hapsetti ve bir yönetim biçimi verdirmek Yayladağı çevresinde kurulan bitmesinin ardından tahliyesine karar Melek atandı. Atatürk, “Sancak” sürgün etti. Ayrıca seçimlerde oy için antlaşmanın 7. maddesini direniş örgütleri Fransız işgaline Vakıflar Genel Müdürlüğü verdi. Vakıflar Genel adını da Hatay’a çevirdi. Türk kullanmayanların üç yıl hapisle özellikle şöyle düzenletti: karşı direnmeye başladı. Kara tarafından tahliye Müdürlüğü ve Eyüpsultan bayrağına benzer ay yıldızlı cezalandırılacağını duyurdu. Hasan Müfrezesi bölgedeki ilk “İskenderun bölgesi için özel edilmek istendi. Bina Kaymakamlığı’na bağlı Hatay bayrağı kabul edildi. Gazetelere yansıyan haberlere direniş örgütlenmesinde büyük rol bir yönetim rejimi kurulacaktır. ile ilgili olarak başlayan ekipler tahliye kararının 23 Haziran 1939’da Türkiye göre “Köylere gönderilen silahlı oynadı. Bu bölgenin Türk soyundan ile Fransa arasında imzalanan hukuki sürecin ardından, uygulanması için binaya jandarmalar, halkın elini kolunu Mustafa Kemal (Atatürk), gelen halkı, kültürlerinin bir antlaşma ile Hatay’ın mahkeme kararıyla geldi. Binanın bulunduğu bağlayarak ve dayak atarak Türk toprağı Hatay’ı da Misakı gelişmesi için her türlü Türkiye’ye bağlanması kabul bina tahliye edildi. Vakıf sokakta alınan yoğun seçim sandıklarının başına Milli içinde görüyordu. Bu kolaylıktan yararlanacaktır. edildi. Hatay Meclisi, 29 tarafından yurt olarak güvenlik önlemleri getiriyorlar. Zulümden kaçmak nedenle Kurtuluş Savaşı Türk dili orada resmi bir Haziran 1939’da oybirliği ile kullanılan binanın altında bina boşaltılarak isteyenleri Fransız jandarmalar sırasında Türk ordusu bölgedeki niteliğe sahip olacaktır.” Türkiye’ye bağlanmaya karar sözleşmenin 2017 yılında Vakıflar Genel öldürüyorlar... Fransızlar yerel kuvvetleri örgütleyip her Bu antlaşmaya ek olarak verdi. 7 Temmuz 1939’da sona erdiği öğrenildi. Müdürlüğü’ne teslim Antakya minarelerine makineli bakımdan destekledi. Bölgedeki Fransız Delegesi H. Franklin Hatay, Türkiye’nin 63. vilayeti Yapılan tüm tebligatlara edildi. l Hd a tüfekler yerleştiriyor.” Fransızlar direnişi örgütlemek için Atatürk Bouillon’un, Türk Dışişleri oldu. 7 Temmuz 1939’da son 1 Aralık 1936’da Hatay’da subaylar görevlendirdi. Yarbay Bakanı Yusuf Kemal’e Fransız birlikleri de Hatay’dan sıkıyönetim ilan etti. 2-3 Aralık Özdemir Bey bölgedeki (Tengirşek) verdiği imzalı ayrıldı, kışladan Fransız bayrağı Camide moda çekimi 1936’da gazeteler, “Sancak’ta teşkilatlanmanın başına geçirildi. mektuplara göre Türk uyruklular indirilerek Türk bayrağı çekildi. korkunç facialar cereyan ediyor. Tayfur Mursaloğlu (Sökmen) ve Türk bayrağı taşıyan Seçimden kaçan halk süngü HHH bölgeye komutan olarak atandı. sonrası gözaltı kararı gemiler ticaret için İskenderun ve dipçik darbeleri altında 15 Mart 1923’te “40 asırlık Fransızlar, 23 Temmuz Limanı’ndan serbestçe a Ca umhuriyet karakollara sürüklendi. 50 Türk Türk yurdu düşman elinde 1920’de Kuseyr Harekâtı’nı yararlanabileceklerdi. Hatay’da Başsavcılığı, Kocatepe ölü ve yararlı var... Lübnan’da da esir kalamaz” diyen Atatürk, gerçekleştirdi. Hatay köylerinde Türk çoğunluğun bulunduğu Camisi’nde fotoğraf Müslümanlara ateş edildi, 70 kişi 31 Aralık 1936’da Başbakan Fransız zulmünün en şiddetli yerlere genelde Türk soyundan çekimi yapan yönetmen yaralandı” diye yazıyordu. İnönü’ye gönderdiği bir notta olduğu yer Kuseyr’di. Fransızlar, memurlar atanacaktı. Türkiye, Hatay sorununu Bilal Kısa ve model Ezgi da “Hatay dediğimiz topraklar istediklerini vermeyen köyleri Böylece Atatürk, Ankara 26 Eylül 1936’da Milletler C. hakkında “halkın bir bütün kapsamlı anlamıyla yakacaklarını ve ellerindeki Antlaşması ile Hatay’da Cemiyeti’ne taşıdı. Konu 14- Türk topraklarıdır…” demişti. kesiminin benimsediği Türk esirleri idam edeceklerini Türk kültürünün, Türk dilinin, 15 Aralık 1936’da Milletler Atatürk, Hatay’da Türk varlığının dini değerleri alenen bildirdiler. İsteklerini yerine Türklerin haklarının korunmasını Cemiyeti’nde görüşüldü. korunması halinde Hatay’ın aşağılama” suçlamasıyla ve Bilal Kısa adli kontol getirmeyen Büyükburç ve Karasu güvenceye aldırmış oldu. Milletler Cemiyeti, Ocak anavatana katılacağından köylerini yaktılar. Türklerin resen soruşturma altına alınmaları talebiyle 1921 Ankara Antlaşması’nda 1937’de Hatay’a üç kişilik bir emindi. Bu nedenle 1921 başarısız Belen Baskını’ndan başlattı. Soruşturma nöbetçi hakimliğe sevk belirlenen Türkiye-Suriye sınırı gözlemci heyeti gönderdi. Ankara Antlaşması ile Hatay’da sonra Fransızlar, Belen kapsamında iki isim edildi. Nöbetçi Sulh Ceza 1923 Lozan Antlaşması’nda Bu sırada Fransa, Hatay’da Türk kültürünün korunmasını Gediği’nden Hassa’ya kadar de gözaltına alındı. Hakimliği’ne çıkarılan aynen kabul edildi. Türklere baskıyı artırdı. 1937 yılı güvenceye aldırmıştı. 30’a yakın Türk köyünü baştan Ankara Valiliği de Ezgi C. ve Bilal Kısa adli 15 Mart 1923’te Adana’ya başlarında Türkiye’de Hatay’ın Hatay’da Fransız işgalini öven başa yaktılar. Milli direnişin fotoğraflara ilişkin idari kontrol şartı ile serbest giden Atatürk, kendisini bağımsızlığı için mitingler yapıldı. öncülerinden yakalayabildiklerini o imamın iddiasının aksine ve adli inceleme ile bırakıldı. Kısa, yaptığı karşılayan Hataylılara, “40 asırlık Fransa, Atatürk’ün Türkiye’de 1918’de Hatay’ı işgal eden hapsettiler. Halk, bu Fransız soruşturma başlatıldığını paylaşımında yanlış Türk yurdu düşman elinde esir yaptığı devrimlerin Hatay’da zulmü karşısında dağlara sığındı. Fransızlar, Hatay’da Türklere duyurdu. Bilal Kısa anlaşıldığı için herkesten kalamaz. Günü gelecek siz de uygulanmasını istemiyor, Fransızlar, Samanlı Köyü’nde büyük baskılar yapmıştır. ve model Ezgi C.’nin özür diledi. kurtulacaksınız” dedi. sürekli güçlük çıkarıyordu. de köy halkını meydana toplayıp Hatay, Türk çoğunluğuna dayalı dijital materyallerinin Diyanet İşleri Başkanlığı Türk gazeteleri, Fransızların 1926’da Fransa, Ankara birçok masum insanı katletti. demografisini koruduğu için de incelenmesine karar ise görüntülere ilişkin Antlaşması’na uygun olarak Hatay’da “fesi ve takkeyi Bakarkaya Muharebeleri 1938’de kurtarılmış, 1939’da verildi. Emniyetteki suç duyurusunda himaye ettiğini, şapka giyen sırasında Fransızlar çekilirken Hatay’da Özerk İskenderun vatan toprağı yapılabilmiştir. işlemlerin ardından bulunduğunu açıkladı. adliyeye getirilen Ezgi C. l aa /Cumhuriyet arnk arnk arındazl